De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Overzicht van de Week.

I.
De onzedelijke zijde van het huwelijk.

Een dezer dagen in Frankrijk voorgekomen poging tot vergiftiging, - op zichzelf eene vrij-alledaagsche geschiedenis - trof mij, in verband met een gesprek dat ik onlangs had met een heer, die het huwelijk een ‘onzedelijke instelling’ noemt. In zekeren zin heeft deze meneer namelijk gelijk; dat dacht ik opnieuw toen ik het hierboven-bedoelde feit las. Eene gehuwde dame namelijk ontving eene bezending vruchten, anonym, waarvan het uitwendig voorkomen haar verdacht voorkwam. Zij liet ze onderzoeken, en de chemicus constateerde dat ze sterk met giftige bestanddeelen doortrokken waren. Hierop gaf de dame in quaestie haar vermoeden te kennen, dat de anonyme afzender zou zijn de maîtresse van haren man. En deze maîtresse is inderdaad in voorloopige hechtenis genomen. Zij ontkent echter beslist hare schuld, en de echtgenoot der beschuldigster is zijnerzijds evenzeer van die onschuld overtuigd, en onthult openlijk - door zijne vrouw-zelve daartoe gedwongen als het ware, - den intiemen achtergrond van dit schandaal. ‘Mijne vrouw’ - aldus verklaart hij in le Matin - ‘weet zeer goed dat ik meermalen reeds haar ontrouw was. Maar zij weet ook wáárom ik dat ben. Ik namelijk ben jong en gezond. Zij is dat laatste niet meer. Na de geboorte van ons tweede kind, eenige jaren geleden, moest zij zich dientengevolge de echtelijke gemeenschap voorgoed ontzeggen. Mij was die absolute onthouding echter niet mogelijk. Ik zocht dus bevrediging elders, niettegenstaande ik van mijne vrouw en van mijne kinderen veel houd, en niet denk aan echtscheiding. Ongelukkig echter ziet mijne vrouw dezen toestand geheel anders in. Zij is woest-jaloersch, beschuldigt iedereen links en rechts, - en maakt mij dientengevolge het leven tot een hel.’ - -

De vraag, reeds meermalen in de Holl: Lelie behandeld, door verschillende menschen, mannen en vrouwen, gehuwde en ongehuwde, rijst ook nu weer: Wie is hier nu eigenlijk de schuldige, de man, of de vrouw? M.i. is in een geval als dit zeer beslist de vrouw de schuldige. Zeker, het is hard voor haar, heel hard, dat haar lichaam haar ontzegt datgene waarop zij recht heeft volgens haar huwelijk. Maar - -, die toestand eenmaal zoo zijnde, handelt zij m.i. geheel en al onredelijk door haar jongen, gezonden man een onthouding te willen opleggen, die billijk niet van hem is te vergen. Door hem aldus te willen dwingen tot eene zelf-onthouding, - waarop zij volgens de huwelijkswetten recht heeft maar niet volgens die der billijkheid - toont zij naar mijne meening geen waarachtige liefde tot hem, maar wel die heerschzucht van bezitster, die zoo menige gehuwde-vrouw verwart met liefde. Liefde is zelfopofferend, accepteert bereidwillig

[p. 630]

het onvermijdelijke. Heerschzucht daarentegen laat rechten gelden, en offert het geluk van den man op aan eigen trots en beleedigde gevoelens. Door deze en dergelijke zonder twijfel heel dikwijls voorkomende intieme misstanden in het huwelijk rijst daarom de vraag: hebben zij niet eenigszins gelijk, die in een wettelijke verbintenis ten slotte een onzedelijke verbintenis zien welke tien tegen een moet leiden tot zulke heillooze gevolgen als bedrog en verleugening zijdens den gewoonlijk het langst-jong-blijvenden echtgenoot?!

- - Men versta mij wel, ik spreek hier enkel van een wettelijke en niet van een godsdienstige verbintenis. Want, het spreekt m.i. van-zelf dat in dit láátste geval -, voor hen dus die het echtverbond beschouwen als een door God gelegd en knoop, - geheel àndere overwegingen en verplichtingen gelden. Deze laatste categorie heeft zich te houden aan de door den bijbel omtrent het huwelijk gegeven voorschriften, en moet zich, in verband daarmede, weten te dwingen tot het gehoorzamen van die bijbelsche voorschriften, ook al kost dit nog zooveel moeite of zelfverloochening. Voor die groote meerderheid echter, die 't huwelijk enkel als een maatschappelijke instelling beschouwt, rijst de vraag steeds meer en meer, of de aldus op het stadhuis, per contract, gesloten band niet in menig geval veel meer aanleiding geeft tot heimelijke onzedelijkheid, en daaruit voortvloeiende ongelukkige verhoudingen, ja zelfs misdaden, dan het geval zou zijn, ware ieder der betrokken partijen vrij den eigen weg te gaan. - In elk geval, hoe dit zij, het is wèl der moeite waard juist in dit Blad, waarin zoo menige vrouw reeds zich beklaagde over den ontrouw van haren echtgenoot, er ook eens de aandacht op te vestigen in hoeverre die ontrouw niet soms alle reden heeft tot verontschuldiging, en bovenal de vraag op te werpen, of het niet hooger staat, en getuigt van meer wezenlijke liefde, nu en dan een oog dicht te doen, en te laten botvieren wat nu eenmaal vráágt naar bevrediging, dan den ‘wettig’-aangehuwden man te vervolgen dag in dag uit met jaloezie-scènes, verwijten, en aanspraken op het exclusief bezit van zijn persoon - terwijl men intusschen niet meer in staat, of niet geneigd is, de eischen van diens lichaam te bevredigen.^*)

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

*) Het is intusschen gebleken dat de dame in quaestie zelve de geheele vergiftiging heeft gesimuleerd, om daardoor hare mededingster te kunnen beschuldigen. En deze ontdekking levert het bewijs, dat de door haar man meegedeelde feiten juist zijn, en dat inderdaad eene grenzenlooze jaloezie de drijfveer is geweest harer lage handeling.

II.
Straatgevaren.

In aansluiting aan mijn stukje ‘Het Hoedenspeldengevaar’ (Overzicht v/d Week I in het vorig nommer der Holl. Lelie, No. 39) vestig ik de aandacht op een Haagsch straat-gevaar, dat m.i. wèl de aandacht verdient der politie. Immers, dezer dagen was ik er getuige van hoe in de stille Hugo de Grootstraat een bejaarde heer en dame op het trottoir werden aangereden van achteren door een opgeschoten, tot de gegoede klasse behoorend, brutaal wicht, van ongeveer tien jaar, dat voortdurend op die wijze het trottoir onveilig maakte, en, toen de oude dame in quaestie tegen den muur viel, en door haar man werd vastgegrepen, niet eenmaal eenige excuses aanbood, maar integendeel tusschen hen doordrong op de meest-onhebbelijke wijze. Dit rol-schaatsen-amusement wordt sinds lang toegelaten op zoo drukke verkeerspunten als b.v. dat in het Noordeinde bij het Paleis, waar men dientengevolge steeds gevaar loopt te worden omvergereden door de rol-schaatsen-rijdende jeugd, en dit feit is al op zich zelf beschouwd niet bevorderlijk voor de toch reeds zoo voortdurend bedreigde veiligheid der voetgangers. Waar echter moet het heen wanneer thans deze voetgangers ook op het trottoir, en in stille nette straten, niet meer zeker zijn voor dergelijke, van kinderen uit de gegoede klasse niet te verontschuldigen onhebbelijkheden? Ik voeg er namelijk opzettelijk bij: uit de gegoede klasse, omdat ik dit rolschaatsen-gedoe op de straat herhaaldelijk heb gezien in den laatsten tijd van kinderen uit den welgestelden stand, en in wijken als die waartoe de Hugo de Grootstraat en het Noordeinde behooren, die niets te maken hebben met volksbuurten. Immers, dat men dáár, in volksbuurten, een oogje toedoet waar het op straat spelende kinderen geldt, dat juich ik van harte toe; die kinderen hebben helaas geen andere speelplaats dan de straat. Iets anders echter is het waar het zoogenaamde jonge-juffrouwen en jongeheertjes betreft, die, mooi-aangekleed en mooi-uitgedost, niet thuisbehooren op den openbaren weg als eenige toevlucht om zich te vermaken, en voor wien althans geen verontschuldiging behoeft te worden gemaakt indien zij daar overlast veroorzaken. Ongelukkig echter heb ik meermalen opgemerkt dat juist de éérstgenoemde soort kinderen, de haveloozen, uit de volksbuurten, veel gauwer door een

[p. 631]

agent worden geringeloord dan het hierboven door mij bedoelde ‘beschaafde’(?) genre. Laten zulke haveloozen maar eens in een troepje samenscholen voor een Sinterklaas of een speelgoed-winkel, al heel gauw komt er dan een agent, die hen, boos, aanmaant tot ‘voortloopen.’ Daarentegen mogen goedgekleede volwassenen tot in het oneindige toe dezelfde straat verstoppen door met elkaar te blijven staan leuteren en kletsen, in dat laatste geval zal het geen politie-agent invallen hen, wegens stremming van het verkeer, uiteen te doen gaan. En zoo is het ook met de rolschaatsenrijdende, tollende, en hoepelende ‘jonge-dames’ en ‘jonge-heeren.’ Die mogen zich veroorloven - omdat papa en mama te gierig zijn om voor hen een kindermeid te huren of een speelkamer in te richten - om op de straat ongestraft diezelfde, voor andere menschen gevaarlijke genoegens na te jagen, welke men den armen kinderen terstond verbiedt.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

III.
Den dieren ten goede.

In Het Vaderland vond ik het onderstaande stukje:

Hooge dierenvrienden. - Blijkens mededeelingen in buitenlandsche bladen zijn de heer en mevrouw Poincaré, die geen kinderen hebben, warme dierenvrienden. Van zijn poes en zijn hond zeide hij eens tot een vriend:

‘Gij weet niet hoeveel genoegen ik aan deze geheimvolle schepsels te danken heb, die volstrekt geen minderwaardige wezens zijn. Hun instinct staat hooger dan onze meest gevormde en fijnste denkmethoden. Ik bespeur aan hen een logischen zin, veel dieper dan de meeste menschen tentoonspreiden, en een verfijning van het gevoelsvermogen waartoe tal van menschen onbekwaam schijnen.’

Dat de heer Poincaré een vijand is van de jacht spreekt nu wel vanzelf.

Het hoofd ‘Hooge Dierenvrienden’ is teekenend voor het kruiperige van couranten-stijl! Maar in dit geval erger ik mij geenszins daaraan. Integendeel, juist omdat de wereld zoo kruiperig is, juist daarom komt het voorbeeld van deze ‘hooge dierenvrienden’ den katten, honden, enz., ten goede. De groote massa, in Frankrijk en elders, zal het nu namelijk deftig en chic gaan vinden, op dit ‘hooge’ voorbeeld, om van dieren, enz. te houden, en.... niet te jagen.

Och, hadden we ten onzent óók maar zulke ‘hooge dierenvrienden,’ en die den moed hunner overtuiging zoo verstandig durfden uitspreken als Frankrijks nieuwe president, het deed, hoe oneindig zou dat der dierenwereld, den herten, wilde zwijnen, enz., ten goede komen! Want, wat nu zich inbeeldt aristocratisch en voornaam te doen door jagen, dat zou dan plotseling een innigen af keer aan den dag gaan leggen van datzelfde vermaak.

Daarom - mij is Raymond Poincaré sympathiek, héél sympathiek.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

IV.
Aan wien de schuld?

In de Vrije Socialist van l.l. Woensdag staat het volgende te lezen:

Hoe maakt de koningin het? Of: wat is die krant toch interessant!

- Hoe maakt de koningin het toch in den Taunus? Ziedaar de gewichtige vraag waarmede een aantal persridders in de laatse weken, vooral, nu ‘Zij’ met ‘Hem’ in den Taunus vertoeft, zich bezighouden. Een vraag, wèl de moeite waard om zich het hoofd over te breken, als men persridder is! Wat drommel! Harer Majesteits onderdanen moeten toch wàt van ‘Haar’ hooren, als het dan niet kan zijn van haar koninklijke daden, dan maar over ‘Haar’ koninklijke gezondheid en die van ‘Haar’ Gemaal.

Hoeveel kopjes thee heeft het H.M. of Z.K.H. behaagd bij het ontbijt te gebruiken? De pennelikkers zouden het ons gaarne berichten, liefst telegrafisch, als zij maar kans zagen er achter te komen; of zouden zij het wél weten, maar het niet mogen verklappen? Is het wellicht een Staatsgeheim? Hoe het zij, van de thee vernamen wij tot nog toe niets; maar men seinde aan de N.R.Ct. ander schokkend nieuws uit den Taunus.

Eenige persridders van dat blad zijn er n.l. op uit geweest om dit nieuws te verzamelen. Zij zijn naar het sanatorium gegaan, waar Heinrich de Zwijnendooder herstel zoekt voor zijn ‘neuralgiën’, en hebben daar voor het hek een kwartier staan hunkeren om toch iets van de koninklijke familie te zien. En ziet! hun onderdanig geduld werd zoowaar beloond. Ze zagen n.l. de koningin, die haar man kwam bezoeken, uit de auto stappen, en ze zagen ‘het blonde meiske’ (kranten-lakeien-naam voor prinses Juliana) voor het venster!

En toen ze eerbiedig hun hoeden zwaaiden kwam er 'n duitsche diender, en die beval hun

[p. 632]

gauw te maken dat ze wegkwamen, omdat ze de rust verstoord hadden door hoedengezwaai...

Wat niet wegnam dat onze persridders tevreden en verheugd, ‘in het bewustzijn dat ons koninklijk huis goed bewaakt wordt,’ naar het telegraaf-bureau ijlden, om aan hun blad het belangrijke nieuws te seinen, dat zij de koningin uit haar auto hadden zien stappen, en dat ze prinses Juliana voor het venster hadden gezien, spelende met 'n bal!

Maar den volgenden dag zat de krant wéér om vorstelijk nieuws verlegen; of de pennelikkers toen de koningin of den Zwijnendooder, die aan neuralgiën lijdende is, zèlf hebben uitgehoord, òf dat zij 'n mede-lakei hebben geïnterviewd - we weten het niet, maar in de krant kon men o.m. lezen:

‘De koningin doet alléén de dringendste regeeringsaangelegenheden af...’

‘De koninklijke familie voelt zich op de Hohe Mark buitengewoon goed; alleen heeft zij te kampen met het koude, gure weer...’. enz.

Wij kunnen ons levendig voorstellen hoe een koningin, die zoo te kampen heeft met de koude, geen gelegenheid heeft haar volle aandacht te wijden aan de regeeringszaken, ofschoon zij daarvoor uit de zakken harer onderdanen betaald wordt, en dat zij evenmin, om dezelfde reden, eenige belangstelling kan toonen in het lijden van eenige duizenden harer onderdanen, die midden in den winter door de sigaren fabrikantenvereeniging op straat zijn gezet, omdat zij zich verstout hebben een beetje hooger hongerloon te eischen.

Och, als men koningin is, dan heeft men het al zoo volhandig met reizen en trekken, dat eenige kennis van den toestand des volks nauwelijks nog geëischt kan worden. Een koningin behoeft immers haar volk niet anders te kennen, dan als een juichende, met oranje getooide massa, aan weerszijden van den weg geschaard, die men in vliegende vaart, geëskorteerd door militairen, passeert!

Is het noodig dat zij eenige notitie neemt van den kamp harer onderdanen met koude en honger, met uitzuigende fabrikanten en ranselende politieploerten?

Wel neen, dat is immers allemaal heel erg onbelangrijk in vergelijking met de ‘neuralgiën’ van den Zwijnendooder, en den ‘kamp’ met koude, waaronder zij zoo gebukt gaat! De pers neemt er ternauwernood eenige notitie van, terwijl zij aan den gezondheidstoestand der koninklijke familie al haar aandacht schenkt.

‘De koningin kampt met de koude’ - ziedaar het nieuws van den dag.

Ik vraag U, Oranje-lievende Nederlanders, die U aan zulke taal ergert, - of ook U, die er een gevaar inziet voor eigen-ik, in het ondermijnen, door zulke artikelen, van het ‘wettig gezag’, - ik vraag U, aan wien de schuld?

Aan wien anders dan aan de kinderachtige pennelikkers, die zulken weeïgen nonsens seinen aan hunne bladen, en aan de redacties van die bladen, die dien weeïgen nonsens opnemen?

Mij-ook heeft, zoodra ik 't las, dat kinderachtig-onnoozel-lakei-woordje ‘'t blonde meiske’ getroffen, als het zooveelste bewijs van de kruiperigheid van zeker soort pers-ridders. Ik-ook heb hen in gedachten uitgelachen, om hun er nog mee vereerd zijn geweest, dat een duitsche agent hen smadelijk wegjoeg, en ik-ook heb mij afgevraagd, toen ik die slaafsche jammerklacht las over de ‘met de koude kampende’ koningin, of de redactie van zoo'n blad, dat zulke laffe praat opneemt, dan geen seconde stilstaat bij het schreeuwend contrast tusschen de werkelijke beteekenis van 't feit ‘met de koude kampen’ en den toestand van rijkdom en welverzorgdheid, waarin een vorst verkeert, ook bij 't guurste weder! En daarom verwondert het mij heusch niet, dat een anarchistisch orgaan als De Vrije Socialist zich gretig meester maakt van zulke laffe uitdrukkingen, om een smaad-artikel samen te stellen als het hierboven afgedrukte. Heusch, het zijn de menschen van het slag Catharina van Rennes, en van het slag van die pers, die hare stukken en die van haar soort gretig opneemt, die de eigenlijke oorzaak zijn van een richting welke zij om het hardst verafschuwen en vreezen. Zij, de persridders van het slag, dat de Koningin beschrijft, sjouwend met een ‘tasch met staatspapieren’, dat jubelend afdrukt, hoe de Prins tot een duitschen jongen zei: Je hebt je muts verkeerd op, enz., enz., zij zijn het, die de Vrije Socialist de meeste en dankbaarste stof leveren. Dan is mij een bericht als dat hetwelk ik in het Overzicht hierboven afdruk uit het Vaderland althans oneindig sympathieker; - al is de titel ervan dan ook kruiperig-gekozen, het bericht als zoodanig heeft een inhoud, een zeer opvoedenden, van een verstandig oordeel en warm-voelend hart getuigenden inhoud. Indien de ‘welgezinde’ pers er zich op toelegde alleen zulke wezenlijk der vermelding wáárd zijnde dingen mee te deelen van vorsten en vorstenleven, dan zou zij méér eerbied afdwingen voor hen, dan door zich te vernederen tot

[p. 633]

rechtmatig bespottelijk gemaakte lakei-berichtjes over eene ‘met de koude kampende’ Koningin en een ‘blond-meiske.’ Enz.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

V.
Voorheen en thans!

Voorheen joegen we Engeland op zee schrik aan; voorheen voerden onze zeehelden een bezem in top, als bewijs hoe zij de zee schoon veegden; voorheen werden we daarom door die Engelsche natie gevreesd en geëerbiedigd, dwongen we haar, door de Witt, door de Ruyter, door zoovele anderen, met onze staatkunde rekening te houden, en ons te ontzien.

Thans echter tellen we niet meer mee in al die opzichten. Thans moeten we het rustignederig aanzien, hoe Transvaal door datzelfde Engeland is ingepalmd, ja we zijn nog blij toe, als het dan achterna den generaal, die bij die inpalming een hoofdrol speelde, wil hierheen zenden om een revue te houden over onze jongens, en als we die jongens mogen kleeden in apenpakjes van door hem bedacht model, en als ze door hem bedachte militaire spelletjes mogen aanleeren. - -

Neen, stil, we hebben thans toch óók wat om trotsch op te zijn! We kunnen thans óók wel wat! We kunnen - let wel - we kunnen een Engelsche amateursclub verslaan in 't voetballen! Dat is nu wel niet zóó wereldschokkend als het meesterschap op de zee, door de Ruyter en de Trompen veroverd, maar 't is toch een grootsch slot van een grootsch gebeuren! Aldus beëindigt de Telegraaf een eindeloos lang wauwel-jubel-verhaal over dezen residentie voetbal-wedstrijd. -

Indien de de Ruyters, de de Witten, de Trompen, indien al die mannen van een vervlogen grooten tijd, toen we wat beteekenden op het wereldtooneel, eens zoo'n bombast konden lezen! Gelukkig maar voor hen dat ze 't niet kunnen. Ze zouden zich nog in hun graf ergeren, dat ze zich zooveel moeite voor niets hebben gegeven, zooveel bloed hebben vergoten, zooveel staatkundige listen hebben aangewend, om ditschitterend ‘grootsch gebeuren’, als onze laatste en éénige overwinning op Engeland, te zien geboekt in de hedendaagsche historie!

Helmers zong eens, in zijn Holl. natie, over de Evertsens en hun heldendood:

O wie bij dit verhaal zijn hart niet voelt ontgloeien,
Niet naar zijn tombe snelt en daar een traan laat
vloeien.... - -

Wel, als de goeie man nu nog leefde, dan zou hij zien, hoe de hedendaagsche Nederlanders allang niet meer snellen naar de graftomben der zeehelden, om dáár ‘tranen te laten vloeien,’ maar hoe zij enkel nog in geestdrift kunnen ontsteken wanneer zij het hartverheffend schouwspel genieten, dat een Engelsch troepje sportliefhebbers de ‘nederlaag’ lijdt bij een voetbal-wedstrijd. - Ja, als je ook op andere wijzen geen zegepralen meer weet te behalen, dan moet je maar ‘grootsch’ doen op zulke overwiningen, - dat is óók een standpunt!

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

VI.
Ai ziet, hoe goed, hoe lieflijk is 't
Waar zonen uit hetzelfde Huis als broeders samenwonen,
Waar 't liefdevuur niet wordt verdoofd. (Psalmen).

Een lezer zendt mij een uitknipsel uit het pers-overzicht van het Handelsblad van 18 Maart j.l., waarin de christen-predikant-partijleider, dr. Bronsveld, zijn ‘broeder in Christus’, dr. Abraham Kuiper, o.a. de volgende lieflijkheden toedient. (Het pers-overzicht in het Handelsblad is ontleend aan dr. Bronsveld's orgaan: Stemmen voor waarheid en vrede):

Het neo-calvinisme is een geniale en wonderlijke creatie, welke wij aan dr. Kuyper danken. Zij, die tot dit fenomeen behooren, gelooven met Calvijn zeer sterk aan de uitverkiezing. Ook achten zij zichzelven tot het getal dergenen, die uit deze tegenwoordige booze wereld geroepen zijn, om als verloren zondaars, in zichzelven gansch ellendig, door de enge poort in te gaan tot het eeuwige leven. Zij spreken gaarne van stoere Puriteinen, en achten zichzelven gansch verwerpelijk. Maar wat heeft dr. Kuyper geleerd? Dat zij in deze wereld zeker het vleesch moeten kruisigen, maar dat kunnen doen op een zeer aangename manier. Paulus had van de Joden veertig slagen min één vijf maal ontvangen, en driemaal was hij met roeden gegeeseld. Vergelijk den zóó geteisterden rug van den apostel eens in uw gedachten met de wèlverzorgde voorlieden onder de neo-calvinisten Hun deel is, behalve de uitverkiezing tot de eeuwige zaligheid hiernamaals, hier in dit leven het vol genot van ‘de gemeene gratie’.

Dat is eerst een vondst! Men baadt zich in weelde, en geniet met volle teugen het goede der aarde; men laat de borst zich tooien met ridderordes zelfs door een wellusteling als Leopold 11; men richt maaltijden aan in den trant van Lucullus, dingt naar de hoogste, de meest winstgevende betrekkingen, is niet een

[p. 634]

zuurdeesem dat de wereld van zijn smaak doortrekt, maar omgekeerd een wereldsch geworden zuurdeesem - en dat alles onder de leus: ‘Wij calvinisten’! Bij wijze van tusschenbedrijf heeft men relaties met personen als mej. Westmeijer, als de Heer consul-generaal van Griekenland, - en poseert als partij van den levenden God, en roept ons toe: Wie voor Koning Jezus is, wie Hèm wil doen heerschen op elk gebied, moet zich scharen aan ònze zijde!

Lieve lezer, in zulke ‘christelijke’ kringen werd ik opgevoed! Ik heb onder mijne naaste familieleden verwoede Bronsveldianen en verwoede Kuyperianen en verwoede afgescheidenen en verwoede doleerenden en verwoede ditten en datten van allerlei soort gekend. En ik heb gezien dat zij, al den Heere dienende, vóór alles aanbaden het gouden Kalf in den vorm van macht en aanzien en luxe en eerebaantjes - en, om den wille daarvan, elkaar uitscholden dat het een lust was. Om dan weer, als het belang dat zoo meebracht, gezamenlijk op te trekken tegen de liberalen en Belial, vóór Christus! Maar niet gezien heb ik, dat zij Diens Bijbelwoord, Diens prediking, Diens gebod behartigden: ‘Hieraan zullen zij allen bekennen dat gij mijne discipelen zijt, zoo gij liefde hebt onder elkander’. (Ev. Joh. 3, 34). Daarom vind ik zulke ‘christenen’ huichelaars!

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.