Hollands Weekblad. Jaargang 1

Korte commentaren

Innocent abroad

Zelden heeft Nederland minister Luns meer gemist dan tijdens de Noordatlantische conferenties van de vorige maand. Zijn dégringelade van de trap had tot gevolg, dat de minister-prseident de portefeuille van buitenlandse zaken ad interim overnam. Met die portefeuille is hij naar Parijs gegaan. Op zichzelf geen dwaas idee, want het gezag dat hij ontleent aan zijn functie, kon de Nederlandse delegatie wel gebruiken. Helaas, was hij maar thuis gebleven. Een staatssecretaris heeft minder gezag dan een minister-president, maar de heer Van Houten zou er zeker meer van terecht hebben gebracht dan de heer De Quay. Het was alweer zijn onervarenheid die hem parten speelde. Minister Herter kreeg, in het onderhoud dat hij met hem had, geen bijster gunstige indruk van zijn kennis van zaken. En toen De Quay, na dit onderhoud, een persconferentie hield voor Nederlandse journalisten, liet hij zich, in het nauw gedreven door enkele journalisten die de defensieproblematiek beter beheersten dan hij had verwacht, verleiden tot enige slordige formuleringen, die natuurlijk de volgende dag in de krant kwamen. Dat de Nederlandse lezer aldus de indruk kreeg alsof De Quay tegen Herter had gezegd dat Nederland meer hulp moest krijgen, want anders..., was niet de schuld van die journalisten, maar van de minister-president.

Deze sloeg enkele dagen later weer een meelijwekkend figuur, toen Spaak op een vergadering van de N.A.V.O.-ministerraad protesteerde tegen het arrogante gedrag van de Grote Vier, die de kleine landen van de N.A.V.O. voor voldongen feiten stelden, en daarop kennelijk verwachtte dat deze kleinen die bal zouden overnemen. De Turk en de Belg deden dit dan ook met gemak en vuur, maar De Quay struikelde erover. Met trillende handen las hij zes zinnen voor, die zijn staf in de haast op een papiertje had gekrabbeld. Wat voor bezwaren sommigen ook tegen Luns mogen hebben, met hem was Nederland zo iets niet overkomen.

H.R.

[p. 9]

Wirtschaftswunder

De president van de Duitse Bondsrepubliek, de heer Heinrich Lüpke, heeft op Oudejaarsavond over alle westduitse zenders zijn landslieden af en toe behoorlijk gekapitteld. De sfeer van de kleinburgerlijke zelfgenoegzaamheid begint in het openbare leven wel heel sterk te overheersen, zei hij; de belangstelling voor geestelijke waarden raakt in het gedrang. Dat blijkt ook nog eens extra uit het volslagen gebrek aan geestelijke tolerantie dat tot uiting komt in het opkomende anti-semitisme. Bepaald fel was deze man, die een eenzaam criticus is. Bijna ontroerend was 's mans beroep op wat meer zorg voor wat hij noemde ‘eenzame oude mensen’, die geen politieke macht voorstellen en die dus vrij algemeen geklasseerd moeten worden onder de stille armen in het land van het Wirtschaftswunder. Er waren ook constructieve gedachten in de oud- en nieuwspeech van de Bondspresident: in goede vriendschap moet West-Duitsland meer doen voor de hongerige landen en de economische ontwikkelingsgebieden, meer ook doen voor de vluchtelingen. Terzijde kwam de Duitse eenheid ter sprake. Daarna bracht de radio Die Fledermaus: Glücklich ist, wer vergisst...

Ook oud-president Heuss heeft gesproken ter gelegenheid van de jaarwisseling; hier iets meer accent op de Duitse zending in midden-Europa. Maar de orde van de dag wordt met een paar redevoeringen niet veranderd: de hardste valuta, de beste machines, de grootste export... De Duitse welvaart is al eens eerder afgeknapt omdat de cultuurdaden te overwegend alleen het werk van enkelen waren. De grote industriële crisis van honderd jaar geleden is daar een spectaculair voorbeeld van geweest. Het Wirtschaftswunder reikt niet veel verder dan de stofwisselingsprocessen. Toen in een voorjaarsnacht midden in de veertiger jaren Potsdam in vlammen ten onder ging, hield ook een klokkespel op te spelen. Ondanks de Lastenausgleich herklinkt het nog altijd niet. Het speelde: Ueb' immer Treue und Redlichkeit, een maning, dat de grote dingen van de geest beginnen met de tolerantie. Voor de ware tolerantie is er ginds nog te veel ‘verboten’.

E.D.

Gedeputeerde droom

Ged. Staten van Drenthe vinden, dat er een spoorlijn moet worden aangelegd van Hoogeveen naar Emmen tot ontsluiting van de provincie, tot vergroting van de welvaart. Aangezien de N.S. een staat in de staat zijn, maakt het in dit geval gelukkig niet veel uit, wat men in Drenthe wil of niet wil. Zolang de N.S. in het aanzienlijk veel drukkere westen des lands niet wensen af te wijken van zeer oude systemen en de oude lijn Amsterdam-Rotterdam de basis van hun winst moet vormen tot toenemend ongerief van enkele miljoenen per week, is de kans niet groot, dat zij zich aan Drenthe of Noord-Oostpolder iets gelegen zullen laten liggen. Iets anders is evenwel, dat Ged. Staten van Drenthe de ontwikkeling niet juist zien. Er is geen massa-vervoer meer in deze tijd, dat niet beter en goedkoper over de weg kan geschieden dan per spoor. Een belangrijke verbetering van het welvaartspeil van Drenthe is begonnen toen de vele tramlijnen werden opgebroken en de auto's kwamen. In een klein en dichtbevolkt land komt het aan op landwegen, lage benzineaccijns en lage motorbelasting, niet op spoorwegen, die hun tijd gehad hebben en zich daarnaar gedragen. Het denkbeeld was een freudiaanse droom van een achtenswaardig, maar blijkbaar wat oud college.

E.D.

Oude vrienden

De Nieuwe Rotterdamse Courant van 31 december toont, in een fotoreportage van de belangrijkste gebeurtenissen van vorig jaar, een plaatje van Eisenhower, Churchill en Montgomery, bij elkaar tijdens het bezoek van Eisenhower aan Engeland. ‘Oude Vrienden’ vermeldt de N.R.C. daarboven, daarmee blijk gevend van een liberale opvatting van vriendschap. De foto geeft, stellig geheel onbedoeld, een juister beeld van de verhoudingen tussen deze drie mannen. Op de voorgrond dan zien wij Eisenhower tezamen met Churchill in een enorme pluchen diplomatensofa, oude vrienden inderdaad, gezellig nababbelend over hun grote oorlog. En Montgomery? Die zien wij, geheel buiten het gezichtsveld van zijn oude meesters, wanhopig vastgeklemd tussen de rug van hun sofa en de dikke lijst van een zeer groot landschapschilderij. Gepreoccupeerd kijkt hij neer op de gladde kruinen van de beide anderen, hetgeen begrijpelijk is wanneer men ziet dat hij, met arm en elleboog steunend op die sofarug, kennelijk pogingen doet om zich uit zijn benarde positie los te wurmen, hetzij door zich naar boven op de rand van de sofa te hijsen, hetzij door zich voorzichtig wringend zijwaarts te redden. Hoe langer men naar het plaatje kijkt, hoe onbegrijpelijker het wordt hoe hij daar zo onhandig is terecht gekomen. De volgende oplossingen blijven slechts open: a) de veldmaarschalk hield zich onder de sofa schuil en is te vroeg naar boven ge-

[p. 10]

komen, b) hij is juist onderweg naar beneden omdat hij niet op de foto wil, geen waarschijnlijke oplossing echter door die indruk van hijsen en wringen, c) de veldmaarschalk liep achter de sofa om juist op het moment dat zijn oude strijdmakkers door een onwillekeurig schrap zetten van de benen het zware meubel naar achteren hebben geschoven, zodoende hun vriend lelijk klem zettend tegen het landschap, d) de fotograaf heeft Montgomery verzekerd dat hij, door zich daar op te stellen, mooi zou uitkomen tegen het landschap, maar waarom M. dan niet meer ruimte gegeven? e) het is slechts zijn geest. Hoe dan ook, hij is heel wat ouder geworden.

A.L.S.