De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Overzicht van de Week.

I.
Likken maar! Likken!

Het ‘Vaderland’ meldde dezer dagen dat het bezoek van het Prinsesje in het Vondelpark; ‘alleraardigste tooneeltjes’ te aanschouwen gaf.

Daar ik, helaas, tot hiertoe nog nimmer iets anders las over of van het Prinsesje, dan het wel wat eentonig wordend feit, dat ze aan autoriteiten ‘handjes geeft,’ en ‘wuift,’ als ze in een rijtuig zit, begon ik met wezenlijke belangstelling te lezen wáárin die alleraardigste tooneeltjes bestaan hadden.

Weet ge wáárin, lezers en lezeressen, in... het afslaan van kastanjes!

Ja, luister maar, het éénige, absoluut het éénige, wat we hooren omtrent die ‘alleraardigste tooneeltjes’ is dat: kastanjes afslaan:

Alleraardigste tafereeltjes kreeg het talrijke publiek, rondom het groote afgezette terrein, waar de Vorstelijke personen zich ophielden, te aanschouwen. Ook de heer Scholten, president van het Vondelpark, was daarbij tegenwoordig.

Om tien uur reed de Koningin in een hofauto terug naar het Paleis, om daar te half elf weer voor de audiëntie aanwezig te zijn. Het Prinsesje bleef echter nog lang in het Vondelpark, waar het haar blijkbaar veel plezier deed nog wat te spelen met den kaatsbal of met haar klein parasolletje kastanjes van de laaghangende takken te slaan. (Spatiëering is van mij). Aan de zijde van den Overtoom vooral, stonden honderden schoolkinderen buiten de afrastering nationale liederen te zingen, en telkens wanneer zij het Prinsesje achter de dichte loovers van struiken zagen te voorschijn komen, hoera te roepen. Alleraardigst wuifde zij dan tot hen met haar handen.

Opzettelijk heb ik het geheele berichtje letterlijk overgenomen - in tegenstelling van ‘het Vaderland’-zelf, dat, op de gebruikelijke ‘eerlijke’ persmanier, onlangs een artikel van mij uit de Lelie in zijn eigen woorden, en dientengevolge geheel verdraaid, weergaf; moge het aan deze mijne eerlijkheid voortaan een voorbeeld nemen. Elke lezer kan dus onpartijdig oordeelen of ik geen gelijk heb met mijn opmerking, dat dit likkerij is van een weerzinwekkend soort. Immers, een gewoon kind maakt men er, - speciaal in onze van opvoedings-theorieën overvulde dagen, - op attent, dat het ‘afslaan van kastanjes met een parasolletje’ nu niet bepaald behoort tot de alleraanbevelenswaardigste, laat staan ‘alleraardigste’ uitspanningen, omdat het een uiting is der vernielzucht aan kinderen eigen, welke vernielzucht, speciaal waar het levende wezens, dieren, planten en boomen geldt, dient te worden tegengegaan.

Nu echter betreft het geen gewoon kind, nu geldt het een van vorstelijken bloede. - -

En ziet, nu is de oplikkerige pers klaar, om, bij gebrek aan beter, een dergelijk op z'n zachtst genomen hóógst onbeduidend, zoo niet afkeurenswaardig soort van kindergedoe te noemen:

Een alleraardigst tafereeltje -!

Slavenzielen verkwikt U aan zulke lectuur! Zoolang gij tevreden zijt dat de courant U van Uw vorsten en vorstinnen niets beters weet te melden dan zulke nonsens-praat, zoolang verdient gij-zelf niet beter.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

II.
Heb ik geen gelijk?

Onlangs, in een artikel waarin ik de ‘onafhankelijkheidsfeesten’ bespotte, gaf ik als mijne meening te kennen, dat ons volk, - degenen die nu het hardst Leve de Koningin roepen het èèrst - zich, bij een eventueele inlijving bij Duitschland of bij welk ander land ook, precies even kruiperig zou gedragen als het indertijd deed toen het gold den ons van Napoleon opgedrongen Koning Lodewijk

[p. 197]

Napoleon te belikken. Ik schreef in dat bewuste artikel, dat wij-zelf eertijds de Oranjes hebben weggejaagd, dat wij ons daarop door Napoleon zijn broer hebben laten opdringen, en terstond nederig voor dien broer kropen, precies als we 't nu weer doen voor een Oranje, en dat we, als de omstandigheden er toe leiden, òòk weer even nederig zullen kruipen en buitelen in het stof voor welken toekomstigen heerscher ook, die te eeniger tijd de Koningin zou weten te dwingen tot afdanking, om zich op hare plaats te zetten. Hoezeer ik gelijk heb in zulke beschuldigingen bewijst wel het onderstaande walgelijke uit twee monden dichten van niemand minder dan Bilderdijk, (den trots, let wel, der zoo aan het Huis van Oranje ‘verknochte’ calvinistische rechtzinnige partij):

Leef Koning, leef en bloei, mijn boezem juicht U tegen,
Uw schepter, heel Uw stam. De Hemel regent zegen!
Bloei welig dierbaar Volk. Wordt machtig groeiend Rijk,
En voer tot 'swerelds kim den naam van... Lodewijk!

(Bilderdijk).

En gij, getrouw aan 't bloed der Vaderen,
Gij, met hun helder gee-t in de aderen,
Verwinnaar van U-zelf, en 't heir der Gods verraderen
Zult heerschen in Zijn naam, zoo ver de morgen licht.

(Bilderdijk).

Is het niet even walgelijk als vermakelijk? De eerste keer ‘regent de Hemel zegen’ over Franschen Lodewijk; de tweede keer daarentegen is het een Oranje die in ‘des Heeren naam’ zal regeeren, ‘zoo ver de morgen licht’, en die een overwinnaar werd van het ‘heir der Gods verraderen’, namelijk de republikeinen.

Zóó belikte de trots der rechtzinnige Oranjelievende Nederlanders, genaamd Bilderdijk, beurtelings den Franschen Lodewijk en den met den ‘heldengeest zijner voorvaderen in de aderen’ Hollandschen Willem II van Oranje. - En denk nu heusch niet dat het in den tegenwoordigen tijd een aasje anders of beter zal zijn, noch hij rechtzinnige Oranjelievenden noch bij liberale dito's. Wacht maar eerst totdat het blaadje, op welke wijze dan ook, gekeerd is. Dan krijgen we ter eere van dien nieuwen regeeringsvorm opnieuw feesten, historische optochten, likkerige courantenartikels, lintjes-uitdeelingen, nachtpermissies voor de kroegen en daaruit voortvloeiende jenever-feestvreugde, enz., enz., in één woord een volmaakte repetitie van de afgeloopen ‘onvergetelijke feestdagen’; alleen, dan komt er in de plaats van Oranje een anderen naam, (precies als bij Bilderdijk) en.... Kees is klaar voor 't nieuwre lik-proces.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

III.
Christelijk (?)

Het Soer. Handelsblad berichtte onlangs het volgende:

Instructie in duelkunde.

‘In de militaire wereld te Batavia is onlangs een eerezaak geregeld (?) op een wijze die de ongelooflijkste onkunde aan het licht bracht van enkele der betrokkenen in zake de algemeen geldende regels voor het tweegerecht, welke in andere legers door elken officier punctueel gekend worden en moeten gekend worden.

Thans wordt, zoo meldt het blad, met de Bataviasche officieren over de duelgebruiken “theorie” gehouden door daarvoor aangewezen voorgangers.’

Naar aanleiding van deze africhting dus op moord, onder het zoogenaamde motto ‘eer’, wordt door de katholieke courant: Geld. Koerier de volgende zeer juiste opmerking gemaakt:

‘Het komt ons voor, dat de hier bedoelde onkunde er een van de allergelukkigste soort is. Ongelooflijk daartegen klinkt de mededeeling, dat er ‘theorie’ wordt gehouden in de duelgebruiken voor de officieren van een Christelijken Staat. En dat nog wel onder den Christelijken gouverneur-generaal Idenburg.

Met die wezenlijk-christelijke woorden vereenig ik mij volkomen.

IV.
ZIJ verdienen niet beter.

De Vrije Socialist - het Blad niet der sociaal democraten maar der zoogenaamde anarchisten, - redacteur Domela Nieuwenhuis - maakt zich, als gewoonlijk, eens weer vreeselijk nijdig op eene Amerikaansche dame, die het waagt veel te doen voor de honden der stad harer inwoning Chicago, en haar eigen hond en-passant krankzinnig verwent. Aan het slot van een verontwaardigde opsomming der genoegens welke voor dezen hond zijn bestemd, beklimt de Vrije Socialist zijn gewone stokpaardje, door een vergelijking te maken tusschen dezen viervoeter en ‘de menschen die van ellende sterven’.

[p. 198]

- Dit nu is, op zichzelf beschouwd, zeker een treurig en waar feit. Niemand kán meer dan ik veroordeelen de onzinnige luxe, welke, volgens het bedoelde bericht, door de Amerikaansche dame wordt verspild aan haren hond. Maar.... als nu de Vrije Socialist daaraan een jammerklacht vastknoopt over het lot der van ellende stervende menschen, laat mij dan antwoorden, dat het menschdom - volgens de Vrije Socialist zelf - al héél weinig interessant is. En dientengevolge al heel weinig medelijden opwekt. Immers, een hond kan het niet helpen dat hij langs de straat zwerft, verlaten en verwaarloosd; hij kan niet voor zichzelf zorgen, en, neemt men hem tot zich, dan loont hij dat door de meest onbegrensde dankbaarheid en trouw en toewijding en liefde, terwijl het hem geheel onverschillig laat of zijn meester of meesteres getiteld of ongetiteld is, en behoort tot de hofkringen dan wrel tot de volksklasse. Stel daartegenover het volk, het volk dat - lees er de Vrije Socialist-zelf maar op na - steeds opnieuw moet worden wakker geschud uit den dommel van jenever, ruwheid, voornaamheid aanbidding, enz. En... verwonder er u dan nog over dat rijke menschen zich tenslotte méér aangetrokken voelen tot de hulpeloosheid in de dierenwereld dan tot die onder de menschen. Hoe meer je van deze laatste categorie ziet, hoe onaantrekkelijker je haar vindt.

Nog eens, ik keur de onzinnige weelde, waarmede de bovenbedoelde Amerikaansche haar hond omringt, evenzeer af als de Vrije Socialist dat doet, alleen, ik wil aan dit Blad gevraagd hebben of hij-zelf, die week aan week een vergeefschen strijd aanbindt tegen de lamlendige kruiperij en domheid van de massa, het zoo heel vreemd vindt dat anderen die massa tenslotte minder interessant gaan vinden dan verschopte, verlaten, mishandelde, door den mensch jammerlijk misbruikte dieren.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

V.
Zóó zal het altijd gaan!

De Vrije Socialist geeft het onderstaande verhaal eener overloopster, dat ik hier overneem, omdat het teekenend is voor mijn beweren steeds in deze opzichten, namelijk dat deze would-be eerlijke en onafhankelijke strijders voor het proletariaat niets anders noodig hebben dan een béétje geld, om plotseling te veranderen in vijanden hunner eigene klasse:

Juffrouw Visscher is slachtoffer van het systeem door ons zoo vaak vervloekt, door ons voortdurend bestreden, ik bedoel het systeem van afvaardiging en vertegenwoordiging. Zij¹⁾ was eertijds een eerlijk en oprecht geestverwante, een kameraad in den besten zin van het woord. Altijd op de bres, immer in de weer, en solidair.... nog zie ik haar manden vol boodschappen sleepen naar onzen destijds zieken kameraad Sieveking, nog zie ik haar druk in de weer met lijsten en steunbons voor allerlei doeleinden.... Als loopster aan de Courant zat ze nummer een in de oppositie. En ze kon er wat mee!

Behept met meer dan middelmatigen kijk op de dingen, rad van tong en brutaal als de beul, werd ze spoedig de nachtmerrie van de Courantdirektie. Onder haar aanvoering wisten de loopers het tot verbeteringen in te voeren, en er is een tijd geweest dat om de kleinste grief het looppersoneel in staat was den arbeid neer te leggen. Juffrouw Visscher moest gemuilband worden. Dat voelde Holdert²⁾ maar al te goed, en hij gebruikte daartoe het klassieke, zelden falende systeem: Juffrouw V. zou vertegenwoordigster van het looppersoneel worden.

‘Kijk, zei meneer Holdert, u hebt zoo dikwijls grieven, u meent dat er zooveel aan dit en aan dat hapert, u vertelt altijd dat dit toch zus en dat wel zóó zou kunnen - ik zal u vrijmaken en betalen alleen voor het behartigen van de belangen der loopers.’ En juffr. V. kreeg een fijn kantoor en 40 pop - o ironie der dingen: juist het Kamerlid-traktement! - per week. En toen.... toen volgde de natuurlijke loop der zaken. Juffrouw V. bezwijkte voor het aanbod. Zij dacht om het zorgeloos bestaan wat zij zou krijgen, en maakte zichzelf en anderen wijs dat zij nu veel, heel veel voor haar vroegere lotgenooten zou doen. Maar het natuurlijke psychologische proces ging voort. Juffr. V. kreeg andere belangen.. De direktie gebruikte haar nu waar de kapitalisten in alle staten het parlement voor gebruiken. Om alle aktie te breken, alle verzet te smoren. Zij werd telkens voor het dilemma geplaatst of haar baantje te verliezen, óf met haar vroegere kameraden op gespannen voet te komen. En 't werd natuurlijk in den laatsten zin van kwaad, tot erger.

Zeer terecht teekent De Vrije Socialist hierbij aan, dat hij met de bovenbedoelde juffrouw Visscher meer ‘medelijden heeft dan hij haar veracht.’ Inderdaad tot dit laatste is volstrekt

1) Juffrouw Visscher, in betrekking aan ‘De Courant’, het uittreksel-Blad van De Telegraaf.

2) De bezitter-directeur van De Telegraaf.

[p. 199]

geen reden. Het goede menschje heeft gedaan wat al deze ‘proletariërs’ doen, op hun beurt, zich bijtijds een goed heenkomen gezocht toen haar dat werd geboden. Juist zulke voorbeelden leeren afdoend waar het heen zou gaan, kregen de heeren van ‘De Vrije Socialist’ hun zin. De een voor, de ander na, (ik laat natuurlijk enkele éérlijke, wezenlijk oprechte menschen erbuiten) zou zichzelf vetmesten, precies als nu de liberalen of de rechtzinnigen het doen, wanneer de verkiezingen ‘om’ zijn, naar links of naar rechts. Een wezenlijk-onafhankelijke eerlijke gelijkheids-toestand voor iedereen is een utopie, is een onmogelijkheid, gegeven de menschelijke natuur, die meesttijds alleen denkt aan eigen-ik, en daarbij geenszins nauwkeurig is in het aanwenden der daartoe benoodigde middelen. Juffrouw Visscher is daarom een leerrijk voorbeeld hoe het toegaat met de zoogenaamd-dapper-strijdende vrije-socialisten, wanneer men hun een lokaas voorhoudt. En, als het wáár is wat de Vrije Socialist meedeelt omtrent haar betrekking, en de wijze waarop zij die verkreeg, dan bewijst het dat meneer Holdert een groote mate van doorzicht en gezond verstand aan den dag legde toen hij aldus, heel slim, van een vijand een vriend maakte.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

VI.
Zedelijkheid!

In Londen werd onlangs een congres gehouden tegen den blanken-slavinnenhandel!

Hoe braaf en edel nietwaar!

Tegelijkertijd ontdekte de politie een groot zeden-schandaal ten huize eener zekere Queenie Gerald, welke vrouw leefde van door haar tot prostitutie gebrachte meisjes, behoorende voor een groot deel tot achtbare familiën, en, buiten hun toedoen of weten, in den val geloopen. Men zou zeggen dat het hier de juiste aanleiding en gelegenheid was om zulk een zeden-misdrijf grondig te vervolgen door de bedoelde Queenie Gerald als koppelaarster aan te klagen.

Misgerekend. Want.... in hare zeer zorgvuldig-gehouden boeken komen onder hare manlijke bezoekers vele namen voor uit den hoogsten Engelschen adel, een hertog, een prins, enz.

Zulke menschen kunnen niet onzedelijk zijn nietwaar? Onzedelijk is alleen de gewone burgerman.

Dus, niettegenstaande men in het Engelsche parlement-zelf reeds meermalen den minister heeft aangevallen over deze zaak, nochtans vindt hij telkens nieuwe uitvluchten om de betrokkene voornaamheden te sparen voor het schandaal van een zeden-proces.

Queenie Gerald is, en-passant, tot slechts een páár maanden hechtenis veroordeeld, omdat zij leefde van de verdiensten van prostituées, maar, de eigenlijke kern waarom het gaat, - de koppelarij waaraan zij zich schuldig maakte, door het Engelsch high-life in haar huis rendez-vous te geven met opzettelijk door haar tot zich gelokte jonge en minderjarige meisjes, - die wordt niet aangeroerd. Omdat er dan te véél vuil zou worden opgerakeld uit kringen die nu eenmaal willen doorgaan voor ‘toonaangevend’.

Zoowel de blanke-slavinnen-handel-congresmenschen als de geheele christelijke pers, enz., enz., doen tot dat alles weder het zwijgen.

Natuurlijk!

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.