De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

[p. 99]

Moederbrieven.
II.
Stille Huiskamer.

Sombere, grauwe mistnevel hing in de straten.

Bleek moedertje zat voor 't venster en staarde met lange vermoeide blikken naar buiten, waar niets te beleven viel. Aan den overkant stonden de huizen als altijd, niets zeggend in hun vervelende gelijkheid, nu nog grijzer en eentoniger onder het smalle strookje vale lucht.

Aan de ruiten kleefden kleine regenspatjes. 't Was een droeve, grauwe dag.

Door de kamer ging druilerige vervelingsstemming. In de kinderstoel zat jongste zusje, bleekjes met teer-blauwe kringetjes onder de ooges. Op de tafel vóór haar lagen hoopjes plaatjes en verfrommelde ansichten, maar 't kind speelde er niet meer mee; haar tengere witte vingertjes plukten en peuterden onrustig aan elkaar, en fijn-piepend drensde haar stemmetje uit naar moeder bij het raam.

‘Toe Jan, geef Lieske even den bal, die op den grond gevallen is,’ zuchtte moeder zachtjes met vermoeide, zwakke stem.

Vanuit 't vensterbankje voor 't andere raam schoof langzaam-onwillig de jongen aan.

Hij bukte zich en begon te hoesten met scherpe na-krijschjes. ‘Ik kan 't niet, moes!’ klaagde hij tusschen de hoestbuitjes door. Z'n gezichtje werd rood en gezwollen, en hij schreide van benauwdheid, tot hij op 't laatst moe en afgetobd door 't zware gehoest zich liet neerglijden op den grond.

Kleine zus drensde nog zeurig om den bal, en had al de plaatjes nijdig weggepatst met haar kleine, dunne handjes.

Stil stond de moeder op, en gaf 't begeerde speelgoed.

Toen ging ze zitten op een stoel bij de tafel en trok arme verkouden Jan op haar schoot.

‘Kom vent, moeder zal je wat vertellen. Heb je wel warme voetjes?’

't Kind knikte, en moeder begon te vertellen met haar zachte, weeke stem; telkens moest ze even wachten, om op adem te komen. Opeens werd er aan 't venster getikt. Alle drie keken ze, en hunne gezichten klaarden op, toen ze zagen, wie 't was.

‘Kom binnen!’ riep 't bleeke moedertje, plots verlevendigd. Ze zette Jantje van haar schoot en ging vlug zelf opendoen.

‘Wat heerlijk, dat je eens even komt praten. Ik zit net weer zoo aan den grond!’ zei ze, maar h aar stem klonk niet meer zoo vermoeid; blije tintelingetjes kwamen in haar flauwe oogen.

‘Tante Bertha’! juichte Jan, ‘ik ben zoo verkouden, en ik kan net hoesten als vader’!

Zusje had den bal weggegooid en trappelde met haar voetjes tegen 't hout van 't stoeltje.

‘Uit! Uit!’ kraaide ze met uitgestoken verlangende armpjes.

Tante Bertha was moeders ongetrouwde vriendin. Ze zag er zoo frisch en blozend uit bij 't bleeke, matte moedertje, en toch was er een tijd geweest, dat ze beide even jong en vroolijk waren en vol blije verwachting de toekomst inzagen.

't Moedertje had in haar huwelijk veel zorgen gekregen, en Bertha was steeds dezelfde gebleven in haar jeugdige opgewektheid.

Uit haar mof haalde ze dadelijk een opgerold prentenboekje voor Zus en een doosje met dropjes voor Jan.

‘Kijk vent, ik had al gehoord, dat je verkouden was. Telkens, als je nu hoesten moet, mag je zoo'n lekker dropje nemen!’

't Was, of Tante Bertha het lieve, warme zonnetje meegebracht had in de trieste kamer.

Moedertje leefde weer op: kleine Zus zat rustig prentjes te kijken en neuriede zachtjes onbekende wijsjes, en Jan knielde op den grond, waar hij een toren van voetkussens had gebouwd met bovenop triomphantelijk het dropdoosje.

‘Ze zijn nogal dikwijls verkouden, nietwaar?’ informeerde Tante Bertha.

‘Ja’ zei moeder, ‘ze zijn zoo vatbaar. Ik begrijp niet, waarom juist onze kinderen altijd ziek zijn; ik ben vreeselijk bang voor tocht, en kleed ze zoo warm mogelijk; als 't koud is, gaan ze niet uit, maar blijven lekker bij de warme kachel, en toch hebben ze 't ieder oogenblik te pakken, terwijl andere kinderen door weer en wind gaan, dikwijls met onvoldoende kleeding, en toch gezond blijven’.

‘Zou je ze ook te veel vertroetelen?’

‘Misschien wel, maar 'k denk, als ik dàt niet deed, dat ze dan nog veel vaker ziek zouden zijn.’

‘Dat geloof ik niet. Je moest eens naar Mary Vermeer gaan, die heeft haar kinderen bijna nooit verkouden, en toch gaat er geen dag om, dat ik ze niet voorbij zie trekken.

Misschien kan zij je nog wel eens een goede raad geven’, zei Bertha.

[p. 100]

‘Och, ik denk, dat het voornamelijk aan de gestellen der kinderen ligt,’ dacht moedertje zorgelijk.

‘Dat weet ik zoo zeker niet’, zei Bertha, ‘'k heb toch dikwijls gehoord, dat alle kinderen gehard kunnen worden; als ik in jou plaats was, zou 'k beslist beginnen, ze iederen dag een koude afwassching over 't heele lichaam te geven. Maar je moet daar natuurlijk in den zomer mee beginnen. Ik heb zelf ondervonden, hoe heilzaam het koude water werkt voor vatbare lichamen.’

De beide vrouwen zaten voor het venster en babbelden samen zachtjes.

Jan zat nu naast Zusje aan de tafel en vertelde haar met wijs groote-broer-gezichtje uit het nieuwe prentenboekje.

Nu en dan hoestte een der beide kinderen, maar 't agiteerde bleek moedertje nu niet.

De grauwe, sombere mist bleef buiten, maar in de kamer hing even een atmospheer van kalme rust en tevredenheid.

Den volgenden dag, na een vermoeienden nacht van onrustig kinder-geklaag en gehoest, ging 't moedertje naar Mevrouw Vermeer.

Door de stille hooge huizenrijen, waar nog vochtige, grijze mistsluier hing, schoven haar loome schreden traag en veerkrachtloos.

Het zich even-vrij-voelen van het zeurig dwingen der kinderen, die ze nu veilig thuis wist onder goede zorgen, gaf haar een weldadige rust, hoewel ze 't zichzelf niet bekénnen wilde.

Na de moeielijke slapelooze nachten vielen de dagelijksche plichten haar wèl zwaar.

Voor de hooge marmeren stoep der Vermeers bleef ze even weifelend staan, als een schuchter bedelaarsvrouwtje aan de deur van een rijke.

Toen belde ze aan, en wachtte tot er werd opengedaan.

Met een fletsen glimlach ging ze naar binnen.

In de stille marmeren gang, waar alle geluiden gedempt klonken en hare voeten diep wegzakten in den dikken, zachten looper, overkwam haar een behagelijk rust-gevoel, dat kalmeerend werkte op hare overspannen zenuwen.

‘Mevrouw zit in de huiskamer, gaat u maar binnen,’ zei 't dienstmeisje met bescheiden stemmetje, en opende een deur achter in de gang.

Marie Vermeer zat in 't hoekje bij den haard. Aan hare voeten, op een poef, het hoofdje in genotvolle luistering opgeheven, hurkte een blond kind. In 't wiegje, dichtbij geschoven, spartelden mollige handjes en bloote voetjes omhoog. Kleine, kirrende kraaigeluidjes jubelden òp.

De rustige geiuks-stemming der kamer gaf bleek moedertje weer nieuwe behagelijkheidsemotie.

Als een verdwaalde voelde ze zich hier op eens thuiskomen. Waarom kon zij haar eigen huis niet inrichten tot veilige haven, tot warme schuilplaats voor ieder, die moedeloos en terneergeslagen voor 't groote moeilijke leven staat? Allereerst voor haar eigen arme verdwaalde ziel. Waarin lag toch het groote geheim, de stille kracht tot het scheppen van een eigen heim, niet zóó maar een gebouw met meubels er in, maar een intiem gemoedelijk plekje, waar je op de heele wereld het liefst en het innigst je intense zieleleven kunt uiten? Als ze 't eens probeerde! Misschien zou 't haar man ook meer aan huis binden! Maar hoe zou ze 't kunnen, zij, de zwakke vermoeide vrouw, die zelf nog als een kind moest worden vertroeteld en verzorgd, en zoo'n behoefte aan verwarmende liefde had.

Vanwaar zou ze de kracht putten, zelf koesterende liefde te geven, haar heim te maken tot een warm-stralend licht?

In extase als voor een droombeeld bleef ze staan bij de deur, bang te storen. Maar Marie Vermeer kwam haar al tegemoet met uitgestoken handen en hartelijk-verwelkomende wroorden.

‘Wat zat je gezellig met je kindertjes! Stoor ik niet? Of zal ik maar niet liever weer heengaan?’ weifelde 't moedertje zacht.

‘Foei Coba, hoe kun je 't zeggen! Maar kind, wat zie je er moe uit! Scheelt er wat aan?’

‘'k Ben erg moe!’ Ze tastte met haar hand aan 't bleeke voorhoofd.

‘Zijn de kinderen niet goed?’ vroeg Marie.

‘Nee, niet erg. Verkouden en koortsig, de gewone kwaaltjes. Ik heb er de heele nacht mee getobd, maar 't is niet gevaarlijk, hoor! en ook niet besmettelijk; anders was 'k hier niet gekomen.’

‘Maak toch geen excuses, kind! Ik begrijp dat natuurlijk wel’, suste Marie, en duwde haar zacht in een gemakkelijken stoel. ‘Ziezoo, rust nu wat uit!’

‘Moeder, vertel je nu niet meer?’ vroeg op den grond begrijpend, teleurgesteld.

‘Nee, vent, ga maar vlug opstaan en pak

[p. 101]

je boekjes uit 't kastje. Vanavond, vóór je naar bedje gaat, in je hansopje, mag je even bij Moeder op schoot zitten, hoor! Laat kleine broer 't boekje van Sinterklaas maar eens zien!’ Toen met een hartelijk oogwenken naar 't bleeke vrouwtje, dat in heerlijk uitrusten diep in haar stoel wegzonk:

‘Wil je een kopje thee?’

‘Ja, heb je?’ schuehterde Coba.

‘Kijk, daar staat het theeblad, alles klaar!’ Marie wees naar de theetafel, waar een vriendelijk lichtje ouderwets-huiselijk te flikkeren stond onder 't bruine theepotje.

‘Dan heel graag,’ knikte Coba. ‘Wat 'n gezellig hoekje is dat! Bevalt het je wel, zoo'n waxine-lichtje? Ik gebruik altijd 'n cosy.’

‘O ja,’ de thee kookt er bijna nooit op. En 't geeft zoo'n zachten warmen schijn in de kamer.’

Toen ze eindelijk rustig tegenover elkaar zaten aan het lage haardtafeltje, ieder met een dampend kopje voor zich, begon Coba langzaam en weifelend te vertellen van haar kinderen, die zoo vatbaar waren.

‘En jou kinderen zijn altijd gezond, hè?’ lokte ze uit.

‘Ja, goddank tegenwoordig wel, maar we hebben toch een winter gehad, nu twee jaren geleden, zoo ellendig en moeilijk, dat ik bijna niet had durven hopen op volkomen herstel van gezondheid. En weet je, waaraan we al die ellende te danken hadden? Bij de geboorte van ons eerste kind had ik een flinke pleegzuster, die, hoewel een beetje hardvochtig, uitstekend voor ons beide zorgde. Ze gaf Fritsje direct een Spartaansche opvoeding, en iederen morgen na het warme badje, nam ze het pasgeboren hummeltje op haar hand en kneep een paar sponzen met koud water uit over zijn rugje en borstje. Eerst schrikte het van de onverwachte douche, maar 't duurde niet lang, of 't was er al aan gewend, en ook toen de zuster weg was, ging ik voort met de koude wasschingen. 't Beviel me uitstekend, en 'k moet je zeggen, dat onze oudste jongen in zijn eerste twee levensjaren bijna niet verkouden geweest is. Den heelen winter door had ik hem met koud water gewasschen, want hij werd langzaam-aan te groot voor 't badje, maar toen de tweede winter kwam, sprak ik toevallig een vriendin, moeder van zes kinderen, die gehoord had, hoe Spartaansch ik m'n jongen opvoedde. “'t Is toch niet waar,” zei ze. “dat jij Fritsje nu nog heelemaal naakt met koud water wascht op je koude slaapkamer? Kind, dat moet je heusch laten. Dat het tot nu goed ging is een wonder, maar, als je wist, hoe gevaarlijk het is, zou je er dadelijk mee ophouden.” Ik dacht natuurlijk, dat een moeder van zes kinderen met haar veel rijpere ervaring 't beter wist dan ik, en werd al heel gauw door haar overgehaald. Maar toen ik een week lang de koude wasschingen had nagelaten, was onze jongen zwaar verkouden en bleef den heelen winter doorsukkelen. Mijn man en ik waakten dikwijls 's nachts om de beurt, en toen de winter voorbij was, voelden we ons jaren ouder. Maar in den daarop volgenden zomer werd ons ventje gelukkig weer sterker en gezonder, en ik begon weer met de koud-water-kuur. Nu doe ik 't nog geregeld, en 'k kan je verzekeren, dat we in de laatste twee jaren bijna geen hoestje gehoord hebben. Dit kleine ventje in de wieg krijgt ook al geregeld z'n koude douche, hè kerel?’ Marie ving 't spelende rose voetje in haar liefkozende hand.

‘Zou ik er dezen zomer wel mee durven beginnen?’ vroeg Coba gretig.

‘Wel, waarom niet? maar natuurlijk kan je eerst een dokter raadplegen. Weet je, wat ook heel gezond en hardend is? Je kinderen iederen dag naar buiten sturen, weer of geen weer, altijd maar in de frissche lucht!’

‘Ja, jij weet dat bij ondervinding. Ik durfde 't nooit te wagen, als 't een beetje guur op straat was, maar ik wil het nu toch ook eens probeeren.’

‘Ja, dat is goed, maar wacht dan tot de lente. Kijk eens, wil je wat aardigs zien?’

Vol trots toonde Marie een gehaakt broekje en manteltje van witte wol.

Coba was in verrukking van 't zachte donzige kindergoed, en rekte bewonderend met haar dunne vingers in de peuterige mantelmouwtjes.

‘'t Is allerliefst! Heb je dat ook al weer zelf gemaakt?’

‘Ja, maar 't is erg gemakkelijk, volstrekt geen kunstwerk, hoor!’

‘Hoe is 't mogelijk, dat je al die dingetjes zelf maken kunt. Ik zou 't ook zoo dolgraag doen, maar ik kan 't helaas niet!’

‘Och, maar dit is toch zoo gemakkelijk. Als je wilt, zal ik 't je wel leeren. Je kunt toch haken?’

‘Ja, een beetje. De gewone steken, vasten en stokjes maken, maar verder niets.’

‘Meer heb je er ook niet voor noodig. Kijk, deze broek is in twee helften gemaakt, de naden zijn precies in 't midden van voren en van achteren. Je begint beneden met

[p. 102]

het beentje. Hiervoor zet je vier en veertig steken open haakt om den anderen steek telkens in één lus twee stokjes; je krijgt dus twee en twintig figuurtjes.

In de volgende toeren worden telkens de twee-stokjes samen gebouwd op het tweestokjes figuurtje der vorige toer. Tot het kruis worden aan beide uiteinden der toer ongeveer vier figuurtjes gemeerderd, die daarna tot de boord weer langzaam weggeminderd worden.

Als de twee helften aan elkander genaaid zijn, haak je bovenaan 't boordje drie toertjes heel losse vasten, en onder aan de pijpjes een rijtje piquotjes.

Is dat nu niet gemakkelijk?

En 't manteltje is ook al even eenvoudig.’

‘O, wat zou 'k toch ook graag zulke lieve kleertjes voor m'n kinderen willen maken! maar ach, ik kan 't niet! Overdag heb ik geen tijd over, en 's avonds ben ik te moe om iets uit te voeren’.

‘Maar doe je 's avonds dan niets? Lees je zelfs niet’?

‘Nee, totaal niets, want 'k ben er te lusteloos voor. Ik lig 't liefst lui in een stoel, en ga vroeg naar bed’.

‘Neem me niet kwalijk, maar dat is ook niet erg gezellig voor je man’.

‘Nee, dat is 't ook niet, misschien loopt hij er daarom meer uit tegenwoordig dan vroeger, maar 't is toch mijn schuld niet; ik kan niet anders!’

't Bleeke, afgetobde moedertje zuchtte. Het flikkerende vlammenschijnsel uit den haard lichtte over hare ingevallen wangen en vermoeide, vochtige oogen.

‘Maar lieve, je huiselijk geluk mag toch niet lijden onder de ziekte der kinderen! Als je weet, dat je man 't niet gezellig thuis vindt, waarom probeer je dan niet, verandering in den toestand te brengen? Ik kan me heusch voorstellen, dat 't een man langzamerhand gaat vervelen, altijd tegenover een klagende, tobberige vrouw te moeten zitten, en 'k weet ook best, dat jij je te moe en te zwak voelt, om je opgeruimder te geven, dan je bent. Maar probeer toch eens, of een middagslaapje je ook goed doet. Neem een meisje voor de middagen bij je kinderen en rust dan zelf even uit. 's Avonds, als je man thuis is, voel je je dan weer lekker en frisch.

Een opgewekte vrouw kan haar huiskamer aantrekkelijker en gezelliger maken dan een vermoeid, afgemat sloofje.’

‘Je hebt gelijk, maar 'k heb er altijd zoo tegen opgezien, om vreemde hulp bij de kinderen te nemen. Ik wou zoo graag, dat ze hun heele opvoeding van mij kregen, dat ze, vóór ze naar school en onder vreemden gaan, alleen mijn eigen gegeven gedachten in hunne hoofdjes hadden’.

‘Maar lieve kind, is dat nu zoo onoverkomenlijk, dat kleine stukje dag, dat je voor je zelf neemt, om even uit te rusten? Je laat het meisje met je kinderen spelen in je huiskamer of in je tuin en je weet precies, wat ze in die twee uurtjes uitvoeren. Dan kom je lekker uitgerust weer beneden, en een sterk moedertje kan veel meer gezonde gedachten geven aan haar kinderen, dan een zwak, afgemat vrouwtje, wie het haast te zwaar valt, vriendelijk te antwoorden op de onophoudelijk-dringende kindervragen. Heusch Coba, je moet je levensinrichting veranderen, want zóó gaat het niet. Je ziet er zoo bleek en uitgeput uit, je bent de slaaf van je huishouding, inplaats van het vriendelijke, verwarmende zonnetje.’

‘Ik geloof, dat je me goeden raad geeit. 'k Zal 't probeeren!’ zei Coba zacht.

Achterover in haar stoel, hare starende oogen in het lekkende vlammenvuur, het hoofd vol plannen en hopende verwachting, voelde ze zich nu bijna gelukkig.

O, het zonnetje te zijn in huis! Het innig-verwarmende licht voor man en kinderen! 't Klinkt zoo eenvoudig, en 't is toch het hoogste, het heiligste geluk!

't Lokte haar naar haar eigen huis, waar ze nu met vernieuwde kracht haar rijk te herwinnen hoopte.

In plotseling verlangen stond ze op.

‘Lieve Marie, ik dank je hartelijk. Mag ik nog eens weer komen uitrusten? Je hebt me heerlijk gesterkt naar lichaam en geest. Dank je, dank je wel, hoor!’

Met vlugge, verlangende schreden ging ze door de gang, en naar buiten in de koude, vochtige mist, die haar nu niet droevig aandeed. Ze voelde in zich een nieuw-ontwaakte kracht, die haar ziel verrijkte en versterkte met heilige voornemens.

SALOME.