De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

Dieren-asyl.

Om reden ik geen asyl-lid meer ben zou men aan me kunnen zeggen: Je hebt je meening over 't asyl niet meer uit te spreken, maar ieder heeft toch 't recht er over te oordeelen wat er in kranten is vermeld.

15 October 1915 stond er 's avonds in de dagbladen een anoniem asyl-vergadering-verslag van den vorigen dag; dáárin was te lezen, dat de noodlijdende dieren nièt door anoniem krantengeschrijf werden gebaat.

Dit verslag is 't eerste anonieme stuk, dat ik over 't asyl in kranten heb gelezen.

Er staat nogal eens veel in kranten wat de sprekers van vereenigingen op hun bijeenkomsten hebben gesproken, doch dit is dan nièt door Sprekers, Voorzitters, Secretarissen, Penningmeesters of Partijdigen geschreven, maar door onpartijdige kranten-verslaggevers.

't Verslag behelst, dat op 14 October 1915 was gehouden eene vergadering van de vereeniging Nederlandsch Toevluchtsoord voor Noodlijdende Dieren te 's Gravenhage, en dat deze vergadering is geëindigd met een langdurig, heftig en verward twistgesprek tusschen twee dames en 't bestuur. 't Werd niet noodig geacht de toedracht van den twist voor 't publiek duidelijk te maken.

In dit verslag wordt beweerd, dat er personen zijn, die getracht hebben den bestuursarbeid af te breken en zich zelfs nièt hebben ontzien leugens omtrent 't bestuur te bezigen.

Wáárom noemt 't bestuur niet royaal de namen van de personen die zich niet hebben ontzien hun werk met leugens af te breken?

'k Ben slechts twee keeren op eene asyl-vergadering geweest. Beide keeren maakten ze daar ruzie, waaraan ik geen deel heb genomen. Voor 't éérst woonde ik dit bij op 30 October 1912.

Nadat de vergadering toen was afgeloopen en al de leden op den heer Bake, O.I. Ambtenaar, en mij na, de bestuurskamer hadden verlaten, is eene juffrouw, die geen asyl-lid was, en die ik toen tòch een stembiljet heb zien teekenen, even aan den nog in de bestuurskamer vertoevenden Penningmeester gaan smeeken, de noodlijdende dieren voortaan te laten afmaken. 'k Heb hem toen zeer

[p. 372]

ernstig hooren antwoorden: ‘Néén, juffrouw Bel, dit mag volgens mevrouw van Manen, de asyl-stichteres, volstrèkt niet gebeuren!’

Onwillekeurig moest ik toen denken aan de woorden uit een in mijn bezit zijnde boek van 1719: L'Azyle est lieu de sureté pour conserver la vie.

In 't verslag van 14 October 1915 wordt verteld, dat Freule Anna de Savornin Lohman ‘zoogenaamd in 't belang der noodlijdende dieren’ in haar weekblad (dit is de Hollandsche Lelie), onsympathetisch over 't asyl heeft geschreven.

Nadat de Freule onsympathetisch over 't asyl is gaan schrijven, is de Penningmeester haar gaan inviteeren, 't asyl te komen bezichtigen, waaraan ze eindelijk gehoor heeft gegeven.

De Penningmeester heeft haar toen verzekerd, dat 't asyl voor noodlijdende dieren werkelijk is een toevluchtsoord, een heilstaat, waarin deze levenslang worden verpleegd.

Toen is de ‘op een doolweg gebrachte’ Freule gaan denken, dat de noodlijdende dieren werkelijk veel aan 't asyl hebben te danken en dat 't daar alléén ging om 't noodlijdende dierenbelang en nièt om menschenbelang.

't Eerste armoede geleden hebbende zwervende hondje, dat op recommandatie van de ‘goedgeloovige’ Freule, door twee dierenvriendinnen vol vertrouwen naar 't asyl werd gebracht, werd daar direct ter dood veroordeeld, en toen de verbaasde dierenvriendinnen zoo aanmatigend waren tegen 't afmaken van den vondeling te protesteeren, kregen ze onaangenaamheden met 't bestuur, dat wel niet direct zal hebben begrepen op wier aanbeveling 't zwervertje daar was gezonden.

't Diertje is de executie ontsprongen en leeft in een goed huis gezond als een visch in 't water.

In 't verslag van 14 October 1915 staat, dat 't asyl is eene inrichting welke op de geheele wereld nergens hare wederga vindt.

Waarin blinkt 't asyl ‘in 't noodlijdenden dierenbelang’ dan uit? Dit excelleert toch niét in liefderijke verpleging van noodlijdende en zwervende honden, waarvoor mijnheer en mevrouw van Manen 't asyl hebben laten stichten.

In 't verslag wordt niét vermeld, hoeveel honden en katten er op eigenaars verzoek 't vorigen jaar in 't asyl zijn afgemaakt. Vroeger werd dit zeer groote aantal jaarlijks wel vermeld.

Dan staat daarin, dat er in 't afgeloopen jaar in 't asyl zijn gebracht door particulieren 786 en door de politie 195 zwerfhonden, dat dáárvan 108 door de eigenaars zijn teruggehaald en 190 aan dierenvrienden zijn afgehaald (lees verkocht). Ergo zijn er in 't afgeloopen jaar 683 zwerfhonden in 't asyl overgeschoten.

Dan staat daarin óók nog, dat er in 't afgeloopen jaar in 't asyl zijn gebracht door particulieren 1106 en door de politie 71 zwerfkatten, dat dáárvan 13 door de eigenaars zijn teruggehaald en 343 aan dierenvrienden zijn afgestaan (lees verkocht). Bijgevolg zijn er in 't afgeloopen jaar 821 zwerfkatten in 't asyl overgeschoten.

Waar zijn deze 683 honden en 821 katten gebleven? Wat is er van deze 1504 dieren geworden?

Ze probeeren telkens me met honden en katten van de straat op te schepen!

Een heer, ‘begeleid door een arbeidersjongetje, dat een katje allerhartelijkst tegen zich aandrukte’ kwam me een paar avonden geleden vragen voorgenoemd katje ‘dat hij van de tramlijn had gered’ bij me te mogen afgeven.

Toen ik hem 't adres opgaf van eene dame, die 't door hem gesauveerde katje wellicht een goed huis zoude kunnen bezorgen, kweet 't hem vergezellende jongetje zich niet meesterlijk van de hem opgedragen leugen-of zwijgrol en sprak hij zenuwachtig hakkelende tot me: ‘Ze zeiën nogal, dat U dur zoo goed voor zou zorgen; we hebben dur thuis nog drie mit dur moertje dur bij weg te geven. 't Asyl is zoo ver van ons huis!’

'k Vroeg: ‘Heeft jelui poesemoedertje drie of vier kindertjes?’

Hij antwoordde: ‘Vier mit dut dur bij!’

Na de ongeveinsde bekentenis van 't jongetje deed de heer geen mond meer open en droop hij met 't jongetje af.

Wat is eigenlijk een asyl?

Dit is een vrijplaats voor iemand, die daarin door de wet niet kan worden vervolgd, 't is een toevluchtsoord waarin niemand hem kan deren.

't Woord asyl is later toegepast op 't liefderijk toevluchtsoord voor noodlijdende en zwervende honden en katten, om deze voor de straatonveiligheid te bewaren en ongedeerd te kunnen laten leven. 't Asyl is niét

[p. 373]

om zwervende dieren aan moedwillige doodmaking te laten blootstaan, want dan zou 't niét Asyl, máár Assassinaat heeten.

Vroeger, toen er gelukkig nog geen asyl was, zocht bijna iedereen een goed huis voor een gevonden hond en kat en voor zijn eigen dieren, zoo hij dezen door omstandigheden wilde of moest quiteeren.

Tegenwoordig brengt men in bovengenoemde gevallen de dieren gemakshalve naar 't liefderijk toevluchtsoord en gaan velen een vondeling van hun hond of kat maken, wijl 't toevluchtsoordbestuur immers publiceert, dat 't asyl is eene inrichting welke op de geheele wereld nergens hare wederga vindt.

Welke ‘voor zich zelven’ op zijn best te eten hebbende, arme drommel snakt niet naar zoo'n lieu sacré voor 't levensgeluk van zijn hond of kat, hij haast zich zijn geliefd, hongerig dier als gevonden voorwerp (dus met een leugentje om bestwil) in den heilstaat te deponeeren, vooràl als hij op eene reclamekaart heeft gelezen:

Dierenasyl. Nieuwe Haven 73. Ned. Toevluchtsoord voor noodlijdende en zwervende dieren; liefderijke verpleging, enz. enz. enz.

Bij 't lezen van deze ‘in de tram prijkende reclamekaart’ heb ik vroeger óók geloofd, dat 't asyl zijn liefdadigheid over de ‘onder zijn hoede gestelde’ noodlijdende en zwervende dieren uitstortte.

't Eenige geluk, dat 't asyl bewijst aan een werkelijk verdwaald dier, is: Dat 't dáár soms kan worden teruggehaald door zijn baas, zoo deze dáárvan maar zoo spoedig mogelijk, dus niet te laat, zal zijn gaan werk maken.

't Asyl beantwoordt niet meer aan 't doel waarvoor 't is gesticht. 't Zal dááraan nu ook onmogelijk meer kunnen beantwoorden. 't Werkt er zelfs toe mede, niét meer aan zijn verplichting te kunnen voldoen door zijn zoogenaamd liefderijk hulpbetoon voor de noodlijdende en zwervende dieren per reclamekaart uit te bazuinen, waardoor vele menschen op de gedachten zullen zijn gekomen zijn ziek of gezond dier in 't liefderijk toevluchtsoord te laten verplegen en daar lekker te laten eten of een vondeling van zijn dier te maken, niet begrijpende, dat de reclamekaart alleen maar bevat mooie woorden om sympathie op te wekken en alzoo klanten voor de dieren-hôtel-affaire te verkrijgen, alsook om legaten, donateurs en leden te verwerven voor 't asyl of 't liefderijk toevluchtsoord, dat immers volstrekt geen toevluchtsoord is.

Ieder moet precies weten wat hij aan 't asyl heeft en dat er in 't vorige jaar 683 zwerfhonden en 821 zwerfkatten in dit liefderijk toevluchtsooord zijn afgemaakt.

Dierenvrienden moeten ‘evenals ze vroeger hebben gedaan’ zelf een goed huis zoeken voor honden en katten en deze niét langer 't kind van de rekening laten blijven, door ze argeloos in veiligheid te brengen in 't verpleeghuis, waarin ze geen verpleging vinden, want de stumpers zijn daar over 't algemeen maar waardelooze, spoedig over boord gegooid wordende ballast.

't Asyl veroorzaakt maar onnoodig getwist tusschen drie of vier in een schuitje varende werkende bestuursleden en eenige leden, dierenvrienden, omdat deze leden een werkelijk toevluchtsoord voor de noodlijdende dieren verlangen, iéts wat ze tóch niet gedaan zullen krijgen van de vlagvoerders, wiens eer in 't verband met 't asyl aan 't schipbreuk lijden is. Voornoemde leden, dierenvrienden, zullen denken: Waarvóór men te scheep komt, dáárvoor moet men ook varen!

Nu 't asyl is, zóóals 't is, is 't volstrekt niét noodig, dat 't er langer is, - en kan 't gekakel tusschen 't bestuur en eenige leden gemakkelijk worden opgelost, als drie burgermannen precies dezelfde diensten gaan bewijzen als 't asyl bewijst. Hiervan zal wel een volledig beeld kunnen worden gegeven.

Een burgerman kan (als dááraan dan tóch zoo'n behoefte is) best een derde van de asyl-affaire van stapel laten loopen en in een steegje bezitten, een krotje met daarin eene gas-stik-machine, om dieren op verzoek van de eigenaars (desverkiezende in hun bijzijn) af te maken, precies zooals dit in 't asyl de normale bezigheid is. De Assassin zou dit kunnen doen voor evenveel geld, als 't asyl ervoor rekent, doch de dieren van armen niet gratis, maar tegen vijf of tien centen gasverbruik vergoeding. 't Leven van zijn dier te laten afmaaien zonder Doctors-advies zal er wel gedaan blijven worden. Zoo'n denkelijk onmisbaar afschuwelijk bedrijf kan flink rendeeren, omdat 't slechts kan kosten: eene gasrekening, eene telephoonrekening en water om 't krotje met een bezem en een scheeps-zwabber schoon te houden.

Zoo'n moordspelonk voor menschen-gerief

[p. 374]

kan niét liefderijk toevluchtsoord, máár de Zeis heeten. De naam moet met de bedrijfsbeteekenis gelijk staan.

Een andere burgerman kan (als dáàraan dan tóch zoo'n behoefte is), óók wel een derde van de asyl-affaire overnemen en in een ander steegje óók eene gas-stik-machine bezitten en wel in een huisje, waarin men de zwervende honden en katten zal kunnen brengen.

De man kan de vondelingen even lang en even kort als dit in 't asyl wordt gedaan in 't leven houden, òòk kan hij ‘gelijk dit in 't asyl gebruikelijk is’ de eigenaars hun verloren dieren ‘tegen betaling van kostgeld’, teruggeven en en passant ‘naar asyl-gewoonte’ nog geld van de vondelingen maken. Wat niet aan den man kan worden gebracht, kán ‘precies zooals dit in 't asyl gebeurt’ daar toch óók wel moedwillig worden afgemaakt.

Denkelijk zal een enkele ‘overgeschoten mooie vondeling’ om financiëel voordeel dan nog wel eens uitstel van executie krijgen!

't Hangt dán, ‘evenals 't dit in 't asyl doet’, aan een zijden draadje of de vondelingen vermoord of verkocht zullen worden of weder in hun eigen huis te land zullen komen!

Dáárom zal zoo'n ontzettend bedrijf geen liefderijk toevluchtsoord, maar 't Zwaard van Damocles kunnen heeten!

De naam moet met de daad gelijk staan!

Dierenvrienden zullen ongetwijfeld 't Zwaard van Damocles dan niét bevolken met hunne vondelingen, omdat ze dan kunnen weten, dat ze de zwervers in gevaar brengen!

Dit bedrijf zal ‘tengevolge van minder bevolking’ minder aan stikgas, dierenvoedsel en water kosten, dan dit in 't asyl kost, maar 't zal door 't minder vondelingen-herbergen ook minder geld ontvangen, dan 't asyl ontvangt voor zwervende honden en katten verkoopen en afmaken.

Wanneer een op straat overreden hond of kat is omgekomen, kan de politie den reininingsdienst direct commandeeren de overblijfselen ervan subiet op te ruimen. 't Zwaard van Damocles zal onder politietoezicht kunnen staan en 't kunnen aannemen de overreden, niét overleden, dieren te herbergen, in geval niemand zich erover zal willen ontfermen, dus, als zoo'n dier mocht leven, kan de politie ‘bij gemis aan dadelijke liefderijke hulp’ 't Zwaard van Damocles ontbieden, zoo spoedig mogelijk te komen halen 't dier, dat door dit bedrijf kan worden gered en tegen betaling van kostgeld kan worden teruggegeven aan den eigenaar, zoo deze mocht komen opdagen. Zoo dit laatste 't geval niet is, dan kan 't dier worden verkocht of afgemaakt, naar dat de bedrijfsbaas geldelijk voordeel daarin zal zien.

De baas zal ‘voor elk op deze wijze in zijn bezit geraakt dier, zoo 't geen voordeel voor hem oplevert’, wel geldelijk pretium tegen tarief van de gemeente kunnen ontvangen. Voor wát moet wát!

Zoo 't Zwaard van Damocles een mager of geen bestaan mocht opleveren, kan dit bedrijf en de Zeis door denzelfden burgerman in een huisje worden waargenomen, altijd, élk weerzinwekkend bedrijf onder zijn eigen devies.

Affreuse baantjes raken 't gemoed volstrekt niet van de uitvoerders, als ze er niét toe gedwongen geworden zijn!

Een ‘iets zachts vrouwachtigs over zich hebbende’ kalme burgerman, die gaarne met dieren is bevriend en er geldelijk voordeel in ziet, kan óók wel een derde van de asyl-affaire overnemen en in eene achteraf buurt hebben eene eenvoudige huiselijk ingerichte bewaarplaats met stookplaats en speelplaatsen waarin de zon kan stralen.

Deze bewaarplaats moet dan zijn om er in te laten huizen honden en katten van op reis gaande, flink betalenden. Geld verzoet den arbeid.

Honden en katten hebben voor tijdelijk verblijf geen behoefte aan eene asyl-inrichting, die op de geheele wereld nergens hare wederga vindt, maar wel behoefte aan goed eten, een lekker nest en een vriendelijk woordje.

De hondenbewaarder zal ervoor moeten zorgen, dat men tegen betaling, schoon, warm en koud water bij hem zal kunnen bekomen, om een dier, ‘voor men 't mede naar huis neemt’, dáár desverkiezende te kunnen reinigen.

Vogels zullen ‘tegen betaling’ dáár dan óók wel kunnen logeeren.

Voorzichtigheidshalve moet men dáár en ‘in alle dierenbewaarplaatsen’ geen dieren om te laten verkoopen en pension geven, want zoo men dit zoude doen, dán kan er wel voor worden gezorgd, dat de dieren, ‘door ze slechte hoedanigheden en kwalen toe te dichten, niét worden verkocht om 't pensiongeld te behouden of te rekken.

Overal geld uit te kloppen is niét ongepermiteerd en wordt zaken doen genoemd.

[p. 375]

Zoo'n bedrijf is dan volstrekt géén asyl, géén liefderijk toevluchtsoord of schuilplaats voor noodlijdende en zwervende dieren, maar ‘evenals 't asyl is’ een dieren verblijfplaats tot gerief van op reis zijnde diereneigenaars.

De baas moet een te goed karakter bezitten en te veel hart voor dieren hebben, om ‘voor dieren van kant te maken’ geschikt te zijn. Zoo'n huis is dan géén ombrenghuis. Verstandige, speurtalent bezittende honden bemerken het, dus hebben bange dagen, als ze in een griezelig afmaakhuis ‘zooals 't asyl is’ logeeren, dáárvoor behoeven ze volstrekt geen merkwaardig scherpzinnige en fijngevoelige Sint Bernhards en slimme poedels te wezen.

Als een eigenaar zijn hond wel eens alleen op straat laat loopen, zal deze hond ‘zoo hij prettige herinneringen heeft medegenomen uit zijn tijdelijk kosthuis’ zijn gewezen pleegbaas ‘uit belangstelling en hartelijkheid’ nú en dán nog wel eens komen bezoeken.

Dit kan den hondenverzorger een nom de réputation geven!

Eene bedaarde, lieve vrouw met eene zachte stem, wier natuur 't is dieren zacht aan te spreken, kan voor zoo'n nering óók wel geschikt zijn.

'k Weet niet hoe 't met andere asylen is gesteld, doch 't woord asyl is géén motto voor 't zooveel ophef van zijn liefderijkheid makenden Nederlandsch toevluchtsoord voor noodlijdende dieren. Zijn naam dieren-asyl is maar een bedriegelijke pronknaam voor deze soi disant lieu de retraite sure, dit weet 't werkend bestuur zélf ook wel en tóch zal dit gaan rondstrooien ‘zooals 't vroeger óók al heeft gedaan’, dat 't mijn doel is te krenken 't bestuur, dat me glad onverschillig is en waaróm 't volstrekt ook niét gaat.

't Dierenasyl zal langzamerhand zijn geworden eene voorspoedige, particuliere onderneming, een drieëenheid, die partitief is in: Een honden- en kattenhôtel, 't Zwaard van Damocles en De Zeis.

LUCIE THORBECKE,

geb. van Cats de Raet.

160 Groothertoginnelaan, 's-Gravenhage.