De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Gedachtenwisselingen.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).

I.

Aan de Redactrice.

In de Holl. Lelie no. 17, 22 October 1913, schrijft de Heer A.J. Servaas van Rooyen onder den naam van: Nog eens ‘Natuur en Conventie’:

‘Ik heb echter gesproken over die duizenden mijner zusters’, enz., om te eindigen met:

‘Ik heb mijne stellingen de Hollandsche Lelie ingeworpen, omdat ik meen, dat ook de ongehuwde vrouw haar leven moet kunnen uitleven, zonder door de conventie te worden uitgeworpen.

Hoe? Ik weet het niet. De toekomst moet het leeren’

Het zij mij vergund u een der vele antwoorden op deze vraag te geven en raad u aan eens te lezen het werk:

Du Mariage, geschreven door Léon Blum. frs 3.50.

Dit werk, dat in Frankrijk veel opgang maakt, is volstrekt geen roman, maar een zeer doordacht, zeer gevoeld en zeer zaakkundig werk. Het bindt den strijd aan tegen de eeuwenoude stelling dat de man polygaam, de vrouw monogaam geschapen is, zet het huwelijk op de ware plaats en neemt de dubbele moraal onder handen, zoodanig, dat er niets van overblijft.

Uit uw geschriften weet ik, dat U evenveel voelt als ik voor de treurige, minderwaardige positie welke de hoogstaande, vrijgewordene vrouw nog inneemt in de tegenwoordige maatschappij.

Daarom zou ik uw oordeel over dit werk graag eens willen weten.

V.V.

Geachte Heer.

Ik heb het bedoelde werk niet gelezen, maar ik geloof niet dat deze ingewikkelde quaestie door welk boek ook zal worden opgelost. Wij-vrouwen zijn anders dan de mannen; dat staat bij mij vast. In dien zin beschouw ik ‘tweeërlei moraal’ als een onafwijsbaar iets. Het is niet de vraag of wij-vrouwen dat prettig vinden of goedkeuren, maar enkel en alleen of het feit, dat de natuur den man aldus schiep, zoo is, of niet. En het feit is zoo. Aan den anderen kant echter worden wij-vrouwen van jongsaf opgevoed in conventioneele begrippen, in mannenvangerij, (die niets te maken heeft met liefde,) in quasi-deugden quasi-reinheid en quasi-zedelijkheids-begrippen, enz., enz. Daardoor verleugent men de vrouw, maakt haar tot een schijnheilig, listig, berekenend, huwelijksvoordeelen-najagend wezen, en doodt in haar de vrije eerlijke behoefte aan liefde, aan bevrediging harer zinnen. De quaestie is bovendien ook eene van temperament, van personen. In zoo iets kan men geen regels en axioma's stellen. Ieder geval moet afzonderlijk beoordeeld worden, in verband met de omstandigheden, enz. In het algemeen gesproken geloof ik beslist, dat de man behoefte heeft, op het gebied geslachtsverkeer, aan méér dan de vrouw verlangt, maar, juist daarom, moest deze zelve 't hare zusteren, welke zijn slachtsoffers zijn, hetzij uit vrije verkiezing, hetzij door verleiding, niet zoo hoog aanrekenen en zoo fatsoenlijk-hoogmoedig op dezulken neerzien. Overigens is deze quaestie te veel-omvattend om haar in een noot, onder aan Uw korte ged., anders dan oppervlakkig te kunnen behandelen

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

II.
Pekalongan, 30 December 1913.

Geachte Freule.

In de binnenlanden van Java, lees ik steeds met genoegen de Hollandsche Lelie, vooral die exemplaren, waarin U de huichelarij hekelt.

Ik hoop dat U mij ten goede zult houden, als ik met een verzoek tot U kom, als volgt.

Toen Z.M. Willem III ten grave daalde, heeft de heraut van wapenen bij de begrafenis verkondigd, dat het huis ‘Oranje’ was uitgestorven.

Daarmede is, meen ik, de oranjekleur bij feestelijke gelegenheden vanzelf ook vervallen.

Maar men schijnt er overal anders over te denken.

Bij de eeuwfeesten werd de oranjekleur overal aangebracht en kregen de schoolkinderen oranjestrikken.

Is dit wel zooals het behoort?

Ik zou gaarne zien, dat U in ‘de Lelie’ hieromtrent van Uwe zienswijze wildet laten blijken.

Hoogachtend,

Uw dw. dn.

J.A.O.

P.S. Bij plechtige gelegenheden, als H.M. de Koningin ergens verschijnt, wordt tegenwoordig steeds het ‘Wilhelmus van Nassauen’ aangeheven, een akelig Duitsch lied.

Daar hoorde men onder Willem III nooit van.

Wat mag de reden daarvan zijn?

Zou het niet veel eigenaardiger zijn om het ‘Wien Neerlandsch Bloed’ aan te heffen?

Antwoord Redactrice.

Wat het eerste gedeelte dezer ged. betreft ben ik het ééns met den Beachten inzender. Indien namelijk het huis ‘Oranje’ is uitgestorven verklaard, dan lijkt ook mij de Oranje-kleur niet meer bij feesten van nationalen aard op hare plaats. Misschien wil onze medewerker, de heer Servaas v. Rooyen, op dit historisch gebied een meer bevoegd beoordeelaar dan ik, zoo vriendelijk zijn ons eens in te lichten?

- Aangaande het ‘Wilhelmus van Nassauen’: dit is door Marnix van St. Aldegonde gedicht, en zonder twijfel draagt het een Duitsch cachet, (hoe zou dit ook ànders kunnen, waar immers Prins Willem de Zwijger was een pur-sang Duitscher), maar mij-persoonlijk komt het nog veel dwazer voor, om in tegenwoordigheid eenen Koningin of Koningin moeder en van een Prins-

[p. 523]

Gemaal (als die tenminste niet op Hohenmark vertoeft, maar er óók bij is), welke alle drie van onvervalscht Duitsch bloed zijn, te zingen: ‘Wien Neerlandsch Bloed door de aderen vloeit, Van vreemde smetten vrij.’ Onze Koningin-zelve heeft zich daarenboven, bij haar bezoek in Parijs, openlijk te goede gedaan in hare toasten op het Fransche bloed in haar! Zooveel voor ons regeerend koninklijk Huis! En wat de Nederlandsche onderdanen aangaat, 999 van de 1000 onder hen zijn vol van ‘vreemde smetten’, hugenoten-bloed, duitsch bloed, om van de gemengde rassen in Oost- en West-Indië niet te reppen. - Neen, ik geef het U toe dat het duitsche Wilhelmus uit den tijd is, maar 't Wien Neerlandsch Bloed vind ik een paskwil. En daarenboven nog akelig eigengerechtig ook: ‘Het Godgevallig feestlied!! Morgen brengen.! Ik geloof er niets van, dat zulk onwaar, opgeschroefd gebrul ‘Godewelgevallig’ zou zijn, zeker, terwijl men ondertusschen elkaar in Zijn naam doodslaat en verminkt, en onbeschaafde landen inpalmt, onder vertrappen van alle volkenrechten, met het huichelachtig motto ‘beschaving-brengen’.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.