Hollands Weekblad. Jaargang 1

[p. 7]

Korte commentaren

Cromwell en Lunshof

Ik kom even terug op Elseviers Weekblad, dat onlangs zo een lekker Elsevieriaans ferme-jongens-stoere-knapenstuk publiceerde over de nieuwe minister van defensie. Niet vanwege de inhoud van het stuk, want die kan mij niets schelen. Het politieke oordeel van Elsevier, gevormd door de kwartintellectueel De Keizer en de kinderboeken-historicus Lunshof, wiens bewondering voor flinke mannen hoogst suspect is, laat mij volslagen koud. Hun, wie door dat oordeel het Neerlands bloed sneller door de aad'ren vloeit, zij het genot van harte gegund.

Nee, de vorm van het stuk heeft mij verbaasd, en het feit dat er nog ernstige mensen zijn die daarvan onder de indruk komen. Het stuk bestaat uit citaten, telkens gevolgd door conclusies in de ferme-jongens-stoere-knapentaal, en die citaten, die elke bewijskracht missen omtrent de beweerde politieke ‘onzuiverheid’ van ir. Visser, culmineren in een kreet die Cromwell aan het laatste parlement van Karel zou hebben ‘toegeslingerd’: ‘In 's hemelsnaam, ga!’

Het stuk mist elke logica, het is een aaneenrijging van cliché's, vage verdachtmakingen, holle bombast en nog eens vage verdachtmakingen en het kon volgens mij alleen indruk maken door de ferme-jongens-stoere-knapen-opmaak op de voorpagina, met het pueriele plaatje van Doeve, dat prachtig past in deze sfeer van de middelbare scholier met baldadige neigingen.

Het is mij een raadsel hoe mensen met gezond verstand zo een artikel, dat alleen maar suggereert en in geen enkel opzicht overtuigt, au sérieux hebben kunnen nemen. Of was het de dramatische kreet van Cromwell misschien die zo verwarrend heeft gewerkt? Dan moet u, lieve bange mijnheer, toch goed beseffen dat Cromwell al heel lang dood is en dat diezelfde kreet, ‘toegeslingerd’ door een man als de heer Lunshof, zo ridicuul zou klinken dat zelfs het kabinet-De Quay (ir. Visser incluis) en de beide Kamers der Staten-Generaal in lachen zouden uitbarsten!

A.F.L.

Chapeau bas!

Meer dan halfzacht is de verdediging van partijgenoot Visser in Vrijheid en Democratie, het weekblad van de VVD. Daarin staat onder meer: ‘Zo iemand (Visser) te schetsen als een “derde weg”-figuur kan - het spijt ons voor het blad, welks artikelen wij zo dikwerf met instemming hebben gelezen - door geen onbevooroordeelde lezer serieus worden genomen.’ En aan het eind ‘Over de goede trouw van de ongenoemde schrijver in Elseviers Weekblad kunnen en willen wij niet oordelen, maar de redelijkheid van zijn betoog achten wij ver te zoeken.’

Wij begrijpen deze toon niet van de kantoorbediende die ook even op een onredelijkheid van zijn grote baas wil wijzen, maar daarbij angstvallig zijn hoed heeft afgenomen en die nerveus draaiend in zijn handen houdt.

Wanneer een weekblad, ook al heeft het nog zoveel ultra-conservatieve liberalen onder zijn lezers, een artikel vol verdachtmakingen publiceert tegen een liberale minister, die door de voorzitter van de VVD, tevens leider van de liberale Tweede-Kamerfractie, is uitgezocht, schrijft men in een partijblad onverbloemd ten overstaan van zijn leden hoe men over dat artikel denkt. Maar dan maakt men geen diepe kniebuigingen van nederigheid om aan te tonen hoe heerlijk men toch eigenlijk Elseviers Weekblad vindt en hoe goed die schrijver het wellicht heeft bedoeld.

Maar ja, de ultra-conservatieven zouden beledigd kunnen zijn als je iets kwaads over Elseviers Weekblad zou schrijven. En daarom: hoed af voor Lunshof en De Keizer, Vrijheid en Democratie! En goed de voeten vegen voordat u de drempel van het heiligdom overschrijdt!

A.F.L.

Een aalmoes voor Havelaar

In de memorie van toelichting op de begroting van onderwijs kunsten en wetenschappen staat de volgende zinsnede: ‘In 1960 zal de herdenking plaatsvinden van het feit, dat 100 jaar geleden Multatuli's Max Havelaar verschenen is. De minister meent, dat een rijksbijdrage in de kosten van de tentoonstelling die ter gelegenheid daarvan wordt georganiseerd niet achterwege kan blijven.’

Als ik zou behoren tot de volksvertegenwoordigers die over dit begrotingshoofdstuk een voorlopig verslag mogen uitbrengen zou het volgende in dat verslag komen te staan, onder de afdeling letterkunde:

[p. 8]

‘Eén lid was van mening dat de droogstoppelige, pennewipperige manier waarop de minister spreekt over een rijksbijdrage voor de Max Havelaartentoonstelling die rijksbijdrage bij voorbaat tot een aanfluiting heeft gemaakt. Genoemde rijksbijdrage, aldus dit lid, kan dus rustig ‘achterwege blijven’. Het komt dit lid voor dat de aalmoes, bestemd voor de Havelaartentoonstelling, beter kan worden gebruikt voor een uitgave van de Verzamelde Grapjes van mr. Jozef Luns, een boekje dat men onder de leerlingen van de lagere scholen (ook op Nieuw-Guinea) zou kunnen verspreiden. Vooral de Lunsige grapjes over lieden met zwarte huidskleur zouden volkomen in de lijn liggen van een rijksbijdrage, die de meerderheid van de Kamer ongetwijfeld zou goedkeuren. Voornoemd lid meent dat de rijksbijdrage, als het boekje eenvoudig wordt uitgegeven, nog financiële speling overlaat voor het schrijven van een voorwoord door het Kamerlid Weker of dr. Platteel. In dit voorwoord zou dan eens duidelijk kunnen worden aangetoond, waarom het verschijnen van de Max Havelaar, honderd jaar geleden, voor het koninkrijk een droeve gebeurtenis is geweest.

A.F.L.