De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

De inval der Franschen in Bosnië en Herzegowina.
door P.J. de Bruïne Ploos van Amstel.
(Vervolg en slot van No. 4.)

Met het oog op die plannen verzocht en verkreeg ik het verdrag met Japan. De aanval van een Japansch leger van die sterkte in Oost Pruisen moet ongeveer de geheele in Duitschland aanwezige legermacht vasthouden, zoodat wij slechts met het Oostenrijksche leger te maken hebben. En dat leger ontmoetten wij slechts om het te verslaan, zoo ging het steeds, en zoo zal het nu ook gaan. Natuurlijk bestaat er gevaar dat de Duitschers door ons verzwakte front doorbreken, ondanks de moed en de hardnekkigheid der Engelschen, maar even groot, ja grooter is de kans, dat het Duitsche leger een terugtrekkende beweging gaat maken als men verneemt, dat wij Oostenrijk binnengevallen zijn. Zoo de heeren zich met dit plan vereenigen kunnen dan moeten onmiddellijk maatregelen genomen worden om aan de Middelandsche zeekust het Fransche Zuiderleger te vormen, dat als het gereed is als expeditiecorps naar Montenegro verscheept zal worden. Generaal Joffre en Generaal French zou ik willen verzoeken het opperbevel over het Fransch-Engelsche Noorderleger te blijven bekleeden.

Met enthousiasme werd dit geniale plan van Napoleon begroet. Dientengevolge werd ook onmiddellijk overgegaan tot de vorming van het Fransche Zuiderleger, waarvoor in de eerste plaats de Fransche reserven naar het Zuiden gedirigeerd werden. Natuurlijk konden daar geen Duitsche aviateurs doordringen, zoodat het concentreeren van een groote troepenmacht daar geheel onopgemerkt bleef. Murat werd onder Napoleon aanvoerder van de buitengewoon talrijke Fransche cavallerie. Gedurende den tijd van voorbereiding naderde het Japansche hulpcorps Oost Pruisen. Dit deel van het plan was publiek gemaakt, om den Duitschers te beletten troepen van het Oosten naar het verzwakte Fransche Westelijke front te zenden.

En toen het eindelijk zoover was, dat het enorme Fransche leger vervoerd werd hoorde ook de Serviërs wat er gaande was, door een bevel om mede een inval te doen in Bosnië en Herzegowina.

En nu bleek hoe geniaal Napoleon alles voorbereid had. De Oostenrijkers weken ver-

[p. 79]

ward terug toen niet slechts de Serviërs en Montenegrijnen tot het offensief overgingen, maar een leger van meer dan 500000 man Franschen dat offensief steunde. Nu werden aanvankelijk geen veldslagen geleverd, niet door de loopgraven verdediging, maar door het buitengewoon snelle oprukken der Franschen en Serviërs. Overal waar de Oostenrijkers weerstand trachtten te bieden zooals bij Serajewo, bij Eszek, bij Agram werden de Oostenrijkers geslagen. Een werkelijke groote veldslag leverden de Oostenrijkers bij Graz, waar zij zoo snel mogelijk geconcentreerd hadden de observatiekorpsen aan de Italiaansche grens en de overblijfselen van hunne herhaaldelijk geslagen legers. Hier was het, dat de buitengewoon sterke Fransche cavallerie, die den vijand op de terugtocht reeds zooveel afbreuk deed, de beslissing bracht. Murat had een wijd omtrekkende beweging gemaakt en viel nu met zijn geheele macht het Oostenrijksche leger in den rug aan. Met het oog op het geaccidenteerde terrein had men in het Oostenrijksche leger daarop niet gerekend. Drie weken nadat het eerste Fransche corps te Cettinje ontscheept was stond Napoleon voor Weenen, welke stad zich ondanks de verschillende versterkingen, die men er koortsachtig snel had aangebracht zonder slag of stoot overgaf. Het elan der Fransche troepen onder bevel van Ney, Murat en Napoleon was overal onweerstaanbaar. En al geloofden de Oostenrijkers en Duitschers niets van het sprookje dat Napoleon teruggekeerd was, zoo zagen zij toch wel dat iemand, die gelijk was aan Napoleon, aan het hoofd van het Fransche leger stond.

Voortdurend ontving het Fransche leger versterking. Daarbij kwam dat de slechte gang van zaken in Oostenrijk, de Oostenrijksche legers in de Karpathen tot de terugtocht dwong, zoodat de geheele Russische legermacht uit Gallicië Hongarije binnendrong. De vluchtende Oostenrijksche legers werden gedeeltelijk bij Brünn door Ney en Murat aangevallen en als in hunne gloriedagen werden daar geheele corpsen gevangen genomen. De Russen bezetten daarop zonder veel weerstand te ontmoeten Budapest, waarna de eerste Russische corpsen voeling kregen met het steeds voortrukkende Fransche leger. Als in den tijd van de vroegere Oostenrijksche veldtochten van Napoleon bestond er geen Oostenrijk meer, slechts enkele weken nadat Napoleon zijn Oostenrijksche veldtocht begonnen was.

De Duitschers hielden zich beter. Ondanks de enorme versterking die het Russische leger in Oost-Pruisen van de Japanners ontvangen had, weken de Duitschers slechts langzaam terug. En aan het Westelijk front waren zij actiever dan ooit, wel begrijpende, dat het Fransch-Engelsche leger door de Oostenrijksche expeditie kolossaal verzwakt moest zijn. Doch ook hier bleek het goede inzicht van Napoleon. Engelschen zijn niet uit een loopgravenstelling te verjagen, frontaanvallen tegen Engelsche troepen moeten mislukken en zoodoende wisten de Engelschen datgene te doen wat van hen verlangd werd, de vijand tegenhouden gedurende de Oostenrijksche veldtocht. ‘Een krijgsman wint genoegh al wint hij niet dan tijd.’

Het dreigende gevaar voor Duitschland vanuit Oostenrijk, een inval der daar vereenigde Fransche en Russische legers, dwong Duitschland zijn troepen van het Westelijke front terug te trekken ter verdediging van het nu werkelijk benarde vaderland. Die terugtocht geschiedde meesterlijk, maar Joffre en French waren wijs genoeg, die terugtocht niet te veel te hinderen, daar zij niet op sterkte waren om het retireerende maar niet geslagen Duitsche leger aan te vallen.

De voortgang der Japanners en Russen in Oost Pruisen en die van de Franschen en Russen in Oostenrijk had ook de Duitsche legers in Polen tot de terugtocht gedwongen zoodat weldra geen Duitsch soldaat meer buiten zijn land was, behalve de talrijke gevangenen. Aan de Westgrens ontruimden zij ook België en hielden nu de krachtig versterkte Rijnlinie bezet, een linie te sterk om door de Fransch-Engelsche troepen met succes te worden aangevallen. De Duitschers handhaafden zich daar dus, en bewezen daarmede zelf de verkeerde opzet van hun krijgsplan, het schenden der Belgische neutraliteit. Die Rijngrens was ook in den aanvang van den oorlog te verdedigen terwijl Duitschland zich met volle kracht op Rusland wierp. Nu echter gaf die tegenstand aan de Rijnlinie niet meer, daar het groote gevaar van uit het Oosten kwam.

Terwijl Napoleon overwinnend op Berlijn aanrukte, na Breslau en Liegnitz genomen te hebben, deed Duitschland vredesvoorstellen en vroeg daartoe een wapenstilstand. Doch daarvoor was Napoleon niet te vinden.

Het Duitsche leger had bij Glogau zeer sterke posities ingenomen, maar niet lang

[p. 80]

duurde het of Napoleon kwam met het Fransche leger opdagen. Nog eenmaal sprak hij zijne soldaten in een proclamatie toe: ‘Soldats, je vous ai promis que la victoire marcherait au pas de charge. Vous avez marché avec la rapidité de l'aigle et partout vous avez battu et repoussé ces armées autrichiennes et prussiennes, qui de nouveau voulaient envahir votre belle patrie. Encore une fois, je vous demande tout votre courage pour culbuter la dernière armée allemande, et alors vous reviendrez chez vous, et Soldats, mon peuple vous reverra avec joie, et il vous suffira de dire: J'étais à la bataille de Glogau pour que l'on vous réponde: Voilà un brave!’

Met buitengewoon veel moed streden de Franschen. Ney en Murat streden als in hun glorietijd, maar elke aanval der Franschen werd afgeslagen en reeds scheen het alsof de Duitschers zich in hunne posities zouden handhaven, toen evenals Blücher bij Waterloo, nu Russische corpsen, die op het slagveld aankwamen, de beslissing brachten. De Russen hadden Posen genomen en onmiddellijk had de Grootvorst een deel van zijn leger naar Glogau gedetacheerd, omdat zijn vliegeniers hem bericht hadden, dat daar een ernstig treffen verwacht werd tusschen de Franschen en het Duitsch-Oostenrijksche leger. Opnieuw gingen de Franschen nu tot den aanval over met het gevolg, dat het Duitsch-Oostenrijksche leger volkomen geslagen werd en duizenden en duizenden gevangenen in handen der Franschen vielen. Ook de oorlogsbuit was zeer aanzienlijk. Duitschland zag nu in dat alles verloren was en nam nu, om ten minste het overwinnende Fransche leger niet in Berlijn te zien, de voorloopige vredesvoorwaarden aan. In de eerste plaats moest Duitschland daarbij afstand doen van het recht mede te spreken over het lot van zijn Bondgenooten, Oostenrijk en Turkije. Daarover zouden Frankrijk en Engeland oordeelen zonder Duitschland. Verder moest Duitschland Elsas-Lotharingen afstaan aan Frankrijk en de Koloniën aan Engeland behalve Kiau Tschow, dat in bezit bleef van Japan. Dan moest Duitschland een nader te bepalen krijgsschatting betalen aan België, Frankrijk en Rusland ter vergoeding van de veroorzaakte schade in die landen door den Duitschen inval. Tot het sluiten van de definitieve vrede zouden de Geallieerden de nu bezette gedeelten van Duitschland niet verlaten.

Het Vredeskongres in den Haag duurde, tegen alle Kongresgewoonten in, zeer kort. Oostenrijk werd verdeeld, zoodat er slechts een onafhankelijk Koninkrijk Hongarije overbleef. Italië, Rusland, Rumenië en Servië kregen hun aardrijkskundig deel. Het Fransche leger kon dus zegevierend naar het geredde vaderland terugkeeren. Geheel Frankrijk, maar in het bijzonder Parijs, verheugde zich vooral op de intocht van Napoleon. Maar wie zich ook zien liet, Napoleon niet. Napoleon was even geheimzinnig verdwenen als hij in het Kabinet van Poincaré verschenen was en met hem Murat en Ney. Terwijl nu duizenden en duizenden vertelden hoe zij Napoleon aan het hoofd van het leger gezien hadden, en hoe Murat en Ney zich dapper gedroegen als weleer, geloofde men ten slotte toch niet, dat het waar was dat inderdaad Napoleon er geweest zou zijn.

De Académie bemoeide zich met het geval en de geleerde heeren verklaarden later dat het geheele verhaal onmogelijk waar kon zijn. Zij die het vertelden, Poincaré, Joffre, enz, tot den minsten soldaat toe, waren oprecht in hunne mededeeling, maar opgewonden door halucinaties, omdat ieder in dien benarden tijd in Frankrijk dacht: hadden wij onzen Napoleon nu maar. En toen eenmaal het praatje er was, geloofde ieder het, ondanks het onwaarschijnlijke ervan. En dat geloof werd weten, werd waarheid, toen de gang van zaken de heldendaden van Napoleon in herinnering riep en Lodi, Rivoli, Marengo en Austerlitz in de schaduw gesteld werden. En daardoor zijn er nog menschen in Frankrijk die het gelooven, niettegenstaande zij toch ook weten dat de eenige Onsterfelijken in Frankrijk, de leden van de Académie zijn.

In Duitschland weet men wel beter. Napoleon kwam niet terug, maar het perfide Albion heeft door allerlei combinaties en gemeene maatregelen Duitschland ten onder gebracht. Maar een groot volk als het Duitsche brengt men niet voorgoed ten onder. De Duitschers vinden nu ook de revancheidee nog zoo mal niet. En nieuwe bewapeningen, nieuwe versterking van leger en vloot moeten na een aantal jaren Duitschland in staat stellen te doen wat nu niet gelukte, en zoo heeft deze nieuwe vrede ons wederom veel en veel verder van de vredesidee verwijderd. Geen vrede op aarde is de leus gebleven. Vrede is slechts een reculer pour mieux sauter.