De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Overzicht van de Week.

I.
Een goed voorbeeld.

Een Lelie-lezer vestigt mijn aandacht op de mishandelingen waaraan dieren, onbeschermd door de wet, voortdurend blootstaan.

De zaak was deze: Ik zag reeds in de verte een lompen pummel op een hondekar zitten, en zijn twee honden afranselen. Hij gebruikte daarvoor een z.g. talhout. De honden jankten erbarmelijk van pijn en inspanning. Met de tong uit de bek snakten de afgetobde dieren naar lucht. Ik noodzaakte hem om stil te houden door met mijn rijwiel dwars over den weg te gaan staan. Ik bracht hem zijn wreede daad onder de oogen. Hij beloofde beterschap, en zijn dieren niet meer te mishandelen. Nog geen vijftig pas van mij af, koelde hij zijn woede aan de dieren. Ik keerde onmiddellijk rechtsomkeer en had hem spoedig ingehaald. Nu kende zijn woede geen grenzen, en met zijn knoet wilde hij mij te lijf. Evenwel was ik toen in wettige zelfverdediging, en lichtte hem pootje eer dat hij 't wist. Ik heb hem toen afgedroogd op een reuzen manier. Hij had er niet van terug. Ik ben toen meegeloopen naar het dorp waar hij thuis hoorde en deed verslag aan zijn werkgever. Naar aanleiding dat al meer klachten waren ingekomen van dierenmishandeling, kreeg hij meteen ontslag.

Met allen nadruk wijs ik er op hoe wenschelijk het is dat zij, die aldus getuige zijn van dierenmishandelingen, zich niet bepalen tot toekijken, maar de moeite nemen van handelen. Tengevolge van het flinke optreden van dezen werkelijken dierenvriend heeft, de baas-in-quaestie zijn knecht ontslagen, en zijn daardoor de honden gered voor verdere mishandeling.

Eere hem, die aldus metterdaad de zaak van het dier tot de zijne maakte.

[p. 55]

II.

In Erankrijk heeft men weer eens druk soldaatje gespeeld naar aanleiding van den nationalen feestdag van 14 Juli. Nu, dat is hun zaak. Zoolang de menschen-zelf zoo dom willen zijn van te trillen van zóógenaamde vaderlandsliefde, enz., waar het geldt zichzelf te laten uitmoorden terwille van eerzucht en finantiëele speculaties, zoolang is het hun eigen schuld indien de politici en de pers speculeeren op die domheid door hen te vergasten op militaire revues, met aandoenlijke vaandel-uitreikingen, omhelzingen daarvan door den president, en andere nonsens-vertooningen meer, waarvan een verstandig mensch zich met walg en spot tegelijk afwendt.

Iets anders echter is het wanneer de dieren óók betrokken worden in dit afschuwelijk oorlog-voeren. En daarom kan men niet genoeg hulde brengen aan ‘Excelsior,’ het groote fransche dagblad, dat den moed heeft, in een hoofdartikeltje, het onderstaand protest dienaangaande te schrijven:

‘Paarden, Honden, Kameelen...’ de revue! De dieren doen mee aan de manifestaties der menschen.

Ik voor mij betwijfel of zij er eenige zelfvoldoening van ondervinden, en of deze soort belooning hen voldoende schadeloos stelt in hun eigen oogen voor het ongelijk dat wij hun aandoen.

De kameelen, bevorderd tot den rang van kanonnen-trekkers, weten het dat zij - indien het oorlogsvuur hen spaart - zullen eindigen straks, bezwijkend onder hun last, geranseld door knuppelslagen - - tot op den dag waarop zij, onnut geworden, neergezonken, zullen worden achtergelaten door de karavaan die achter de zand-duinen verdwijnt! De paarden, lustig paradeerend, op de revue, kunnen elken dag in onze straten hun toekomstig lot aanschouwen, met doorgezakte beenen, kaalgeworden, afgebeuld, een rijtuig of een sleepkar voorttrekkend, met hongerige maag, en met de zweep over den rug. De honden, die men gebruikt voor te zware lasten, nacht en dag in touw, zijn zij niet voorbestemd straks voor de vivisectie, voor den meest verfijnden doodsangst, de meest uitgezochte marteling?

Zij zijn voor ons van in het oog loopende nuttigheid, en hebben als zoodanig dubbel recht op een rechtvaardige behandeling.

Welnu, welk lot bereiden wij hen? In het bijzonder trof dit denkbeeld, toen de honden defileerden ingedeeld bij het corps van de gezondheidsafdeeling, zij die bestemd zijn om de gewonden op het slagveld op te zoeken, daardoor hoop te geven, en met nieuwen moed te bezielen, op dezelfde wijze als aan hun broeders van de bergen, de St. Bernards, de taak is toevertrouwd den verdwaalden reiziger uit de sneeuw op te sporen.

Zij zijn bereid - waar het noodig is - te sterven om den mensch te helpen - wij onzerzijds schamen ons niet hen op de onbeschaamdste wijze te misbruiken en te mishandelen.

Wie van beiden is méér waard?

Bravo Excelsior, dat aldus den moed heeft, - een moed, die ten onzent geen onzer groote bladen ook maar in de verste verte bezit - op te komen vóór de rechtvaardigheid tegen de dierenmishandeling. O, men moet ten onzent al heel blij zijn indien de een of andere hoofd-redacteur wel zoo goed wil zijn ergens, in een verscholen hoekje van zijn blad, een héél klein plaatsje af te staan aan den een of anderen abonné of medewerker, die, ‘vooral op gematigde wijze’ (zooals het onvergelijkelijke type uit Ibsens Volksfeind) een bescheiden goed woordje durft doen voor de zaak der dierenbescherming. Echter, zelf de pen opnemen voor die zaak, zelf met woord en schrift ijveren voor een betere wetsgeving, en vooral betere wetsuitvoering ten opzichte van de dieren, morgen brengen! Dat durft ten onzent niemand! ‘Om de abonnés, weet je!’ Er zijn er zoovelen die de couranten volstoppen met anonyme en ingezonden stukken over ‘onfatsoenlijke’ hondjes, en ‘vuile’ straten, en kraaiende hanen, enz., enz. Al die abonnés zouden immers van woede bedanken indien hun egoïst geleuter werd geweigerd, en vervangen door een verstandig woord in het belang van de dierenwereld. Laat hen dus liever onzedelijk zijn in nette, gesloten bordeelen, en met mooi-opgedirkte quasi-fatsoenlijke juffers, laat hen de straat bevuilen met hun smerig gespuw, en hun jenever-te-veel-in-zich, laat hen de buren wakker maken 's avonds laat, door half-dronken van de sociëteit thuis te komen, en door 's ochtends elkaar uit te schelden, wat komt dat er op aan, zij zijn menschen, als zoodanig hebben zij een ‘goddelijke ziel’, die hen tot dat alles volkomen recht geeft. De dieren echter lezen noch couranten, noch doen aan die beide ten onzent onuitputtelijke onderwerpen: politiek en godsdienst. Vandaar dat geen hoofd; redacteur hen, als mogelijke abonné, naar de oogen behoeft te zien.

Zoo redeneert men ten onzent.

Excelsior echter, een zeer gematigd, zeer

[p. 56]

de aristocratie en het leger, en al wat voornaam is en macht heeft, naar de oogen ziend, groot, veelgelezen fransch dagblad, Excelsior durft, in hetzelfde nommer waarin de fransche revue van 14 Juli met extra-photo's en extra-pagina's wordt verheerlijkt, nochtans óók een artikel wijden, als het oovenafgedrukte, aan het onrecht op diezelfde revue den dieren aangedaan.

Dat onrecht, ook ten onzent geschiedt het! Ook ten onzent eindigen cavalerie-paarden, mooi-opgetuigd, en welverzorgd, hun leven voor sleeperskarren en trekschuiten, mishandeld en uitgehongerd op hun ouden dag!

Ook ten onzent worden politie-honden onderhouden, en gebruikt ten nutte van den mensch.

Om te eindigen. Hoe?

Vraag het de asyls; vraag het de vivesectie. Bovenal, vraag het hun die zich, niet met mooie praatjes, maar metterdaad bezighouden met hun diep-beklagenswaardig lot.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

III.
Men moet toch maar brutaal zijn!

Herinnert ge U nog den tijd, lezer, toen Abraham Kuyper als minister de hoven van Europa rondreisde, en zich liet bewierooken door de vorsten van Europa als geen ander minister van ons klein landje nog te beurt viel?

Herinnert ge U nog zijn verleden, van maar heel bescheiden student in de theologie, beschermd door den rijken Groen van Prinsterer, straks dominee op een dorp, dan hoogleeraar aan de Vrije Universiteit?

En het daarmee gelijken tred houden steeds van 's man's uiterlijke welvaart; zijn reizen buitenslands, zijn fraaie woning straks aan de Kanaalstraat in den Haag, heel zijn hedendaagsch bestaan, in een woord, van een rijk met aardsche goederen gezegend en aangenaam daarvan voor zichzelf profiteerend man?

- Welnu, weet ge wat deze ‘Christen’ thans durft schrijven, naar aanleiding der nederlaag bij de verkiezingen, in zijn Standaard (het Blad dat alles slikt wat hij zijn kleyne luyden voorzet):

Nu geldt ook op Staatkundig gebied het machtig woord uit de Bergrede: ‘Zoekt eerst het Koninkrijk Gods en zijne gerechtigheid, en alle deze dingen zullen u toegeworpen worden!’

Wijziging onderging onze overtuiging in 't minst niet; maar, komen we voor een zoo pertinenten strijd tusschen de stoffelijke en de geestelijke belangen van ons volk te staan, dan mag in den strijd voor onze overtuiging de keuze die we doen geen oogenblik aan twijfel onderhevig zijn.’

Voorwaar, bij zóó'n huichelpraat komt je zóóveel op de tong van verontwaardiging, dat je er in zoudt stikken als je het allemaal er uit gooide. Een enkele vraag echter zij hier gedaan: Heeft dit ‘machtig woord’ uit de Bergrede óók gegolden toen minister Abraham Kuyper, ex-dominee, aanzat bij Koning Leopold van België, en diners en beleefdheden aannam van dezen elk voorschrift van Christus beleedigenden en bespottenden Vorst.? -

Of... was hem, Abraham Kuyper, toen het ‘Koninkrijk Gods’ eventjes uit de gedachten gegaan terwille van het aardsche slijk, en van wat daarbij behoort?

Als er is een God, een God Die werkelijk in de wereld zond Dien Christus, die deze woorden sprak: Zoekt eerst het Koninkrijk Gods, Dien Christus, Die zelf leefde naar Zijn woord, Die geen plaats had om Zijn hoofd neer te leggen, Die at en dronk met tollenaren en zondaren, Die geen andere vrienden bezat dan eenige visschers, Die het land doortrok goeddoende, maar nimmer eigen eere zoekende,... als er een God is, wat zal Hij Abraham Kuyper dan weergaasch gauw uit Zijn hemel gooien als de man daar te eeniger tijd komt aankloppen, - weergaasch gauw. - -

O Standaard-lezers, kleyne luyden, kiezersvee, wat moet ge olie-olie-dom zijn om, bij zoo'n leven metterdaad, zulke woorden op papier te willen slikken!

IV.
Dat heb ik steeds gezegd.

Nu de verkiezingen zijn uitgevallen ten voordeele der liberalen, nu durven deze weer. Nu durven diezelfde menschen, die tot hiertoe angstvallig de ‘geloovigen’ (m.a.w. de machthebbende partij) naar de oogen keken, ineens dapper uit den hoek komen. Zoo vind ik in het Vaderland een hoofd-artikel waaraan ik het volgende ontleen:

De schrik zat er in bij al wat ambtenaar was, al hebben gelukkig duizenden hunne zelfstandigheid niet om winst prijsgegeven, en de oprechtheid der sollicitanten werd op uiterst zwaren proef gesteld.

En dit alles heeft zéker niet weinig meegewerkt tot den val der Coalitie.. Vooral in eene kleine omgeving, waar men elkaar zoo goed

[p. 57]

kent, wekt het uit den aard der zaak groote ergernis als men de overtuiging heeft - al kan men dit ook nooit bewijzen - dat de nieuwe bekeerling niet te goeder trouw is; dat hij bezweken is voor den prijs op de bekeering gezet; en die ergernis wordt er natuurlijk niet te minder om, als, wat helaas ook meer dan eens het geval was, de nieuw-bekeerde in zijne levenswijze op allerlei manier blijk gaf slechts voor het uiterlijk de nieuwe leer te hebben omhelsd. En de zaak werd er eindelijk ook niet beter op, wanneer men, op al te flagrante afdwalingen van den neophyt wijzende, naar huis werd gezonden met de opmerking, dat dat alles aan zwakheid des vleesches was te wijten, maar dat het geloof den zondaar behouden had. Er kwam dan ook in stad en land een wrevel over den loodzwaren druk van onoprechtheid op godsdienstig gebied, die in de eerste plaats, afgescheiden van richting, hen allen bezwaarde, die het religieuse gevoel op den prijs stellen dien het toekomt. Zoo zijn dan ook aan vele waarachtig vromen de oogen opengegaan omtrent de werkelijke beteekenis van ‘die erkenning van Gods geopenbaard Woord in ons staatsleven’, en alle dezen hebben, partij kiezende voor de waarheid, natuurlijk tegen de Coalitie gestemd. Ze zagen ook 'n te grooten aanwas van Christelijk-Historischen; het was die partij toch, die de grootste aantrekkingskracht had voor hen, die mee de opgaande zon wilde aanbidden, om zich in de volle warmte van hare stralen te koesteren, eene aantrekkingskracht die zich gereedelijk hieruit laat verklaren, dat de nieuw-bekeerde met den enkelen nieuwen naam toe kon, en aan levenswijze weinig of niets had te veranderen. Hoeveel Christelijk-Historischen er dan ook in de vijf jaar, die achter ons liggen, in stad- en landsbetrekkingen benoemd zijn, van welke niemand in de naaste omgeving ooit gehoord had, dat ze deze richting waren toegedaan vóór ze solliciteerden, zou zeker de moeite wezen nauwkeurig na te gaan.

Ziedaar precies hetzelfde gezegd wat ik reeds heb durven getuigen óók toen de coalitiepartij nog wel de macht in handen had. Heb ik het niet voor mijn oogen gezien, in eigen naasten bekenden- en familie kring dikwijls, hoe menschen, die nimmer hadden gedacht aan Bijbel of godsdienst, nu plotseling zich bekeerden tot ‘christelijk-historisch’ - - om dan, hoe dan ook hun verleden was, met open armen in die côterie te worden ontvangen. Is niet door den leider der coalitie, Jhr. mr.; A.F. de Savornin Lohman, mijn oom, het bekende woord gesproken in de 2^de Kamer, toen een der afgevaardigden een zoogenaamd rechtzinnigen minister diens allesbehalve rechtzinnig verleden voor de voeten wierp, dat men zich met iemands particulier leven niet heeft te bemoeien, zoo hij in het openbaar slechts christelijk-historische gevoelens belijdt.

M.a.w. de huichelarij openlijk aanbevolen!

Door een der leiders-Christenen!

Duizenden in den lande hebben, tot walging van ieder eerlijk mensch, naar die aanbeveling tot huichelarij geluisterd, en zichzelf verlaagd tot schacheraars in quasi godsdienstigheid. Aan wien de schuld daarvan? Aan hen, die deze aanbeveling tot huichelarij uitspraken openlijk, die zich niet schaamden aldus het schermen met ‘Gods Woord’ te maken tot een valsche leuze, eene waaronder eigenbelang en hebzucht schuil gingen.

Zeker, ik weet wel dat er ook nu zal gebogen, gekuipt, gekonkeld worden, om Dr. Bos, en Mr. Troelstra, en andere thans invloedrijken te believen. Maar, al dat gekuip, en gekonkel, en geknoei, is en blijft thans de aarde. Daarom doet het veel minder weerzinwekkend aan dan het leugenachtig schermen met Gods Woord, en De Eere Gods, en De Eere van Christus, waartoe de coalitie-leiders de baantieszoekers en de ambtenaren hebben gedwongen; èn voor wien in de buitenwereld in deze opzichten naar hun vrome pijpen geliefden te dansen, en voor hun eigen familie-leden, en eigen-ik viel, tot belooning voor huichelarij, een rijken oogst af van baantjes, ridderorden, betrekkingen, wat niet al. - -

Nu durft ‘het Vaderland,’ nu durven anderen datzelfde zeggen in dit opzicht wat ik reeds lang heb durven getuigen. Wat mij deed schrijven: Om de Eere Gods, Uit Christelijke Kringen, Zedelijkheids-apostelen, dat wordt nu openbaar herhaald, nu de macht der coalitie uit is.

Alleen, toen ik het zei, toen hoorde er moed toe aldus zichzelf te zijn. Nu niet meer. Nu trapt men een gevallene achterna. Ik heb naar hem geslagen toen de gevallene nog stond en werd aanbeden.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.