De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Ik zeg de Waarheid.
Roman door Anna de Savornin Lohman.
(Vervolg van No. 51).
Zie vorigen Jaargang

O God, o God - - wat ben ik ongelukkig!

Ik wou dat ik dood was. - - -

Ik haat iedereen - me zelve - - en Dolly - en alle menschen die geld hebben - en al die vuile viezerikken van mannen. - -

O 't vernederende, 't afschuwelijke van armoede - - van vergulden armoede - - van een freule zijn, en met mooie kleeren loopen, en luxe-smaken er op na houden - - en niet het geld hebben dat hóórt bij al dat moois. - - - Waarom ben ik niet zoo'n aan niets van dien aard behoefte-hebbende, boezem- en heupenlooze, stemmige juffer, tevreden met 'n simpel quasi-panama hoedje van twee gulden, en 'n korten hobbenzak-rok van flinke ‘degelijke’ stof, en 'n vormlooze paletot gekocht in een vierde-rang-magazijn,... zoo'n van alle coquetterie een deugdzamen afkeer hebbende, met gestrenge principes gepantserde juffer, die rilt van zoo'n zondige omgeving als Monte, en die het afschuwelijk vindt dat al die ‘slechte’ vrouwen daar zoo maar ongemoeid durven rondloopen - - en die de mannen zuur veracht. - - Als ik maar zóó ware, dan zou dit niet zijn gebeurd - dit vernederende. - -

Want, 't is toch mijn eigen schuld. - - Al wind ik er nog zooveel doekjes om heen voor me zelve, al wil ik nog zoo de mooie rol spelen van onschuld, en al ben ik nog zoo woedend op dien vent - - als ik héél eerlijk ben, diep in me-zelve, dan weet ik het toch wel dat het mijn eigen schuld is - - de schuld van mijn eigen leelijke-ik.....

Dolly had er me toe overgehaald dat ik twee dagen, - twee korte dagen maar, - bij haar zou komen logeeren in 't Grand-hôtel. - Ik heb het gedaan. Twee heerlijke mooie dagen heb ik daar geleefd en grande-dame! ‘Hij’, haar ‘hij’, woont in 't hotel de Paris. ‘Je moet de convenances toch bewaren’ - - zegt hij, met echt-Engelsche huichelarij. - En daar óók, in 't hotel de Paris, zag ik dadelijk dien Duitscher, m'n aanbidder uit de tram. Ik dronk er met Dolly en haar ‘ami’ afternoon-tea, en hij zat aan een tafeltje vlak tegen ons over - - en hij fixeerde me - - fixeerde me....

Ik zag dat hij me dadelijk herkende. - -

En ik kon het coquetteeren niet laten. - -

Ja, ik weet het wel. Toen had ik vóór me moeten kijken. Toen had ik niet moeten doen wat ik deed: mijn been zóó trachten te zetten

[p. 10]

dat hij kon zien mijn enkel, met den àjour kous. En toen Dolly zachtjes-giegelend zei: ‘Kijk die Duitscher eens naar je gluren, die is bepaald van je gecharmeerd’, toen had ik erom boos moeten zijn inwendig, - maar in plaats daarvan was ik ermee geflatteerd. - - -

's Avonds toen we met ‘Monty’ - zoo heet Dolly's tegenwoordige ami - in 't Casino waren, bleek het dat hij, mijn Duitscher, erin geslaagd was zijn kennis te maken omdat ze samen in één hôtel woonden. ‘Monty’ vond het, geloof ik, wel gemakkelijk dat ik-ook daardoor nu gezelschap had; dan was hij vrijer met Dolly. We soupeerden allemaal samen in het restaurant van 't hôtel de Paris. - - Ik vond hem opdringerig. Maar zijn verslindende gulzige oogen amuseerden me. - - 's Avonds met Dolly heb ik om hem geschaterd, om die oogen. - - - God, 't is toch zoo leuk als je een man zóó in de macht hebt.! Als je ziet, hij zou mij zoo dolgraag hebben, zoo wanhopig graag, graag - - maar je kunt mij toch niet krijgen, als ik niet wil. - - - 't Is eigenlijk gemeen, ingemeen, hem dan zoo te verlekkeren op je zelf. Maar zulke kerels verdienen toch ook niet beter ten slotte. Ze maken zooveel vrouwen ongelukkig; goed dat ze nu en dan eens een lesje krijgen op hun beurt. -

De volgende dag was 't mijn laatste. - Dat maakte me dol-uitgelaten. - Om mijn melancholie van scheid en-moeten weg te lachen. - -

De menschen begrijpen zoo iets niet. Die denken dan dat je er ‘overheen’ bent; - begrijpen niet dat je juist dan, als je zoo uitgelaten doet, dood bent, voorgoed heelemaal, dood. - -

We waren in 't Casino geweest - en ik had gewonnen - en daarna bij Rumpelmayer - - en we hebben champagne gedronken, vreeselijk veel champagne overal - en later soupeerden we in 't Grand-hôtel - - en toen zaten we buiten in 't Café de Paris. - - -

Mijn Duitscher, die overal mééging, werd sentimenteel van lieverlede - - bij de maan, en den mooien avond.

- - - - Dolly en Monty zaten boven op elkaar - - zij rookte cigaretten, en neuriede met het oog op mij:

Morgen muss ich fort von hier,
Und muss Abschied nehmen.

‘Waarom blijft U niet? - - Waarom gaat U nu weg, nu -?’, kwezelde teer mijn Duitscher met verliefderige blikken. - -

‘Waarom zou ik blijven -?’ coquetteerde ik, alsof ik hem niet begreep. - -

‘Dat weet U wel.’ - -

‘Dat weet ik niet.’ - -

Precies op dat moment hadden Dolly en Monty 't heel druk samen. Zij moest hem helpen - beweerde hij - bij de samenstelling van een van die gecompliceerde Amerikaansche ‘drinks’, waarin Amerikanen en Engelschen zoo ver zijn; er was whisky aangedragen, en absinth en citroenen en suiker, en nog veel meer....

‘Voor mij moet U blijven - -’ lispelde mijn Duitscher, zich voorover buigend. En ik geloof heusch dat de vent dacht, dat hij er daarbij interessant verliefd uitzag.

Terwijl in waarheid de dierlijke begeerte hem vuil uit zijn passie-oogen keek. - -

God, God, wat maakt ondervinding je slecht. Wat maakt het leed dat één man je kan aandoen je voorgoed wreed. - -

Vóór ik Joost liefhad had ik niet zoo kunnen zijn.... - maar, zooals nu, - zoo coquet, zoo belust op pijn doen.

Maar Joost heeft me zoovéél pijn gedaan, zoo gedesillusioneerd.

Door Joost ben ik voorgoed een andere geworden, een die wéét wat de mannen waard zijn. -

Nu haat ik hen. -

Nu wil ik hen allemaal pijn doen, zooveel ik kan - - omdat ik nooit weer een zal kunnen liefhebben zooals ik het Joost had.

Ik weet heel goed dat ik dien avond opzettelijk een spiksplinter-nieuwen hoed droeg, dien ik had gekocht voor 't 's middags in 't Casino gewonnen geld, een hoed van Lewis, die me verbazend flatteerde, had Dolly gezegd, en dien ik daarom bepaaldelijk had genomen, - - om hem doller nog te maken. -

Een heel groote hoed van zwarte tulle met een witte aigrette - - die uitstekend kleedde, sober-chic, bij mijn wit en grijs streng-sluitend tailleur. -

De jacquette daarvan lag naast mij op een stoel; ik zat in mijn dunne witte blouse, met een lagen hals en korte mouwen. - -

Ik weet dat hij den heelen avond keek naar mijn armen, gluurde in mijn hals; - - door 't inzet-stuk kon je mijn huid zien - -.

Ik lachte hem uit, om zijn sentimenteele! woorden, plagerig. - - Het maakte hem nog begeeriger. - -

‘Ik wil niet blijven. - - Ik wil niet’ zei ik, en stampte met mijn voet, zóó dat hij weer zag mijn ájour kous, uit den nauwen rok. -

Monty dronk zijn eindelijk klaargekomen drank uit, geeuwde, en vond dat we nu maar naar huis moesten gaan. -

Eigenlijk was ik hem dankbaar, achtte dat de beste oplossing. - -

Maar Dolly wou met alle geweld door de Casino-tuinen, slenterde vóóraan, verliefd aan Monty's arm hangend. - -

[p. 11]

En toen kwam hij, de Duitscher, mij op zij, zei, heel snel, terwijl zijn heete adem langs mijn gezicht ging:

‘Ik weet toch immers wel dat je alleen heengaat omdat je moet - - omdat je geen geld hebt. - - Maar ik betaal voortaan alles. - - Ik zal je een cheque geven. - -’

Ik heb naar hem geslagen. - Ik was zóó kwaad, dat ik hem met zijn eigen bloemen, die hij galant voor me had gekocht, in zijn gezicht sloeg. - - En ik schold hardop: Ploert, ploert. - -

Ik kon ineens geen enkel Duitsch of Engelsch woord vinden in mijn woede. - -

Dolly-alleen verstond het Hollandsch.

‘Wat is er nu.? - - Wat is er’ - riep ze - en lachte meteen al. - Want ze vond het een potsierlijk gezicht - zei ze later - dat we handgemeen werden midden op den openbaren weg. - Er werd al gegrinnikt om ons heen. - In Monte zijn altijd zoo véél late nachtbrakers op de straat. Monty was woedend erom, diepgekrenkt in zijn Engelsche zóógenaamde correctie. - - We zeiden geen woord meer tegen elkaar. Ik heb niet eens gemerkt hoè mijn Duitscher eigenlijk van het tooneel verdween, zich uit de voeten maakte. -

Ik weet alleen dat ik in 't Grand-hotel voorover op mijn bed lag te snikken, van kwaadheid en vernedering. -

En dat Dolly met een glas water naast me stond, en eerst lief deed, en me oprecht wou troosten, maar toen ik niet ophield met huilen kwaad werd, en uitviel:

‘In elk geval is het je verdiende loon. Je hebt hem eerst zoo ver gebracht als je hem maar kon krijgen. Monty-zelf dacht óók dat je wel wou. Ik geloof dat die 't hem verteld heeft dat je nu niet bepaald rijk bent, en dat je daarom.....’

Toen zei ik in mijn drift en zenuwachtigheid iets heel leelijks van Monty. En natuurlijk werd Dolly daarop woest-kwaad, en liep de deur uit. - - - - - - - -

Ik weet dat ze bij hem is - den heelen nacht. - - - Ik wil haar niet meer zien. Niet daarom, omdat ze met hem leeft, ben ik boos. Dat moet zij weten. Zij geeft zich niet aan hem uit geldgebrek, maar uit verliefdheid. Want ze is zelve rijk genoeg. Maar ik schaam mij voor haar. Om de beleediging die mij is aangedaan. Om de beleediging dat een man, mij, Kate de Brienne Steinberg, wou koopen, - als een publieke vrouw, - - - voor zijn geld. - - -

En ik schaam mij dat ik-zelve, door mijn coquetterie, dat heb uitgelokt.

Daarom, omdat het mijn eigen schuld is, - om mijn eigen leelijke-ik, - daarom schaam ik me zoo voor Dolly, en voor ‘Monty.’ - - -

Nu is het voorbij - - voorbij de bedwelmende vergetelheid van 't Zuiden. - -

Nu moet ik weer leven onder den killen, kouden grijzen hemel ginds, waar de menschen niet weten wat genot is, zich opsluiten in volgepropte kamers, met ‘antieke’ meubels, die hun donkere huizen nog donkerder maken, waar zij 't beetje vale zon, dat met moeite binnendringt, angstvallig afsluiten door zoo en zoovele stofnesten van gordijnen en overgordijnen. - -

Kijk, nu gaat de trein over den Jardin Public van Menton! - - Ik kan de menschen zien wandelen ginds, in hun lichte toiletten, met hun veelkleurige parasols. - - Ik geloof dat ik dat groepje daar, dat met de leuke tennis-blouses aan, zelfs herken, 't zijn die mooie slanke Engelsche meisjes, die laatst meededen aan de Bataille de fleurs. - -

‘Waar is Dolly nu? - - En Monty? - - Die zijn nog niet opgestaan misschien - of anders liggen ze in hun easy chairs, en luieren bij hun laat Engelsch ontbijt van thee en geroosterd brood en eieren; zij in die bleekblauwe chiffon tea-gown-peignoir, die haar zoo prachtig kleedt bij haar rossig haar, en met haar mooie armen en hals bloot, en haar vlugge trippelvoetjes zonder kousen, in Japansche muiltjes.

Ik wil er niet meer aan denken. - -

Ik wil denken aan de toekomst. - -

Aan mijn werk. - -

Aan mijn plicht. - -

God - God - wat een armzalig leeg woord: plicht! -

O die mooie woorden van Maurice Magre:

C'était par un jour clair d'odeurs, de couples jòints,
De feuillages et de premières robes claires...
Le soleil déclinait... Paris chantait au loin...
Une poussière d'or s'élevait de la terre...

C'était par un jour chaud, lumineux, printanier...
Je marchais seul, me souvenant de leurs paroles:
‘Soyez heureux! La solitude et l'amitié
Sont la meilleure part; que cela vous console!’

Sans doute, ils ont raison, mais que ce soir est lourd!
Qu'il mêle étrangement la chair et la nature!
Chaque ombrelle, en passant, agitait de l'amour...
Je sentis près de moi glisser une voiture...

C'était eux! Ah! la paix profonde de leurs yeux!
Ils ne s'étreignaient pas, mais c'était plus terrible
De les voir côte à côte ainsi silencieux
Regarder longuement le ciel irrésistible.

Or, ils m'apparaissaient plus jeunes et plus beaux,
Ils étaient une élite entre les créatures,

[p. 12]

 

Ils s'en allaient vers du soleil... Ils m'aperçurent,

 

Et, machinalement, j'ai levé mon chapeau.

 

 

 

J'étais un promeneur bien seul, bien misérable.

 

Penchés tous deux à la portière, ils me faisaient

 

Des signes d'amitié trop nombreux, trop aimables...

 

Mais la voiture au loin s'en allait, s'en allait...

 

 

 

Puis le soleil couchant jeta toutes ses flammes.

 

J'entendis vaguement quelqu'un dire: ‘Il est tard!’

 

Je mis mon pardessus... Le vent me glaçait l'âme...

 

Allons, décidément, c'est la meilleure part...

- - - Zoo is het ook met mij! - Ook ik ben een ‘promeneur bien seul, bien misérable.’ - En, als ik denk aan straks, dan geldt ook voor mij: ‘Le vent me glaçait l'âme.’ - -

O Dolly, Dolly! Waarom heb ik niet jouw luchtig vlinderzieltje? - Waarom kan ik niet, als jij, van den eenen man dartelen naar den anderen, zonder diepere liefde, alleen maar uit zinnen-behoefte. - -

‘Or ils m'apparaissaient plus jeunes et plus beaux,

Ils étaient une élite entre les créatures. -

Voor mij, voor mij, die terug moet in den arbeid, voor mij: la solitude et l'amitié. - -

O koude, koude, koude twee woorden. - - Ik haat je - ik haat je. - -

Ik haat de plicht. - -

Ik heb de luxe lief - en de zon - en het Zuiden - en het licht - en de bloemen - en het nietsdoen. -

Maar ik ben arm. - -

En, als je arm bent, dan moet je denken aan de ‘plicht’, alleen aan de plicht. - -

Of anders.... moet je je vrouwlichaam verkoopen voor geld, - - net als een publieke vrouw. - -

Als ik dat deed, dan kon ik nu blijven - en in 't Hotel de Paris wonen. - En mooie toiletten bestellen net als Dolly. - -

En met haar en Monty pretmaken.

Niemand hier vindt daarin iets ‘slechts’. - Daardoor wordt je hier niet ‘onfatsoenlijk’ - zooals in je eigen land. - -

Maar, ik zou 't verachtelijkste wezen geworden zijn dat er bestaat, in mijn eigen oogen, als ik dat had gedaan, datzelfde wat van Dolly vergefelijk is omdat het haar behoefte is, maar wat bij mij zou zijn lage berekening van geldbejag. - -

Daarom wil ik het niet doen. - -

Daarom zal ik voortaan altijd alleen zijn, - - omdat ik nooit meer zal kunnen toebehooren aan een man uit liefde. - -

O Joost - Joost! -

Het mooiste heb je in mij vermoord - het mooiste wat ik had te geven. - -

Nu blijft mij nog alleen maar: la solitude et l'amitié! - -

En die toekomst is vrééselijk.

(Wordt vervolgd.)