Hollands Weekblad. Jaargang 1

[p. 4]

De industrie vraagt geld
E. Damen

Hoewel een belangrijke klant van de binnenlandse kapitaalmarkt als Philips met grote duidelijkheid te kennen heeft gegeven dat de lopende investeringsprogramma's geen beroep op de kapitaalmarkt in de vorm van een emissie in 1960 nodig zullen maken, neemt toch de vraag van het bedrijfsleven naar kapitaal nu merkbaar toe. Op 5 april staat de inschrijving open op nominaal circa f 52 mln nieuwe aandelen Hoogovens, gevend circa f 74 mln nieuw geld. Een kleine emissie is onderhanden van de Westlandsche Hypotheekbank. Te verwachten is een emissie van de Amstel-Brouwerij en een emissie van converteerbare obligaties van de N.R.C. Daarenboven heeft AKU aangekondigd aan de markt te zullen komen met een emissie van in aandelen converteerbare obligaties tot een bedrag van nominaal f 50 mln, waarvan nog niet bekend is hoeveel nieuw geld daarbij gevraagd zal worden. In de sfeer van de overheid is een uitbreiding van de emissie-activiteit van de Bank voor Ned. Gemeenten juist weer achter de rug, waarmede noch voor de consolidatie van de vlottende schulden van de lagere publiekrechtelijke lichamen (gemeenten e.d.) noch in de sfeer van staatsleningen het einde van dit beroep op risicomijdende kapitaalmarktmiddelen in zicht is. Een industriële emissie-activiteit is ongeveer een jaar geleden in het jaarverslag van de Ned. Bank door dr Holtrop niet eerder voorzien dan tegen het najaar van 1959. Indien nu de emissie-activiteit doorzet, betekent dit dat het voorziene beroep op de besparingen feitelijk met een halfjaar is vertraagd. Een rol spelen daarbij aan de ene kant vertragingen in de economische expansie en een afwijken van prognoses van de realiteit, terwijl aan de andere kant de investeringsactiviteit geremd is door de voortdurende bezorgdheid van de overheid voor het optreden van een nieuwe overbesteding, die in het verleden immers in niet onbelangrijke mate in de hand werd gewerkt door een zeer grote investeringsactiviteit met een overeenkomstig beroep op de kapitaalmarkt.

Om in de stijl van de eerste lenteweek te blijven: die paar zwaluwen maken nog geen zomer. Wel zitten er lentebeloften in de economische lucht. Het beroep van de industrie op de kapitaalmarkt wordt door verschillende factoren bepaald.

Zo kan een incidentele hoge eigen liquiditeit - schoolvoorbeeld Philips - er toe leiden, dat ondanks een groot investeringsprogramma geen onmiddellijk beroep op de kapitaalmarkt nodig is. Aan de andere kant heeft een jaarverslag als dat van Philips invloed op vele ondernemers die uit het bewuste vergroten van het produktie-apparaat bij Philips hun conclusies ten aanzien van de eigen bedrijven trekken. De neiging om de investeringen uit te breiden berust altijd op een zekere mate van anticipatie op de toekomstige afzetstijging. Er zijn ook gevallen waarin de ondernemingen tot investeringen worden gedwongen, zoals bij Hoogovens. In dat geval moest o.a. door een belang van bijna 43 pct in het kapitaal van de Dortmund-Hörder-Hütten-Union worden deelgenomen in een vrij grote emissie van dat bedrijf die binnenkort zal plaats hebben. Indien Hoogovens daaraan niet zou deelnemen vermindert immers het belang bij het Duitse bedrijf; of dat erg zou zijn is een andere vraag.

Een sterke expansie, anticiperend op een noodzakelijke verdere concentratie in het Nederlandse dagbladwezen, was één der achtergronden van de emissie van de NRC. Een tijdig reserveren van een plaatsje op de kapitaalmarkt, waar het wellicht binnenkort dringen wordt, was een argument voor de aangekondigde emissie van AKU.

Voorts beginnen de ondernemers zich te realiseren, dat de Nederlandse arbeidsmarkt een tendentie heeft naar een structureel tekort aan beschikbare arbeidskrachten, vooral in de arbeiderssector; dit leidt tot verdere mechanisering en voor mechanisering zijn vaak omvangrijke investeringen nodig. Interessant was het ter jaarvergadering van de Twentsche Bank te horen, dat een kostbare elektronische apparatuur wordt aangeschaft voor de mechanisatie van de administratie zonder dat daarvan meteen een daling van de steeds stijgende personeelskosten wordt verwacht. Tenslotte kan de voortdurende verschuiving (beter ‘opschuiving’) in de

[p. 5]

verdeling van het nationale inkomen, leidend tot een stijgend verbruik van consumptiegoederen en min of meer duurzame verbruiksartikelen (t.w. auto's, huishoudelijke machines e.d.), de uitbreiding van de produktie noodzakelijk maken, waarvoor ook investeringen, c.q. emissies nodig zijn.

Bij een in het algemeen nog gunstige liquiditeit van het bedrijfsleven, speciaal bij de industrie door het zeer aarzelend vormen van voorraden grondstoffen, alsmede door een tendentie naar een verkopersmarkt, zodat de kredietverlening beperkt blijft, wijst een toenemen van de emissie-activiteit in de richting van het opkomen van een nieuwe hausse. Dat is een van de plezierige aspecten van grote emissie-activiteit bij de industrie, een activiteit dus die volgens de stand van vandaag zeer wel mogelijk is, maar nog niet helemaal zeker, hoewel waarschijnlijk.

Een rol speelt daarbij het algemene conjuncturele verloop, dat weer in belangrijke mate van de gang van zaken in Amerika afhankelijk is. Nu wordt intussen meer en meer de indruk gewekt, dat de terughoudende stemming op de Amerikaanse effectenbeurzen per saldo toch een minder sterk conjunctureel karakter heeft dan aanvankelijk leek. Er zijn inderdaad aspecten in de algemene economische activiteit (relatief minder vraag naar staal en olie, minder produktie van auto's en spoorwagons) die nog geenszins in de richting van een enigszins belangrijke hausse wijzen. Tevens echter lijkt het er meer en meer op dat de beursinterpretatie geen echte interpretatie is, maar een soort liquideren van overtrokken speculatieve posities, waarbij de vlucht van een aantal ‘bears’ de ‘bullmarket’ om zeep heeft gebracht.

Het schijnt dat de monetaire autoriteiten en de regering in Washington de koersontwikkeling te New York met zeer grote gemoedsrust aanzien. Ook waarnemers beginnen over te hellen naar de mening, dat de koersdalingen in New York berustten op de ‘koude voeten’ van winstnemende speculanten die nu voorlopig van het toneel verdwijnen. Een blad als The Economist, dat de laatste jaren de overheid in de economie wel een zeer grote taak toedenkt, is er al heel sterk van overtuigd dat de Amerikaanse overheid het bij het rechte eind heeft met het nog steeds handhaven van een deflatoire politiek. Opmerkelijk is ook, dat een gespecialiseerd blad als Iron Age, dat een zekere vermaardheid geniet om zijn exacte en realistische economische visie, bijzonder nuchter op de ongunstige ontwikkeling in de staalindustrie reageert. Of echter het handhaven van een stabiel prijspeil gepaard kan gaan met een redelijke economische expansie, zonder de injectie van een belastingverlaging, speciaal in Nederland met een hoog belastingpeil, wagen velen te betwijfelen. In elk geval is het prettig te weten, dat indien de industriële expansie onverhoopt tot stilstand of tot overconsolidatie zou komen, bij ons de mogelijkheid van een stimulans bestaat; wat in het vat zit verzuurt niet.

Aan de lezers

Hoezeer ons de gestage groei van het aantal abonnees ook verheugt, steeds weer blijkt dat nog vele potentiële lezers het Hollands Weekblad niet of onvoldoende kennen. Veronderstellend dat het blad u ter harte gaat vragen wij daarom uw medewerking bij een poging het aantal abonnees aanzienlijk te vergroten.
Om deze actie niet alleen voor ons maar ook voor u aantrekkelijk te maken, heeft de uitgever een achttal van reprodukties voorziene boekjes over schilders beschikbaar gesteld, waarvan wij u er een zullen toezenden voor elke abonnee die u het Hollands Weekblad bezorgt. Uw voorkeur kunt u kenbaar maken op de in dit nummer liggende kaart. Voor één gewonnen abonnee kunt u dus één boekje aanstrepen, voor twee abonnees twee, enzovoort. Behalve het eerste zijn de boekjes afkomstig uit de series: Kleine Kunst-Encyclopedie. Zij zijn de moeite, verbonden aan het winnen van een nieuwe abonnee, alleszins waard. Het is natuurlijk ook mogelijk zichzelf op de kaart als abonnee aan te melden.
Omdat het slagen van deze wervingsactie een welkome verdere versterking van de positie van het Hollands Weekblad zou betekenen, hopen wij dat uw medewerking ons in staat zal stellen vele geschenkboekjes te verzenden.