De Hollandsche Lelie. Jaargang 28

Overzicht van de Week.

I. ‘Engeland kampt voor het behoud der neutrale staten.’ (!!)

Hoe langer hoe meer komt de aap uit de mouw, waar het dit bovenstaande lieve vrome huichelpraatje geldt, dat in een fraaie brochure de wereld werd ingezonden aan het begin van den oorlog. Openlijk b.v. predikt thans Blackwoods' Magazine van December, dat Holland zich maar liever had moeten aansluiten bij de Bondgenooten, want dan..., had Engeland de Schelde vrij!

‘Door niet toe te laten dat Britsche oorlogsschepen de Schelde opvoeren, heeft Holland de taak der geallieerden onmetelijk veel moeielijker gemaakt. Indien een Britsche vloot naar Antwerpen had kunnen opvaren, ware die edele stad wellicht niet gevallen.’ (Aldus dit Engelsch Blad.)

En dan volgt de gewone ophitserij, de gemeene leugen waarmee voortdurend geschermd wordt, terwijl intusschen geheel onze lange geschiedenis dáár is om het tegendeel te bewijzen:

‘In ieder geval zal de overwinning van Duitschland onvermijdelijk het verlies van Nederland's onafhankelijkheid beteekenen, terwijl het, hoe langer het wacht zich met de geallieerden te verbinden, des te minder waardeering kan verwachten van dezen, wanneer het einde hun de overwinning schenkt.’

Ongezouten kunt ge het dus hier lezen wáárom het den lieven braven ‘voor onze neutraliteit kampende Engelschen’ te doen is in den grond, namelijk om ons te dwingen ons in hetzelfde ongeluk te storten als dat waarin België viel. Nu het niet gelukte door honig om den mond te smeren, nu worden we bedreigd. Natuurlijk, België haalde 't éérst de kastanjes uit het vuur. Dat opzet is heel handig gelukt. Maar, er zijn er nog verscheidene méér uit te halen. Dat moeten wij nu verder doen. Wat nood, of wij-ook daarbij platgeschoten en platgebrand worden en onze Koningin geen onderdak straks meer heeft, lief-Engeland zal dan óók prinses Juliana wel ‘gastvrij’ opnemen evenals de kinderen van het Belgisch Koningspaar, en de Engelschen zullen stellig ook genadiglijk ‘bidden’ voor ons. Voor de rest ‘zullen ze maar vooral niet te veel spreken over den oorlog; dat is maar bederven van je stemming’ - zooals ik onlangs woordelijk las in ‘the Ladies Pictorial’! ‘Elken ochtend tien minuten om de couranten te bepraten, en dan verder basta.’

Ondertusschen kunnen wij-platgeschoten Hollanders, dan, evenals thans de Belgen, een goed heenkomen zoeken. En, als het straks eindelijk vrede wordt, dan zal Engeland verder onze Schelde ‘bewaren voor ons,’ en ‘zorgen dat Duitschland vooral niet te veel over ons den baas speelt’, door zelf ons onder zijn vrome protectie te nemen!! Dan kunnen we Engelsche onderdanen worden, als de Ieren, en de Schotten, en de Transvalers - onder een onafhankelijkheid in schijn.

Het ‘Vaderland’ erkent, met een niet genoeg te loven eerlijkheid, hoe weinig gevaar er is

[p. 374]

dat Duitschland ons tracht te bemoeilijken:

‘Wij hebben over de wijze van optreden van Duitschland ten opzichte van ons land geenszins te klagen... Wij zouden hoogst onbillijk handelen indien wij niet erkenden de zorg waarmede Duitschland bij het binnenrukken van België, en ook later, gewaakt heeft tegen iedere ook maar de geringste schending van onze neutraliteit door zijne troepen.

Niet genoeg kan er daarom op gewezen worden, dat het gevaar niet dreigt van Duitsche zijde. Niet genoeg kan het vreeselijk schouwspel van België ons ter leering strekken van wat ons te wachten staat, indien ook-wij geofferd worden aan de politiek van het zoo ‘onbaatzuchtige’, zelf zoo handig zich achterbaks houdende Engeland. M.i. hebben koning Albert en zijne regeering een groote fout begaan aan volk en land, die onze Konngin en onze regeering op niet genoeg te loven wijzen vermijden, en waartoe het huichelachtig Albion hen alsnog wat graag zou willen verleiden.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

II. Stemmen uit Z. Afrika.

Onlangs wees ik op het laffe geknoei van een generaal Botha in Transvaal, die heel zijn verleden in het aangezicht sloeg, om, als een ware verrader, te worden Engeland's handlanger. Met groote vreugde lees ik daarom hoe ‘een Afrikaander’ schrijft; aan de N.R. Ct.:

DE OPSTAND IN ZUID-AFRIKA.

Waar Beyers en De Wet gefaald hebben met het geweer, zal Hertzog met zijn trouwe aanhangers, onder wie het allergrootste gedeelte van Jong Zuid-Afrika, de hoop des vaderlands, den strijd aanvaarden langs constitutioneelen weg; Hertzog, die op 'n eere-maaltijd, hem in het jaar 1911 door de jonge Afrikaners aangeboden te Pretoria, zei: ‘Met de toekomst verzekerd, is alles gewonnen; met de toekomst verzekerd, is alles op 't spel. Door u, de jonge Afrikaners, blijft de toekomst verzekerd.’ Ze zullen hem niet temmen, den Afrikaanschen leeuw!

En Botha? Ja, hij beweert, dat, nu de rebellie geëindigd is, ‘zijn de verschiliende deelen der bevolking vereenigd gelijk nooit tevoren’. Onze offers in bloed en geld zijn aanzienlijk, maar ik geloof, dat ze niet buiten verhouding staan tot de groote resultaten die alreeds zijn verkregen of die in de toekomst voor Zuid-Afrika te wachten zijn.’ Twaalf jaar geleden moesten de republieken hun onafhankelijkheid opofferen ter wille van Engeland's heerschappij in Zuid-Afrika. En nu? Nu moesten de Boeren, volgens Botha, om hun loyaliteit aan Engeland tetoonen, Duitsch Zuid-West aanvallen, en wee hem, die tegenstand biedt, hij wordt verpletterd! Inderdaad, onze offers zijn aanzienlijk - mannen als De Wet en Beyers waren de trots van ons volk, en De la Rey was klaarblijkelijk ook tegen de politiek van Botha. Ze zijn zoovele offers, direct of indirect, die wij hebben moeten brengen om Engeland een goeden dienst te bewijzen.

En de resultaten waarvan Botha spreekt? Hij is nogal optimistisch! Maar de velen die in de gevangenissen zitten, omdat zij zich tegen de Regeering durfden uitspreken? Zullen zij de eenheid bevorderen als zij weer vrij zijn? Zullen de Hertzog-mannen Botha huldigen als den held der helden? Zullen de gevangen genomen rebellen op hun knieën vallen en om vergiffenis smeeken? Ik geloof het niet. Het is ondenkbaar. De strijd zal voortwoeden, de verbittering zal scherper dan ooit zijn, en de vereenigde Zuid-Afrikaansche bevolking blijft een herschenschim, want het zal beteekenen de opslorping van ons volk in alles wat Engelsch is, daar er geen afzonderlijke Britsch Zuid-Afrikaansche nationaliteit bestaat (Stelling van J.H. De Waal, een van de voormannen van Jong Zuid-Afrika en redacteur van de Goede Hoop).

De spatieeringen zijn van mijn hand. Het doet je goed hier te lezen hoe wáár een eerlijk Afrikaander de handelingen beoordeelt van dezen Botha, die tot verrader is geworden van zijn eigen land, die de inpalmers daarvan nederig dient, nu zij hem met goud en eeretitels betalen voor zijn lafheid. In verband daarmede doet het je niet minder goed te lezen wat professor Kernkamp, ten onzent, zegt aangaanden dienzelfden Botha:

Zijn (prof. Kernkamp's) sympathie is echter met den opstandige. ‘Cristiaan De Wet strijdt voor een verloren zaak; maar wij voor ons zouden liever met hem vallen, dan met Botha overwinnen’.

(Vaderland).

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

[p. 375]

III. Een nobel mensch, en Een fijnvoelend kunstenaar!

Rodin, de ‘groote’ Rodin, de man die naar mijn meening door een verstandiger nageslacht ongetwijfeld zal beoordeeld worden naar een geheel anderen maatstaf, dan dien welke de hedendaagsche malooten hem aanleggen, is... gevlucht naar Londen.

Weet ge waarom?

O, hij vertelt het héél naïef aan de couranten-pennelikkers, die hem komen interviewen. Hij is niet gegaan, omdat zijn hart ineenkromp van wee om zooveel ellende rondom hem in Parijs, om zooveel nood dien hij niet kon lenigen, om zoo vele gewonden die hij zag lijden in de hospitalen, om zoo menigen vriend dien hij had verloren door het oorlogsmonster, om al degenen die men onder zijn oogen wegvoerde naar het front, o neen, zóó fijngevoelig is deze groote (?) man geenszins...

‘De gedachte dat op zekeren dag de vijanden konden komen en al mijn bezit vernietigen, greep mij te veel aan.’

Zoo staat het er letterlijk, uit een interview met een Italiaanschen reporter. - Is het niet hartverheffend? Getuigt het niet van dien edelen, onbaatzuchtigen geest, waarop de Fransche natie zich zoo graag te goede doet? - Zijn bezit - dat zéér aanzienlijk is - alleen dááraan denkt deze ‘patriot’. - Ik voor mij kan mij niet voorstellen dat éèn Duitscher - laat staan een van beteekenis als deze Rodin dan toch wil zijn - zulke cynische praat over zijn lippen zou kunnen krijgen. Om die praat naïef te houden en te laten publiceeren, moet je zeker eerst de hoogte van waanzin en van zelfvergoding hebben bereikt, waarvan Rodin voor mij reeds lang blijk geeft in zijn ‘kunstwerken’.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

IV. Het vrome Engeland.

Onlangs nam ik in de Lelie de dagorder over van den Engelschen opperbevelhebber aan de gekleurde troepen die Engeland laat overkomen uit al zijn koloniën, om, in deze dagen van Kerstmis, het feest bij uitnemendheid der Christenheid, de Duitschers uit te moorden. Ik wees er toen op hoe Engeland-zelf indertijd diezelfde koloniën inpalmde onder het schijnheilig motto er ‘het christendom te gaan brengen’, terwijl de bovengenoemde opperbevelhebber thans diezelfde Mohammedanen en Hindoes ophitst tegen de Christen-Duitschers, door een openlijk beroep op hun geloof, hun God, op de gebeden die zullen opstijgen uit hunne ‘tempels en moskeeën’. -

Wilt ge thans eens hooren het oordeel van een militair ten onzent, van generaal Staal, over diezelfde handeling:

Ten eerste: het aanwenden door de Verbondenen van Indische en Afrikaansche troepen als hulptroepen in dezen oorlog. Ik vind die aanwending wreed voor die hulptroepen zelf. Die stumpers worden onbarmhartig naar Europa overgebracht, hoewel zij in ons klimaat, vooral in het winterseizoen, gruwelijk moeten te lijden hebben en, zooals uit de berichten blijkt, ook werkelijk lijden!

Juist, zoo is het! Reeds nu liggen er duizenden dezer ongelukkigen ziek! Wat nood! 't Vrome Engeland zal straks zich opmaken om Kerstmis en Oud- en Nieuwjaar te vieren. ‘Met een bloedend hart’ en ‘onder biddend opzien’, - natuurlijk!

Is het dunkt mij toch duidelijk, dat, indien bijv. Engeland en Frankrijk zulke stammen en volken in Europa doen komen ‘upon terms of equality’, zij na den àorlog kunnen en zullen komen te staan voor die vraag van dezelfde volken: wat doet gij nog verder in ons land; op grond van diezelfde door u erkende ‘equality’ vragen wij u, waarop grondt zich verder uw recht om ons te houden onder uwe overheersching of uwe voogdij?

Ik meen, dat het oogenblikkelijk voordeel dat uit hun ‘gelijkstelling’ getrokken wordt, wordt gekocht tot een prijs, die waarschijnlijk door de koopers later wel eens te hoog zou worden geacht, als hij zou blijken te zijn een grond voor de leus: ‘geen voogdij van Europeanen meer over ons; ‘Azië voor de Aziaten’.

Op dit laatste punt mag heusch wel speciaal gewezen worden. Immers, waar thans deze machtige Aziatische stammen worden opgehitst om zich als gelijken van de blanken te keeren tegen een blank ras dat men wil uitmoorden, daar zal het niet anders dan natuurlijk, en ook welverdiend zijn, wanneer deze Aziaten daarna hunne wapens keeren tegen diegenen, hunne eigene overweldigers, die hen hier in Europa brachten, wanneer zij die overweldigers, de Engelschen, dan óók uitmoorden, en laten voelen dat ze niet vergeefs hebben geofferd hun bloed en hun leven voor een vréémde zaak, dat ze thans vechten in de eigene, die der onafhankelijkheid en bevrijding van het Engelsche juk.

[p. 376]

Dat is de Gerechtigheid.

En zij komt.

Want, ik geloof in eene Gerechtigheid...

Dan, in waarheid, zullen er ‘gebeden opstijgen uit moskeeën en tempels’, gebeden van lang onderdrukte Hindoes en Mohammedanen, maar.... of die de Engelschen óók zullen behagen?

Het uur der wraak slaat ééns.... dat geloof ik zeker. En dàt troost mij.... bij al de ongerechtigheid van thans.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.