De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

‘Zuster Annette’
door Nelly Hoekstra-Kapteijn.

Het zal hier wel gauw afgeloopen zijn, zuster,’ zegt de dokter van het groote ziekenhuis in de hoofdstad, tot zuster Annette, het blonde verpleegstertje, ‘jammer,’ voegt hij er hoofdschuddend bij, ‘zulk 'n knappe jonge man nog. Ja, zoo gaat het, dat zien we nu hier weer, Don Juan's einde nietwaar?’ Met een stille groet aan zuster Annette verwijdert de esculaap zich, om weer andere patiënten te bezoeken.... Zuster Annette schudt het kussen van den lijder, die zachtjes kreunt van pijn, nog eens op, verfrischt het compres op zijn hoofd, maakt alles voor den nacht gereed, even nog voorziet ze de bloemen van versch water, dan neemt ze haar oude plaats bij het ledikant van de zieke in.... Langzaam verstrijken de nachtelijke uren, geen geluid, als af en toe een zacht kreunen van den jongen man wordt gehoord. Zorgzaam zacht als een jong moedertje legt zuster Annette heur hand op het gloeiend voorhoofd van den lijder.... Niemand in het groote gebouw van lijden en sterven weet wat deze man, die nu doodziek ter neder ligt, eenmaal voor haar geweest is. Ja, ook zij, het ernstige verpleegstertje, wier groote blauwe oogen steeds zoo treurig kijken, en die o zoo zelden lacht, heeft haar roman gehad, 'n roman waarin de haast stervende man de hoofdpersoon, de held geweest is, en terwijl de nacht zijn geheimzinnige zwarte sluier over het aardrijk spreidt, alles rustig en kalm om haar heen is, doemen voor zuster Annette beelden uit het zonnige verleden op. ....Als kinderen hadden ze al samen gespeeld, blonde Annetje van dokter, en Arnold eenig zoontje van den Burgemeester van 't dorp, 'n prachtig kereltje, niet weinig vertroeteld door Pappa en Mamma. Samen met Annetje bezocht hij de school in het naburig stadje, steeds waren ze met elkaar, en heete tranen werden er geschreid toen Annet en haar even jongere zuster, de mooie Leonie van dokter, zooals ze op het dorp genoemd werd, naar de kostschool gingen, om hun opvoeding te voltooien, en Arnold voor dat zelfde doel naar het buitenland vertrok....

Ze zagen elkaar nu alleen met vacanties. O, die laatste groote zomervacantie, hoe goed herinnert zij zich alles nog. In den tuin hadden ze gestaan op die heerlijke Augustus-avond onder den grooten kastanjeboom. Beider

[p. 538]

oogen stonden vol tranen, want de groote scheiding was aanstaande. Hij, Arnold, werd student, zou in het buitenland verder afstudeeren, en niet eerder thuis komen voor hij geheel klaar was. Dus zouden ze elkaar in geen tijd zien; dit stemde hen o zoo droevig.

‘Zeg Anneke, zal je veel aan me denken?’ had zijn sympathieke stem gevraagd, en zij had snikkend geantwoord: ‘O, altijd lieveling, maar jij gaat zoo ver weg naar zulk 'n groote stad, waar veel mooier en chiquerer meisjes zijn dan jou Annetje en....’ met een kus had hij haar den mond gesloten, de eerste reine liefdekus die tusschen hen gewisseld was.

Toen, o alles staat haar nog zoo levendig voor den geest, alsof het gisteren pas gebeurd was had ze hem heur blauw haarlint gegeven.... dien nacht was haar hoofdkussen nat van tranen geweest; ze was nog zoo jong, geloofde in hem en ze had haar Arnold zoo innig lief.... Snel waren de jaren verloopen, de tijd gaat zoo gauw als men gelukkig is. De beide meisjes van dokter waren van de kostschool in de ouderlijke woning teruggekeerd.... Op 'n morgen kwam Papa met de heugelijke tijding dat Arnold gepromoveerd was en reeds op weg naar het vaderland. Als in een schoone droom waren de dagen voor zijn aankomst voor Anneke vervlogen... Samen hadden zij en Leonie op hun gemeenschappelijke slaapkamer toilet gemaakt de avond dat hij hun zou komen bezoeken. Leonie vlocht Annette's dik blond haar, lag het in tressen om haar hoofd, het stond beeldig vond ze; nu het lichtblauwe japonnetje aan, ze zag er keurig uit zoo, vond Leonie, die zelf in haar chique rose zijdje er prachtig uitzag, 'n schitterende verschijning.

‘Kom, Ansje, nu gaan we maar, daar is ie, ik hoor zijn stem.’

Ja, dat was zijn diepe stem, Annette voelt haar oogen vochtig worden, ze drukt haar hand op heur kloppend hart, o, wat hield ze toch veel van hem.

‘Toe malle meid houd je nu goed, je lijkt nu heusch 'n sentimenteel bakvischje’, lachte Leonie. Als in een droom hoort ze de woorden over zich heen gaan, en laat zich meê voeren naar de kamer. O, straks zal hij haar in zijn armen nemen, en voor de geheele familie haar zijn meisje noemen.... Nu staat ze voor hem, aarzelend slaat ze de oogen naar hem op. God, wat is ie knap geworden, zoo rijzig en welgemaakt, toch vindt ze zijn gezicht, hoe knap ook, veranderd. Wat het is weet ze niet; onschuldig kind als ze is, ziet ze niet dat een zinnelijke trek z'n welgevormde mond ontsiert, vermoedt ze niet dat het nachtleven der groote wereldstad het stempel op zijn fraai mannelijk gelaat gedrukt heeft.

‘Dag, Annette, hoe gaat het je?’ vraagt ie gewoon beleefd en dan bewonderend tot Leonie: ‘Dag, Leonie, God kind wat ben jij mooi geworden, hoe maak je het?’

't Was Annette of de kamer met alles wat er in was met haar in de rondte begon te draaien, ze voelt zich bleek worden, met moeite dwingt ze de lastige tranen terug. O, hoe geheel anders had zij zich hun ontmoeting na al die jaren voorgesteld, even terloops zooals men een gewone oppervlakkige kennis begroet, koel en vormelijk had hij haar de hand gedrukt.... De verdere avond was een marteling voor haar geweest. Hij had alleen oogen voor Leonie gehad, maakte haar opvallend het hof, en zij, Annette, zat er bij, kon niet spreken, wat zou ze ook zeggen, die avond was de vreeselijkste in haar leven geweest. Op 'n oogenblik werd het haar te machtig, en in den tuin snikte ze heur groot verdriet uit. Hier onder de kastanjeboom had hij haar in zijn armen genomen en gekust, met tranen in z'n oogen gevraagd: ‘Ans, zul je veel aan me denken?’ .... En nu voor het eerste mooie gezichtje, al was het dan ook van haar zuster, was hij haar ontrouw geworden.... Na een lange slapelooze nacht, was ze 's morgens geschrikt toen ze heur bleek behuild gezicht in den spiegel zag.

Met een stem, die haar zelf vreemd in de ooren klonk, had ze aan het ontbijt gezegd: ‘Papa en Mama, als U er niets op tegen heeft zou ik gaarne ziekenverpleegster willen worden.’

Aarzelend gaven heur ouders toestemming, ze begrepen dat de wreede teleurstelling de aanleiding tot dit besluit van hun oudste dochter was. Arnold deed nu formeel aanzoek om Leonie, en voor Annette was het een dagelijks terugkeerende kwelling, om het geluk van die twee aan te zien.... IJverig maakte ze nu toebereidselen voor haar vertrek naar het ziekenhuis.

Den avond voor haar afreizen zat de geheele familie bij elkaar in de gezellige huiskamer. Het mooie zomerweer had plaats gemaakt voor vochtige koude, die onaangenaam aandeed; heerlijk verwarmde dan ook het haardvuur. Weemoedig zag Annette den huiselijken kring rond.

[p. 539]

Haar hart brak bij de gedachte dat ze ze allen morgen reeds zou moeten verlaten. Daar had je Papa met zijn goedig gezicht, Moedertje met heur bleeke, vermoeide trekken van altijd zorgzame huisvrouw, de guitige broers en zusjes. Daar zat ook Leonie met haar beelderig gezichtje naast Arnold op de canapee.

....Even ziet ze op, en ontmoet zijn oogen, die met de oude, lief teedere uitdrukking op haar gevestigd zijn. O, toen had ze het wel uit willen scheeuwen: ‘Niet jij, maar ik hoor hier aan zijn zijde te zitten, hij is van mij, ik heb de oudste rechten, want mij heeft hij het eerst liefgehad.’

Maar zij zweeg, wat zou het haar baten, hij was nu immers verloofd met haar zuster Leonie, en voor haar verloren.... Den volgenden morgen, 'n regenachtigen herfstdag, vertrok zij naar het groote gebouw in de hoofdstad, dat van lijden en sterven sprak, iederen dag, ieder uur... Eentonig gingen de dagen voorbij en terwijl Leonie als Arnold's vrouw schitterde met heur chique toiletten, auto, en weelderige woning, sleet zij haar dagen bij zieke en stervende menschen, bracht troost en lafenis aan allen. Als een Engel der vertroosting ging ze met heur bleek gezichtje en slanke gestalte in het verpleegsterscostuum rond, en spoedig hielden allen evenveel van het lieve, zachte zusterke, die zeker veel droevigs in haar jong leven ondervonden had, omdat men haar o zoo zelden zag lachen... Af en toe hoorde zij van huis iets over Leonie en Arnold, ze hadden twee lieve kindertjes en waren gelukkig met elkaar.... Doch toen kwam er 'n tijd dat er niet meer over Arnold geschreven werd, en eindelijk hoorde ze van een der zusjes dat Leonie met haar kinderen thuis waren en.... zij en Arnold zouden scheiden.

....Kalm waren eenige jaren voorbij gegaan, nog steeds vervulde Annette met groote toewijding en plichtbetrachting haar werk in het ziekenhuis. Leonie was weer hertrouwd, en had een zeer schitterend huwelijk gedaan. ....Van hem hoorde ze nooit meer, toch begreep ze dat het niet goed met hem ging... Totdat hij voor eenige weken hier gebracht was, doodziek door zijn losbandig leven. Dadelijk had ze hem, hoewel hij zeer veranderd was, herkend. Nu leed hij vreeselijk en zij was het, het eenmaal zoo wreed door hem bedrogen meisje, die hem nu met voorbeeldelooze liefde en trouw oppaste, zijn compresse om het gloeiend voorhoofd verfrischte, zijn altijd koortsige keel met heerlijk koel water laafde. In haar hart is nog zooveel liefde voor hem, en als ze het eertijds zoo bloeiende, nu door drank en losbandigheid verwelkte gelaat aanschouwt, heeft ze moeite niet in tranen uit te barsten. O, het had alles zoo anders, zoo mooi en goed kunnen zijn.

.... In droevige gedachte verzonken heeft ze niet gehoord dat de patiënt met heesche stem reeds tweemaal ‘Zuster’ geroepen heeft; weer stamelen zijn lippen: ‘Zuster, ik heb dorst’,... Ineens is ze overeind.

‘Wenscht u iets?’

‘Ja.... water.’

‘Als 't u blieft.’

Gretig drinkt hij het glas tot op den bodem toe leeg, vraagt dan smeekend: ‘zuster leg uw hand nog eens op mijn hoofd, uw vingers zijn zoo heerlijk koel.’

‘Zeker, als het u goed doet’, zegt ze vriendelijk.

Plotseling, als wekte nu pas de klank harer stem oude herinneringen bij hem op, ziet hij haar aan, scherp doordringend en stamelt dan met haast brekende stem: ‘Annette.... Annetje van dokter, nietwaar?.... O, heb je mij vergeven?.... Ik heb je veel leed gedaan.’

Ja, knikte ze met oogen vol tranen. ‘Ja, Arnold ik heb je alles vergeven.’

‘Dan sterf ik gerust.... O, mijn verloren leven, wat boet ik nu zwaar.... die pijn, die vreeselijke ontzettende pijn....’

Zacht legt Annette haar koele slanke vingers op zijn hoofd, even ligt hij stil, dan begint de koorts weer in al heur hevigheid op te zetten, hij roept om Tomie, Lise, Mies en Corrie.... ook Leonie's naam wordt genoemd, en eindelijk ook haar naam ‘Annetje, mijn lieve Annetje.’

Met zachten dwang legt ze zijn hoofd neer op het koele hoofdkussen, legt heur hand boven zijn oogen en het is of die zachte druk hem goed doet, hij word kalmer. Zijn gezicht is nu in den doodstrijd zoo roerend mooi, als in vroeger gelukkige dagen. 't Is of ze beiden weer jong zijn, hij en zij, en of ze weer zijn stem hoort onder den kastanjeboom in den tuin: ‘Zal je veel aan me denken, Annetje!’

En ja, ze heeft aan hem gedacht, haar geheele leven lang, hem alleen heeft ze waarachtig lief gehad, echt en waarachtig, zooals haar mooie zuster, en al die chique weeldevrouwen die voor geld te koop waren hem nooit bemind hadden.. Meer dan ooit heeft zij hem lief, het arme verpleegstertje, eenmaal zoo wreed door hem bedrogen, nu hij daar doodziek, vermoord door een slecht

[p. 540]

losbandig leven zijn laatsten strijd ligt te strijden.

‘Het zou misschien anders gegaan zijn als ik je vrouw geworden was, en je met liefde en zachtheid geleid had, mijn arme lieveling,’ prevelen heur bleeke lippen, terwijl ze met haar zakdoek hem het doodszweet van het voorhoofd wischt.

‘Anneke, mijn lieveling’, snikt hij, dan valt zijn hoofd achterover, en is het gedaan. Diep ontroerd sluit Anneke zijn oogen, die oogen waarin zij eenmaal haar groot geluk zocht. Zijn laatste woorden waren voor haar geweest, met haar naam op zijn lippen is hij heengegaan voor eeuwig....

Als zuster Annette de gordijnen optrekt, is de zon reeds in al haar pracht boven de groote stad opgegaan, en voorspelt wederom een heerlijken zonnigen herfstdag.

De dokter kan maar niet begrijpen waarom zuster Annette's stem zoo beeft, als ze hem vertelt dat de patiënt daareven gestorven is.

Beemster, 1915.