De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

[p. 244]

De Vrouw en het Huwelijk.
door Johanna Steketee.

Johanna Steketee met haar zoon Jacobus Johannes.

Het waren geruchten, dat Anna de Savornin Lohman zou gaan trouwen, geruchten, waaraan ik niet geloofde, omdat zij-zelve ze meermalen had tegengesproken, maar die toch telkens weer opdoemden, totdat het daar nu staat als onomstootbare waarheid: Getrouwd, Freule A. de Savornin Lohman en

H.Ph. Spoor, oud-ontvanger der registratie en domeinen.

Den Haag-Apeldoorn, 19 Augustus 1915.

En tot nadere toelichting nog dit courantenbericht:

- In allen eenvoud heeft hedenmiddag ten gemeentehuize alhier het huwelijk plaats gehad tusschen den heer H.Ph. Spoor en Freule A. de Savornin Lohman. De verbintenis werd gesloten bij afwezigheid van den burgemeester door den wethouder T. de Bruin. De plechtigheid, die slechts enkele minuten duurde, werd op de publieke tribune door een vrij groot aantal dames en officieren bijgewoond.

Naar wij vernemen zullen de heer en Mevrouw Spoor zich voorloopig hier ter plaatse vestigen.

Zoo staat het er.

Bij de vreugde, die men onwillekeurig voelt, wanneer iemand, die men kent, het geluk meent te hebben gevonden, voel ik hierbij leed, omdat het nu geldt een vrouw van beteekenis, een vrouw van naam, die in het huwelijk is getreden. En voor zulk een moet het verlies van zelfstandigheid in zoo menig opzicht dubbel hard zijn.

Dat begint al met den naam.

Zoodra een meisje trouwt, dan heeft voor de wereld haar meisjes-naam afgedaan. Die bestaat voortaan niet meer. Zij is nu Mevrouw A of C, maar de naam, waaraan zooveel jeugdherinneringen zijn verbonden, hoort zij niet meer noemen.

Nu kan het zijn, dat zij zich, wat haar vak betreft, of haar particuliere correspondentie bij haar eigen naam blijft noemen. Maar och, dan lacht de wereld haar uit. ‘Wat 'n nest, wat 'n nesterij, als je trouwt, dan ben je immers Mevrouw A of C, en wat graag,’ wordt er gezegd, terwijl men zoo iemand tegenwerkt, zooveel men kan.

Er is meer wat zij verliest, wanneer zij een huwelijk aangaat, o.m.

Zij mag geen executrice van testamentaire beschikkingen meer zijn.

Zij mag geen rechtsgeldige overeenkomsten treffen, behalve ten behoeve der huishouding, of als arbeidster.

De getrouwde vrouw mag geen erfenissen, geen legaten aanvaarden, geen schenkingen aannemen.

Huwelijksche voorwaarden geven haar alleen het beheer over haar eigen goederen.

De getrouwde vrouw bevindt zich onder de macht van haar man. Zij is haar man gehoorzaamheid verschuldigd en dient hem te volgen overal, waar hij zijn verblijf wil houden. Vooral dit laatste kan een niet te overzien bezwaar worden voor de zelfstandige vrouw, die maar niet overal aarden kan.

De getrouwde vrouw is haar vrijheid en onafhankelijkheid kwijt.

De getrouwde vrouw bezit als het ware geen eigen nationaliteit. Een Nederlandsche vrouw wordt Duitsche, of Engelsche, zoodra ze met een Duitscher, of met een Engelschman trouwt.

Zonder huwelijksche voorwaarden moet de getrouwde vrouw met leede oogen toezien, wanneer haar man beslag legt op haar pensioen, op haar salaris, op haar zuurverdiende penningen.

De vrouw kan door haar huwelijk haar betrekking verliezen.

Ieder kent de strijd der onderwijzeressen.

De Auteurswet werd in den loop van 1912 door de Kamers aangenomen. Deze wet sluit

[p. 245]

aan bij die op het arbeidscontract, 1907, waardoor de gehuwde vrouw ook iets is vooruitgegaan.

Wat de auteurswet in haar voordeel heeft bepaald is alleen dit:

3. Is de maker van een werk van letterkunde, kunst of wetenschap een gehuwde vrouw, dan zal de man geene handelingen, die het auteursrecht van dat werk betreffen, mogen verrichten, zonder medewerking der vrouw.

Krijgt de gehuwde vrouw kinderen, dan heeft zij er wettelijk even weinig over te zeggen, alsof zij ze aan haar man had verkocht.

Hij mag ze van haar wegnemen, geheel naar willekeur, zonder dat zij er iets tegen kan doen.

En waarvoor is dit alles noodig?

Waarom moet de vrouw, die altijd zelfstandig is geweest, haar zelfstandigheid verliezen door haar huwelijk? De vrouwen strijden voor vrouwenkiesrecht.

Niet ten onrechte.

Laten wij allen, die het goed meenen met de zelfstandige en werkende vrouw, ons aansluiten bij dien strijd, opdat de toestanden zullen verbeteren, zoodat de vrouw, wanneer zij huwt, evengoed haar eigen werk zal kunnen voortzetten, zoo zij dit verkiest, en zij niet verlieze haar onafhankelijkheid, noch haar zelfstandigheid.

Naschrift
van ANNA SPOOR-DE SAVORNIN LOHMAN.

Ik ontving dit stuk eenigen tijd geleden ter plaatsing, en geef thans eerst aan het herhaald verzoek der inzendster gehoor het op te nemen, omdat het mij eenigszins tegen de borst stuit ook maar iets in verband met mijn huwelijksleven hier ter sprake te brengen.

Waar ik aan haar wensch voldoe, is het dan ook om alle misverstand weg te nemen, en hier openlijk en met den meesten nadruk te verklaren, hoe ik het van a-z oneens ben met mevrouw Polak geb. Steketee.

Indien namelijk ik, voor mij-persoonlijk gesproken, een man huw, dan ben ik er fier op voortaan zijn naam te dragen en niet den mijnen. Ware ik dat niet, dan zou ik hem niet wenschen te huwen.

Wat het uitoefenen van een vak betreft, ik acht dit voor de gehuwde vrouw alleen dan geoorloofd, indien de nood, de strijd om het bestaan, haar daartoe dwingt. En dan beklaag ik van harte haar en haren man. Laat zij zich echter door eerzucht, van welken aard ook, verleiden om de kunst, of wat ook, te blijven beoefenen in het openbare leven, terwijl zij nochtans is gehuwd, dan keur ikpersoonlijk hare handelwijze beslist af; ziedaar de reden waarom ik, wat mij aangaat, mijn vak en mijn letterkundige loopbaan terstond vaarwel zeide toen ik in het huwelijk trad.

Dat ik ‘mijn vrijheid en zelfstandigheid kwijt ben’ is voor mij een blijdschap, omdat ik mij van heeler harte voortaan toevertrouw aan den man, dien ik waardig weet mij in mijn leven tot dien steun te zijn, waaraan m.i. elke waarlijk normale vrouw innerlijk behoefte gevoelt, al is zij uiterlijk nog zoo zelfstandig in haar optreden.

Bovendien verliest innerlijk eene waarlijk-gelukkig-gehuwde vrouw hare ‘zelfstandigheid’ m.i., vanaf het oogenblik waarop zij zich geeft in alle opzichten aan den man dien zij liefheeft. Noch de wet, noch het burgerlijk huwelijk hebben iets te maken met dat één worden met een ander, dat m.i. voor de vrouw insluit het verlies van eigen-ik in den móóisten zin.

Mevrouw Polak - Steketee heeft mij-persoonlijk tot uitgangspunt genomen voor haar betoog. Daarom zij hier erop gewezen dat ik uiteraard spreek van mijn persoonlijk standpunt in dezen. Iedere vrouw moet zelve beoordeelen aan wien zij zich durft toever trouwen, met alle consequenties daarvan. Dat menigeen harer dit toevertrouwen van lichaam en ziel veel te lichtvaardig doet, dat is een daadzaak, die m.i. ook de wet niet zal kunnen verhelpen. Ik voor mij wist volkomen wat ik deed, en ik wensch daarom voortaan niets anders te zijn, zoodra deze moet-jaargang ten einde is, dan:

ANNA SPOOR

geboren DE SAVORNIN LOHMAN.

tijdelijk Den Haag.

Apeldoorn. Villa Levensvrede.