De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

Gedachtenwisselingen.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).

I.
Aan Mevrouw Hoogendijk-Hesse.

Mevrouw.

Hoeveel waardeering ik anders voor Uw artikelen in de Lelie heb, met Uw laatste (Een pleidooi voor de opheffing der Vrouw) ben ik het niet eens.

't Is mij onmogelijk het lot der vrouw zóó beklagenswaardig te vinden en den man zóó'n bruut, als U het voorstelt.

Zeker, de man heeft veel op ons vrouwen voor en zal dat, volgens zijn natuur, altijd blijven hebben. Dat kan geen kiesrecht voor vrouwen, geen gelijkstelling volgens de Wet van man en vrouw veranderen. Neem alleen maar de sexueele kwestie, waar toch de wereld voor een groot deel om draait. Hij kan aan zijn verlangens in dit opzicht voldoen, de vrouw dikwijls niet; wat hèm vergeven wordt, wordt ons zwaar aangerekend.

Maar dat wij behandeld worden als zijn ondergeschikte, overgeleverd aan zijn willekeur en wellust, geef ik niet toe. In 't openbaar mogen de mannen regeeren, achter de schermen doen wij het, en ieder man wil dit toegeven. Zijn in de geschiedenis reeds niet ontelbare voorbeelden aan te halen van den grooten invloed van de vrouw op den man, en zóó is het nog. Wat geen dozijn mannen op een man vermogen dat vermag dikwijls de vrouw.

Wij zijn ter wille van den man geschapen evenals de man ter wille van ons. De man en de vrouw vormen pas den volmaakten mensch. En zijn wij niet graag ter wille den man dien we liefhebben. Voelen we daar iets vernederends in. Neen immers! En is het niet duizend maal natuurlijker de hulpe van den man te zijn dan vergaderingen te gaan bijwonen en zich aan allerlei maatschappelijk werk te geven. Dat alles dient immers alleen om de vrouw van haar natuurlijke plaats, het gezin, af te brengen. In mijn familie is een vrouw, moeder van een talrijk gezin, die zich tot taak gesteld heeft menschen van den drank af te helpen en daartoe bijna altijd buitenshuis is, haar kinderen aan anderen overlatende. Zij verbeeldt zich ook dat zij als vrouw tot iets hoogers geroepen is dan haar man en gezin ter wille en tot hulpe te zijn. Maar ik kan er het mensch niet om uitstaan.

Den man maar zonder slag of stoot een wellusteling te noemen heeft m.i. ook geen grond. De man neemt dikwijls wat hij krijgen kan, dat is waar, maar het wordt hem ook vaak genoeg door de vrouw, dat arme slachtoffer van zijn wellust, gepresenteerd, wel niet rechtstreeks, maar door allerlei vrouwelijke geraffineerdheden als daar zijn, o.a. haar gewaagde kleeding. Zie maar eens op de badplaatsen. Heusch, de vrouw vindt het niet zoo vrees'lijk, prooi van zijn wellust te wezen. Ik geloof ook wel dat de man dierlijker is aangelegd dan de vrouw, maar kan hij daar zelf wel wat aan doen.

In ieder geval hebben veel vrouwen al vast dit op den man voor, dat ze hem hard laten werken om al haar overdreven behoeften te voldoen. Hoe dikwijls ziet men niet dat de man van 's morgens tot 's avonds voor zijn gezin in de weer is, terwijl Mevrouw er meiden en juffrouwen op na houdt, die haar huiselijke plichten overnemen, terwijl zij niet niet veel meer doet dan een romannetje lezen, wat piano spelen en jours afloopen of houden. Staan zulke mannen, die gewoon als werkvrouw gebruikt worden, niet ver bij de vrouw achter?

Uw artikel is, hoe goed voor de vrouwen bedoeld, in veel opzichten een beleediging voor haar. De meeste vrouwen hebben zich niet door veinzerij, list en huichelen een plaats veroverd als levensgezellin van den man. U gelooft toch zeker dat er zoo iets als liefde kan ontstaan tusschen man en vrouw, dat zij beiden niets liever willen dan samen door 't leven te gaan en dat er voor de echte vrouw geen zoeter lot is weggelegd dan het echtgenoote en moeder zijn. Ik geloof niet dat het huwelijk alleen een lusten-bevrediging beteekent. Indien wij vrouwen kleinzielige, listige, huichelachtige en behaagzieke oogen-dienaressen des mans zijn dan is dat niet de schuld van onze maatschappelijke achteruitzetting maar van het karakter der vrouw. En dezulken zoudt U medezeggingschap willen geven in het bestuur van stad en land, enz.

U schrijft: ‘Doch allereerst de vrouwen omhoog’, maar U haalt ze zelf neer. Ik geloof niet dat de maatschappij zooveel beter gaat worden als wij een plaats zullen innemen in de verschillende besturen. Of het zouden allen vrouwen van boven de 50 moeten zijn of vrouwen zonder eenige charme. Samenwerking van mannen en vrouwen!! Het klinkt heel aardig, maar o wee de praktijk! Men vergeet zoo licht dat men kwam om samen te werken en niet om te flirten. Waar U den man voorstelt als behept met zooveel dierlijke eigenschappen en waar alle vrouwen in dit opzicht ook lang niet vrij uitgaan, moet immers de heele boel wel in 't honderd loopen.

Stel U voor dat in een Gemeenteraad eenige knappe jonge vrouwen zitting hebben. Zij zouden er de mannen toe kunnen brengen dingen te zeggen die zij eigenlijk niet meenen of haar door dik en dun heen gelijk te geven, alleen om haar

[p. 77]

aangenaam te wezen. En wat zou er een naijver onder de vrouwen ontstaan die elkaar meestal elk succes misgunnen. Neen ik stel me van die samenwerking heel weinig voor. Het resultaat is dikwijls een huwelijk of, is dit onmogelijk, een ongeoorloofde verhouding. Ik zou U vele voorbeelden kunnen noemen hiervan en ook van instellingen, die om die reden liever geen vrouwen meer in hun dienst nemen.

Neen, Mevrouw Hoogendijk, volkomen gelijkstelling van man en vrouw is m.i. een utopie, omdat ze nu eenmaal twee volkomen ongelijke schepselen zijn met een sterke aantrekking tot elkaar.

Laten wij vóór alles vrouw zijn, dan is onze invloed grenzenloos en er vooral aan denken dat wij niet alleen rechten maar ook plichten hebben.

Met onderscheiding

Mej. A. TIERIE.

Kleine Houtstraat 48, Haarlem.

II.
Italië.

In ‘De Toekomst’ een zeer sympathiek artikel van Prof. Lanz over Italië. Prof. Lanz is de Zwitsersche Houston Stewart Chamberlain, de niet-Duitscher, in dit geval de Zwitser, die meer pro-Duitsch is dan de opperste-Krijgsheer zelf. En nu zoo iemand schrijft over Italië zou men een scherp artikel verwachten, waarin van den vroegeren Bondgenoot niets goeds meer overbleef. Integendeel. Prof. Lanz houdt van Italië. Hij kent het land als antiquair, als antiquiteitenverzamelaar, heeft daardoor ook in vele kringen toegang. Maar niet alleen in handelskringen. Prof. Lanz deelt mede, dat ‘een officier uit adelijke Romeinsche familie met wien hij aan tafel genoodigd was’ er niet aan twijfelde of het zou ‘Vrede’ blijven. Die adelijke vriend heeft het leelijk mis gehad.

Het goede Italiaansche volk, dat eigenlijk zooveel houdt van Duitschland en vooral van Oostenrijk, is misleid, ‘stelselmatig misleid en opgehitst’. En in de plaats dat de Regeering daartegen optrad liet die ‘de teugels sleuren’.

Maar niet alleen dat die Regeering onbegrijpelijk gemeen handelde met ‘een afpersingspoging tegenover Oostenrijk’. Waarom toch niet Nice en Corsica genomen? ‘Indien Italië zijne, volkomen op voet van oorlog staande legers het Zuiden van Frankrijk wilde laten binnenmarcheeren, het zou geen tegenstand ontmoeten.’

Het is waar, dat Italië zich tegenover Frankrijk reeds verbonden had neutraal te zullen blijven, maar zijn woord breken tegenover vijanden van Duitschland is geen zonde. Maar dat komt alles door dien Grey, dien Prof. Lanz weinig parlementair en nog minder neutraal noemt ‘den schavuit, die iets biedt dat hij geenszins bezit.’ Bismarck bood in 1866 aan Frankrijk compensaties aan in België en Luxemburg, als loon voor een welwillende neutraliteit. Als ik het wel heb, bezat Bismarck toen Luxemburg en België ook niet, zoodat ik niet weet of Bismarck nu ook een schavuit genoemd moet worden of dat Grey met hem behooren zal tot de grootste mannen van hun tijd.

Maar al keurt Prof. Lanz al die schavuitenstreken van de Italiaansche Regeering af, het gaat hem toch aan het hart dat het lieve Italiaansche volk daarvan de dupe wordt. ‘Heden voor 50 jaar hebben zich aan het rotsenstrand van Quarto “de duizend” ingescheept onder Garibaldi. Heden voor 50 jaren sloeg het geboorteuur van het moderne Italë.’

Neemt heden Italië trouweloos het zwaard op tegen den tweebond, dan zal hem deze het ontzettende antwoord geven, 't welk het verdient: dan heeft heden het doodsuur van Italië geslagen.... na snellen, schitterenden opgang zal het nog sneller zinken tot aan de katastrophe.’

Op zichzelf is zinken tot aan de katastrophe nog zoo erg niet, maar het slaan van dat doodsuur is erger. Men zou zoo denken, dat Duitschland met zijn Oostenrijksche Bondgenoot het al druk genoeg heeft, maar dit is niet het geval. Italië wordt eventjes vernietigd, zooals Frankrijk en Rusland al volkomen vernietigd zijn en zooals het Engeland overmorgen na het verdwijnen van Italië ook zal gaan. Prof. Lanz was in Duitschland en zag alle steden vol soldaten. De Groote Generale Staf voorzag en voorziet alles. Alleen aan die eene kleinigheid, dat bij een oorlog de soldaten aan het front behooren en niet opgehoopt moeten zitten in eigen steden heeft die Staf blijkbaar niet gedacht. Italië geeft echter de goede afleiding. Al die soldaten, die Duitschland te veel heeft om Rusland en Frankrijk te overwinnen nemen nu Rome even in.

Het pleit voor het goede hart van Prof. Lanz dat hij dit toch jammer vindt. Hij vindt het al jammer, ‘al ware het slechts om de economische gevolgen’. In het Museo Nationale werd in de laatste week slechts 23 Lire aan toegangsbewijzen ontvangen. Dat is inderdaad een bijzonder krachtig argument tegen interventie van Italië.

‘Maar er is meer om niet te spreken van den inzet van de eer van het land. Want valt inderdaad Italië zijn bondgenooten in den rug, dan zal het voor eeuwig onteerd zijn, tengevolge van zulk een voorbeeldelooze trouwschending zou de eer van het volk, van de regeering en van den Koning reddeloos verloren zijn.’

Men ziet hieruit, dat men een buitengewoon intelligent Professor in de chirurgie en een even buitengewoon kenner van antiquiteiten kan zijn zonder op de hoogte te zijn van de Geschiedenis.

Niemand minder dan de ideale Vorst Frederik de Groote leeraarde dat een Vorst niet als een gewoon burgerman aan zijn woord gebonden is als het belang van de Staat eischt dat hij woordbreuk zou plegen.

Prof. Lanz en Houston Stewart Chamberlain zullen toch de autoriteit van dien Vorst niet ontkennen? Of is de bedoeling dat die edele stelregel slechts voor Duitsche Vorsten geldt? Op grond daarvan vond ik juist het schenden der Belgische neutraliteit zoo prachtig. Het Duitsche Staatsbelang eischte dit, dus was het recht. En ik meende, dat men in Duitschland dat optreden van Italië nu wel niet prettig maar toch kranig zou vinden. Zoo geheel en al volgens de prin cipen van de Duitsche Staatkunde.

[p. 78]

En dan eeuwig onteerd, brave Professor Lanz. Daarover behoeft U zich niet ongerust te maken. Is Pruisen voor eeuwig onteerd? Toch zeker niet in uwe oogen. Welnu Pruisen, sloot een verbond met Rusland en Engeland tegen Frankrijk. Dat verbond werd bezworen aan het graf van Frederik den Groote. Napoleon versloeg de Oostenrijkers bij Austerlitz, maar Pruisen kwam hen niet te hulp, maar sloot een nieuw verbond met Frankrijk. Dank zij den invloed van de Koningin sloot Pruisen kort daarop wederom een verbond met Rusland tegen Frankrijk, en het ongeloovelijke geschiedde. Jena en Auerstädt, vernietiging van Pruisen in één dag.

Later sloot Pruisen een nieuw verbond met Frankrijk tegen Rusland. Het Pruisische leger maakte den tocht naar Rusland mede, en toen die voor Napoleon ongunstig afliep, was het de Pruisische Generaal York van Wartensleben, die met zijn geheele leger zijn bondgenooten in den steek liet en naar de Russen overliep. En wat deed daarop de Pruisische Regeering? Die sloot een verbond met Rusland tegen zijn bondgenoot Frankrijk en viel Frankrijk in den rug aan. Is Pruisen nu ‘ten gevolge van deze voorbeeldelooze trouwschending zijn eer reddeloos kwijt.’ Integendeel is Pruisen het edelste land van het heelal, is het Pruisische volk de drager van de kultuur en der beschaving geworden.

En wat deden de Saksers bij Leipzig? Twee dagen streden zij in de Fransche gelederen mede om den derden dag hunne krijgsmakkers van de vorige dagen in den rug te vallen, en zoo den slag van Leipzig, de volkerenslag roemrijk te maken tot een overwinning op Napoleon. En toen die edele Saksers niet tevreden waren met de kennismaking met de Pruisen, wilden zij na de terugkeer van Napoleon in 1815 opnieuw de Fransche zijde kiezen, maakten oproer, dat slechts mislukte door het energieke optreden van Blücher. Zijn nu de Saksers voorgoed onteerd? Alweer, integendeel, de Saksers maken deel uit van het roemrijkste volk der wereld: van het Duitsche. Schouder aan schouder strijden zij met de Pruisen, de nazaten van het overloopende leger van generaal York.

En de Beieren, de bondgenooten van Napoleon, trachten die niet hun geslagen bondgenoot na Leipzig bij Haynau te vernietigen, en kwamen zij toen niet met hun generaal Wrede van een koude kermis thuis? En zijn ook niet die edele Beieren nu brave Duitschers geworden?

Daarom geachte Professor Lanz maakt U zich niet ongerust, wie weet of de oorlogsverklaring aan Duitschland voor Italië niet in plaats van het doodsuur te zijn, het werkelijke geboorteuur is. Wie weet of niet Duitschland na in enkele weken de Italiaansche legermacht verpletterd te hebben, geheel Italië zal annexeeren zoodat die trouwelooze Italianen in de toekomst nog eens brave trouwe Duitschers worden.

Voor Prof. Lanz hoop ik dat dan ook zijn onuitgesproken hartewensch vervuld moge worden en Zwitserland niet als onbenullig, zoogenaamd onafhankelijk landje zal blijven bestaan. Ook Zwitserland zij dan een deel van het groote Duitsche vaderland. Het vaderland van trouw, beschaving en eer en wetenschap.

P.J. DE BRUÏNE PLOOS VAN AMSTEL.