De Hollandsche Lelie. Jaargang 28

Oorlog.

Het poenendom neemt schrikbarend, onheilspellend toe, en daardoor het grenslooze materialisme der massa. De massa blijft nog even dierlijk als in oude tijden, en zij wordt op dezelfde wijze geregeerd. De massa heeft hersenen die nog slechts laag-dierlijke capaciteiten bezitten, en dus indrukken ontvangen en uiten naar den aard harer capaciteit.

Zij zijn nog rudimentair en dierlijk. Geheel van verheven indrukken ontbloot laat het massakuddedier als vee zich drijven, echter alléén door hen die materieel hooger staan dan hij; - door Koningen, Keizers: - vertegenwoordigers van materialisme en militairisme. Deze imponeeren de domme massa zoo, doordat zij schitteren met voor hen onbereikbaar stoffelijke dingen, b.v. kronen of gouden koetsen. Het stoffelijk rijke of schitterende is voor de materieel of dierlijk aangelegden het Ideaal. En omdat zij daarvoor kruipen, buigen zij zich voor den vertegenwoordiger van den staat, die voor hen onbereikbaar is en kostbare dingen bezit.

Een Beethoven (geestelijk aangelegde) werkt op de massa niet; maar een Koning, méér nog een Keizer. En hoe meer de massa bevolen wordt des te meer gehoorzaamt zij.

Oorlog komt voort uit het poenendom in de maatschappij; wegens het geestloos, uiterlijkoppervlakkig leven. Hoe meer geest iemand heeft, hoe minder haakt hij naar stoffelijke dingen! -

Zijn geest richt zich op de dingen buiten de aarde, naar het onsterfelijke. Oorlog dus is het gevolg van de toename van algemeene domheid, ik bedoel domheid in den vorm van geestloosheid, zieleleegheid of rudimentaire ontwikkeling van die hersenen waardoor de geest of de ziel zich uit. Het eenig goede gevolg van oorlog is,

[p. 212]

dat de dommen, die zich in hoofdzaak terwille van de instandhouding van een of anderen Vorst en diens geslacht (want, wat is een troontje zonder menschen die voor hen vechten? dus zonder leger, dat zich voor dat geslacht laat slachten) vechten, valschelijk meenende dat zij voor het domme begrip vaderland vechten, (ach, ieder der vechtende bezit persoonlijk geen duimbreed grond, waarvoor hij zoogenaamd strijdt). Hij is materiaal, die hoogstens de Staat verrijkt en de Keizer of Koning in zijn betrekking doet handhaven. O mensch, word wijs! en besef waarvoor men U misbruikt. Oorlog schudt eenigen (helaas geloof ik niet allen) wakker en brengt hen door het lijden en de smart een millimeter verder op den schier eindeloozen weg der geestelijke ontwikkeling. En een millimeter, gewonnen op een weg van duizend kilometer, is misschien reeds veel in de oogen der Godheid, die wil dat wij slechts langzaam tot haar naderen. Veel is dan reeds gewonnen als men bedenkt, dat de aarde wellicht nog millioenen jaren moet bestaan.

J.C. VAN DER HAAR.