De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

[p. 392]

Letterkundig Overzicht.
‘Deutsche Sklaven im Dienste der Fremden-legion’, von Gg. Mentler., 1913. Nurnberg, Kochsverlag.

De affaire ‘Troemel’ heeft een kolossalen nasleep gehad!

Van een obscuren Duitschen burgemeester van een plaatsje waarvan niemand tot hiertoe ooit had hooren spreken, werd de ex-luitenant Troemel, ober Nacht, een soort beroemdheid, wiens gunstige opinie over het ‘Legion étrangère’ door alle Bladen, van alle landen, met triomf en belangstelling is meegedeeld, dien de correspondent van Le Matin extra ging interviewen in Oran, in zijn nieuwe garnizoensplaats-zelve, en wiens vrijonbeduidende meedeelingen vervolgens door die reclame-courant werden openbaar gemaakt, in vette letters, op een eere-plaats.

En, wáárom dat alles?

Omdat het gist en broeit overal in Frankrijk en in Duitschland beide, van ‘incidenten’ tusschen de beide volkeren, ‘incidenten’, welke de chauvinistische pers van weerszijden maar al te graag aangrijpt om er stof uit te putten tot ophitsen, en verbittering wekken, en tweedracht stoken.

Zoo ook werd de vlucht van burgemeester Troemel, met het doel zich aan te sluiten bij het Legion étrangère, een welkom voorwendsel om het eenerzijds zóó voor te stellen, alsof deze man, half-toerekenbaar slechts, in handen zou zijn gevallen van ronselaars, die hem, onder valsche voorspiegelingen, verlokten zijn existentie te vernietigen tengevolge van het zich laten aanwerven bij dat gedeelte van het Fransche leger genaamd Legion étrangère, en om anderzijds van diezelfde zaak een soort triomf kreet te maken tegen Duitschland vóór Frankrijk, door ‘langs geneeskundigen weg’ vast te doen stellen, dat Troemel geheel en al normaal is, en daarmede aan zijn uitspraken het gewicht bij te meten van wáre huldigingen het veel miskende Legion étrangère aangedaan. Volgens Troemel toch heeft hij het in Duitschland zwaar te verantwoorden gehad in den militairen dienst, en werd óók daarna het leven als burgemeester hem zwaar gemaakt, zoodat hij eigenlijk slechts vrede, rust, en blijdschap vond, toen hij zich, - met medeweten van zijn vrouw, beweert hij, - heimelijk op weg begaf naar Frankrijk om zich daar, door middel van het Legion étrangère, opnieuw de officiers-epauletten, maar ditmaal de Fransche, te veroveren. - Vanaf het oogenblik waarop de Fransche pers deze en dergelijke sensatiemakende berichten de wereld inzond, begon in Duitschland een ware veldtocht tegen het gehate ‘Fremden-legion’, dat heel wat zonen van het Duitsche vaderland opslokt, en maar o zoo weinigen hunner doet wederkeeren, na een minstens 5-jarig verblijf in tropenhitte en wildernis, in de meest ongezonde gedeelten der wereld, Tonkin, Marocco, enz., en onder zeer weinig gunstige omstandigheden aangaande voedsel, verzorging, geneeskundige behandeling, enz., - om niet te spreken van de moordende hand der inboorlingen tegen wien de strijd wordt gevoerd.

- - Een boek als dat van Gg. Mentler is daarom zonder twijfel een ernstige bijdrage tot de kennis der toestanden waarin hij zich begeeft, die zich aan het Legion étrangère aansluit. De vraag daargelaten in hoeverre er overdrijving schuilt in veel van hetgeen wordt beweerd in deze dagen van Duitsche zijde, mag men toch gerust aannemen dat een leger, samengesteld in hoofdzaak uit misdadigers en haveloozen, uit mannen die, om de een of andere reden, een geheimzinnig verleden hebben te verbergen en uit te wisschen, en van wien de Fransche regeering, om diezelfde reden, dan ook maar liever geen papieren van welken aard verlangt, dat zulk een leger niet heel hooge eischen kan stellen aan het land dat het in dienst neemt, en dat dit doet bovendien onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat zij zich zullen verbinden te vertrekken naar verre wildernissen, waarin bijna geen enkele blanke gezond blijft, - om er te vechten tegen wreede, woeste, door de hun aangedane onafhankelijkheids-bedreiging dubbel verwoed-gemaakte volkstammen.

- In het jaar 1831 heeft Louis Philippe deze instelling van het ‘Legion étrangère’ in het leven geroepen, omdat het gold een groot troepen-aantal aan te werven voor de Noord-afrikaansche kust bestemd, ter verovering van Algiers. Als lokspijs diende speciaal de bepaling dat slechts de helft der officieren van Fransche geboorte zou mogen zijn, - omdat hierdoor bij de vreemdelingen, die zouden dienst nemen, de hoop werd gewekt zich vrij spoedig tot den rang van luitenant te zullen kunnen opwerpen. Na de verovering van Algiers, waarbij het toenmalige vreemden-legioen zich kenmerkte evenzeer door

[p. 393]

grenzenlooze onverschrokkenheid en waaghalzerij als door onzeggelijke wreedheid en brutaliteit, (gaan die eigenschappen niet trouwens altijd samen waar het de zóógenaamde ‘heldhaftigheid’ in den oorlog geldt?), werd het vreemdenlegioen afgestaan, tegen betaling van 1 millioen frank, aan Spanje, om den opstand van Don Carlos te dempen. 92 procent bleven, na afloop, achter op Spaanschen bodem! Een cijfer zóó ontzettend dat het spreekt voor zichzelf! Nochtans gelukte het opnieuw manschappen bijeen te scharrelen, - de wereld is immers vol van ongelukkige, mislukte, verarmde existenzen, - aan wier ‘dapperheid’ vervolgens de verovering was te danken van Constantine. - Daarna zijn het de veldtochten van Napoleon III geweest die het Legion étrangère gelegenheid gaven zich te onderscheiden. Ook in 1870 moest het meevechten -, met uitzondering van hen die konden bewijzen tot de Duitsche nationaliteit te behooren. - De tegenwoordige samenstelling geschiedde naar aanleiding van de verovering van Tonkin (83-85); twee ‘regimenten’ vormen sinds dien tijd het ‘Legion étrangère, welke regimenten zijn verdeeld in 4 bataillons, en die bataillons weer in 4 compagnieën.

Dat in '93 nog een vijfde bataillon aan elk dezer regimenten kon worden toegevoegd, bewijst wèl hoezeer de aanmeldingen toe in plaats van afnemen, ondanks alle waarschuwingen en alle gevaren, - en alle aanklachten van hen die terugkwamen. Trouwens, in dezen zelfden zomer van 1913, waarin de Duitsche pers met een zoo ongehoorden ijver te weer trekt tegen de immoraliteit en de schandelijke onwaardige behandeling den manschappen, speciaal den Duitschen, aangedaan in het Legion-étrangère, hebben, diens ondanks, in de enkele maand van Augustus niet minder dan 28 jonge Duitschers zich vrijwillig aangemeld om in dienst te treden van het Legion-étrangère!

Geen wonder ook, - dunkt mij, - waar armoede en gebrek, zoowel als misdaad en diefstal, hand over hand toenemen, gelijk de statistiek uitwijst, en daardoor, jaar op jaar, steeds meer mannen noodzaken zich òf dood te schieten (iets waartoe men niet zoo gemakkelijk komt - als men jong is vooral), òf, coute que coute, zich over te geven op genade of ongenade aan den eenigen uitweg die er overblijft, die eener vlucht naar een land, dat noch naam, noch afkomst, noch verleden wenscht te weten, dat voorspiegelt een toekomst van ‘eer’ door ‘de wapenen’, welke ‘eer’ uitwischt het droevig verleden, een land dat aanbiedt een heden van onder-dakzijn, gekleed-, gevoed-, verzorgd-worden. -

Hoè dat alles toegaat, als men eenmaal den beslissenden stap heeft gedaan en zich heeft aangesloten bij het Legion-étrangère, in hoeverre dan de werkelijkheid overeenkomt met het belóófde, Gg. Mentler's levensbeschrijving vertelt het U in nuchtere, geen overdreven haat-predikende, met feiten gestaafde bewoordingen. - Hij is geen ex-misdadiger, dien het harde-moeten noodzaakte tot een overhaaste vlucht. Op weg naar Metz, - waar hij als vrijwilliger zou dienen in het Kgl. Beiersche 8^ste infanterie-regiment, - maakte hij kennis in Straatsburg met een paar ‘heeren’, die hem overhaalden in stede daarvan met hen naar Frankrijk te gaan, waar zij hem een ‘goede betrekking’ zouden bezorgen. - Die ‘goede betrekking’ - onnoodig het nog te zeggen, - was natuurlijk eene aanwerving bij het vreemden-legioen. Eenmaal over de Fransche grenzen, in Nancy, liet de jonge man, wien het aan àlle geldmiddelen ontbrak, - en die hoogstwaarschijnlijk op de bekende ronselaarsmanier was dronken-gemaakt óók nog - zich heel gemakkelijk overhalen op het ‘bureau de recrutement’ zich te verbinden tot den stap die hem weldra zoo bitter zou berouwen. - Immers, vanaf dat oogenblik begon eene ware gevangenschap, onder onophoudelijk levensgevaar natuurlijk, gevangenschap die vijf jaren moest duren, en waaruit dientengevolge slechts zeer weinigen levend terugkeeren. Met Gg. Mentler werden dienzelfden dag nog 6 andere jongelui in de kazerne gebracht, en, alvorens de afreis naar Algiers, vanuit het fort St. Jean in Marseille, plaats had, volgde nog steeds nieuwe aangroei van recruten, zoodat 75 man tenslotte werden ingescheept. Met het oog op de mogelijkheid van vlucht, - waartoe reeds toen verscheidene dier ongelukkigen geneigd waren, - ging de marsch naar de haven onder militaire bedekking! -

‘Zonder deze militaire bedekking’ - aldus schrijft Gg. Mentler - ‘zonde geen derde deel der aangeworvenen aan boord zijn gegaan. Wij allen hadden reeds zoo veel genoten van de vreugde van het legioen-leven, dat wij er meer dan genoeg van hadden.’ -

- - Intusschen, de vraag is gewettigd: hebben de Duitschers-zelf het zooveel beter, wat behandeling aangaat, dan de recruten

[p. 394]

in het vreemden-legioen, in het fort St. Jean bij Marseille? Is niet, juist dezer dagen, door twee rijksdag-afgevaardigden, van zeer verschillende politieke richting, één zelfden beteekenisvollen raad gegeven, toen het gold hunne opinie uit te spreken over deze ‘question-brûlante:’ La Legion étrangère. Zeker, zij-ook, evenals hunne meer-conservatieve collega's Basserman, e.a., gaven het Blad, dat hunne meering wenschte te publiceeren, ten antwoord, hoe het Legion étrangère eene afkeurenswaardige en voor de Duitschers beklagenswaardige toevlucht is, maar zij voegden er nog iets bij wat die conservatieve collega's verzwegen: ‘Gij zult uw doel eerst dan bereiken als gij de Duitsche militairen beter behandelt dan gij het nu doet, als gij hen minder reden geeft tot klagen over hunne meerderen, en minder aanleiding daardoor om te deserteeren naar den vreemde.’ -

Dáár zit 'm dus ‘de knoop.’ Niet ‘la Legion étrangère’-alleen, neen het Militaire-stelsel als zoodanig deugt niet. In vredestijd vergt het van den militair een onbepaalde gehoorzaamheid aan een chef, die daarvan, in 99 van 100 gevallen, misbruik maakt; en in oorlogstijd wordt daaraan nog toegevoegd een voortdurend in levensgevaar zijn, zoowel door de aanwezigheid van den ‘vijand’, als door ziekte, ongunstig klimaat, enz. Omdat het ‘Legion étrangère’ wordt gebruikt alleen in die landen waarin doorloopend krijg heerscht, bij voorkeur in ongezonde koloniën, daarom dus is de toestand dáár nog ondragelijker dan in andere armeeën. Voor de rest echter hebben de Franschen waarschijnlijk geen ongelijk wanneer zij beweren, dat zij hunne ‘legionairen’ noch slechter noch onvriendelijker behandelen dan andere landen het hunne eigene soldaten doen.

Slot volgt.