Hollands Weekblad. Jaargang 1

Brief uit Amerika
Elizabeth in Chicago
Eisenhower's prairie-Engels
De post en Lady Chatterley
door H.L. Leffelaar

Er is in Chicago en omstreken nogal wat te doen geweest over het bezoek van Koningin Elizabeth en Prins Philip. Twee miljoen Amerikanen hebben de bezoekers in Chicago bekeken, aldus een schatting van de politie, hetgeen vermoedelijk ettelijke malen meer is dan de grootste opkomst waar dan ook in Canada. Ik moet bekennen dat ik me een beetje vermaakt heb over die twee miljoen toeschouwers, omdat ik me zonder enige moeite de gesprekken kan voorstellen die deze twee miljoen mensen vóór en ná hun blik op de koningin over het onderwerp ‘royalty’ hebben gevoerd.

Te oordelen naar de gesprekken vóór het bezoek zou er hooguit een handjevol halfzachte romantici komen opdagen om Hare Majesteit te bekijken. Te oordelen naar de gesprekken ná het bezoek was iedereen toevallig in Chicago toen de koningin alweer toevallig door een straat reed waar iedereen net aan het winkelen was, zodat men en passant toch nog even iets van haar te zien kreeg.

De koningin schijnt er gedurende deze reis de nadruk op te leggen dat zij ‘Queen of Canada’ is ‘and also of the Commonwealth’. Men kan zich afvragen in hoeverre dit door de Britten thuis wordt gewaardeerd en hoevelen hunner er de hand van een public relations officer in herkennen. Want volgens een van mijn Amerikaanse kennissen is ‘royalty’ voor 90 procent het werk van ‘cunning public relations people’ en voor de resterende 10 procent de natuurlijke behoefte van het publiek ‘to picture themselves in the shoes of a queen’.

Dat is dan misschien de reden waarom iedere Amerikaanse politicus die hogerop wil komen zich met public relations experts omringt. De taak van deze experts schijnt eruit te bestaan allereerst bij het publiek een ondragelijke behoefte te creëeren, om dan daarna met het enig mogelijke antwoord op die behoefte voor de dag te komen: stemt op Mr. X, de vervuiler aller verlangens. Dat Mr. X het verschil tussen politiek-links en politiek-rechts nauwelijks weet is dan van ondergeschikt belang geworden.

Hoe gemoedelijk het toe gegaan is bij het bezoek van Koningin Elizabeth blijkt onder andere uit de losse toon van president Eisenhower's toespraakje bij de opening van de St. Lawrence Seaway. Nadat de koningin een deel van haar rede in het Frans had uitgesproken was de beurt aan de president.

Met een ‘slight grin’ (volgens Time) eindigde hij zijn toespraak met: ‘Because we

[p. 12]

are in this beautiful part of Canada where French is spoken, will you permit me a single halting sentence of my Western prairie brand of that language: ‘Je suis très heureux de me retrouver parmi vous au Canada.’ Een nadere toelichting op dit ‘prairie Frans’ verstrekt het berichtje uit Washington dat de president het State Department om een ‘passende formulering’ in het Frans had verzocht, ‘niet langer dan één zin’.

Het State Department, in de eerste versie, stelde voor: ‘Je suis particulièrement heureux...’ De president bekeek het woord ‘particulièrement’ en voelde er niets voor. Het werd geschrapt.

Overigens is vooral het New-York Times lezende publiek al geruime tijd op de hoogte van het feit, dat de president niet alleen zijn eigen soort ‘prairie Frans’ heeft, maar ook op een hoogst persoonlijke manier gebruik maakt van het Engels. De New York Times is er tijdens het bewind van Eisenhower toe overgegaan de presidentiële persconferenties woord voor woord op te nemen, gebruik makend van een correspondent die met een miniatuur bandopname-apparaat is uitgerust. Ik heb soms het vermoeden dat de N.Y. Times, liever dan zelf een vergissing te begaan, het aan de lezer overlaat het ‘prairie Engels’ van de president te ontwarren.

Om een willekeurig voorbeeld aan te halen, op zijn laatste persconferentie gaf de president het volgende antwoord op de zakelijke en korte vraag of hij moeilijkheden ondervond bij het vinden van een plaatsvervanger voor de onlangs aan de dijk gezette Staatssecretaris voor de Handel, Strauss:

‘Well, I'll just say this: That anyone having gone through what Mr. Strauss has gone through stands as sort of an example to someone else, and someone else may take a look. I have not been one of those people that has found any difficulty in getting people to take positions merely because of financial sacrifice. That I have found a great readiness, and I have heard, just, you might say casual comment of the kind you are now discussing, but that's all.’

Dat Hollanders de enigen zijn die het ver gebracht zouden hebben in de kunst van metereologisch converseren berust op een chauvinistisch misverstand. Ik heb nog nooit zoveel mensen met zo'n regelmaat horen kankeren op het weer als hier in Evanston, Illinois. Ik moet toegeven dat, ofschoon het hier in vergelijking met Holland zelden regent, de temperatuurswisselingen inderdaad opzienbarend zijn. Veranderingen van koel tot tropisch zijn aan de orde van de dag. De dag nadat ik op een strandje aan Lake Michigan kras was verbrand viel de temperatuur 25 graden Fahrenheit. Zoiets maakt goede conversatie. Eigenlijk is iedere Amerikaan min of meer gewend aan zulke temperatuursveranderingen, al was het alleen maar omdat de meeste kantoren en winkels ‘air-conditioning’ hebben, die de lokalen op hete dagen op koele temperaturen houdt. Maar ‘air-conditioning’, natuurlijk, is gewoon, en de natuur is ongewoon.

De heer Arthur E. Summerfield, U.S. Postmaster General, is in bepaalde kringen een bijzonder ongeliefd mens, zoals het volgende coupletje uit ‘The Reporter’ aanduidt:

L*dy Ch*tt*rl*y

The Lady too assailable
Is henceforth unavailable.
How come? A Mr. Summerfield
Has made the girl unmailable.

Dit kwatrijn verwijst naar de censuurkwestie die er rond een ‘volledige’ uitgave van D.H. Lawrence's ‘Lady Chatterley's Lover’ door Grove Press is ontstaan. Kort na verschijnen nam een postkantoor in New York 164 exemplaren van het boek in beslag, daarbij leunend op een 30 jaar oude wet die het gebruik maken van de posterijen voor de verzending van ‘obscene’ literatuur verbiedt. ‘Obsceen’ is een corpulent woord en de zaken worden nog eens extra bemoeilijkt omdat het blijkbaar aan de ambtenaren in de postkantoren wordt overgelaten om uit te maken wat wel en wat niet gelezen mag worden.

Grove Press, welks verwachtingen vermoedelijk niet teleurgesteld waren, stelde daarop de tweede phase van de publiciteit rond het boek in werking. In dag- en weekbladen verschenen aanzienlijke advertenties ‘About the censorship of Lady Chatterley's Lover...’, ‘The Post Office forbids us to tell you where you can buy a copy of Lady Chatterley's Lover.’

In een van de advertenties, aangekondigd als ‘a statement from the publisher of Lady Chatterley's Lover’, is het volgende te lezen: ‘The literary experts of the Post Office have decided to disregard the opinion of the overwhelming body of literary scholarship to hold up in its place its own vision of what it regards to be “smut”.’ Het is altijd interessant te zien hoe een handjevol boekrecensenten tot een ‘overwhelming body of literary scholarship’ wordt gebombardeerd.

Ongeveer tegelijkertijd werden 400 exemplaren in beslag genomen van het eerste nummer van een nieuw letterkundig tijd-

[p. 13]

schrift, ‘Big Table’, dat onlangs in Chicago verscheen. Het wordt geredigeerd door studenten van de University of Chicago, die voordien redacteuren waren van de onder universiteits-auspiciën uitgegeven ‘Chicago Review’. Een stukjesschrijver van een van de dagbladen in Chicago had het laatste herfstnummer van ‘Review’ ‘vies’ genoemd, waarop de Chancellor van de universiteit de redacteuren liet weten dat het volgende nummer ‘onschadelijk en niet aanstootgevend’ diende te zijn, en dat het niets mocht bevatten dat ‘beledigend zou kunnen zijn voor een meisje van zestien jaar’. Zes van de zeven redacteuren protesteerden en dienden hun ontslag in, verzamelden fondsen voor een eigen uitgave en kwamen voor de dag met ‘Big Table’, waarin de ‘verboden’ bijdragen waren opgenomen (met name van Jack Kerouac en William S. Burroughs).

John Ciardi, de agressieve poëzie-redacteur van ‘The Saturday Review’ noemde de affaire prompt ‘The Sweetheart of Chicago University’-kwestie en trok van leer tegen de jongens in de postkantoren die hij van honger naar pornografie verdenkt. Hij wijst erop dat wijlen Dr. Kinsey voortdurend werd dwars gezeten en moest gedogen dat boeken en andere materiaal dat hij voor zijn statistieken nodig had door het postkantoor werden geopend en vastgehouden. Maar als puntje bij paaltje kwam en hij de rechter erbij wilde slepen werden de zaken meestal wel afgeleverd.

De censuurkwestie is in Amerika niets nieuws en als zodanig is het weinig opzienbarend en het zal me dan ook niets verbazen wanneer we vandaag of morgen horen, dat de een of andere uitgever of filmproducent bepaalde mensen heeft omgekocht om een boek of een film te laten verbieden.