Hollands Weekblad. Jaargang 1

Mechanieken
door D. Hillenius

Over het principe van verzamelen, van systematiek. Zodra ik een tiental verwante soorten zie van onverschillig welke planten- of dierengroep, zelfs van voor mij antipathieke - spinnen, wantsen, composieten -, springt er een zintuigje in mij. wakker. Het spel van overeenkomsten en verschillen. Het is meestal een abstract plezier, ik kan er nauwelijks woorden aan geven; zeker kan ik niet zeggen waarom het mij zo boeit.

Met verzamelen is het nog iets anders dan met systematiek, al zijn er overgangen bij de verzamelaars van systematische groepen. Maar verzamelaars van boeken en prenten zie ik meer als mensen die hun zelfprotret in een wat ongewoon materiaal vormen. Bij een dergelijke verzameling is de eigenaar zelf de geheime draad achter de waar te nemen feiten. Van natuurlijke voorwerpen (in de keus van verwantschappen zit nauwelijks nog iets persoonlijks, dat is tegenwoordig bijna objectief te noemen) is de geheime draad in dubbele zin geheim. Evolutie-problemen zijn natuurlijk het eerste waar men over denkt, dat is trouwens ook zo bij een uitvoerige verzameling van het werk van een kunstenaar, maar er moet toch iets meer

[p. 10]

achter zitten, de reden waarom het mogelijk is in alle plezier rustig te zitten kijken naar bijv. de tien salamanders. Dit kijken heeft iets van een schoonheidsbeleven, dat immers ook bij de schilderkunst volkomen los kan staan van het surrogerend geklets over invloeden en techniek.

Misschien staat dat laatste in verband met de stelling dat levende stof ingewikkelder is dan dode, grote kunst ingewikkelder dan decoratie. Misschien zou het kunstbeleven - en de daaraan grenzende ervaringen in natuurwaarnemingen - het physiologisch gevolg zijn van in een doolhof - maar met duidelijke richtingen, al lopen ze fugatisch door elkaar - der zintuigen te wandelen.

Luiheid is de laatste trots (troost) van een te klein talent.

In de oorspronkelijke zin was ‘het vlees is zwak’ wel goed gebruikt. Maar meestal als we het nu zeggen bedoelen we: ‘het vlees is sterk’.

Creativiteit is bij velen niets anders dan een bijproduct van vergeetachtigheid.