De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

[p. 235]

Grootma's Verjaardag (en andere herinneringen) door Josephine Giese.
(Vervolg en slot van No. 14.)

Hij verdacht hen van allerlei kwaad. Dat zij hoogmoedig waren en aanmatigend, zichzelven voor uitverkorenen hielden, dat zij vast geloofden aan een vagevuur waar allen zouden branden die hen tegenspraken, hij het eerst.

‘Maar hoe kan men in den hemel gelukkig zijn’, had kleine Lina eens gevraagd, ‘wanneer Paatje in de hel zou wezen.’

Doch hierop hadden de tantes zulke spitsvondige antwoorden geweten, dat Pa voorgoed kwaad op hen was.

‘Wat een aanmatiging om over eens anders hemel of hel te beschikken. Hel en hemel dat zijn toestanden, kind, waarin we reeds hier op aarde kunnen zijn door eigen schuld en eigen toedoen. Het koninkrijk der hemelen is binnen in u zelven. Dat antwoord moet je die vrome Saar maar eens geven als zij weer zoo eigenwijs en eigenmachtig is. En compliment van Pa!’

En toch bad die vrome Saar alle avonden voor haar neef, dat hij van zijn balsturigheid en ongeloof mocht genezen worden. Dat hij haar toch niet meer mocht verdenken van zoo groot kwaad als daar in den hoogmoed schuilt, want weinig wist hij hoe dikwijls zij gebroken nederlag, treurend om eigen onvolkomenheid en zwakheid. Maar zij had de woorden van Daniël tot de hare gemaakt: ‘Ik werp mijn smeekingen voor Uw aangezicht, niet weder op mijn gerechtigheden, maar op uw barmhartigheden, die grooter zijn.’

Doch in de tegenwoordigheid van haar neef werd ook zij tot verzet geprikkeld, deed zich anders voor dan zij was.

Zij nam een verheven spraak aan, die hem bespottelijk ouderwetsch aandeed, en die hij oneerbiedig: de tale Kanäans noemde.

‘Ha! Saar en Klaar, hoe staat het leven, gij ouden van dagen!’ aldus Pa's uitroep toen hij Grootma gefeliciteerd had.

Het onvoorzichtige antwoord van Tante Saar was: dat de Heer lengte van dagen schenkt dengenen, die zijn geboden bewaren, waarop Pa zeide dat hij hoopte dat Saar den leeftijd mocht bereiken van Methusalem.

Saar zuchtte.

Ma had dan altijd een goede takt om het gevaar af te leiden, want zij kende haar nicht beter dan de aangetrouwde neef, maar soms als Tante Saar niet wilde dat een raillerie van den ander onbeantwoord bleef, dan begon het schermutselen opnieuw.

Lina, die haar Vader verafgoodde, deed het leed als zij Pa zoo ongelijk aan zichzelf zag worden.

‘Pa was toch zoo goed, hulpvaardig, menschlievend en opofferend, een voorbeeldig Vader en zoo goed voor Maatje.

Hoeveel misverstand ontstond, omdat men niet in elkanders hart en hoofd kon lezen! Ach zij hield zooveel van Pa!’ -

Als Lina Pa onverwacht op straat tegenkwam; wanneer de school uit wandelen was, dan schoot zij met een hooge kleur en van blijdschap schitterende oogen uit de rijen, en vloog naar Paatje toe, ongevoelig voor al de mauvaises marques, die hierna op haar schuldig hoofd zouden dalen.

Moest Pa soms uit de stad, dan vertelde men dat Lina eerst den anderen morgen, tegen dat Pa weer thuiskwam, want anders schreide zij den halven nacht en voelde zich ongelukkig en verlaten omdat Pa niet snurkte in het naaste vertrek.

Een innige band bestond tusschen die beiden, en als zij eens een enkele keer boos op elkander waren dan hadden zij geen van twee rust of duur. Pa kwam dan Lina vroeg van school halen, maakte met haar een frissche wandeling om haar zenuwen te doen bedaren en als het meisje dan thuis kwam, vol gezondheid opnieuw, en levenskracht, dan kwam ook het betere gevoel boven, en al achtte zij zich door Paatje miskend, zij zou de eerste zijn hem weer om den hals te vallen en met een kus alles te verzoenen.

Naar Lina hoorde hij eigenlijk meer, dan naar iemand anders. Dit kind, zoo dacht hij, had een bijna bovenaardsch verstand. Ma, die zeer geloovig was, meende dat er soms een engel sprak door den mond van dat meisje. Zina's oogen konden soms zoo wonderlijk stralen.

Plotseling kon zij zijn van een schoonheid, die de aandacht der ouders geboeid hield. Het was dan als straalde om het jonge hoofd een aureool, als lag er op het gezichtje een glans als een zacht en geheimzinnig waas.

Maar toch was zij nog een echt kind vol gekheid en onschuldige plagerijen.

Met Fritsje kon zij wel eens vechten als hij de poes sarde en als zij hem dan geslagen

[p. 236]

had in kinderlijke drift, dan gevoelde zij dagen lang berouw, en wist niet wat zij voor haar broertje doen zou, die daar geheel niets van begreep en de slagen al lang vergeten was.

Dat Fritsje was een doorn in het oog van zijn Vader, hoewel hij zijn eenige stamhouder zeer liefhad.

Dat jongetje was van een maaksel, dacht Vader, zooals geen ander.

Als Pa van het drukke kantoor kwam, was zijn grootste ontspanning met zijn kinderen muziek te maken.

Lina speelde dan de pianopartij, Fritsje viool, Pa de alt, en een vriend streek krachtig op de violoncel.

Nu moest men den toon van dat Fritsje eens hooren. Het was een juweeltje, zooals die vriend zeide. Die stoute bengel, die anders liever op de daken zat en de menschen met erwten op hun hoofd schoot, was dan als een veranderd wezen.

Een zachte ernst lag op zijn gezicht, dat meestal blonk van stoute bedenksels.

Aan de piano, waar hij slechts zoo korten tijd leerde, overtrof hij Lina, en bracht haar tot wanhoop, omdat hij haar moeielijke concertétudes, waar zij uren op zwoegde, eensklaps met een brio speelde, welke de noten die er langs vielen deed vergeten.

‘Komt kinderen’ sprak Pa, ‘laat ons nu het quartetje zingen dat wij voor Grootma's verjaardag geleerd hebben.’

‘Goddank,’ dacht Saar, ‘dan houdt dat plagen op,’ en zij streek met haar beide lange en fijne handen het grijzend blonde haar glad.

Allen zetten zich tot luisteren en Ma aan de piano.

Nu kwamen daar vier kleine bruine boekjes te voorschijn die er van buiten uitzagen als bijbeltjes, verguld op snee.

Daar waren de vierstemmige liederen in:

Du Schwert an meinem Linken

Was soll dein hertres Blinken...

van Körner - of wel het landelijk lied:

Nichts ist auf der Welt mir lieber

Als das Stubchen wo ich bin

Denn da wohnt mir gegenuber

Eine schone Nachbarin...

volgde een beschrijving van al het liefs, en moois der jonge buurvrouw, versierd met rose linten, enz.

En nog andere liedjes - die zij eens in het jaar te zamen zongen op de lange Nieuw Oostindische Laan, wanneer zij in de zomervacantie naar de Wijckerbrug gingen. Aan die laan, bij de boschkant, nog geen huizen, want wij schrijven anno 1870.

Fritsje kende van al die liedjes niet alleen zijn eigen partij - maar ook nog die der anderen - zoodat hij de geheele gemeente kon staven wanneer een der leden in gebreke bleef.

Hoe liefelijk klonken onder het lommer der boomen die zuivere en reine kinderstemmen - doch ook op Grootma's kamer con brio had het gezang veel bijval.

Dat origineele Fritsje zong hier en daar wel eens een tierlantijn waar het niet hoorde, om de kinderen aan het lachen te maken, en dat lichtvaardige Lientje sloeg wel eens onverwacht een triller waar er geen stond. Pa zong de bas en liet zich door vriend noch vijand verschrikken.

Diezelfde boekjes (o dierbare herinnering der kinderen zooveel later!) werden ook meegenomen wanneer men naar den Ouden Bataaf ging.

Toen niet, gelijk nu, een keurig gebouw, een keurige restauratiekamer, waar al de kannen op het buffet u tegenblinken als spiegels, - wel neen ik! maar een laag boersch gebouw, groot genoeg voor den boer en de boerin - en op den open grond rondom onder de dennen rieten hutten, waar men een theestoof met kokend water deed komen en zelf thee en koekjeg meebracht. Dat water kookte niet, de theestoof stonk, maar dat hoorde er bij, en door eenig poken met een haarspeld op de beglommen turven begonnen de kolen aldra te gloeien en het water te razen.

‘Thee in de open lucht - o wat smaakte die lekker! - en die krentenkoeken hadden buiten een aparte flaveur.’

Doch lang werd daar niet gegeten en gedronken. De schommel, de wip, en de ton om op te loopen hadden hen reeds lang liefelijk toegewenkt.

Behalve zijn andere geniale eigenschappen was Fritsje ook een echte acrobaat. Hij alleen kon dadelijk op den ton loopen en nog allerlei kunsten maken met één been in de lucht. Hij stapte op de stelten zoo secuur in het rond, als ware hij zijn geheele leven een moerasbewoner geweest.

Pa en Ma zaten in de rieten hut te lachen. Dat Lientje was toch een echte schoolmamsel. Zij zette de kinderen op de wip, vermaande en betoogde en verloor in het vuur van haar rede haar hoed van het hoofd.

Daar was ook de mand over den stok, waarin

[p. 237]

Lientje tranen lachte als zij met Fritsje daarin zat te wiegen en te schommelen: dan de eene neus boven, dan de andere. O foei wat kon dat kind lachen! Het werkte aanstekelijk, en Ma moest er soms een eind aan maken als zij de kinderen machteloos in den mand zag hangen.

O onvolprezen en onvergetelijke Bataaf, gij moogt ook nu een heerlijk oord zijn in het lommer der boomen, maar de kinderen Eekhoffs gedenken u in uw rustieke eerwaardigheid.

's Avonds bij het naar huis gaan, als de maan stond te glanzen aan. de lucht, keerde de familie huiswaarts, en klonk door de stil beschenen Boschjes het liefelijk kindergezang.

Op Grootma's kamer klonk het minder poëtisch, ook hadden de kinderen wel wat veel krentenbollen gegeten, doch de leugenachtige tierlantijnen van Fritsje en de onverwachte trillers van Lina brachten eenige variatie voor degenen die luisterden en een uitbundig handgeklap beloonde de zangers en Pa voor zijn moeite en geduld.

Des middags kwam er nog veel visite: Oom en Tante van de Markt en andere familieleden.

De zon begon warm te schijnen in de groote bovenkamer. De ramen werden opengezet en de kinderen staken er hun hoofden uit. Hoe liefelijk was die tuin van de Tantes beneden. De groote, oude perenboom tegen de heining, één reusachtige bouquet van bloesems. Seringen en gouden regen over de muren en aan het eind van den tuin dat lief prieel, waar Lientje zat te droomen en te bewonderen.

Wel snakten de kinderen om naar beneden te komen, en door de welonderhouder paden te draven - maar daar kon natuurlijk niets van komen. Zij waren niet bij de Tantes op bezoek, maar bij Grootma.

Fritsje had zooveel taartjes gegeten dat het plezier van het leven af was. De andere kinderen voelden de advokaat in hun hoofd - en het werd ook tijd om op te staan - gelukkig! De hoedjes opgezet, de manteltjes aangedaan: ‘Dag Grootma - wel bedankt! Dag Tantes!’

Allen werden gegroet, maar zonder veel plichtplegingen. Maatje was klaar, Pa nam zijn hoed van Willem den Zwijger - maar de kinderen waren het portaal al op. Grootma hield de deur der zonlichte kamer open, opdat zij niet van de trappen zouden vallen. Nu het tweede portaal met de wenteltrap naar den gang. Fritsje was al van de leuning gegleden - de meisjes volgden deftig, want zij hadden hun beste japonnetjes aan. Jans kwam uit de keuken om hen uit te laten, en buigend en glimlachend den gulden van Ma in ontvangst te nemen, die zij kreeg, omdat het Kermis was en voor Grootma 's verjaardag.

‘Dag Frisje!’

Maar Fritsje gaf geen antwoord.

Hij stond al bij de groenteschuiten aan het water en dacht dat hij wel graag een groote wortel uit een dier manden zou hebben. Dat was goed voor de spijsvertering.