De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

Overzicht van de Week.

I.
Zeer waar.

Mij werd het onderstaande geschreven:

Jonkvrouw Anna de Savornin Lohman,

Amsterdam.

Toevallig las ik de Holl. Lelie, en heb ik zelden zulk eene interessante brochure gelezen, welke tevens zoo streng Hollandsch gehouden is. Wanneer een koopman niets te doen heeft, dan komt hij op allerlei gedachten, en zoo zend ik U inl. gedicht, hetwelk ik nu - zooals men in Duitschland zegt - ‘verbrochen’ heb.

Zeer gaarne neem ik het gedicht op, want m.i. zegt het in veel opzichten de waarheid, op een aardige en rake wijze. Tevens dank ik mijn correspondent zeer voor zijn vriendelijke woorden.

Histoire et origine de cette guerre
moi Hollandais je vous le chanterai brêvement
L'Angleterre menacée par l'Irlande et pour ses affaires
que fesait partout le commerce allemand,
furieuse mais trop molle et trop poltronne
pour faire elle même quelque brillant fait,
Grey avait pour tirer du feu les marrons
séduit les ministres belges, russes, français, japonnais,
et la faute est à ce satané Grey

qui les a tous trompé:
Albert, Nicolas, Delcassé
et même le rabuliste Poincaré.
par un plan d'avance combiné
ces conspirateurs étaient convenu
que par Maastricht, Arnhem ils feraient une trouée
iraient à Berlin par Münster, Osnabrück;
mais la reine de Hollande avisée,
craignant la ruine de son pays,
a vite son armée mobilisée
et ainsi sauva sa chère patrie,

et les conjurés étaient consternés
de trouver la Hollande bien fermée,
car la Hollande leur était barré.

Guilleaume l'Empereur, le grand pacifique,
par 25 ans de règne il l'a si bien prouvé,
fit maint avance a la République
mais la capricieuse Marianne ne sut pas en profiter;
ce rusé Chancelier Bethmann, l'oeuil excercé,
informe l'Empereur qui, quoique navré, ordonne le branle bas
8 jours après Liège occupée
et de la Belgique anglais et français chassa;

et Bethmann l'intelligent Chancelier
cette fois les a tous devancé;
et l'Empereur et Bethmann ont triomphé.

les Alliés ayant presse, télégraphe, postes garrotté
font avaler aux français des crapauds;
cependant on ne peut pas toujours cacher
que 13 départements sont occupé, savent même les badauds
français, anglais sont par une muraille de fer cernée
et si Joffre et French reprennent quelque mètres dans une sortie,
von Kluck leur a vite un hectare enlevé
et les pertes des alliés vont de mal en pis

et les alliés sont bloqué,
et ça va aussi longtemps durer
jusque l'Empereur dira, marchez!

les Alliés en transes mortelles ont sur la russie les yeux braqué;
mais le grand Stratège Hindenburg,
avec ses héros, leur enlève cette idée
car il marche sur St. Pétersbourg;
Hindenburg est déjá derrière Varsovie
prend Lodz, 1 500 000 prisonniers et leur train,
et avec les autrichiens les fidèles amis
reprennent ensemble Przemysl, sur leur chemin;

[p. 26]

 

et les Alliés, qui voulaient sur Berlin marcher,

 

Hindenburg aussi les a empêché,

 

et tous leurs plans sont a lacérer;

 

 

6.

Poincaré d'ambition dévoré,

 

depuis qu'il a embrassé rois et Tzar,

 

et depuis que Grey l'a hypnotisé

 

qu'il serait couronné par les alliés à Berlin comme César;

 

mais de sa gloriole il devra diminuer

 

parce que le succès des allemands est trop accablant;

 

et s'il veut encore rois et Tzar embrasser

 

c'est d'une autre manière, mais plus comme avant;

 

 

 

Ah! qu'il est triste ce Poincaré,

 

qui se croyait déjà Badinguet,

 

et tout ça la faute a ce satané Grey.

 

 

7.

Français, de crainte de perdre votre pécule,

 

demandez partout du numéraire;

 

Vos gouvernants sans scrupule

 

gaspillent l'or et laissent des Milliards en papier faire

 

en France bientôt un billet de Mille

 

pour un collectionneur vaudra deux sous net;

 

le successeur de la République ne se fera pas de bile

 

^*) brûlera le grand livre et déclare l'Etat n'a pas de dettes,

 

 

 

et le Bourgeois pourra se fouiller,

 

et l'épargne français y sera passé,

 

parce que vos histrions politiques se laissent rouler par Grey.

 

 

8.

être anglais (étrangler) ce jeu de mots assez explique

 

que ce bull-dog voulait des innocents affamer;

 

mais les sous-marins allemands ont empêché que ce système il applique,

 

parce que la flotte anglaise par les allemands est abimeé;

 

pour cette raison Beresford, Churchill et toute la Clique

 

voulaient pendre comme des corsaires ces vaillants matelôts;

 

maintenant l'Angleterre tremble par leur conduite héroique,

 

l'Anglais crevant de jalousie n'ayant comme marins que des calicots;

 

 

 

ainsi comme la Lusitania

 

par ces téméraires matelôts coula;

 

tout ce qui reste de leurs carcasses y passera

9.

depuis 40 ans les françaises coquettes et mariées

 

pour la maternité ont peur, et font la grève;

 

Mais pour la lutte il ne reste que des malades et des estropiés;

 

donc en guerre le nombre des français est assez bref;

 

en Allemagne encore 5 Millions Soldats, aguerris et valides

 

continuent tranquillement commerce, métiers et arts;

 

avec ça 12 Milliards Francs emprunt souscrit

 

tout ça pour les Allemands, du beurre pour les épinards

 

 

 

et bientôt le dernier français sera mis

 

dans une vitrine

 

du musée de Cluny,

 

 

10.

sournois bravaches tombant dans le dos des amis

 

pratiquant le chantage quant ils sont combattants,

 

voila la félonie et la lâcheté des habitants de l'Italie,

 

qui restera dans l'histoire un page fort révoltant;

 

Allemagne, Autriche, Turquie dans leur haine

 

cèdent avec plaisir le Macaroni à leurs ennemis,

 

car pour la juste cause qu'ils défendent et mènent,

 

ils sont content d'être débarrassé d'un associé bandit;

 

 

 

pire que Judas le phrasier d'Annunzio vend sa patrie

 

avec Salandra, Sonnino et des Maçons ∴ les faux frères et amis

 

tous ces cabotins tondent et pillent pour leur compte l'Italie;

 

 

11.

des sept péchés capitaux, la Jalousie sur cette terre

 

est certainement la plus vile et la plus méchante,

 

et moi, comme neutre, j'ai vu pendant cette guerre

 

que l'Allemand en a souffert comme homme mentalement;

 

l'Allemand, graçe a son instruction, travail, intelligence et initiative,

 

qui lui ont procuré dans l'univers une place prépondérante

 

a contre lui le paresseux, le parvenu - parce que ça les prive

 

de positions qu'on ne peut pas gagner comme fainéant;

*) In 1796. Assignalen, etc. ongeldig verklaard.

[p. 27]

 

mais finalement l'Allemand s'en fiche, et si la guerre dure encore 3 ans

 

il a à manger, du nerf, un bon empereur, et beaucoup d'argent;

 

donc la Victoire lui couronnera finalement

 

 

12.

chacun sait qu'en temps de guerre

 

le pékin sous peine de mort doit s'abstenir;

 

les églises sont pour y faire des prières,

 

mais un tour ne doit pas comme signal servir;

 

et si sur une cathédrale on place un observatoire,

 

et si une sanguinaire populace assassine les soldats égarés,

 

seul un être débile peut y voir

 

 

 

si ville est brûlé et assassins fusillé;

 

du reste, tout le monde le sait:

 

en guerre, on ne fait pas une ommelette sans oeufs casser.

II.
Zelfvergoding.

Hebt ge ooit van Ds. Wempe gehoord?

Ik niet.

Nu, daarom kan hij mijnentwege heel bekend zijn. Er zijn méér bekende menschen van wien ik niet hoorde misschien.

Maar.... wie en wat hij ook is - - hij moet, dunkt mij, zichzelf al héél erg overschatten, hij, de eenling, in dezen tijd van grootsch en tragisch gebeuren voor zoovelen, waar hij in de courant: het Vaderland plaats durft vragen voor onderstaand vrij belachelijk ingezonden stuk:

Afscheidsrede Ds. Wempe.

In het Eerste Avondblad van het ‘Vaderland’ van gisteren komt een verslag voor van mijn afscheidsprediking, dat mij aanleiding geeft u te verzoeken eenige rectificatie te willen aanbrengen.

Allereerst staat er ‘dat Psalm 84’ mij bij mijn intrede werd toegezongen. Dit is onjuist. Ik heb dien Psalm door de gemeente doen aanheffen.

Vervolgens staat er, dat ik ‘ds. Junod noemde onder de vele goede menschen als teederen vriend en raadsman’.

Zoo spreekt niet iemand tot een 10 jaar jongeren collega. Ik heb er aan herinnerd, dat ik hem veel verplicht was, omdat hij tijdens mijn afwezigheid in het buitenland, ruim een jaar geleden, alleen den last der gemeente had gedragen, 't welk door mij op zeer hoogen prijs was gesteld; voorts hem gehuldigd als uitstekend pastor, als secretaris van den kerkeraad en zijn blijmoedige, opgewekte levensbeschouwing’.

Vermoedelijk zijn deze gegevens u verstrekt door een toehoorder - die dan zeer slecht geluisterd heeft.

't Ware misschien beter geweest als ik 't even had kunnen corrigeeren, want nu gaat die malle ‘teedere vriendschap’, waarop collega Junod ook wel niet gesteld zal zijn, het heele land door.

Hoogachtend,

Ds. A.D. WEMPE.

‘Het verslagje was, zooals er bij vermeld werd, aan de Avondpost ontleend. - Red. Vad.)

Denkt ds. Wempe wezenlijk, dat het voor iemand in den lande éénige beteekenis heeft, of de gemeente hem ps. 84 toezong dan wèl of hij-zelf dien ps. liet aanheffen? En dan, indien hij-zelf het zoo vernederend voor hem vindt een tien jaren jongeren collega toe te spreken als ‘teederen vriend en raadsman’, meent hij daarom heusch, dat anderen in den lande ook maar één oogenblik bij dat vernederende voor hem zullen stilstaan? Mij dunkt, na lezing van al het lofwaardige dat ds. Wempe-zelf ds. Junod toezwaait in bovenstaand stukje, zal wel niemand het zóó erg ‘mal’ vinden, indien laatstgenoemde, ook al is hij dan tien jaar jonger, als ‘teederen vriend en raadsman’ werd aangesproken door den ouderen collega. Die tien jaren ouder in leeftijd schijnen bij ds. Wempe verbazend veel te tellen in zake zijn eigen meerderheidsgevoel. Echter, hoe dit ook zij, die slotzin is zóó zelfvergodend-dwaas, dat ik niet kan nalaten mij te verbazen over zulk een zonderlinge zelfverheffing in zulk een droeven tijd als deze: ‘Want, nu gaat die “malle teedere vriendschap” het heele land door’. -

Wees gerust ds. Wempe! ‘Het heele land’ heeft in deze ernstige tijden wel wat anders te lezen, dat ons interesseert, dan de quaestie of gij bij Uw afscheidsrede ps. 84 liet zingen dan wel of die door de gemeente werd aangeheven, en ook Uw al of niet ‘malle’ teedere vriendschap voor een tien jaar jongeren collega, die U allerlei groote diensten schijnt te hebben bewezen, - getuigt gij-zelf - is voor het heele land minder interessant dan gij-zelf die schijnt te vinden. Het lijden en sterven en de dood en het gedood worden van duizenden en honderdduizenden, de geheele wereld door, op de afgrijselijkste wijze, de ellende van geheele volkeren, en de armoede en droefenis rondom ons, zij zijn voor ‘het heele land’ belangrijker gebeuren dan Uw

[p. 28]

‘afscheidsrede’ - Leest er den Bijbel eens op na, en wat die zegt van de nederigen van harte, gij prediker van ‘het Woord Gods’. En, geloof mij, noch van U noch van dominee Junod hoorde ik ooit vóór ik las Uw ingez. stuk. Ook het gewraakte verslag Uwer afscheidsrede heb ik niet gelezen^*); ik weet zelfs niet waar ge tot hiertoe stondt als predikant, noch waar ge nu zijt; ik heb deze regelen daarom dus gansch niet geschreven uit eenig persoonlijk bedoelen tegen U of tegen wien ook, maar slechts als een getuigenis tegen zelfverheffing in het algemeen - in een predikant echter een dubbel hinderlijk iets.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

*) Intusschen heb ik in een vroeger Vaderland het door ds. Wempe zoo euvel-geduide verslag van zijn afscheidsrede gevonden. De lezer vergelijke en oordeele... Wie heeft hier schuld, de red. Avondpost en Vaderland, dan wel de dienaar van ‘Gods Woord’?

Afscheidsrede Ds. Wempe.

Gisterenochtend heeft de te Amsterdam beroepen predikant der Evang. Luth. gemeente alhier, ds. A.D. Wempe, zijn afscheidsrede gehouden, zoo lezen we in de Avp. Geen plaatsje was onbezet toen de leeraar te halfelf den kansel betrad en hij de gemeente verzocht psalm 84 te zingen, welke psalm spr. reeds als jongeling zoo dierbaar was, en welke hem ook bij zijn intrede alhier, nu 12½ jaar geleden, was toegezongen. Daarna hield hij een terugblik op dezen tijd, hier als leeraar doorgebracht, een tijdperk van lief en leed, en goddelijke vertroosting en versterking. Spr. herinnerde o.m. aan zijn ziekte, waarin hij zooveel liefde heeft mogen ondervinden, en noemde onder de vele goede menschen in 't bijzonder ds. Junod als teederen vriend en raadsman. Verder bracht hij dank aan de predikanten, het kerkbestuur, en allen, niemand uitgezonderd; steeds zullen zij hem in dankbare herinnering blijven en spr. vroeg allen ook hem niet te willen vergeten.