De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Gedachtenwisselingen.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).

I.
Amsterdam, 4 Mei 1914. Mevr. van Hoogendijk - Hesse, Arnhem.

Geachte Mevr.!

Sta mij toe uw schrijven in de Holl. Lelie van 29 April even te beantwoorden. De vier gevallen in mijn vorig schrijven zijn werkelijkheid en meerdere identieke gevallen zijn mij bekend. De man is eenmaal polygamistisch aangelegd; dit is in den regel niet het geval met de vrouw.

De groote meerderheid der mannen kan het ongehuwde leven niet verdragen en toch willen de meesten onzer niet huwen (óók ik ben niet gehuwd). De reden is, dat als men in de huwelijken zijner familie en vrienden en bekenden rondziet, de respectievelijke mannen (op een enkele uitzondering na), allen het huwelijk ontraden. Het huwelijk is het graf voor de liefde.

De meeste vrouwen jagen eens per maand de meid weg en dat geeft in huisgezinnen aanleiding tot allerlei ellende. Mevrouw uit haar humeur en dat is de belooning voor den man, die dikwerf 10, 20 of 40 personen (mannelijk personeel) onder zijn gezag heeft en daar nooit òf hoogst zelden mede tobt.

Vrouwen kunnen eenmaal niet met andere vrouwen behoorlijk omgaan en de man geniet (sic!) ten volle van al die huiselijke misère.

Hoewel ik jaarlijks f 5000.- à f 6000.- inkomen heb, is dit op verre na onvoldoende om tegenwoordig te huwen. Ik heb evenals al mijn kennissen óók een vriendinnetje, daar ik eens per week mede uitga en reken ik er nu bij dat ik 's zomers 3 weken op reis ga en 's winters 3 weken naar Zwitserland voor de wintersport dan kan ik van mijn inkomen er net komen (f 1000.- gaat af voor een polis voor levensverzekering).

Al mijn vrienden, de een in sterkere mate dan de andere, is het huwelijk verbazend tegengevallen.

Vrouwen kunnen niet met geld omgaan. De meid speelt in de meeste huisgezinnen de baas. Mevrouw staat laat op en de meid ‘steelt als de raven’. Zij koopt groenten voor f 0.25 en schrijft op f 0.40, brood f 0.20 en schrijft op f 0.25, melk 4 maatjes en krijgt 3 maatjes.

De meiden zijn bijna allen oneerlijk en waarom? No. 1 de vrouwen gaan hen niet na en als de man wat zegt dan is het antwoord: ‘daar heb jij geen verstand van, Jan Hen’ en No. 2 de meid zal over 1 of 2 jaar trouwen en moet zorgen voor geld en dit wordt op slinksche wijze verkregen.

En hiervoor kan een man werken!

Neen mevrouw, het huwelijk is het graf voor de liefde.

Mijne vrienden hebben mij er zoo veel van verteld, dat ik zal handelen als Paulus: ‘wie trouwt doet goed; wie niet trouwt doet beter.’

En wat de rein-leven-beweging betreft: deze is onnatuurlijk en daarom ziekelijk evenals de gehéélonthouding. De Goede God gaf ons lichaam om 't te gebruiken en niet om het braak te laten liggen. Wij (althans mijn vrienden en ik) kunnen niet buiten een vrouw, doch willen niet trouwen om bovengenoemde redenen.

Inmiddels met de meeste hoogachting

Uw dw.

AUGUST DE JONG.

II.
Nog eens de geijkte moraal.

Verschillende personen reeds gaven antwoord op het schrijven van den Heer Schippérus, maar onder die velen was nog geen grootmoeder met witte haren. Mag die nu ook nog een oogenblikje uw aandacht vragen?

Laat me vooraf zeggen dat ik het heerlijk vind

[p. 793]

dat er geijverd wordt tegen de leugens en de huichelachtigheden in onze maatschappij en - dat ik het dikwijls met den Heer Schippérus eens ben.

Het verlangen van de vrouw naar den man bestaat en wordt bewust of onbewust gevoeld. Meestal echter onbewust: de meeste menschen toch kennen zichzelf zóó weinig, geven zich zóó weinig rekenschap van hunne gevoelens, dat ze werkelijk niet weten waar het aan hapert. Bovendien hebben wij vrouwen zóólang geleerd dat het verlangen naar een man iets is om je over te schamen, iets dat je niet moogt bekennen, dat er wel heel veel moed toe noodig is om er eerlijk voor uit te komen dat zoo iets bestaat. Het is juist die moed dien ik in onze geachte redactrice zoo heel hoog stel en prijs.

Nadenken over het feit hoe alles in de natuur door dat eene beheerscht wordt, we doen het niet. Anders zouden we weten dat wij, die toch ook één zijn met de natuur, ons aan die eenheid niet onttrekken kunnen. We zouden dan mooi vinden wat we als minderwaardig leerden beschouwen, we zouden vol bewondering zijn over wat we nu hoogstens in 't donker durven noemen. 't Zou dan uit zijn met al die ongepaste dubbelzinnigheden die ieder meent te moeten zeggen, zoodra er over zoo iets hoog ernstigs gesproken wordt, dubbelzinnigheden waarover waarlijk niet alleen backfisches met een hoogroode kleur giegelen.

Uit mijn jonge jaren weet ik vele gevallen waarin meisjes onder dien toestand geleden hebben en meermalen heb ik - zelve gehuwd - er over gedacht hoe wreed het leven dikwijls is voor de ongehuwde vrouw, die werkelijk vrouw is: dus hartstocht kent.

Dat er vele vrouwen zijn die geen hartstocht kennen en dus geen strijd, neem ik gaarne aan, maar dat bewijst niets: er zijn ook mannen die koud zijn voor ‘de vrouw’, mannen die, zooals een Zwitsersch dokter me eens van zichzelf zei, ‘mooie vrouwen beschouwen als schilderijen die ze bewonderen, maar niet begeeren te bezitten.

Zoover ga ik dus met den Heer Schippérus mee. Maar nu om een oplossing te vinden! Want dat communistisch opvoedingsinstituut, waarvan de Heer S. zelf ook wel voelt dat de besten onder ons nooit gebruik van zouden maken, is geen oplossing. Hoogstens zou het kunnen dienen om de ongelukkige, zoogenaamd natuurlijke kinderen, (zie Multatuli!) die nu veracht en verstooten worden, tot nuttige leden van de maatschappij op te voeden. Maar de vrouw die den man lief heeft, beter nog een man lief heeft, heeft het kind van dien man nog meer lief. Want, en ook dat is vaak onbewust, we hebben den man lief ter wille van het kind, ter wille van ons moederschap.

Ik weet het niet meer wie gezegd heeft: ‘L'Amour est un piège tendu par la nature pour perpétuer ce monde malheureux!’ Trouwens er zijn ook vaders, die hun kind zoo lief hebben, dat ze het aan geen instituut ter wereld zouden afgeven.

Nu geloof ik eigenlijk heelemaal niet dat het contingent van ouders, die na hun ‘liefderoes’ (geen mooi woord en ook niet juist) te hebben uitgeleefd, elkaar zouden verlaten zoo heel groot zou zijn. De man is meestal zoo heel erg veranderlijk niet - maar de vrouw heeft er meestal zoo bitter weinig voor over om zijn groote hartstocht te bestendigen, om den bergstroom in vaste bedding rustig en kalm te doen voortvloeien en hem dus aan zich en aan haar kind te binden.

Want de vrouw kan dat, wanneer ze als vrouw hoog genoeg staat en - wanneer ze haar man waarlijk liefheeft.

We leeren zoo lang, we leeren zoo veel en als 't leven aanklopt dan weten we nog niet 't allernoodigste; we kunnen nog niet eens den man onzer keuze een tehuis bereiden, een tehuis dat hem boeit en waar hij zichzelf zal zijn.

‘Wie zal eene deugdelijke huisvrouw vinden? want hare waardij is verre boven de robijnen.

Het hart baars heeren vertrouwt op haar, zoodat hem geen goed zal ontbreken.

Zij doet hem goed en geen kwaad, al de dagen haars levens.

Zij zoekt wol en vlas en werkt met lust harer handen.

Zij is als de schepen eens koopmans; zij doet haar brood van verre komen.

En zij staat op als het nog nacht is en geelt haar huis spijze en hare dienstmaagden het bescheiden maal.

Zij denkt om eenen akker en krijgt hem; van de vrucht harer handen plant zij cellen wijngaard.

Zij gordt hare lenden met kracht en versterkt hare armen.

Zij smaakt, dat haar koophandel goed is; hare lamp gaat des nachts niet uit.

Zij steekt hare handen uit naar de spil, en hare handpalmen vatten den spinrok.

Zij breidt hare handpalm uit tot den ellendige, en zij steekt hare handen uit tot den nooddruftige.

21	Zij vreest voor haar huis niet vanwege de sneeuw: want haar gansche huis is met dubbele kleedenen gekleed.
26	Zij doet haren mond open met wijsheid en op hare tong is de leer der goeddadigheid.
27	Zij beschouwt de gangen van haar huis en het brood der luiheid eet zij niet.
28	Hare kinderen staan op en roemen haar welgelukzalig; ook haar man en hij prijst haar, zeggende:
29	Vele dochteren hebben deugdelijk gehandeld; maar gij gaat die allen te boven.

Spreuken.’

En heeft eenmaal een man zulk eene vrouw in zijn hart gesloten, dan ben ik heelemaal niet bang voor wat de Franschen la surprise des sens noemen: er ligt eene bekoring in het zich geven aan wie men werkelijk liefheeft, die door geen surrogaat vervangen kan worden. Aan het jonge geslacht dus, aan de vrouw van morgen om den heilstaat te gronden in de lichtende toekomst. Als de vrouw eenmaal inziet hoeveel er van haar afhangt, dan zal het aantal huwelijken toenemen - al of niet ten overstaan van een ambtenaar van den burgerlijken stand - huwelijken die blijvend zullen zijn en waarin het nòch den man, nòch de vrouw moeilijk zal zijn om trouw te blijven.

Ook ìk zie evenals de heer Schippérus uit naar de lichtende toekomst, ook ìk wil dat ièder zijn deel heeft aan de vreugden der wereld. Ik weet het: de vrouw is gemaakt om vrouw

[p. 794]

en moeder te zijn, en wordt ze dat niet, dan zullen de goeden onder haar een gemis blijven voelen. Ik vroeg eens aan eene vrouw, die buitengewoon begaafd is, beroemd ver buiten onze grenzen, hoe ze toch kwam aan dien fijnen tact om met kinderen om te gaan en ze aan zich te boeien! En ze antwoordde: ‘Dat komt omdat ik een verkapte moeder ben!’

Maar ik zou niet willen dat de man door het leven ging als een kind dat bloemen plukt en dat ze als ze in zijn warm handje verflenst zijn, achteloos wegwerpt op den weg waar de heete zon ze verzengt en de voet van den voorbijganger ze vertrapt....

De Heer Schippérus schreef voor de sterken - maar hij vergat dat er zwakken zijn: En met die zwakken juist moeten wij ons solidair voelen en wij mogen hen door verleidelijke schilderingen niet aanzetten tot daden waarvan ze de gevolgen niet kunnen dragen.

De sterken!

‘Ik heb altijd gedacht dat iedere man of vrouw zoover mogelijk de volle gevolgen van hunne vergissingen of zonden moeten dragen. Ik verbeeldde me dat wanneer ik ongelukkig genoeg was een onecht kind ter wereld te brengen, ik het nooit zou verloochenen of verlaten. Ik denk dat het mijn gebrek aan orthodox geloof is, dat het me onmogelijk maakt in te zien dat een bastaard minder de vrucht is van de vereeniging van man en vrouw dan het kind uit een huwelijk dat door een geestelijke werd ingezegend. Mijn vrouwelijk gebrek aan logica beseft niet wat de geestelijkheid te maken heeft met de voortbrenging. Ik weet wel dat de mannen er anders over denken; zij schijnen niet te beseffen dat hunne lichamelijke en geestelijke eigenschappen hunne gelijkenis zoo van lichaam als van ziel op den een zoowel als op den ander zijn ingeprent. Gewoonlijk schenken ze er geen enkele gedachte aan - op zijn best drie gulden vijftig per week. En toch zullen ze 't kleinste exemplaar van het menschelijk geslacht dat hun door de wet en den godsdienst wordt toegewezen lief hebben en er voor werken en slaven, ja zelfs zondigen. Als ik zulk een kind had - en haar oogen straalden - dan zou ik het tegenover de geheele wereld als 't mijne erkennen en ik zou geen Mevrouwentitel zelfs bij mijn naam trachten te voegen.’ (A Psychological Moment. George Egerton.)

Maar de zwakken! Uit hun naam wil ik den Heer Schippérus danken voor wat hij schreef trots de overdrijving die er in ligt - die hem door heilige verontwaardiging werd ingegeven. Want de oogen van de menigte moeten worden geopend - we moeten den strijd aanbinden tegen huichelarij en onverstand.

Het jonge geslacht zal dan zacht in haar oordeel zijn en in begrijpend medegevoelen de hand uitstrekken om te helpen zonder preeken, zonder nuttelooze beschouwingen. Ze zullen weten dat alleen de omstandigheden hen terug hielden en ze zullen begrijpen dat de andere reeds zooveel geleden heeft, dat indien er zonde is, die reeds geboet is.

Voor 't overige ben ik niet bang: komt eens die lichtende toekomst, dan zullen rijpe vrouwen en mannen, vrouwen en mannen die werken kunnen en werken willen, elkaar de hand reiken, wetende wat ze doen, zonder bijoogmerken van familie of fortuin en ze zullen bij elkaar blijven omdat de gemeenschap tusschen man en vrouw alleen in de hoogste liefde haar toppunt van geluk en zaligheid kan vinden - omdat wie waarlijk liefheeft geen ander zou willen aanraken zelfs dan den uitverkorene - omdat ze één zijn geworden - omdat ze niet anders kunnen.

L.M.

III.
Een woord aan den Heer J. Kuiper op zijn stuk: ‘Een Internationale Vereeniging tot opheffing en bescherming der Vrouw.’ (Holl. Lelie 13 Mei '14.).

Geachte Heer.

Met groote ingenomenheid nam ik kennis van Uw stuk, vooral waar U komt tot bovengenoemde slotsom, en ik zou het een zegen vinden als bedoelde vereeniging tot stand kwam. In mijn oogen is het vragen van kiesrecht indertijd (wel een 20 jaar geleden) te voorbarig geweest. Toen de ontwikkelingswind aan de vrouwen een deel harer blinddoeken ontnam, en zij zich bewust werden van haar eigen individueel bestaan, en zij zich bevonden als onmondigen gebonden aan den dienst van den man, ja feitelijk in een toestand waren van slavernij, toen had er eene geweldige ommekeer plaats in het innerlijk der vrouwen en zij vergaten: dat zij ontwaakten in een maatschappij van mannen, waarin geen plaats was voor haar; waar de vrouw werd beschouwd als een ondergeschikt deel van den man, die geen eigen recht van bestaan had; geen eigen plaats innam en dus bijgevolg ook geen rechten kon laten gelden. En nu kwamen die vrouwen kiesrecht eischen - het hoogste voorrecht van den man in de Staat!

De mannen stonden verplet. Eerst hadden zij gelachen om het gedoe in de vrouwenwereld, en behandelden de geheele geschiedenis en bagatelle, want zij hadden geen flauw besef van wat er eigenlijk gebeurde in de vrouwenwereld. En nu gingen die vrouwen, die toch eigenlijk van nut en geener waarde waren, en die niets beteekenden dan alleen hem kinderen te verschaffen waarover ze verder niets hadden te zeggen, en zijn huis en goed schoon te houden waarvan haar niets toekwam, of wel, er alleen waren voor de voldoening van zijn lusten: ‘'t was al te gek’!

De vrouwen hadden eerst moeten vragen om erkenning van hare waarde als mensch, vragen om de plaats die haar van rechtswege toekomt in de maatschappij, om hare rechten, en was dit overwogen en uitgemaakt dan kon er pas sprake zijn van kiesrecht.

Ook wordt door de vrouwen en mannen vergeten dat de vrouw eene eigene plaats behoort in te nemen, dat zij nooit op de plaats van den man kan komen, omdat beider wezen in aanleg, roeping en plichten volstrekt verschillend is. En dat door de eigendommelijke plaats der vrouw ook hare maatschappelijke rechten niet streng dezelfden kunnen zijn als die van den man.

Om maar enkelen te noemen:

1^o. bij het aangaan van een huwelijk behoort

[p. 795]

de in betrekking zijnde vrouw haar ontslag daaruit te nemen als gevolg van haar huwelijk - want - een vrouw behoort aan haar gezin als onafwijsbare plicht - maar met eigen rechten en niet als onderhoorige slavin van den man.

2^o. Daarom is het niet onrechtvaardig dat de tractementen der mannen grooter zijn (bij hetzelfde werk) dan die der vrouwen, omdat de mannen voor hun gezin behooren te verdienen, de vrouwen niet. Maar daarom is het wederom haar recht dat zij als houdster en hoedster van het gezin recht heeft voor haar en het gezin op een deel van 's mans verdiensten.

Zij mag niet overgeleverd zijn aan de luimen, grillen of verkeerde neigingen van den echtgenoot en met haar het gezin.

Zij behoort in het gezin hare eigenmachtige plaats in te nemen naast den man en niet meer beschouwd te worden als zijn eigendom zooals een paard of hond. Deze twee punten zijn momenteel de kardinale vraagstukken van den dag, doch die het innerlijk wezen van het vraagstuk raken.

En nu tenslotte een paar vragen: zou het begin der vrouwenbeweging niet liggen in het punt, dat de huwelijken hoe langer hoe schaarscher werden? En meisjes en vrouwen zijn ook menschen, hebben dak en voedsel noodig en dus nood gedrongen traden zij in de maatschappij met al de gevolgen van dien. En gelooft U niet dat het lage peil waarop de man nog staat als geslachtswezen, oorzaak is van de vreeselijke geslachtsziekten?

In mijn brochure: ‘Overwegingen van een vrouw voor vrouwen schreef ik:

‘Jongens moeten leeren ingetogenheid - kuischheid evenals het meisje’.

‘Weg met tweeërlei moraal’.

‘Weg met bordeelen’.

‘Elk bordeellooper moest achter slot en grendel gebracht worden evenals een dronkaard’.

Het gezin moet in eere hersteld worden, bestaande uit twee vrije menschen met gelijke rechten, niet meer uit een gebieder en onderhoorige.

De vrouw hoort de geslachtsaangelegenheden te regelen, zooals in de natuur overal geschiedt, niet andersom. Maar de mannen in de menschenwereld hebben de sexueele dingen precies het achterstevoren gezet en hebben zich eeuwenlang als willoozen overgegeven aan hunne ontoombare geslachtsneigingen. Hiervoor was natuurlijk noodig: de vrouw onderworpen slavin als ordonnantie Gods.

Wat zouden de mannelijke dieren vreemd opkijken als zij kennis konden nemen van de stelling: dat de vrouwelijke dieren alleen geschapen waren voor hun pleizier.

Dit moet veranderen.

De vrouw op haar plaats in de Schepping als hoedster van haar gezin gesteund door hare natuurlijke en maatschappelijke rechten.

Arnhem.

Mevr. S. HOOGENDIJK - HESSE.

IV.
Overwegingen van een vrouw door een vrouw
door Mevr. S. Hoogendijk - Hesse.

Wat er uit moet is dit denkbeeld: dat de vrouw geschapen zou zijn alleen ten dienste van den man. Allen, die nog op dit standpunt staan, kunnen niet voor het kiesrecht voor Vrouwen wezen; zij moeten elk vrouwenleven mislukt zien, dat niet geheel als willoos werktuig in het mannelijk bestaan zich oplost.

In de wet op de slavernij stond o.m.: ‘de slaaf is gehoorzaamheid verschuldigd aan zijn meester’.

In ons Burg. Wetb. kan men hetzelfde lezen: art. 161 luidt: ‘de vrouw is gehoorzaamheid verschuldigd aan haar man’.

De slavernij werd afgeschaft, omdat het voor een mensch onwaardig werd geacht, gehoorzaamheid verschuldigd te zijn aan een ander mensch.

Een mensch is alleen gehoorzaamheid verschuldigd aan God, aan zijn plicht en aan zijn geweten, was het motief.

Dat de vrouw in Nederland dus nog steeds wordt beschouwd als de dienstbare, neen, als de slavin van den man, blijkt zonneklaar daaruit, dat de mannen dit artikel nog niet uit de wet hebben geschrapt.

Gehuwde vrouwen, weet gij dit? En gevoelt gij geen verontwaardiging?

Ik heb vele zoons gekend, die voor hunne moeder eene diepe vereering koesterden.

Kunnen die zonen gedongen, dat dit artikel blijft bestaan?

Ik heb vele huisgezinnen gekend, waar Vader en kinderen de Moeder beschouwden als eene aardsche voorzienigheid.

Het toekomst-huwelijk zal moeten bestaan uit twee naast elkaar geplaatste menschen; niet meer uit een heerscher en een dienstbare.

Als men wachten wilde met het geven van kiesrecht totdat alle mannen en vrouwen bevoegd daartoe zijn, dan zou er nog geen sprake kunnen wezen van kiesrecht zooals het nu reeds is; want hoevele mannen zijn eveneens nog onbevoegd?

Dus.... nummer één moet uit de wet: ‘de vrouw is gehoorzaamheid verschuldigd aan haren man’. Zoolang dit artikel niet geschrapt is, is en blijft zij de gebonden slavin van den man.

Wezens, die geen bestaan leiden, hebben ook geen kiesrecht noodig, net zoo min als paarden en honden.

Dat de vrouw werd beschouwd als geheel aanhoorige en onderhoorige van den man, blijkt uit de geheele wet.

Gehuwde vrouwen, kent gij de huwelijkswetten?

Ik geef elke vrouw den raad daarvan kennis te nemen, dan maken zij oogenblikken door van diepe vernedering.

De man-wetgever was zoo bang, dat de vrouwen zich toch nog wel eens in het hoofd konden halen, dat ze ook nog een stem in het huiselijk

[p. 796]

kapittel hadden, dat hij nog nadrukkelijk in de wet zeide: dat de man bepaalt waar het gezin wonen moet, dat de man algeheel baas is over alle geldmiddelen, dat de man de baas is over de kinderen, zelfs na zijn dood. (Dit laatste is veranderd in 1901).

Dat de man in den regel als het hoofd der echtvereeniging wordt beschouwd, daar is niets op tegen, want één dient als verantwoordelijk persoon van de combinatie op te treden tegenover de buitenwereld, maar de vrouw moet dit ook kunnen doen.

Geen redelijk mensch kan hier iets op tegen hebben.

Ik wil nog eens verduidelijken.

De vrouw (in het huwelijk) kan niet beschikken over een cent.

Geld bezit zij niet meer.

Haar komt niets toe: alles behoort den man. Of de man een dronkaard is, of een speler, of een verkwister, of een losbandige: 't doet er allemaal niet toe, uitdrukkelijk staat in de wet: De man beheert het geld en is aan niemand en voor niets rekenschap verschuldigd.

De man-wetgever liet liever toe, dat heele huisgezinnen konden te gronde gaan door dronken of liederlijke individuën, dan aan de vrouw één pennestreek recht toe te kennen.

Ik herhaal:

Is het geld door de vrouw aangebracht, dan verliest zij daarop alle recht en aanspraken en vervalt alles aan den man. Hij kan er mee doen wat hij wil en is aan de vrouw geen rekenschap verschuldigd van wat ook.

Hij geeft aan de vrouw geld voor de huishouding zooveel of zoo weinig als hij wil. Recht op aanspraak op een bepaald deel voor de huishouding en voor de kinderen heeft zij niet.

De wet beschouwt alle mannen als volmaakte, hoogstaande wezens zonder ééne uitzondering en de vrouwen allen als idioten.

Kunnen de vrouwen niet huwen onder protest? Huwelijksche voorwaarden? Die zijn een wassen neus.

Het denkbeeld, dat de echtgenoot optreedt als haar volslagen heer en meester krachtens de natuur en krachtens de wet, houden de priesters en voorgangers der verschillende godsdienstige gemeenten met hand en tand vast. Zoolang zij de vrouwen er nog onder houden, blijft hunne richting nog een tijdlang gaan.

Maar hoe lang?

Waartoe eigenlijk die heerschzucht?

'k Geloof niet, dat het iets zal baten. De machtige geestes-stroomingen van onzen tijd hebben ook de vrouw beroerd, en het ontwaken is het gevolg. Ze begint zich te gevoelen als mensch, en wordt zich van hare hooge roeping bewust.

Alleen geboren te zijn als dienaresse van den man.... vreeselijke vernedering.... zij gaat ook gevoelen geboren te zijn als kind van God, als mensch met eigen individueele verantwoordelijkheid.

De opvoeding der jongens moet veranderen.

De begrippen: voor een meisje past dit niet, en voor een meisje past dàt niet, moeten verdwijnen. Wat voor een meisje niet past, past ook niet voor een jongen.

Ingetogenheid, kuischheid voor den jongen, evengoed als voor het meisje.

Het huishouden leeren en het huishouden doen, stempelt het meisje niet tot een wezen van lagere orde.

Exerceeren en vechten verheft den jongen geenszins tot heer der Schepping.

Het huishouden en de opvoeding der kinderen vereischen veel meer geestes-gaven van de vrouw dan ooit de man noodig heeft.

Bij den man zijn de physieke krachten overwegend, bij de vrouw de psychische krachten.

Het schijnt in de orde der dingen te liggen, dat de menschheid een hooger stadium van evolutie gaat innemen; vandaar het ontwaken der vrouw.

De geestelijke krachten staan hooger dan de stoffelijke.

Als eens mans natuur eischt, dat hij meer dan een vrouw hebbe, dan moet het meervrouwen stelsel worden ingevoerd.

Daar is niets tegen te zeggen.

Is het bewezen, dat een man wel een behoorlijk ingetogen leven kan leiden, dan moet elke bordeellooper achter slot en grendel gebracht worden, evenals een dronkaard.

Dan is meteen het heele prostitutie-vraagstuk opgelost.

Als een man elken sexueelen aandrang moet volgen op straffe van geestelijken en lichamelijken achteruitgang, dan is het éénvrouwenstelsel de grootst mogelijke en wreede onzedelijkheid; dan moet het meervrouwenstelsel worden ingevoerd, en dan worden de bordeelen achtbare instituten.

Als de jongeling eenzelfde kuisch leven kan leiden als het meisje, zonder schade voor zijn bestaan, dan behoort de opvoeding der jongens eene duchtige verandering te ondergaan. Dan gelden voor den jongen en voor het meisje precies dezelfde voorschriften van wat behoort en wat niet behoort.

Het wordt eindelijk tijd, dat de ouders zelven de sexueele opvoeding hunner kinderen ter hand nemen, en dit niet aan toeval overlaten, of aan de vuile praatjes van anderen.

Als de jongen en het meisje den leeftijd van 18 jaar hebben bereikt, behooren zij kennis te krijgen van het geslachtsleven en de natuurlijkheid van al deze dingen; daarmede vervalt vanzelf alle vunzigheid en alle duisternis.

Wij hebben nu eenmaal ons lichaam met zijne functiën van den Schepper ontvangen. Ik geloof, dat al het sexueele kwaad met de afschuwelijke en verschrikkelijke gevolgen van dien ontstaat door de duisternis, waarmede dit gedeelte van 's menschen bestaan omhuld wordt in de jeugd.

Duisternis kweekt kwaad.

Licht kweekt goed.

Het oude standpunt dient verlaten, dat het geslachtsbestaan en het geslachtsleven voorgesteld wordt als uit den booze, en dus zonde is.

[p. 797]

De Schepper gaf Zijne schepselen deze organen niet voor genot, maar alleen om het doel der voortplanting.

Jongens moeten afleeren het egoïsme,

Jongelingen moeten leeren zelf beheersching.

Weg met alle huizen van ontucht!

Weg met alle vrijheden aan jongelingen oogluikend toegelaten!

Weg met alle duisternis!

Weg met alle meten met twee maten van wat past en niet past voor jongelui en meisje!

Wetend en zichzelf bewust moeten de jonge man en het jonge meisje het leven ingaan.

Drankmisbruik is een verschrikkelijke ellende.

Geslachtsmisbruik is een duizendvoudige ellende.

‘Gij vrouwen kunt niet logisch denken’!

Maar, denken de mannen dan logisch? en... hoeveel vrouwen hebben denken geleerd?

‘Gij vrouwen kunt niet logisch denken’!

En de vrouwen dan, die hoog uitblonken door hunne verstande- en geestesgaven, in de tijden, dat de vrouwen nog in onwetendheid gehouden werden, die ik bij tientallen zou kunnen noemen?

Denken heeft niets met het geslacht te maken.

Denken is niet een vermogen van het lichaam, maar een vermogen der ziel.

Kunnen vrouwelijke advocaten en vrouwelijke doctoren ook niet logisch denken?

En Mevrouw Curie dan?

En Wolff en Deken, hoe was 't met haar? en met honderden anderen?

Paulus zeide: dat de vrouwen in de gemeente zwijgen; maar.... Jezus zeide dat niet. Uit alles wat Hij leerde blijkt, dat Hij mannen en vrouwen op één lijn stelde.

Trouwens de Bijbel is wel het meest ongeschikte boek, om daaruit iets te bewijzen of te weerleggen, want voor alle meeningen, hoe tegenstrijdig ook, zijn teksten te vinden.

Ik stel mij voor de toekomst-Vrouw, niet dienende den man, maar naast en met den Man dienende: God, plicht en geweten.

Proeve van een nieuwe huwelijkswet.

(Slechts enkele hoofdpunten aangestipt).

Art. 1. De huwelijks-verbintenis wordt aangegaan tusschen twee vrije menschen: noch is de een heerscher of heerscheres.

Art. 2. Evenals bij een compagnieschap hebben beiden - man en vrouw - recht naar buiten handelend op te treden onder volmacht van de(n) ander.

Art. 3. Alle eigendommen blijven het eigendom van hem of haar die ze had of die ze krijgt, en elk blijft de volle verantwoordelijkheid dragen van die eigendommen.

Art. 4. Beiden zijn rekenschap verschuldigd van hunne daden aan elkander. (Dit komt in de plaats van de vroegere gehoorzaamheid).

Art. 5. Noch man, noch vrouw mag iets ver koopen of aankoopes of wegschenken of aannemen zonder toestemming van de(n) ander.

Art. 6. Beiden beslissen over het wel en wee der kinderen; zonder toestemming van beide ouders kan geen besluit genomen, geen daad gedaan worden.

De echtgenooten kunnen elkander algeheele volmacht geven.

Art. 7. De vrouw heeft recht op een deel van het inkomen des mans voor de huishouding en de kinderen. Zij en de kinderen mogen niet afhangen van willekeur, luim of gril van den man.

Art. 8. Als een van beide echtgenooten sterft, dan treedt de ander op als geheel verantwoordelijke persoon met een voogd naast zich uit de familie van de(n) gestorvene.

Art. 9. Echtscheiding bestaat niet. De huwelijksverbintenis wordt aangegaan voor het leven.

Doetinchem, 20 Maart 1911.