Hollands Weekblad. Jaargang 1

[p. 9]

Brief uit Londen
De troebele tijd
door J.J. Peereboom

‘In these troubled times, enough is enough’, zou de heer Macmillan zijn minister van buitenlandse zaken uitgelegd hebben, als de Times gelijk had met het artikel waar men in Genève zo verbaasd over was. De formule lijkt in de spreektaal opgenomen te zullen worden op dezelfde voet als ‘top people’, de aanduiding van de mensen die altijd de Times lezen volgens de advertenties van dat blad zelf, en de titels van de laatste werken van Graham Greene (The Quiet American; Our Man in... Havana, of andere plaatsen) - formules die wij met een schier onmerkbare nadruk gebruiken, als wachtwoorden van de mannen van de dag. De affaire Selwyn Lloyd is intussen besloten, althans in deze fase, met luid gelach in het Lagerhuis, waar het Labour-lid Emrys Hughes zijn voornemen heeft aangekondigd om nu eindelijk een wetsontwerp op te stellen strekkende tot nationalisatie van de Times. Het blad moest nu maar zoiets worden als de B.B.C. zei hij; het was een ondraaglijke toestand dat ministers er niet meer veilig uit konden citeren, zodat als R.A. Butler het toch deed, de premier gedwongen zou zijn hem uit te leggen dat ‘in these troubled times, enough is enough’. Wie zouden het ontwerp indienen? ‘Mr Macmillan, Mr Butler, Mr Wigg and myself’ - grote hilariteit, dat kan inderdaad, want er is een Labour-afgevaardigde die Macmillan en een die Butler heet.

*

De Labour-partij heeft zich ook op een andere manier gunstig onderscheiden, in de persoon van Dr Michael Young die aan de commissie voor jeugdzaken van de partij een plan heeft voorgelegd om ‘adventure scholarships’ in te stellen, ieder van ten hoogste £500, voor kandidaten tussen de 18 en de 25 jaar. ‘Het kan moeilijk betwist worden dat veel jonge mensen terecht of ten onrechte vinden dat het leven te eentonig is geworden’. Hoe ongewoner hun plannen, hoe sterker hun aanspraak op de avontuursbeurzen zal zijn, want de jury wordt ook samengesteld uit avontuurlijk-gezinde leden. Voorbeelden van plannen die enquêteurs van de commissie in oost-Londen hadden gehoord: om het comfort van de treinen op het continent met dat van de Engelse te vergelijken; om een handboek te schrijven over Britse eetbare paddestoelen; om een studie te maken van de scholen voor achterlijke kinderen; om de klarinet te leren spelen. Maar, zegt Dr Young, wiens begrip onuitputtelijk is, ‘some of the most vague may be potentially the most valuable’.

Het lijkt mij een mooi plan. Ik aarzel een ogenblik bij het idee van avontuur op staatskosten, maar dat is 19e-eeuws vooroordeel; ook Piet Hein, Drake en de drie musketiers werden gesubsidieerd. Desnoods kan het woord avontuur vervallen, ter ere van de nagedachtenis van Robin Hood. Dan blijft er alleen goeds over, al zegt de inzender van een brief aan de Manchester Guardian dat het nooit genoeg kan zijn: er zou ook iets bedacht moeten worden voor jonge mensen die het leven eentonig vinden hoewel zij helemaal geen ongewone plannen hebben, en hij stelt voor een vorm van vrijwillige dienst ter vervanging van de militaire dienstplicht, waarvoor hier nu voorlopig de laatste lichting is opgeroepen. ‘Natuurlijk zijn, zoals met veel andere goede ideeën, de totalitaire landen er het eerst bij geweest’... Misschien is dat ook niet zo'n slecht idee; alles is waarschijnlijk beter dan een leven waarin opgroeien alleen betekent rechtsaf slaan naar het werk in plaats van linksaf naar de school, al weet ik niet wat zo'n dienst ooit zou kunnen doen dan wandelen en zingen, zonder last te krijgen met de vakverenigingen. In geen geval zou het plan van de briefschrijver dat van Dr Young mogen verdringen, dat zomaar een premie stelt op de originaliteit.

*

Het is aardiger om de Labour-partij in die vorm te horen dan in haar pogingen om de afgunst van de kiezers op te wekken naar aanleiding van ‘take-over bids’. Newnes heeft Odhams Press overgenomen: nu zijn er nog maar twee grote uitgevers van magazines, de Daily Mirror groep en Newnes (die ook eigenaar is van het Labour-dagblad The Daily Herald). Nog niet was dat voor elkaar, of de machtige kapitalist Charles Clore deed een bod op de aandelen van de Watney-Mann brouwerij, wat ook weer tot gevolg zou hebben dat de aandeelhouders een mooie belastingvrije winst maakten. Het is nog niet gelukt. Watney's verweert zich uit alle macht, gesteund door de andere brouwers, die de modernisering vrezen waar Clore de pubs aan wil onderwerpen (de meeste pubs

[p. 10]

zijn het eigendom van brouwerijen). Intussen hitsen Barbara Castle en andere aanzienlijke Labour-sprekers hun gehoor op: ‘Als Labour weer aan de regering komt, gaan wij het spel bederven voor de overnemers’. Waarom? Het is in ieder geval de hoogste tijd dat er eens iets gedaan wordt aan die pubs, waar de bezoekers opeengedrongen staande moeten hijsen. Over de moraal van de belastingvrijheid voor de vermogenswinsten kan nog getwist worden, maar dat is een ingewikkelde kwestie, niet geschikt voor politieke bijeenkomsten. Het partijpolitieke argument reikt op het ogenblik niet verder dan nodig is om de rancune tegen de lelijke geldmakers van de City te verscherpen. Niemand die probeert aan te tonen dat de welvaart bevorderd zou worden, of het leven veraangenaamd, door het inbinden van Charles Clore. Het rechtsgevoel gestreeld dan? Waarschijnlijk niet dat van de kleine beleggers die aandelen hebben in Watney's (de grote zouden wel een schuldig gevoel hebben; sommige), noch dat van al de kleine mannen die hun vrije tijd besteden aan handeltjes; noch dat van iemand anders voor wie het niet identiek is met rancune, hetzij tegen mensen met teveel geld of tegen allen die goed zijn in handeltjes, terwijl hij zelf nooit heeft begrepen hoe je ze moet beginnen en wat je dan verder moet doen.

*

Sinds een paar dagen is overigens de aandacht van kwesties van brood afgeleid door een kwestie van spelen: de zaak Liberace. Ik weet niet of er in Holland wel eens van deze pianist en zanger gehoord wordt, maar in Engeland is hij algemeen bekend door zijn optreden in theaters en voor de televisie in 1956. Tijdens een van zijn nummers speelt hij Ave Maria en dan wordt het toneel donker maar er is een lichtbundel gericht op een non die bidt voor een Mariabeeldje (‘De geestelijken die het van me gezien hebben vonden het altijd heel goed’). Zijn moeder is er meestal bij, en hij betrekt haar in de voorstelling, omdat hij zoals alle pop-singers onbeschrijfelijk veel van haar houdt. Hij probeert zich voor te doen als het eeuwige moederskindje, giegelend, schouderdraaiend, heupvleiend, knuffelgraag. Zo te werk gaande, heeft hij een mooi huis bij Hollywood verdiend, met een zwembad betegeld als piano; en zijn inkomen vorig jaar was een miljioen dollar.

Dat mag waar zijn, maar een homosexueel, zegt hij, is hij niet (‘ik ben er tegen omdat het tegen de gemeenschap is en met de conventie strijdt’); niettemin heeft de heer William Connor, medewerker van de Daily Mirror onder de naam Cassandra, hem er een genoemd, in de bedekte termen ‘the pinnacle of masculine, feminine and neuter’ and ‘everything that he, she, or it can ever want’. Of toch niet? Wat betekenen die woorden precies? Cassandra zegt dat hij het helemaal niet zo bedoelde, maar Liberace heeft er last mee gehad in het noorden van het land, waar hij voor viezerik werd uitgekreten.

Wiens partij moeten wij nu kiezen! Die van de kirrende veertiger die de aanklacht heeft ingediend, van de adjektievenschrijver in zijn geschokte fatsoen, of die van het publiek, de vrouwen van middelbare leeftijd in gillende extase die Liberace ontvingen op Waterloo Station of de nette burgers die hem uitscholden in het noorden. - Geen partij, dat is duidelijk. De hele zaak dient als een oefening voor beginnelingen in het onpartijdig toezien, en zelfs de Manchester Guardian veroorlooft zich er een halve pagina daags over te geven.

Tegelijk met die van Liberace, vieren wij de terugkeer in Londen van Billy Graham. De grote evangelist heeft met zijn vrouw een park betreden maar gauw rechtsomkeert gemaakt, want overal op het gras lagen ze te vrijen. ‘Men vergeet hier het zevende gebod; daar is al menig rijk van ondergegaan’. Keren wij terug naar Liberace: ‘Billy Graham and I are tremendous admirers of each other’. Het is misschien niet waar; Liberace noemt iedereen zijn vriend, maar als wij Billy G. en de vrijers in het park aan de grondstoffen voor de zaak Liberace toevoegen en alles goed roeren, kunnen wij naar hartelust het aroma opsnuiven van de sexuele zeden in deze troebele tijd.