De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

De inval der Franschen in Bosnië en Herzegowina.
door P.J. de Bruïne Ploos van Amstel.
(Vervolg van No. 3).

Wel zien wij, dat ook de andere negen strijdvoerende naties nu en dan van hun God spreken, doch die doen dat zoo schuchter, dat het onmiddellijk duidelijk is, dat dit slechts grootspraak is om die volken moed in te spreken tegenover den geduchten steun, die het Duitsche leger vanuit den Olympus ondervindt. Trouwens, zouden hier ook niet tien Goden gemist kunnen worden zonder dat mijn alziend oog zulks zou opmerken, terwijl buitendien de zaken hier in het honderd zouden loopen. Maar al is het dan ook slechts één, ik verkies niet dat Goden hunne belofte ontrouw worden. Ook op den Olympus moet discipline zijn, evengoed als in het leger, dat een onzer tot zijn bevelhebbers mag rekenen. Doch die bevelhebber, de Duitsche God, hoe hoog verheven hij ook zijn mag, is mij, Zeus, onderdanig en daarom beveel ik hem zijn betrekking tot dat leger op te geven en tot ons terug te keeren.

[p. 59]

En indien wij niet besloten hadden ons niet meer te bemoeien met die aardsche oorlogen, dan zou ik de strijdlustige Pallas Athene willen opdragen integendeel de Geallieerden te helpen, temeer daar ik er geen oogenblik aan twijfel of haar sympathie is aan die zijde.

Doch wij Zeus blijven trouw aan onze leus, Goden bemoeien zich niet persoonlijk met dat aardsche gedoe, ik zal niet vragen wie uwer de verschillende raids naar de Engelsche kust leidde, wie uwer de inval in België bestuurde, want ik wil geen Goden straffen voor hun optreden op aarde, een optreden, dat af te keuren is, maar waarbij zij als Goden, anders kan het toch niet, door de edelste bedoelingen, gevoelens van sympathie en naastenliefde geleid worden. Ik twijfel niet of alle aanwezigen zullen het met dit, mijn onherroepelijk besluit, geheel eens zijn.’ Poseidon alleen maakte de opmerking, dat het algemeen toepassen van non interventie der Goden den menschen er toe gebracht had in navolging van Goethe te spreken van ‘Um es am Ende gehn zu lassen, wie's Gott gefällt’ van alle mogelijke gevallen, waaraan eigenlijk niets gedaan wordt. En verder vervolgde Poseidon blijft die oorlog jaren en jaren wellicht duren, indien wij Goden er ons niet mede bemoeien. Volkomen juist gezien is het, dat wij niet medevechten zooals vroeger, toen als het ware de beschaving der Goden nog op het hedendaagsche lage menschelijke peil stond, maar iets moet er toch gedaan worden. Volkomen geef ik echter toe dat het zeer moeilijk is zich met iets te bemoeien en in te grijpen, als men als principe vooropgesteld heeft, dat men dit juist niet doen zal. Daarom is mijne meening dat Zeus zeer goed inziet en gelijk heeft, dat de Goden zich er niet persoonlijk mede moeten bemoeien, maar evenzeer acht ik het noodzakelijk dat de mensch inderdaad de hand van Zeus kan herkennen in de door ons genomen maatregelen om aan dien strijd een einde te maken. Welke maatregelen dit moeten zijn, weet ik niet. Wellicht hebben anderen onder ons daarvan een juister begrip. Het zal Zeus zeker aangenaam zijn indien zij die iets goeds in het midden te brengen hebben dit ook doen.

Op het goedkeurend knikken van Zeus sprak Pallas Athene Zeus toe en zeide: Inderdaad geven de wijze. door Poseidon gesproken, woorden, ons aller meening weer. Wij Goden kunnen niet die oorlog ongestoord laten voortduren en evenmin kunnen wij er ons rechtstreeks mede bemoeien. Ook kunnen wij niet partij kiezen door ziekten of onheil te brengen over een der beide strijdende partijen. Dat toch zouden menschelijke maatregelen zijn, maatregelen die door de menschen mooi gevonden worden als zijnde vaderlandslievend en door nood gedrongen, doch wij Goden kunnen niet onze toevlucht nemen tot de laagheden der menschen. Natuurlijk is mijne sympathie aan Fransche zijde en mijns inziens is er slechts één middel om het dubbele doel te bereiken, den oorlog snel te beëindigen en het edele Fransche volk voor ondergang te behoeden. Dat middel is tevens iets wat de menschheid nog nooit beleefd heeft, iets dus waarin zij onmiddellijk de hand van Zeus moeten herkennen. En dat middel is het oproepen van Napoleon uit het Rijk van Hades met de opdracht zich naar Frankrijk te begeven om daar de leiding der krijgsoperaties op zich te nemen.

Het zij mij gegund, O Zeus, sprak Hades, een enkel woord toe te voegen aan het door Pallas Athene gesprokene. Hoewel in het Schimmenrijk nooit over aardsche dingen gesproken wordt, heb ik met die juiste gewoonte gebroken, toen mijn Ochtendbladen spraken van den Duitschen inval in België en in Noord Frankrijk, en het scheen alsof Parijs onmiddellijk ingenomen zou worden. Ik heb toen het oordeel van Napoleon gevraagd, na hem door alle nieuwste berichten op de hoogte van de situatie gebracht te hebben. Napoleon vond toen den toestand verre van hopeloos en beschouwde het Duitsche krijgsplan als mislukt, voornamelijk door den heldhaftigen tegenstand der Belgen, waardoor Frankrijk tijd verkregen had om zich te organiseeren tegen den niet verwachten inval. Hij had het meeste vertrouwen in den Franschen opperbevelhebber, Generaal Joffre, doch achtte de tegenwoordige taktiek, die hij smalend noemde, de loopgraventaktiek, niet de juiste.

Op mijn vraag of hij kans zou zien de Duitschers uit Frankrijk en België te verjagen was zijn antwoord onmiddellijk, ‘ja’. Ik vroeg hem toen wat hij doen zou indien hij nu eens in Frankrijk terugkwam, waarop hij slechts antwoordde: indien ik terugging zou ik met mij medenemen Ney, le brave des braves en Murat, de cavallerie-aanvoerder bij uitnemendheid. Ik wees hem er op, dat men tegenwoordig niet meer noodig heeft menschen als Ney, le brave des braves, maar voorzichtige menschen die in loopgraven

[p. 60]

zitten te wachten op het juiste oogenblik en dat cavallerie-aanvallen uit den booze zijn, zoodat de cavallerie slechts medevecht uit den zadel, en in de loopgraven. Dat noemde Napoleon juist het verkeerde. Alle nieuwe wetenschappelijke uitvindingen, die voor het oorlogvoeren geprostitueerd waren, allen zonder één uitzondering, waren niet in staat zijn beproefde taktiek van manoeuvreeren op het slagveld onmogelijk te maken. Hij maakte zich sterk met zijn Franschen de Duitschers snel te verjagen en de wereld een spoedige vrede te bezorgen, bevrijd van het juk van het Duitsche militairisme. Op mijn vraag of hij geloofde dat het Fransche leger daartoe sterk genoeg was zeide hij: ‘Non, mais que ne fait-on pas avec les Francais.!’

En op grond van dit gesprek, O Zeus, zou ik voor willen stellen dat Gij mij machtigen zoudt Napoleon, Ney en Murat uit het Schimmenrijk te bevrijden met de opdracht zich naar het Fransche Hoofdkwartier te begeven.

Zeus. Het doet mij inderdaad goed de eensgezindheid in onze Godenraad waar te nemen, een eensgezindheid die zoo schitterend afsteekt bij het huichelachtige gebeuzel der aardsche diplomaten. Ik vermeen dat wij werkelijk in het belang der menschheid handelen door iets te doen. Wij Goden mogen ons niet op een lager standpunt stellen dan een gewone politieagent, die handelend tusschenbeiden optreedt, wanneer schooljongens met elkander vechten. En werkelijk geloof ik ook dat het voorstel van Pallas Athene zooals het ondersteund is door Hades het beste is wat wij, in de gegeven omstandigheden, kunnen aannemen. Ik verleen daarom de gevraagde machtiging. Verlangde Napoleon echter niet eventueel meerderen van zijn beroemde helpers bij zich te hebben?

Hades. Neen, O Zeus. Napoleon vond, dat hij aan de hulp van Ney en Murat genoeg had. Alleen voegde hij er lachend aan toe, dat het naar het oorlogsterrein zenden van Blücher en Schwarzenberg voor de Franschen een groote aanwinst zou zijn, ware het niet, dat de vijandelijke legers reeds mannen genoeg van dezelfde militaire verdiensten telden.

De toestand aan beide fronten bleef steeds hetzelfde. Kleine partieele successen konden beide partijen noteeren, maar geen enkel succes was den inzet van levens en materiaal waard. Zoo duurde het nu reeds maanden, toen op een voorjaarsmorgen President Poincaré zijn Kabinet binnentrad. Zeer verbaasd was hij daar onaangediend drie officieren te vinden. Daarbij kwam, dat die officieren zeker zeer buitenmodel gekleed waren. Zij droegen hooge laarzen, een zeer lange grijzen jas met hoog opgeslagen kraag en de driekante steek, welbekend uit het Napoleontische tijdperk.

Poincaré bleef staan en vroeg zeer kort: waarmede kan ik den heeren van dienst zijn. De drie officieren waren reeds opgestaan, en een hunner zeide: zijn mantel openslaande, ‘Monsieur le Président’, doch voor hij één woord meer kon zeggen, riep Poincaré met de grootste verbazing en aandoening uit ‘L'empereur Napoléon’.

Neen, President, niet Keizer Napoleon, maar Generaal Bonaparte, vergezeld van de Maarschalken Ney en Murat, les braves des braves der Fransche Infanterie en cavallerie. Aan U, President van de Fransche Republiek, vraag ik het oppercommando van het Fransche leger, ‘non comme empereur, mais comme un général dont le nom et la réputation peuvent encore exercer une grande influence sur le sort de la nation. Je promets, foi de soldat, de citoyen et de Français, de partir le jour même où j'aurai repoussé l'ennemi du territoire français et belge’.

Sire, mon général, houd mij ten goede, ben ik niet het slachtoffer van een mystificatie, Neen, President, het betreft geen aardigheid als de beroemde geschiedenis van den kapitein van Köpenick. Doch spreken wij nu niet over het vreemde dat U voor het eerst drie Franschen ziet, die werkelijk toonen tot de onsterfelijken te behooren. Het hoe daarvan is later in vredestijd een aardig probleem voor de Geleerden van de Académie. Nu is de eenige vraag of Gij, het Fransche Gouvernement, mijn voorstel aanneemt of verwerpt. In het laatste geval verdwijnen wij zooals wij gekomen zijn, en zult U zich later nog wel eens verbeelden, dat het bezoek van Generaal Bonaparte, Ney en Murat een droom van U geweest is. Neemt Gij het aan dan zullen de Duitschers aan den lijve ondervinden dat het voor hen droeve werkelijkheid was.

Generaal, natuurlijk zijn de Ministers hier allen aanwezig. Sta mij toe dat ik hen allen onmiddellijk ontbied ter belegging van een Ministerraad, daar ik het gevraagde besluit niet alleen nemen kan of wil.

[p. 61]

Eenige oogenblikken later zijn alle Ministers aanwezig en hooren met de uiterste verbazing de mededeeling van Poincaré aan, die zijn rede besluit met te zeggen dat het landsbelang volgens zijne meening het noodzakelijk maakt het aanbod van Generaal Bonaparte aan te nemen.

Nauwelijks had Poincaré het laatste woord van zijn rede uitgesproken of een algemeen ‘Vive l'Empereur’ was het antwoord van den Ministerraad. Niet een opmerking over de onwaarschijnlijkheid hier werkelijk met Napoleon te doen te hebben werd gehoord.

Zeer geroerd antwoordde Napoleon: ‘Ik dank U allen voor dit buitengewoon groote bewijs van vertrouwen. Niemand uwer twijfelde ook maar een oogenblik en dat terwijl de menschelijke wetenschap en ondervinding van te voren uitgemaakt hebben dat iemand, die zooveel jaar na zijn dood beweert teruggekeerd te zijn, slechts een bedrieger is. Maar ik leefde onder mijn ‘peuple français, que j'aì tant aimé’ ook na mijn dood. Frankrijk moge een Republiek geworden zijn, maar voor mijn republikeinsche Franschen bestaat nog steeds ‘le culte de Napoléon’.

Ja, want voor U ben ik Napoleon ondanks de pogingen van het kleinzielige Europa om mij op St. Helena te verlagen tot Generaal Bonaparte. Ja, ‘Vive l'Empereur’. Die tijden zijn voorbij, ik ben wederom Generaal Bonaparte als in de oorlogen der Eerste Fransche Republiek, en de Duitschers zullen zien, dat Generaal Bonaparte nog dezelfde is als toen, ondanks alle mogelijke zoogenaamde vooruitgang in taktiek. Ik aanvaard het opperbevel van de Fransche legers en wenschte zoo spoedig mogelijk krijgsraad te houden met Generaal Joffre, dien ik als opperbevelhebber van het Fransche Noorderleger handhaaf en met den Engelschen Generaal French. Hoogst aangenaam zou het mij zijn indien de Minister van Oorlog en de President der Republiek die krijgsraad bijwoonden. Doch hier in den Ministerraad doe ik als eerste voorstel, onmiddellijk in te gaan op de voorwaarden die Japan ons stelt om met een leger deel te nemen aan den Europeeschen strijd. Het is geen tijd om te marchandeeren. Wat Japan vraagt kan het krijgen, maar onmiddellijk moet het via den Trans-Siberischen spoorlijn 500.000 man zenden naar het Oostelijk front en wel speciaal naar Oost-Pruisen, omdat het op die wijze versterkte Russische leger samen kan werken met ons, in verband met mijne verdere plannen die ik den krijgsraad zal ontwikkelen.

Poincaré. Generaal Bonaparte, nu wij eenmaal uwe opperleiding aanvaard hebben op militair gebied volgen wij ook uwe wenschen op politiek gebied en nog heden zal Japan telegraphisch gemeld worden, dat wij de Japansche eischen aannemen en daartegenover onmiddellijke afzending van het Japansche leger op de door U gewenschte sterkte verlangen. Aan de Russische Regeering zal kennis gegeven worden van ons besluit met verzoek alle materieel ter beschikking van het Japansche legerbestuur te stellen.

Napoleon. Uitstekend, maar totdat ik zelf volgens mijn plan handelend optreed wensch ik geheim te houden dat Wij, dat wil zeggen, Ney, Murat en ik deel nemen aan den strijd.

Krijgsraad te Villers-Cotteret, bijgewoond door Poincaré, den Minister van Oorlog, Generaal Joffre en nog enkele Fransche Hoofdofficieren, Generaal French, Ney en Murat.

Nadat Poincaré den aanwezigen Fransche Generaals met de besluiten van den Ministerraad op de hoogte heeft gebracht zet Napoleon zijne plannen uiteen.

Generaal Joffre, door het besluit van den Ministerraad ben ik geroepen nogmaals, als in vroeger roemrijke dagen, de Fransche legers aan te voeren tegen den erfvijand, om het Fransche grondgebied te bevrijden van de indringers. Wat mij in 1814 niet gelukte, dank zij de tweedracht die een krachtigen steun was voor den vijand, zal ons nu zeker gelukken. Ik dank U, generaal Joffre, in de eerste plaats voor datgene, wat gij voor Frankrijk gedaan hebt. Door uw beleid is Frankrijk aan den rand van den ondergang gered, en uw naam zal ten eeuwige dage in de Fransche krijgsgeschiedenis schitteren naast de meest beroemde namen van het eerste Keizerrijk. Was ik op het oogenblik niet de eenvoudige Generaal Bonaparte, maar Keizer Napoleon, dan zou ik U beloond hebben met de titels van Prins van de Marne, Hertog van de Aisne, maar al hebt ge die eeretitels in dezen democratischen tijd niet verkregen, uw naam is even eervol als die van onzen Prins van de Moskawa, of van den Koning van Napels.

Toch keur ik uwe, of juister gezegd de tegenwoordige taktiek, de loopgraventaktiek af. Zooals nu het front zich uitstrekt van Nieuwpoort naar Belfort is er voor beide legers niet de minste kans om door te breken, dus niet de minste kans om tot een eindover-

[p. 62]

winning te geraken. Een frontaanval op de modern verdedigde loopgraven moet mislukken, en wat geeft een klein partieel succes? Niets. De geslagen vijand trekt zich terug naar nieuwe loopgraven, die eenigszins meer achteruit vooraf gereed gemaakt waren.

Op die wijze houden wij den vijand staande maar verslaan hem niet. Het geheele front van Nieuwspoort tot Belfort is te verdedigen, uitsluitend door het Engelsche leger. Geen leger evenaart het Engelsche in verdediging van goed bevestigde stellingen. Dat weten wij uit den oorlog in Spanje en Portugal en uit den slag bij Waterloo. Wat was toen de aarzeling van Reille, ja van Ney anders als de wetenschap dat de Engelschen tegenover hen zich in een goed te verdedigen positie bevonden. Door de loopgraven hoofdzakelijk te doen bezetten door het Engelsche leger komt ongeveer het geheele Fransche leger vrij voor operaties elders. En waar wij, dank zij ook de hulp van Engeland, meester ter zee zijn en over een onbeperkt aantal transportschepen beschikken kunnen, is het niet moeilijk het grootste gedeelte van het Fransche leger over te brengen naar vijandelijk grondgebied op een punt waar niemand zulk een aanval verwacht. En dat punt is Montenegro, van waaruit wij in Bosnië en Herzegowina kunnen deboucheeren, met snelle marschen oprukken naar Weenen, en zoo dat nog niet de verlangde vrede ten gevolge heeft, dan belet niets ons de vrede te gaan dicteeren in Berlijn.

(Wordt vervolgd).