Hollands Weekblad. Jaargang 1

[p. 10]

Korte commentaren

Burgemeester en keizer

De verstandige burgemeester van Alblasserdam heeft kennelijk genoeg van de verschrikkelijke geheimzinnigheid, die nog altijd bestaat ten aanzien van vele details van het z.g. Rozenburgplan om een staalfabriek te bouwen, volgens de huidige situatie onder auspiciën van de Ned. Kabelfabriek, die ook in Alblasserdam een fabriek heeft. Hoewel de lokale keizer van Rotterdam, de heer K.P. van der Mandele, wist dat de mededelingen van de burgemeester aan diens raad in grote trekken juist waren, heeft hij een tegenspraak uitgesproken, die de N.R.C., hoewel zacht pruttelend, heeft afgedrukt.

Het parool in Rotterdam is blijkbaar: ge moogt alles prachtig vinden, maar ge hebt te zwijgen. Daarmede is de heer Van der Mandele evenzeer uit de tijd, als wanneer hij voor een lokale kamer van koophandel uitgebreide beschouwingen over internationale politiek houdt, die niemand interesseren en waarvan hij al even beperkt verstand heeft als van de structuur van een grote staalfabriek. De Staal-Studie-Stichting is door de nieuwe rol van de Kabelfabriek nu feitelijk ter ziele; laat het achtbaar gezelschap zich dan buiten de zaken houden, die niet langer een paar rijke burgers, maar de hele natie aangaan. Op deze manier wordt een vormen van een mening op zakelijke gronden helemaal onmogelijk gemaakt. Men zal het toch al moeilijk genoeg hebben door de commissarissenpensioenen van de Kabelfabriek. Er zitten in de ‘Rozenburg-club’ teveel mensen, die nooit werden tegengesproken en dat kon wel eens 'n kwaad ding worden, want het is nu de tweede helft van de twintigste eeuw; de regententijd is echt wel voorbij.

E.D.

Privacy en gezag

Ongeveer in dezelfde tijd dat verschillende medewerkers van het Holalnds Weekblad de mening verkondigden dat de Nederlandse journalist teveel respekt toont voor het gezag en zijn dragers, werd in het ‘Nederlands Gesprekcentrum’ betreurd dat er niet meer respekt is, in zover dat de pers zich teveel met de particuliere aangelegenheden van onze gezagsdragers zou bemoeien. Blijkbaar ligt hier voor beide partijen nog een hele taak.

Waarom zou de pers zich wel voortdurend mogen bemoeien met het particuliere leven van honderdjarigen, moordenaars of wielrenners en niet met dat van onze autoriteiten? De minister die uit begeerte naar het gezag over zijn medemens, voor het kortstondig aanzien, uit louter verantwoordelijkheidsgevoel of wat dan ook, de ongetwijfeld afschuwlijke pressies van zijn ambt op de schouders wil nemen, is voor de krantenlezer een even wonderlijk fenomeen als de wielrenner die voor een premie en de roem van een gele trui bereid is zich een hartvergroting te trappen. De vraag wat de minister nu particulier doet of zegt, prikkelt dan ook onze belangstelling, een impuls even gezond als eetlust, temeer omdat dat bijna nooit het geval is met wat hij in het openbaar doet of zegt.

Maar waar liggen de grenzen van het toelaatbare? Ongeveer waar zij ook bij de gewone sterveling moeten liggen, zou ik zeggen, als het zelfs niet wat ruimer zou mogen zijn. De minister is niet alleen fenomeen, hij verkeert bovendien in een positie vanwaar hij invloed kan uitoefenen op onze omgeving, zo niet op ons persoonlijk leven. Daarom zou onze belangstelling verder mogen gaan in gevallen dat dat zou helpen de openbare gedragingen van de minister te verhelderen. Maar zo wordt het leven de autoriteiten onmogelijk gemaakt, zal men zeggen. Dat hangt af van de kwaliteit van de pers. Wanneer die erop uit zou zijn werkelijk betrouwbare informatie te leveren, dan zou het wel meevallen. Inderdaad ontbreekt daar nu alles aan; wij moeten het doen met of de rellen van de Telegraaf of de schenkseltjes van Zijne Excellentie aan een dankbare reporter. Blijkbaar zijn wij niet geinteresseerd genoeg voor het soort ‘profile’ dat men bijvoorbeeld in de Observer vindt, het goed gedocumenteerde woordportret, getrokken door een niet onwelwillende pen, maar scherp genoeg om zich niet om de tuin te laten leiden.

A.L.S.

‘Redt een dressoir’

De actie ‘Redt een kind’ bracht Nederland danig in beroering. Jong en oud zamelde geld in, de omroepverenigingen begonnen zonder erg samen te werken, de artisten droegen hun steentje bij, baarden vielen onder de kappersmessen alsof het kuiven

[p. 11]

waren, kortom Nederland kwam voor het eerst sinds de stormramp weer massaal in beweging. Het valt dus niet te verbazen, dat de Marokkanen hun ogen uitwreven toen wij, Hollanders, opeens met f 2.260.000 kwamen aanzetten voor kinderen die weliswaar op sterven na dood waren, maar met wie wij in feite toch weinig te maken hadden. Ik overdrijf niet als ik zeg, dat er een golf van ontroering door Nederland sloeg, toen voor radio en televisie werd uitgerekend, hoeveel kinderen er precies met het ingezamelde bedrag gered konden worden, en terecht kan ds Van Nieuwenhuijzen bijzonder tevreden zijn over de actie. Of wij, Nederlanders, er ook trots op mogen zijn, waag ik echter te betwijfelen. Ik spreek niet over die elementen in onze samenleving, die de actie achteraf een trap na gaven, door ‘Redt liever deze kinderen’ e.d. in hun kranten te schrijven, maar ik bedoel de opbrengst van de actie zelf. Het komt er immers op neer, dat elke Nederlander (ik weet het, ook de pasgeboren babies en de kindse grijsaards, maar toch!) niet meer dan de somma van f 0,20 heeft afgedragen, en aangezien er één kind (voorlopig) gered kon worden door een bedrag van honderd gulden, heeft elke Nederlander dus slechts 1/500 kind gered. Als we het gemiddelde gewicht van zo'n ondervoed Algerijns vluchtelingenkind (veel te hoog) op 50 kg schatten, dan heeft elk van ons dus niet meer, en zelfs minder dan 1 ons in nood verkerend kind gered, wat neerkomt op het gewicht van een mager goudhamstertje.

Een dergelijke berekening doet niet sympathiek aan, dat ben ik mij bewust. Maar als excuus kan ik aanvoeren, dat ik bijzonder geschrokken ben van de opbrengst voor het getroffen Tuindorp-Oostzaan. In alle kranten hebt u kunnen lezen, dat deze opbrengst zeer teleurstellend was, en groot was dan ook mijn verwondering toen ik las, dat er niettemin op de verschillende girorekeningen een bedrag van f 2.717.821 was gestort. In Tuindorp-Oostzaan zijn, volgens de officiële cijfers van het Rode Kruis, 11.250 slachtoffers uit 2700 gezinnen te betreuren geweest, wat dan wil zeggen dat 11.250 mensen last hebben gehad van die overstroming, en dat er in 2700 gezinnen in meer of mindere mate waterschade aan het meubilair is toegebracht. Niettemin is er voor deze ‘Redt een dressoir’-actie een bedrag opgebracht, dat ongeveer f 500.000 boven het bedrag voor de actie ‘Redt een kind’ ligt. Ik vind dat niet om trots op te zijn. Dominee Van Nieuwenhuijzen vond dit verschil heel begrijpelijk, omdat we nauwer betrokken waren bij Tuindorp-Oostzaan, maar als dat zo is, dan vind ik het nog onbegrijpelijker. Er verkeerden in Marokko ongeveer 50.000 kinderen in nood, waarvan 30.000 ‘meest urgente gevallen’. Toch hebben wij het bestaan om voor 11.250 Tuindorpers, die alleen waterschade hadden, méér te offeren dan voor deze kinderen. Dit lijkt mij beschamend, maar misschien vergis ik mij daarin. Misschien zie ik over het hoofd, dat er voor Tuindorp-Oostzaan meer geld nodig was dan voor de Algerijnse kinderen. Die immers konden voor f 100 per stuk al gered worden, en waar vind je vandaag de dag nog een behoorlijk dressoir voor zelfs maar f 400?

N.S.