De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

Misdadigen naar de wet.

Ofschoon reeds weer eenige maanden geleden, ligt toch het Haagsche Zedenschandaal nog versch in ieders geheugen, niettegenstaande het angstvallig verborgen werd gehouden en voor 't meerendeel met 'n dichten sluier overdekt.

Men schijnt in 't algemeen van oordeel te zijn, dat zulke dingen absoluut geheim gehouden moeten worden en er maar één afdoend middel tegen bestaat, in den vorm van zware gerechtelijke straf.

Deze is, als men de uitspraken heeft gelezen, dan ook volgens ons wetboek van strafrecht sterk toegepast en bezorgde een der schuldigen zelfs tien jaar tuchthuisstraf.

Zij die van oordeel zijn dat dit de ware weg is, om de ongelukkigen, zich in dezen vergrepen hebbende, onschadelijk voor besmetting te maken, kunnen dus tevreden zijn.

De persoon in kwestie is tien jaar lang uit de samenleving verbannen, z'n leven voor altijd verwoest, z'n familienaam met schande overladen.

O, hoe groot, innig medelijden met 'n dergelijk schepsel welt bij dat en andere vonnissen in m'n ziel op, en hoe zwaar voel ik het onrechtvaardige aan deze weinigen begaan, tegenover de velen, zich aan hetzelfde schuldig makende, door verschillende personen geweten, maar toch vrij blijvende van het lot, den anderen ten deel gevallen.

Voor velen spreek ik hier mogelijk in raadselen en daarom zal ik duidelijker zijn.

Het kwaad, hier bedoeld, is veel meer verspreid dan de groote massa schijnt te weten.

Het wordt in sommige kringen stilzwijgend geduld, zoowel bij vrouwen als bij mannen, zonder dat men er aan denkt op dezulken te loeren, om hen aan het gerecht over te leveren.

Dat dit kringen zijn, waar men het met 't persoonlijke zedelijke leven van 't individu, 't zij vrouw of man, niet zoo nauw neemt, maar ieder z'n eigen vrijheid laat, spreekt wel vanzelf en zal de verontwaardiging van menigeen die dit leest opwekken.

Ook hen wil ik niet be- noch ver-oordeelen, wijl zeker, ik hoop althans dat het zoo mag zijn, eigen kuischheid en reinheidsbegrippen spontaan aan deze verontwaardiging uiting geven.

Maar toch - men schortte z'n oordeel over mij, vraag ik, op, tot men dit opstel geheel heeft gelezen, hebben ze voor 'n groot deel ongelijk, want tout savoir is ook hier in menig geval, zoo niet in bijna alle dergelijke gevallen, tout pardonner.

Vóór ik daarvoor ga spreken, wil ik echter uit persoonlijke levenservaringen doen zien, dat bovenbedoeld kwaad, als 't tenminste 'n kwaad is, - ik althans beschouw het veeleer als 'n afwijking van het normale, sexueele leven, ontstaan uit verschillende oorzaken, - meer verbreid is, dan de massa weet, en dit dient allereerst aan 't licht te worden gebracht, voor men z'n waan kan laten varen, dat het tot de absurditeiten behoort.

_**_*

Als kind van zes à zeven jaren, was ik op 'n buitengoed van een der eerste families, met drie meisjes, waarvan twee even ouder, aan 't spelen in de kinderkamer, bij gelegenheid van 'n kindervisite, toen één harer 'n spelletje aangaf, waaraan ik bij intuïtie niet mee wilde doen, al begreep ik toen niet wat 't eigenlijk inhield, maar wat me bij 't herdenken op lateren leeftijd werd geopenbaard als strijdig met vrouwelijke reinheid en voor m'n toen geloovig zieltje als misdadig tevens.

Hoe het met de overigen gegaan is in haar later leven weet ik niet, wijl twee ervan jong trouwden en beiden kort na 't huwelijk overleden; de derde heb ik heelemaal uit 't oog verloren.

Hetzelfde, maar onder veel duidelijker vorm, gebeurde me weer op twaalf à veertienjarigen leeftijd, logeerende bij 'n vriendinnetje in één bed, welke onzalige, vieze gewoonten nu, tenminste in ontwikkelde, beschaafde kringen, niet meer voorkomen, doch m'n meer normale gevoelens deden me onmiddellijk besluiten het bed te verlaten en, krachtens de opvoeding uit dien tijd, vertelde ik het natuurlijk niemand, wetende dat dergelijke dingen, m.i. thans zeer ten onrechte, niet besproken mogen worden.

Onze latere levenswegen liepen uiteen, zoodat ik er anders niets van mee kan deelen, dan dat ik van haar huwelijk hoorde.

Zelf deed ik daarna geen ervaringen meer op van dit soort, maar van zeer nabij zijn

[p. 309]

mij bekend de verhoudingen van 'n paar jonge vrouwen tot anderen, die beide op geslachtelijk gebied alle schaamte hebben afgelegd, later van de eene hand in de andere zijn overgegaan, tot ze ten slotte strandden voor het geheele leven, in 'n omgeving, waar 'n nobel levensdoel totaal ontbreekt en slechts 'n speelbal zijn van den man met wien ze leven.

Persoonlijk wensch ik niet te worden, doch, als men 'n weinig ingewijd is in tooneelkringen, dan weet men ook dat daar wel dergelijke verhoudingen bestaan, zoo tusschen mannen onderling als tusschen vrouwen, waar geen der overigen zich inmengt, maar dikwijls als mikpunt dienende van, volgens mij, zeer ongepaste satire onder 't gros, doch bij enkelen slechts besproken naar billijkheid en waarheid.

Hierover zoo straks nader.

Wel kreeg ik persoonlijk nog 'n bevestiging, dat aan tooneelkringen dergelijke opvattingen, over twee menschen van 't zelfde geslacht, heel niet vreemd zijn.

Toen ik in 1908 in den Koninklijken schouwburg te Ostende speelde, tegelijk met 'n veel met mij in jaren verschillend Nederlandsch actricetje, dat nooit alleen in 't buitenland geweest was, uit de provincie kwam en zich niet rustig voelde alleen op 'n kamer, vroeg ze mij er een met mij te mogen deelen.

In het daar zeer bekende artisten-verblijf, Hotel de la Marine, kregen we 'n kamer met twee ledikanten, zeer tot geruststelling van 't goeie kind.

We maakten kennis met andere, daar ook logeerende, Belgische actrices en een harer, 'n me overigens zeer sympathieke, ontwikkelde vrouw, vermoedde, naar 't geen ik uit haar vragen aan ons beiden afzonderlijk kon opmaken, dat 't niet pluis was en scheen er niet genoeg van te hebben, vóór ze tot onze kamer was doorgedrongen en de twee ledikanten 's morgens had geïnspecteerd.

M'n confratertje verwonderde zich daarover, maar ik helderde het haar op en 't kind stond stupéfait van zoo iets ongehoords.

Nog ben ik van zeer nabij bekend met een onzer huidige tooneelspelers, die èn persoonlijk in z'n jongensjaren vaak aan lastige aanzoeken heeft blootgestaan èn me gevallen meedeelde uit tooneelkringen, waarvan ik me toen nog geen denkbeeld kon maken, doch 't nu wel beter weet.

Ten slotte deel ik nog mee, dat er zich iemand onder mijne familieleden bevindt, die van aangehuwde zijde 'n afschuwelijke historie doormaakte met 'n jongeling, die hem z'n passie bekende, wat hem met walging vervulde.

Ook op kostscholen en in gestichten, waar geen voldoende surveillance is, zijn deze verhoudingen voorgekomen, wat mogelijk voor paedagogen ook geen geheim is.

Wie nu indertijd zich heeft verwonderd dat ds. Wempe protest aanteekende tegen de uitlatingen van ‘de Avondpost’ door ‘Het Vaderland’ overgenomen, slaande op de teedere betrekking tusschen hem en den zooveel jongeren ds. Junot, zal thans, geloof 'k, volkomen begrijpen dat ds. Wempe niet beschouwd wenschte te worden in 'n daglicht, waartoe het schrijven van den gewraakten zin aanleiding zou kunnen geven, voor wie dieper in dit soort levensgeheimen zijn doorgedrongen dan de meesten.

Vrij zeker heeft ds. Wempe veel geweten en gelezen ook op dat gebied, wat zeer nuttig is voor elk volwassen, geposeerd mensch zou ik meenen, ook al is hij predikant; men mag gerust de levensgevaren kennen wie en wat men ook zij. Daarenboven staat bij mij vast dat ‘dem reinen alles rein ist.’

*_**

Maar nu de veroordeeling.

Deze wensch ik als naar billijkheid en waarheid, tevens de mijne, te doen weerleggen uit den mond van 'n jong aankomend actricetje, waarmee ik dit voorjaar in ‘de Vooravond’ van Leo Kampf optrad, in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam. 't Was tijdens 'n repetitie, toen we met eenige anderen niet en scène zijnde, in de foyer zaten te praten.

Het gesprek kwam op uitwassen der maatschappij, waaronder ook de homo-sexualiteit. Een der mannelijke aanwezigen sprak in scherpe bewoordingen z'n verachting over de menschen met deze verkeerdheid behebt uit en het moedige, jonge ding hield 'n kranig pleidooi voor deze ongelukkigen, waarvan de quintessens luidde:

Meneer, als u hierover eens wat had gelezen in wetenschappelijke werken, zou u wat zachter oordeelen. De natuur begaat vergissingen. Zoo als er, voor ieder zichtbare lichamelijke afwijkingen bij mensch en dier voorkomen, bestaan die ook op geslachtelijk gebied en waar de mannen der wetenschap leeren dat zoowel mannelijke als vrouwelijke lichamen in beenstelsel en vorm aantoonen, hoe ze niet onder de normale schepsels gerangschikt kunnen worden; de man lichame-

[p. 310]

lijk meer 'n vrouw gelijkt door smalle kinderlijke borst en schouders, de vorming van het bekken en geheel vrouwelijke manieren en neigingen, terwijl bij sommige vrouwen in deze opzichten al 't vrouwelijke ontbreekt, daar heb ik het recht niet 'n oordeel over hen uit te spreken, maar veeleer een over de domheid der massa, die niet onderzoekt en nadenkt. Die menschen zijn door de natuur misdeeld in verhouding tot hun uiterlijk van man of vrouw en staan buiten 'n normaal geschapen wezen van hun geslacht en soort.

Zooals te begrijpen is, stribbelde de man hevig tegen, want men komt niet zoo opeens tot 'n andere overtuiging, maar hij kwam toch zoo ver, dat hij alle voorkomende gevallen niet als door de natuur veroorzaakte afwijkingen verkoos te beschouwen en hierin gaf ik hem weer gelijk.

Er zijn verschillende oorzaken, naar de ervaring mij heeft geleerd, en ook deze wil ik nagaan, om vervolgens tot het wegnemen daarvan te komen langs anderen weg, als welken de maatschappij door opsluiting en gerechtelijke straf meent te moeten inslaan.

Ik ben begonnen, met de opsomming der feiten, bij het jonge kind.

Hier schuilt, geloof ik, al het eerste en grootste gevaar voor abnormale afwijkingen op geslachtelijk gebied, wanneer die geen physieke oorzaak als boven hebben.

Het is de hoogste taak der opvoeding, gewoonlijk de moeder, om er voor te waken dat het sexueele leven van het kind ook maar in de geringste mate beroerd wordt.

Zooals het zieltje rein en onbesmet moet blijven, dient er gezorgd te worden dat hoegenaamd niets deze gevoelens kan opwekken.

M'n voormalige loopbaan van onderwijzeres heeft me, helaas, geleerd, dat men hieraan over 't algemeen niet schijnt te denken.

Met de hand op het hart kan ik plechtig verzekeren dat afschuw me beving, toen ik voor 't eerst m'n taak opvatte in 'n school, waar onder kinderen van zes tot acht jaar, m'n klas, onanie regel was, bij beiderlei kunne.

M'n plichtsgevoel zei me dat ik evenzeer had te waken voor het lichamelijk welzijn mijner leerlingen als voor hunne verstandelijke ontwikkeling en ik heb gedaan wat ik kon op dit kiesche punt, na overleg met mezelf, want tot wien moest ik me wenden in m'n jeugdige onbedrevenheid, om deze Augiasstal te reinigen, waarin ik, uiterlijk ten minste, eerst na jaren slaagde.

Naar de ouders gaan leek me onmogelijk, want ze zouden me de deur gewezen hebben, als ik zulke ‘schandalige’ dingen had durven aanroeren, want hunne domheid en bekrompenheid was verregaand.

Wel telde de plaats met 2300 zielen zeven geestelijken en sleurgangden ze naar zes kerken, maar in werkelijkheid stelden ze, met uitzondering van 'n dood-enkele meer beschaafde, geen eischen voor ontwikkeling, zoomin aan het verstandelijke als aan het lichamelijk welzijn.

Als de kinderen maar wat lezen, schrijven en rekenen konden en als ze groot waren den kost verdienen, was 't mooi genoeg.

Daarenboven vierde de jenever er hoogtij en zijn daar thans nog de nakomelingen van gansche gezinnen drinkebroers, terwijl het aantal idioten, mismaakten en gedegenereerden ieder zou verbazen, die leeft in 'n omgeving met frissche stroomingen naar binnen en naar buiten.

'n Paar strafgevallen van homo-sexualiteit zijn in den loop der jaren, bij mannen, ook wel voorgekomen, doch, afgaande op 't boven beschrevene, laat ik 't aan den lezer zelf over te gissen, hoevele clandestiene gevallen er zullen geweest zijn en volgens mijn overtuiging nog wel zijn, bij wie nooit tot 'n huwelijk kwamen, tenzij ook onanie daar nog is blijven voortbestaan.

Maar heb ik nu recht al die stakkers in meerdere of mindere mate te veroordeelen?

Ze zijn toch de vrucht der opvoeding en verdere omstandigheden, durf ik beweren.

Maar gij moeders, die nog onwetend zijt, leert er uit hoe ge uw kind immer moet bewaren tegen verkeerde, maar bovenal onreine invloeden, waardoor hun later leven op de een of andere wijze kans heeft besmeurd te worden.

Doch dan is er nog 'n derde categorie van geslachtelijk abnormalen en deze zijn het, waarin ik overeenstem met de beschouwingen van den man, uit ons gesprek, tijdens de bewuste repetitie.

Het zijn de door 'n onrein leven bezoedelden, blasé van alles, die in onzinnige vuile begeerten hun lusten koelen, en door omkooping met hun geld menig jong leven naar hun modderpoel van sexueele uitspattingen neertrekken.

Er was geen enkele aanleiding voor hen om zoo te worden als ze zijn, maar ze hebben het in hun nutteloos bestaan van verfijnd - ik zou liever zeggen vervuild - genotzoeker

[p. 311]

gebracht tot daden door elk normaal mensch verafschuwd.

En toch wie weet of 'n onreine atmosfeer, het aanhooren van onkuische taal en 'n onuitputtelijke beurs ook hier niet den grondslag hebben gelegd voor later verval.

Of ik dan hier geen gerechtelijke straf toegepast wensch te zien zal men vragen.

Zoo het baatte, misschien ja, maar zij zelven zullen daar niet beter door worden en van meer nut zou ik het dus achten, zoo men ze onder geslachtelijk zieken schaarde en er 'n afzonderingsoord voor dergelijke schepsels bestond, waar ze in reiner sfeer, voor 'n meer veredelend leven smaak kregen.

Zóó, door goede lectuur, mooie muziek, 'n verstandelijke omgeving, maar vooral ook nuttige bezigheden, ongemerkt in 'n andere richting werden geleid, wat ook voor de aangeboren abnormalen, naar ik veronderstel, gunstiger zou werken, dan ze door streng afgezonderde gevangenisstraf tevens aan de verachting der menigte prijs te geven.

Aan onze psychiaters en psychologen echter de bevoegdheid om hierin te voorzien.

* _* *

Het doel van dit mijn artikel is voornamelijk er de aandacht op te vestigen, dat we hier niet zoozeer met misdadigen te doen hebben als wel met lichamelijk of moreel zieke abnormalen.

Tevens, dat er veel meer van deze zieken rondloopen dan het gros van 't publiek vermoedt.

Vandaar de groote sensatie, wanneer eens 'n enkele maal 'n zedenschandaal aan 't licht komt.

Getuige hier, het bewuste Haagsche, dat reeds eenige jaren verborgen bleef met z'n schand-daden en waarbij thans uitlekt, dat er waren onder hen, die reeds in hunne kindsheid ziekelijke neigingen toonden, doch wat verborgen bleef, omdat 't 'n aanzienlijke familie betrof.

Gedurende al die jaren zijn toch slachtoffers gemaakt, die, had men 't kwaad bij den wortel aangevat en uitgerukt, achterwege gebleven zouden zijn.

Domheid en bekrompenheid zijn, helaas, maar al te dikwijls oorzaken van voortwoekerend kwaad.

Maar juist de Hollandsche Lelie is onder de tegenwoordige redactrice het door hare lezers gewaardeerde blad geworden, dat het kwaad durft aan te pakken en bij z'n rechten naam noemen, waardoor eenerzijds huichelarij wordt ontmaskerd en anderzijds recht gedaan.

Men hoeft de dingen, die om verbetering dringen, niet angstvallig te verzwijgen. Alles kan gezegd en behandeld worden in 't openbaar, mits men geen aanstoot gevende termen daarvoor kiest.

Het werd, meen ik, ook meer dan tijd dat eindelijk deze onnatuurlijke verhoudingen eens besproken dienden.

Moge het mij gelukt zijn, bij velen het veroordeelen weg te nemen, waaraan de aan dit euvel lijdende ongelukkigen bloot staan en bij ieder de overtuiging doen rijpen en vaststaan, dat 'n welbewaakte jeugd en 'n latere reine omgeving, zonder de minste dubbelzinnige toespelingen op geslachtsverhoudingen e.d., de beste factoren zijn, om bij physieke normaliteit op dat punt onbesmet te blijven, dan heb ik 'n klein lichtje kunnen ontsteken in 'n voor de massa ondoordringbare duisternis, welke over sommige menschenlevens hangt, in andere opzichten vaak zooveel goeds bezittende en onder andere omstandigheden 'n zegen voor hunne medemenschen kunnende zijn.

PAULINE LANTINGA.