De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Desillusie,
door E. Overduyn-Heyligers
(Vervolg en slot van No. 46.)

Een enkele maal gingen ze in een schunnig kroegje, waar Henk zeker was geen kennissen te ontmoeten, samen dineeren.

Het was beter om zijn verhouding niet al te zeer te afficheeren,.... je kreeg maar gedonder.... dat had je van dat beroerde militaire baantje....

Henk bedankte nu ook zooveel mogelijk voor de invitaties voor diners en avondjes, die hij kreeg. Hij voelde zich er minder thuis, en het verveelde hem zich op te schroeven tot een gesprek, tot mooidoenerij, waar hij met zijn hersens toch niet bij was.

Met zijn zwaren stap, twee drie treden tegelijk nemend, liep Henk naar boven om zich te verkleeden.

‘Zoo.....!... ben jij hier?....’ Hij hield verbluft de deurknop in zijn hand.

Dolf had even tijd hem, zooals hij daar stond, in zijn wel wat verwaarloosd grenadiersuniform op te nemen. Hij had hem een heele poos niet meer gezien. - Verduiveld wat ziet die kerel er uit!....

[p. 762]

‘Wat kom jij doen, zeg’?....

Henk vroeg dat met iets spottends in zijn stem.

Dolf stond op, vouwde de courant dicht, en lei die op tafel. ‘Ik kom jou, namens mijn moeder, vragen of je pleizier hebt na Nieuwjaar een weekje op de Beukenhorst te komen logeeren. Ik had een invitatie voor jou en je vrouw natuurlijk’.

Henk gooide zijn overjas over een stoel, zijn pet er bovenop, en zette zijn sabel in een hoek.

‘Verduiveld hartelijk van je moeder, maar 't kan niet, zeg,... ik heb in dien tijd een voordracht, daar ik voor werken moet’, zei Henk wat gekalmeerd.

‘Nou, d'r nà dan... je kunt den tijd zoowat zelf uitkiezen.....’

‘Nee,.... nee.... dat is onmogelijk.... 't gaat niet....’

Even lichtte het in Dolfs oogen. ‘Het is voor je vrouw toch veel aangenamer om met jou samen te zijn....’

‘Ja, natuurlijk, dat is te begrijpen; maar als het nou niet kan, 't spijt me verduiveld,.... maar ik zie geen kans er een mouw aan te passen....’

Er hing even een stilte.... ‘Ik zal het mijn moeder zeggen’, zei Dolf en nam zijn sabel onder den arm, met het plan nu maar weg te gaan.

En terwijl hij daar nog stond, gingen zijn oogen naar de schrijftafel. ‘Wie is dat’? en hij wees naar het portret.

‘O, dat is Loetsie Lotti, een kennisje van me; een mooie meid he?....’

Dolf keek spottend, trok met de schouders. ‘Naar mijn smaak niet....’

‘Wat heb jij nou ook voor een smaak zeg’!.... en Henk lachte luidop met zijn ‘ho ho ho's’ van diepe basstem.

Dolf nam geen notitie van deze uitgelatenheid. ‘Kan jij nou zoo maar ten aanschouwe van iedereen dat portret op je schrijftafel zetten’? vroeg hij.

‘Ik doe 't, dat zie je.... Denk je, dat ik plezier heb, om hier als een kluizenaar te leven? Een vrouw, die altijd ziek is.... ik dank je lekker....’

‘Dat zal niemand van je vergen.... maar je kunt het overdrijven.... Wij kennen elkaar al zoo lang, dat ik je dit wel mag zeggen, geloof ik’.... Dolf zocht naar zijn woorden. Nu het geval er eenmaal toe leidde, wou hij de gelegenheid niet ongebruikt voorbij laten gaan. ‘Als je getrouwd bent, kan je toch niet en jeune homme leven’.

‘Getrouwd..... Mary en ik passen eigenlijk heelemaal niet bij elkaar’, zei Henk, ‘ik heb een heel ander temperament’.

‘Jammer, dat je dat niet eerder bedacht hebt....’

‘Ja.... ja.... maar tot die ontdekking kom je pas later,... als het te laat is.... Hier, steek liever eens op....’

Henk nam uit een kistje een handvol sigaren, lei die voor Dolf neer op tafel.

Dolf nam er een, sneed dralend het puntje er af. Iets weerhield hem weg te gaan.

‘Ga nog even zitten’, noodde Henk, met een handbeweging wijzend op een stoel tegenover hem.

‘We hebben elkaar in zoo een langen tijd niet gezien’. Jij gaat zeker nog alle Zaterdagen met verlof?....’

‘Als ik eenigszins kan wel... zoolang het huishouden nog bij elkaar is’, zei Dolf. ‘En jij toch zeker naar Amsterdam, naar Mary?....’

Dolf hield bij die vraag zijn oogen stijf op Henk gericht, wat Henk een beetje verlegen maakte.

Om zich een houding te geven, zei hij wat spotachtig: ‘dat kan je begrijpen.....’

Er hing even een stilte....

‘Ach, zie je’.... Henk deed een paar flinke trekken aan zijn sigaar: ‘ik verveel me in Amsterdam, je moet er nog niet over spreken.... maar als Mary zou willen, denk ik wel over een scheiding’. En langzaam vervolgde hij: ‘Ze is eigenlijk heelemaal geen vrouw voor me....’

Het was Dolf of hij plots een slag boven op het hoofd kreeg. Hij knikte een paar maal, zijn oogen, waarin hij het voelde branden, boorden in die van Henk.

‘Niemand heeft er nog mee noodig, maar met jou is dat wat anders,.... jij bent altijd mijn beste vriend geweest,.... en nou je me komt inviteeren met Mary.... je begrijpt natuurlijk, dat mijn excuus maar een smoesje was....’

Dolf knikte weer een paar maal, bleef hem zwijgend aanzien.

‘Nou, daarom wil ik tegenover jou openhartig zijn.... We hebben een klap in de financiën gehad, we moesten wel opbreken, .... en zoo is van het een het andere gekomen.... 't liep er toch naartoe. Mary is een heel goed vrouwtje.... maar niks voor mij....’

‘Dat heb je me al meer dan eens gezegd,’ zei Dolf wat ongeduldig. ‘Jullie waren vroeger toch heel gelukkig....’

[p. 763]

‘In den beginne, nou ja.... Ze is niet iemand, die je boeien kan op den duur.’

‘Mary is een hoogstaande vrouw,’ viel Dolf in de rede.

‘Allemaal heel mooi, maar ik wil wel wat anders. Bovendien kon het ook niet langer; we moesten er een eind aan maken. En je begrijpt, toen de duiten op waren was het heelemaal mis.’

‘Nee, dat zie ik niet in; als je van elkaar houdt, doe je dat met en zonder geld. En zooals je nou leeft zal je dat toch ook heel wat kosten; die Lucia, of hoe heet ze ook, zal je wel niet voor niets hebben; bij die soort menschen is het maar om de dubbeltjes te doen.’

‘Loetsia,.... Loetsia....’ verbeterde Henk, en sloeg een blik op het portret., en met iets jovialigs in zijn stem ging Henk voort: ‘Voor niets natuurlijk niet, en ik kom al aardig in de beer.... daarom wou ik er juist een eind aan maken.... Zoo zijn het twee huishoudens....’

‘Je bent toch niet van plan haar bij je te nemen?’ vroeg Dolf.

‘Nee, maar als Mary in een scheiding toestemt,.... trouw ik ze.’

‘Ben je krankzinnig?.... Dat meen je niet!’.... Dolfs gezicht was een en al verbazing.

‘Verdomd, zeg....’

Henk staarde Dolf tartend aan.

Dolf stond op, hing zijn sabel in de haak; om zijn lippen lag een verachtelijk lachje.

‘Die stap zal je eeuwig berouwen.... dat zijn geen menschen daar je mee trouwt. Dwaasheid’! Hij knoopte zijn overjas dicht, zocht naar zijn hoofddeksel. ‘Dat is een stap, waar je eerst wel eens ernstig over mag denken. 't Is nou allemaal mooi en aardig, maar als je zoo'n mensch den heelen dag in je omgeving hebt, stoot je je elke minuut aan haar eigenaardigheden om niet wat anders te noemen, iemand, die zoo bij jou in aanleg en opvoeding ten achteren staat’.

‘Loetsia niet’, verdedigde Henk. ‘Ze is van heel goede familie’...

‘Jawel... jawel... dat kennen we... En denk je met haar wel van je tractement rond te kunnen komen?....’

‘Beslist!... je weet niet hoe zuinig ze is, ze heeft heel andere eischen dan Mary’.

't Stak Dolf, die vergelijking.... ‘Totdat ze je aan den haak heeft, dan is het te laat....’

‘Ja, jij bent bevooroordeeld, omdat je de geschiedenis beroerd voor Mary vindt...’

‘Pardon... dat vind ik heelemaal niet,... ik spreek in het algemeen, als vriend en kameraad. Ik zou zoo iets iedereen afraden, en ze zullen 't je verduiveld kwalijk nemen ook....’

‘Nou ja, mij een biet, ze maken me niks in den tegenwoordigen tijd’, pochte Henk.

‘Maken.... maken.... je hebt geen toestemming meer te vragen!.... maar je carrière is naar de bliksem. Je begrijpt, dat je 't nooit verder brengt dan tot kapitein, als je 't nog zoover brengt en bij de grenadiers zal je 'm ook gauw fileeren....’

‘Dat kan me niet schelen, ik vind 't hier toch een beroerde boel.’ Henk keek Dolf triomfantelijk aan.

‘Best mogelijk, maar 't is toch lam om er uit geknikkerd te worden....’, zei Dolf.

‘In mijn geval niet’, blufte Henk, rood van opwinding. Hij vond Dolf gewoon belachelijk met zijn zedepreek. ‘Jij bent ook wat veranderd in je ideeën’, zei hij en lachte smadelijk.

‘Veranderd niet,.... we hebben allemaal onzen jongen tijd gehad; maar daar komt eens een eind aan, en dan bezie je de zaken van een anderen kant. Enfin.... ik hoop, dat je je nog wel eens bedenken zult, eer 't zoover is.’....

‘Nou, mijn besluit staat zoo vast als een muur....’

‘Arme kerel.... die Loetsia heeft je leelijk onder haar pantoffel, ik zou maar zien, dat ik er op de een of andere manier af kwam.... als je de schellen van de oogen vallen is het te laat’.

‘Ik heb alles veel te goed overwogen; maar ik dank je wel voor je goeden raad - 't is goed bedoeld, dat weet ik.... dagjes...’ En Henk schudde met nerveus lachje Dolfs hand.

Mary logeerde sedert een paar dagen op de Beukenhorst.

Dolf was haar met zijn twee zusjes van de tram gaan halen.

Na zijn bezoek bij Henk was er in hem een dolle vreugde gestort. 't Leek hem bijna ondenkbaar wat hij van Henk gehoord had, en soms werd het hem bang, als hij dacht, dat het alles een droom was van zijn verhit verbeelden. Hij zou nu met Mary kunnen praten over zijn eigen plannen, Mary, die hij niet anders kon denken, dan mijlen ver van hem afstaand,.... nu vrij.... Hij moest zich

[p. 764]

dat telkens herhalen, zijn twijfel liet hem niet los.

Ondenkbaar, hoe hem alles was meegeloopen. Hij kon zich niet ontveinzen, dat zijn list om ook Henk bij zijn ouders te noodigen een troef was geweest, waarmee hij het spel in zijn handen kreeg. Door die invitatie had hij Henks confidentie uitgelokt. Dien kant moest het uit, dat stond vast in zijn denken;.... maar zoo gauw.... zoo ganschelijk onvoorbereid, 't kon haast niet. En toch was het waar....

Dagen lang liep hij rond met de gedachte hoe hij het Mary zeggen zou, zonder haar te bezeeren. Wachten tot het een publieke zaak was, leek hem niet raadzaam, schoon hij wel in zag, dat dit correct zou zijn.

Hoeveel maanden zouden er niet verloopen eer de scheiding was uitgesproken.... Zoolang te wachten was hem onmogelijk. En nu hij zoo op het onverwachts tot de erkenning was gekomen van zijn recht om Mary voor zich te winnen, was elk dralen onnoodig.

Was hem niet door Henk zelf die vrijheid van handelen gegeven?....

Och.... hoe verlangde hij naar het oogenblik, dat hij Mary bij zijn ouders zou zien!...

In zijn gedachten had hij al alles met haar besproken, wist hij haar al heelemaal van hem, waren ze al zoo intiem, dat het hem wonderlijk was, zijn verlegenheid te bespeuren, toen hij voor het eerst tegenover haar stond, en hij zich nu voelde onzeker over de dingen, die hij gezien had als een voldongen feit.

Dagen lang spande zich zijn denken en verlangen op dit eene: Mary in den tijd, dat ze bij zijn ouders was over zijn liefde te spreken. Hij overwoog wel eens of hij zijn moeder in het geheim zou nemen, maar die gedachte verwierp hij weer snel. Was hij dan al zoo zeker van Mary....? Ze mocht hem wel graag, maar verder....?

Een drukkende spanning lag dagen lang om zijn hersens, hij voelde het kloppen in zijn slapen, en een hevig rood drong hem telkens naar het voorhoofd.

Zijn zusjes hadden elkaar veelbeteekenend aangezien, toen ze met hem den straatweg heen en weer liepen, wachtend op de tram, waarmee Mary zou komen.

Het had hard gevroren, en een heldere zonneschijn vroolijkte over de wit berijpte takken van de hooge boomen langs den weg. Een enkele druppel tikkelde soms naar beneden, bleef hangen en bevroor dadelijk tot een vonkelenden diamant, waarin het zonlicht speelde.

De twee meisjes hoopten op ijs, betrokken Dolf in hun plannetjes.

Maar hij had nauwelijks aandacht voor haar dartel gesnap, hij vond het vervelend telkens in zijn denken gestoord te worden, zei, dat ze maar met anderen een afspraak moesten maken voor hun tochtjes, hij had zijn schaatsen in den Haag gelaten....

Dolf vond het jammer die koude en het ijs. Hoeveel aangenamer zou het geweest zijn, als het zomer was, en hij met Mary een lommerrijk plekje van den grooten tuin had kunnen opzoeken tot een intiem gesprek....

Hij was zoover van zijn zusjes afgedwaald, dat ze hem moesten roepen, toen ze de tram zagen aankomen.

Hij kwam nog juist op tijd genoeg om Mary te helpen uitstijgen, en voor haar koffertje te zorgen.

‘Pas op, 't is glad’.... waarschuwde hij, haar arm nemend naar het rijtuig gaande.

‘Hier heb je mijn zusjes: Louise de oudste en Lientje, de tweede’.

Mary voelde dadelijk sympathie voor de eenvoudige meisjes, die haar zoo ongekunsteld begroetten, de oudste met haar ernstige donkere oogen, en de jongste, een backfisch met den langen blonden vlecht op den rug.

De tocht naar huis, die niet langer dan tien minuten duurde, had iets gedwongens nog, dat dadelijk wegviel, toen Dolfs moeder bij aankomst Mary met haar vriendelijken glimlach welkom heette.

‘Ik wist niet, dat je nog zulke jonge zusjes had, Dolf’, zei Mary, toen een klein meisje van tien jaar op haar afstormde en haar dadelijk wilde meetronen naar haar poppenkamer.

‘O, er zijn er nog veel meer, en nog kleiner, die komen straks wel, nu slapen ze nog’, zei Dolf en ging met zijn moeder mee, om Mary haar kamer te wijzen.

In het vertrek, dat tot logeerkamer was ingericht, brandde een koesterend vuurtje, en door de twee groote ramen, die op den tuin uitzagen, viel het heldere zonlicht naar binnen.

Het was al van een heerlijke bekoring voor Mary. Het gezellige hoekje bij een der ramen, waar een kleine canapé stond met een paar stoeltjes en een laag tafeltje.

‘Dat is een attentie van Dolf’, zei mevrouw Verberne, wijzend op de vaas met rozen, die er op stond.

[p. 765]

Mary zag hem dankbaar aan, voelde zich lichtelijk blozen. ‘Je moet me maar niet te veel verwennen, dan valt 't me weer zooveel te meer tegen, als ik weg ben’, zei ze.

Maar Dolf praatte er overheen, wees haar een rek met boeken waar ze wellicht iets bij zou vinden, dat haar interesseerde.

Toen hadden ze haar alleen gelaten. ‘Je wilt misschien wel wat uitrusten?’ vroeg mevrouw Verberne met een medelijdenden blik op het frêle vrouwtje, dat ze wel eens graag onder haar hoede zou willen nemen voor een poosje, om haar even gezond en blozend te laten worden als haar eigen schooltje. ‘Je vindt ons beneden, waar ik voor de thee ga zorgen, je hoeft heelemaal geen toilet te maken, we zijn onder ons’ en mevrouw Verberne nam Dolf met zich mee....

Mary ruimde haar goed in de kast, verwisselde haar tailleur voor een eenvoudig huisjaponnetje van donkerblauw velours chiffon: 'n effen rokje en kimonolijfje, dat haar heel jeugdig stond.

De reis had haar toch wel wat vermoeid, en ze vond het heerlijk zich hier even te kunnen laten gaan.

Mevrouw Verberne had ze zich heel anders voorgesteld, meer een vrouw van de wereld dan de geposeerde dikke dame met het eenvoudig kapsel en de strakke donkere japon. Toch wel iets sympatieks was er van haar uitgegaan, vond Mary, en ze bleef even naar buiten staren naar de witte boomen, die haar oogen verblindden.

Roerloos stond de lucht, waarin een enkel witgrijs wolkje zacht wegdreef. De Beukenhorst leek haar een groot ouderwetsch huis, met hooge ramen, en diepe vensterbanken En zooals ze zich daar neerzette aan het lage tafeltje waar Dolfs rozen op stonden en haar oogen gingen van het gloeiende vulkaantje naar buiten, waar de tuin zich wit strekte, in die roerlooze pracht van winter-namiddag, had ze zich kunnen wanen in een sneeuwpaleis te zijn.

Geen enkel geluid van het levendige, vroolijke troepje beneden drong tot haar door. En zoo stil bleef ze droomstaren naar het grillig vuur van den vulkachel. De kleine roode vlammetjes, in grillige uitpunting, speelden tegen de helderglimmende mika-ruitjes. 't Was of haar ziel met die vlamsprongetjes en het spelend gestoei van de lichtjes meehuppelde, het zachte geflikker, even kwijnend dan weer oplevend, haar in dien toovercirkel meelokte.

Een onbewust verlangen bloeide in haar op.... Ze dacht aan Dolf,.... en ze voelde den druk van zijn stevige hand. En een verlangen onbewust naar hem, den sterken, robusten jongen groeide in haar. O, als nu de deur open ging, en hij binnen kwam.... ze hem hier voor zich zou zien als toen dien avond in den trein....

Haar denken concentreerde zich op hem alléén. Het was haar of in dit groote huis niemand was dan hij....

Een vage schemer zeefde aan, tooverde een grijzen sluier over Mary, die haar zachtkens dekte. Ze zakte weg in een zoeten sluimer, haar hoofd achterover geleund tegen den rug van het kleine fauteuiltje, haar handen verslapt, willoos op haar schoot.

Zoo bleef ze eenige oogenblikken voortsoezen, tot een vlucht musschen, die elkaar een nachtverblijf in het geboomte bij het raam betwistte, haar deed opschrikken. Ze zag op haar horloge: een vol uur was voorbij gegaan. Had ze dan geslapen....?

In de huiskamer beneden vond ze de heele familie.

Mevrouw Verberne schoof een stoel voor Mary naast den hare, en zoo schaarden allen zich rond de groote tafel, waaroverheen een fluweelen kleed van diep donkere kleuren gezellig aandeed.