De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

De vrouw en het Huwelijk beschouwd uit wettig, zedelijk, godsdienstig oogpunt
door G. Chastand
(Revue Suisse)

Op dit oogenblik is zoowat overal een drang naar onafhankelijkheid en bevrijding merkbaar, die ten doel heeft om van de vrouw niet langer de ondergeschikte, de dienstbare van den man te maken, maar zijn bondgenoot en zijn gelijke zoowel op rechtskundig als op zedelijk gebied.

De tijd is niet ver meer waarop men, na den man alle rechten te hebben toegekend, zich eindelijk gedwongen zal zien de rechten der vrouw te verkondigen, die reeds te lang onder voogdij stond, bij voortduring als onmondige behandeld werd.

Om tot die bevrijding te geraken, die even onvermijdelijk als rechtvaardig is, zal men genoodzaakt, zijn om uit ons burgerlijk wetboek en onze liturgiën al datgene te schrappen wat nog is overgebleven van verouderde voorstellingen omtrent de ondergeschikte rol en de minderwaardige positie die de vrouw inneemt, omdat woorden een onwederlegbaren invloed hebben op den geest en op de zeden.

Gedreven door deze vooroordeelen, voelde Zwitserland zich genoodzaakt, die hoofdstukken van het burgerlijk wetboek die over het huwelijk handelen en geinspireerd zijn door het Romeinsche recht, te herzien en te wijzigen. Ze heeft die in overeenstemming willen brengen met de thans heerschende begrippen over de vrouw.

Deze nieuwe Code, die op 1 Januari 1912 in werking is getreden dagteekent een gewichtigen datum in de ontwikkeling der ideeën.

Bij deze gelegenheid komt het ons belangrijk voor na te gaan welke de werkelijke opvattingen zijn die men zich tegenwoordig van de vrouw en het huwelijk maakt in de Fransch sprekende landen en wel voornamelijk in Zwitserland en Frankrijk.

[p. 388]

Het Zwitsersche burgerlijk wetboek heeft onverbiddelijk en onherroepelijk uit het hoofdstuk ‘Huwelijk’ het woord gehoorzaamheid geschrapt, waar het alleen betrekking heeft op de vrouw en dat in rechte lijn afkomstig was uit het Fransche burgerlijk wetboek, dat in art. 213 verklaart dat ‘de man bescherming aan zijn vrouw verschuldigd is en de vrouw gehoorzaamheid aan den man.’

Dit artikel was bijna gedicteerd door Napoleon.

‘Zoudt gij de vrouw niet gehoorzaamheid laten beloven? vroeg hij aan de staatsraden. Dit woord is vooral goed voor Parijs waar de vrouwen meenen dat zij het recht hebben om te doen wat zij willen. Ik zeg niet dat het indruk zal maken op allen, maar toch altijd op enkelen. De vrouw houdt zich slechts bezig met genieten en toilet maken. Het is noodig dat zij onder de voogdij haren bloedverwanten uitkomende, onder die van haar man komt te staan. De man moet onbeperkt macht hebben en het recht om tegen zijne vrouw te zeggen: ‘Gij zult niet uitgaan, gij zult de comedie niet bezoeken of met die of die persoon omgaan....’

Zelden werd de vrouw met zooveel beleedigende minachtig bejegend en men begrijpt dan ook tot op zekere hoogte haar afkeer van het burgerlijk wetboek waarvan het hoofdstuk over het huwelijk handelend, zooals men wel eens gezegd heeft gelijk is aan een bladzijde gescheurd uit een wetboek voor slaven

Wij hopen dat Frankrijk binnen kort het door Zwitserland gegeven voorbeeld zal volgen. Er is reeds een wetsontwerp door zes afgevaardigden onderteekend bij het parlement aanhangig gemaakt om de afschaffing te vragen van dat ‘veranderde’ artikel dat een groote onrechtvaardigheid tegenover de vrouw is - waarvan de lezing op het gemeentehuis telkens tot gelach en gefluister aanleiding geeft.

Het nieuwe hoofdstuk van het Zwitsersche burgerlijk wetboek dat den titel draagt van ‘Rechten van het gezin’ aan het huwelijk gewijd is, werd ingegeven door eene verheven opvatting van de plichten der echtgenooten en berust op waarlijk democratischen grondslag. Het maakt toch van de echtvereeniging, zoowel door den man als door de vrouw voorgesteld, niet meer een absoluut koninkrijk onder de regeering of liever onder het despotisme van één hoofd, maar een gezinsrepubliek een wederkeerig verbond, gegrond op overeenstemming. In dat verbond is de vrouw naar de mate van haar krachten, haren man hulp en raad schuldig met het oog op de gemeenschappelijke welvaart van het huishouden dat zij ‘bestuurt’ Art. 159, 160, 161.

Waarlijk het feit dat men der vrouw door een wet het recht toekent ‘raad’ te geven aan hem die tot nu toe als haar ‘heer en meester’ beschouwd werd, is een nieuwigheid, een stoutmoedigheid die kans heeft het sterke geslacht te ergeren en het zoogenaamd zwakke aanstoot te geven.

Het nieuw burgerlijk wetboek gaat verder daar het der vrouw het beheer van het gemeenschappelijk bezit toekent en een gelijk aandeel in de ouderlijke macht. (274)

Zoo de man feitelijk zooal niet het hoofd der vrouw dan toch dat van de echtvereeniging blijft, is hij gehouden niet te vergeten dat hij ‘primus inter pares’ is en dat aan beide echtgenooten op gelijken voet is opgelegd de zorg voor en de leiding van het vakonderwijs en de godsdienstige opvoeding van hun kind. Evenwel - en deze eerbied voor de vrijheid van het kind verdient onder de aandacht gebracht te worden - het kind dat de leeftijd van 16 jaar bereikt heeft, heeft het recht zijn eigen geloofsbelijdenis te kiezen (Art. 277.)

Wanneer men toegeeft dat zoo wel uit burgerlijk als uit godsdienstig oogpunt de beide echtgenooten gelijke rechten hebben, was het onmogelijk om nadat men het burgerlijk wetboek gewijzigd had, niet ook de liturgie te herzien en in overeenstemming te brengen met het christelijk bewustzijn van de 20^ste eeuw. De Heer Paul Vallotont predikant te Lausanne heeft dat zeer juist begrepen toen hij ons een ontwerp aanbood van de liturgie van het huwelijk. Het toont een waarachtige en noodige vooruitgang op het oude en verouderde formulier dat waard is in een museum van oudheden bij kleederen uit den ouden tijd en pruiken geborgen te worden.

(Wordt vervolgd.)