Hollands Weekblad. Jaargang 1

Korte commentaren

De buitenlandse taal

‘Here's old-fashioned flavour... in the new way to smoke’, staat er in een advertentie in de Nederlandse bladen voor een sigaret met filter, ‘now made in Holland with imported tobaccos’, en ‘available in limited quantities only’. Alleen available voor HH. kenners van de Engelse taal? Integendeel, natuurlijk. Wie de tekst van de advertentie begrijpt, is gewaarschuwd. Hij houdt het bij een merk waarvan hij niet heeft te verwachten dat het telkens uitverkocht zal zijn, zelfs al is dat made met tobaccos van de Nederlandse plantages.

De nieuwe manier is dus bestemd voor de meerderheid van de krantenlezers, die de advertentie maar half begrijpen. De fabrikant zal zich voorstellen dat zij denken: Dat is zeker iets anders dan die Hollandse stinkstokken; iets met een internationaal tintje. Misschien gaat het ook wel zo. Wie zijn wij om de diskussie aan te binden tegen verkoopscijfers? De sigarettenfabrikanten zijn sinds lang overtuigd dat hun product het best verkocht wordt onder Engelse namen, en niet alleen in Nederland. Enige jaren ge-

[p. 10]

leden stond er in een Duits blad een tekening van een sigaretten-etalage, met in de hoek een bordje: ‘Man spricht Deutsch’.

Nu de anglomanie tot in haar onzinnigste consequentie wordt doorgetrokken, moeten wij ons misschien verheugen, want zo neemt de kans toe op een reactie. Intussen is het niet bemoedigend om op één pagina met de old-fashioned flavour een advertentie te zien in de woorden ‘Fresh up - with the all family drink’. Komt er een reactie, of zijn dit de voorboden van een toekomst waarin een halfzacht publiek alleen nog door obscurantisten zal kunnen worden overgehaald om zijn koopkracht ten toon te spreiden? Een bekende luchtvaartmaatschappij twijfelt al sinds jaren; zij beveelt ons in neonlicht haar toestellen aan om in te fly, maar houdt zich in andere reclame nog aan de oude vormen.

Wij kunnen tenslotte van een reactie ook niet veel verwachten. Het Nederlandse publiek lijkt wel in toenemende mate genegen om zich voor de gek te laten houden waar het bijstaat, in het goedige vertrouwen dat iedere schijn van onzin een kern van deskundigheid verbergt.

J.J.P.

Groentijd

Een paar dagen geleden ontmoette ik een vierdejaarsstudent in de theologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij was corpslid en hij vertelde, dat in de komende groentijd niet alleen de eerste-, maar ook de tweedejaarsstudenten wat aan banden zouden worden gelegd. Een ander gevolg van de moeilijkheden van verleden jaar, die leidden tot een ingreep van de academische senaat, was dat er nu in het geheel niet meer geslagen zou worden. Gewoon slaan mocht toch al niet, maar een ‘corrigerende tik’ was tot dusver wel toegestaan. Dat, zei hij licht verbitterd, mag nu ook niet meer. ‘Het spreekt vanzelf - wij hebben nu eenmaal vier pilaren in de sociëteit - dat een groen per ongeluk een hersenschudding kan oplopen. Bij het vechten, - het is niet echt vechten, maar meer duwen en trekken - valt er wel eens iemand of zo. Dat zal overal gebeuren wanneer twee groepen van 160 mensen met elkaar slaags raken. Maar wat er in de kranten over geschreven is: dat wij de gaskraan hebben opengedraaid, of dat wij de foeten dwongen aan hun dasje uit het raam te hangen, daar is allemaal niets van waar’.

Professor Diepenhorst van de V.U. schrijft in een artikel in ‘Universiteit en hogeschool’, waarin hij het verschil tussen ideaal en praktijk van de groentijd aantoont: ‘(Het is) een instituut, dat vóór alles het genoegen der ouderen wil dienen, dat aan allerlei primitieve gevoelens de teugel viert en voor sadisme bij tijden niet terugschrikt’.

Daar hoeft weinig bij. De groentijd biedt niet alleen vele ouderejaars de gelegenheid zich van hun meest onaangename kanten te laten zien, hij kweekt bovendien bij de aankomende eerstejaars onderdanigheid en hypocrisie binnen de societeitsmuren en onverschilligheid en pedanterie tegenover alles wat buiten de corpshiërarchie valt. Carmiggelt noemde de groentijd: ‘de roedeloop, die eindigt in het lidmaatschap van een studentenverbond, waar (het groen) met andere, door vernedering gestaalde jonge intellectuelen, op voet van gelijkheid zal mogen verkeren’.

Het corpsleven maakt de meeste leden conservatief, formalistisch, wantrouwend tegenover emoties en ongeïnteresseerd tegenover ideeën. Het is ook een voedingsbodem voor plezier, scepsis en zelfvertrouwen. De voordelen wegen voor mij zwaarder dan de nadelen. Maar ik ben het met de tegenstanders eens dat de groentijd, zoals hij er nu uitziet, van deze vorm van leven een onheilspellend begin is.

K.L.P.

Frisse quizz-miss

Het gemis aan een klok doet zich het hevigst voelen bij het ontwaken. Vóór alle andere begeerten is daar de wens om te weten hoe laat het is en hoe men zich dus moet voelen: treurend dat men te vroeg wakker werd, ontdaan dat het net te laat is, of voldaan dat het zoveel te laat is dat er nu toch niets meer aan te doen valt. Een probaat middel levert dan de radio. Weliswaar is nog steeds niet een der Hilversumse zenders ingericht als permanente sprekende klok zoals de telefoon die bezit, maar men kan in de ochtenduren de vermoedelijke tijd heel aardig bepalen als men de volgorde kent van de verschillende belangengroepen die de radio van acht tot een onder zich verdeeld hebben: huisvrouwen, kleuters, zieken, boeren, middenstanders. Ik viel nog in de huisvrouwen en kon dus rustig blijven liggen luisteren naar het vragenspel dat zich daar tussen twee groepen huismoeders afspeelde. ‘Welke twee vrouwelijke K.V.P.-leden zijn er in de Tweede Kamer gekomen?’ Gespannen stilte, gevolgd door een opgetogen: Marga Klompé! Nee die is minister, nou toch een halve punt. Het was ook wel een wat moeilijke vraag.

De volgende is beter voor dit gezelschap: ‘Stel u had uw kinderen beloofd een middag

[p. 11]

naar de speeltuin te gaan, maar het regent, wat doet u nu de hele middag met ze?’ Bios... begon de dame, maar de vragenstelster beperkte direct: ‘binnenshuis’. De stilte die nu volgde deed allerlei berekeningen ontstaan over de honderden guldens die het uitzenden per seconde kost en welke kapitalen er verspild werden om een mooie ongemoduleerde electromagnetische golf te scheppen gedurende de lange tijd... daar kwam wat: ‘Nou we doen een spelletje halma enne...’. Halma van twee tot zes leek voor de talrijke kinderschare die deze omroep veronderstelt niet zo geschikt. Na weer lang peinzen besloot de gekwelde huisvrouw aan een kind een boek te verschaffen en de andere... tja. Er zat een kwart punt in maar het jurylid vertelde op verwijtende toon dat een ‘verkleedpartij of zoiets’ toch wel héél leuk geweest was.

De tegenpartij kreeg het nu ook moeilijk: ‘U woont allang in Amsterdam nietwaar? Stel u heeft een logeetje dat u de stad wil laten zien. Maakt u eens een programma voor zo'n dag. Geen rondvaartboten!’ De stilte die hierop volgde duurde zolang dat ik de electriciteit liever voor de koffie bestemde, maar het lijdt geen twijfel dat de enthousiaste KRO-juffrouw wel een bezoek aan het Begijnhof zou aanbevelen benevens enige fraaie geveltjes en karakteristieke doorkijkjes. Men voelt waar deze omroepdames hun huisvrouwen heen willen hebben: fris, modern, een dolle verkleedpartij met de kinderen, een tedere heemschutdag in de oude hoofdstad.

B.C.