De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

Gedachtenwisselingen.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).

I.

Het is mij tot dusver onbegrijpelijk, hoe één mensch, begiftigd met eene groote ziel en een groot verstand, een oordeel durft te vellen over eenig ander mensch, laat staan eene groep van menschen, ja, over heele volksstammen zelfs.

Ik wil hier alleen spreken over menschen, waarin de ‘Voorzienigheid’ eene mooie, edele ziel en een groot mooi verstand gelegd heeft. Mogen deze menschen een oordeel vellen over eenig ander mensch? Dat ze ‘toestanden’ been veroordeelen, dat kan niet anders dan opvoedend op de maatschappij inwerken, maar laat ze zich verre houden van het veroordeelen van hun medemensch.

Werkelijk hoogstaande menschen zijn, - mag af en toe de drang in hun opkomen, een medemensch te beoordeelen, - sterk genoeg, hun oordeel voor zich te houden, wetende, hoe licht ze daarmede veel kwaad kunnen stichten.

't Hoogste, 't mooiste op deze aarde is ‘Liefde’. En als ‘God’ U groot genoeg acht, om dit wapen te hanteeren, dan zult ge geen kwaad meer kunnen stichten, dan kunt ge vrijelijk doen, wat Uw hart en Uw verstand U ingeeft. Maar tot zoolang, mijn medemensch, wacht U voor ‘oordeelen’ over Uwe naasten. Zonder ‘liefde’ heeft 't verstand, de ziel van den mensch zoo heelemaal niets te beteekenen.

Brengt geen medemensch met Uw oordeel ook slechts 't geringste kwaad toe.

‘Alles weten is alles vergeven.’

En als ge van deze waarheid ook maar een greintje begrijpt, dan zult ge elk oordeel over Uw medemensch voor U houden, dan kruipt ge bescheiden in Uwe schulp terug.

God regeert, ook in dezen voor ons op 't oogenblik zoo afschuwelijken oorlog, maar alleen die menschen, die ‘Hij’ sterk genoeg acht, 't wapen ‘Liefde’ te hanteeren, zullen als overwinnaars uit den strijd terug komen.

Doet Uw best, dit wapen waardig te worden, dan wandelt ge de goede richting uit, dan komt

[p. 58]

ge op den weg, die de ‘Voorzienigheid’ reeds vanaf de schepping der Aarde klaar heeft voor elk van zijn schepselen, ook niet één uitgezonderd.

‘Liefde’ in U hebben voor en ‘liefde’ toonen aan elk ‘wezen’ dat leeft, 't zij Rus, Duitscher, Franschman, Engelschman, Belg, Turk, Tartaar, Indiaan, Boschjesman, paard, hond, kat of verder elk wezen dat recht van bestaan heeft.

Dan zijt ge mensch!

Mevr: J.C.H.H., te Batavia

II.

Geachte Jonkvrouw,

Met belangstelling heb ik in de gedachtenwisselingen gevolgd het stuk van den Heer A. de Jongh en de pro- en contrastukken, die daarvan het gevolg zijn geweest.

Want juist in het belichten van alle zijden van een onderwerp ligt voor anderen de opvoedende kracht.

Immers, wanneer wij ieders opinie overdenken, dan krijgen wij dikwijls een gansch anderen kijk op de zaak in kwestie; terwijl het ons bovendien duidelijk wordt, dat elk mensch vanuit zijn eigen standpunt spreekt, zijn eigen gedachte belichaamt; en dat de tegenstrijdigste denkbeelden rede van bestaan hebben niet alleen, maar door hunne groote waarde voor anderen ook recht hebben om te worden gehoord.

Nu heeft - voor zoover ik weet - niemand nog het licht doen schijnen op een woord van hem, naar wien de gansche Cristenheid zich noemt. Dit woord, n.l. ‘Zoekt eerst het Koninkrijk Gods en zijne gerechtigheid en alle andere dingen zullen U worden toegeworpen’, d.w.z. naar mijne opvatting:

‘Erkent, o, mensch! Uw geestelijk geboorterecht. Erkent Uw kindschap Gods, dan zal een licht U verlichten, waarheid U leiden en alle levensomstandigheden zullen daardoor worden geheiligd’.

Een woord zoo eenvoudig en zoo waar bevonden door hen die het beproefden.

Wat zien wij rondom ons?

Daar is een droom van glorie bij de grooten der aarde om heerschappij te voeren over landen en zeeën, die zooveel naamloos weedom bracht en nog steeds de gemoederen in spanning houdt. Daar is eene koortsachtige gejaagdheid onder de volkeren naar rijkdom, eene toenemende zucht naar weelde en naar genietingen van allerlei aard. De mensch zoekt naar geluk, maar als men goed waarneemt, dan ziet men, dat hij het doel is voorbijgestreefd.

De mensch zoekt naar geluk, maar hij zoekt het daar, waar het niet is te vinden, hij gaat in de verkeerde richting en eens zal hij de werkelijkheid begrijpen en ontdekken, dat hij heeft gedwaald.

Hoe scherp steekt het eenvoudige woord van den profeet van Nazareth, dat ik hierboven aanhaalde, af bij den grootheidswaan van den tegenwoordigen tijd.

Vrij algemeen wordt erkend, dat de vrouwen ontwaken en zich gaan rekenschap geven van hunne roeping, van hunne plichten en rechten.

Mochten zij langzamerhand ontwaken tot het besef, dat de ware grootheid en het blijvend geluk wordt verkregen, niet door schittering, maar door te zoeken naar dat innerlijk koninkrijk van waarheid en van reinheid, dat in elke menschenziel woont - ‘Zie niet hier en niet daar, het koninkrijk Gods is binnen in U’¹⁾ - en dat slechts wacht op de erkenning om te komen tot ontplooiing en de lessen te leven, die de groote Nazarener ons heeft geleerd.

Er is geen twijfel of het probleem van reinheid en zedelijkheid, dat voor velen nu nog een groot vraagstuk schijnt te zijn, zal schitterend worden opgelost en de vrouwen zullen worden de draagsters der Goddelijke gedachte: ‘God schiep den mensch naar zijn beeld’.

Met die positieve gedachte, als roeping aanvaard, verdwijnt al het negatieve als de nevelen bij het opgaan der zon.

Ik spreek slechts van de vrouw, omdat ik geloof in hare hoogheid; omdat ik geloof, dat zij door zelfdicipline den man kan leiden naar het heiligdom van waarheid en van reinheid, wanneer zij zich hare roeping welbewust is door zelfkennis.

Want:

‘Self is the only prison that can ever bind the soul.
Truth is the only angel that can bid the gates unroll.
And when he comes to call thee, arise and follow fast.
His way may lie through darkness, but it leads to light at last’²⁾.

U dankzeggend voor de plaatsing,

met achting

Arnhem, 17 Juli 1915.

N.E.G.

1) Jezus.

2) James Allen.