De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Tooneeloverzicht.

I.
‘Nina’.
(His House in Order).
Tooneelspel in 4 bedrijven van Arthur Pinero onder regie van Eduard Verkade bij de N.V. ‘Tooneelvereeniging’ (directie Heijermans).

Het ‘evenement’ van dezen avond was het schitterend spel van Enny als Nina.

In mijn tooneeloverzicht van: ‘De Schoonzoon van mijnheer Poirier’, beweerde ik, dat ik niet met het spel van Enny Vreede kan dwepen.

Nadat ik haar echter heb gezien als Nina, de tweede vrouw van het parlementslid Tilmer Jesson, ben ik tot een heel ander inzicht aangaande hare kunde gekomen. Vreemd toch, dat een tooneelkunstenaar of eene tooneelkunstenares je den eenen avond teleurstellen en je den anderen avond in eene zoo buitengewone verrukking kan brengen. De geschiedenis zelf is niet zoo erg belangrijk. Nina was, na het eerste huwelijk van Jesson met Anabel, gouvernante van den kleinen Derck, het zoontje van het Parlementslid Jesson, die haar tenslotte zoo'n beetje per vergissing trouwde.

Vanaf haar huwelijk had de arme Nina, noch als echtgenoote, noch als huisvrouw, noch als tweede moeder van Derck, die haar brutaalweg ‘Nina’ blijft noemen, - veel in te brengen, daar de familieleden van de eerste vrouw, die als eene heilige werd vereerd, op gruwelijke en voor Nina beleedigende wijze, den baas spelen in het huis van Filmer Jesson.

Nina werd pijnlijk verwaarloosd.

De nagedachtenis van de eerste vrouw, van de correcte, brave, ordelijke Anabel werd in den huize Jesson buitengewoon hooggehouden.

Ter eere van den sterfdag van Anabel zou een park aan hare nagedachtenis ingewijd worden.

Op den vooravond van dien dag komt Nina door een toeval te weten (Derck vindt een oud taschje met liefdes-brieven in een hoek van de kast, die voor zijn schoolboeken wordt leeggeruimd, en die zich in Anabels boudoirtje bevindt) - dat Anabel niet in waarheid de zoo héél heilige, correcte, brave vrouw is, waarvoor zij wordt gehouden.

Zij leest, dat zij eene verhouding heeft gehad met een vriend des huizes, Majoor Maureward, die ook de vader van haar zoontje is.

In weerwil van al het gruwelijke leed, dat de heele familie Ridgeley haar al dien tijd heeft aangedaan, wreekt zij zich niet, om haar echtgenoot, dien ze lief heeft, te sparen.

Zij geeft den brief aan den broer van haar man, Hilary Jesson, die voor haar steeds een trouw vriend is geweest. Deze, die tenslotte de verwaarloozing van Nina niet langer kan aanzien en zich telkens verbijt over de beleedigende wijze waarop het arme, aardige, natuurlijke vrouwtje wordt onderdrukt en behandeld, openbaart zijn broer het geheim en Nina, die zich door haar stilzwijgen zoo edel had gedragen, krijgt voortaan de plaats, die haar toekomt.

Op koele, duidelijke wijze, zonder dat deze echter de ware reden vermoedt, wordt de familie Ridgeley beleefd verzocht het huis te verlaten.

De compositie van het stuk is niet zeer belangrijk. Vier lange bedrijven voor zulk eene simpele intrige, is wel wat heel veel.

Dat het stuk desondanks van het begin tot het einde boeit, is wel een bewijs hoe uitstekend het spel was.

Laat ik er nog even bij voegen, want dat

[p. 602]

zal de lezeressen zeker wel interesseeren, dat de toiletten van Nina van zeldzamen smaak getuigden, èn wat kleuren-combinatie, èn wat garneering betrof.

Allerbekoorlijkst en smaakvol zag Enny Vreede eruit in haar rouwgewaad van libertyzijde, met groven halskraag en manchetten gegarneerd, dat zij droeg op den tocht naar het park, waarheen de heele familie op den sterfdag van Anabel in diepen rouw trekt.

Ik meen dat de toiletten, die Enny Vreede droeg, afkomstig zijn van de firma Hirsch, een groote reclame voor deze firma!

Louis van Gasteren (Filmer Jesson), die voor het eerst bij dit gezelschap optrad, trof mij door zijn ingehouden spel in de dramatische momenten. Van het begin tot het eind bleef hij steeds het correcte, emotielooze, deftige parlementslid. Verkade, als Hilary Jesson was niet te best op dreef, omdat hij zijn rol niet goed kende, en dus te veel aandacht aan den souffleur wijdde.

Constant van Kerckhoven, de schoonvader, had zich een mooien, deftigen kop gemaakt en speelde zijn rol verdienstelijk.

Zeer te prijzen valt mevrouw Mien Erfmann-Sasbach voor haar creatie van eveneens deftige, plechtige, preutsche, vitzieke schoonzuster, die voor Nina, die wat slordig was, het huishouden voerde.

De heer Jaap v.d. Poll (Majoor Maureward), die door Hilary gedwongen wordt het huis te verlaten, was op het oogenblik dat hij afscheid van zijn zoontje nam (dat, natuurlijk niet wist, dat hij de vader was,) zeer ontroerend.

STELLA MARE.

II.
‘Loulou’.
Tooneelspel in 3 bedrijven door Carlo Bertolazzo.

Willem Royaards heeft de gewoonte al zijn zorgen en al zijn krachten te wijden aan dàt gedeelte van het tooneelgezelschap, waarvan hij zelf de regie voert, en waarbij gemeenlijk naast hèm zijn vrouw de eerste rol vervult.

Het andere gedeelte echter, dat onder regie van Hermann Schwab staat, wordt door den heer Royaards stiefmoederlijk - of beter gezegd - stiefvaderlijk bedeeld.

Of de keuze valt met het oog op het resteerend gezelschap op stukken die vèr boven zijn krachten gaat - zooals ‘Spoken’ van Ibsen - óf, de keuze van het stuk zelf is onbevredigend.

Gisterenavond had de première plaats van ‘Loulou’, een tooneelspel, geschreven als het ware om één der grootste comédiennes te doen schitteren.

De rol van ‘Loulou’ zou in vroegere jaren, gespeeld door Theo Mann met haar passie en haar hartstochtelijk temperament, een volle zaal tot groote geestdrift en opwinding gebracht hebben.

Natuurlijk zou Theo Mann de rol heel anders opgevat hebben als wij die door de nog zeer jeugdige actrice van gisterenavond te zien kregen. Misschien klinkt het vreemd, maar Fie Carelsen gaf eene reine, naïeve Loulou, die hoe leugenachtig en verdorven ook, toch alle sympathie en medelijden opwekte.

Als men bedenkt hoe Fie Carelsen nog slechts voor korten tijd meestal kleine, onbeduidende rolletjes kreeg, dan moet men het in alle opzichten in haar prijzen, dat zij op eene wijze zooals zij deed ‘Loulou’ vertolkte.

Loulou, een balletdanseres, die den eenen minnaar na den anderen met bijna kinderlijke leugenachtigheid bedriegt, en tenslotte trouwt met een jong groen joggie, dien ze wijs heeft gemaakt, dat zij door hem moeder zal worden, een verzinsel om hem er toe te krijgen met haar te trouwen, wat hij doet, wordt door den jongen echtgenoot doodgeschoten op den avond van het overlijden van diens vader, als hij door een kleine truc erin slaagt zich te overtuigen dat zijn vrouw hem bedriegt, en de nieuwe vriend, een ingenieur, uit het venster springt als de echtgenoot onverwachts thuiskomt. Het stuk zelf is niet veel zaaks.

Het geeft niets nieuws te zien, behalve de verrassing Fie Carelsen met haar heerlijke, losse bewegingen, haar lenig figuur, haar groote, welsprekende oogen, het gezicht vol uitdrukking ‘Loulou’ te zien spelen. Wat gestalte en uiterlijk betreft is er moeielijk eene betere Loulou denkbaar, al schijnt ze mij wat te jong, wat te weinig rijp voor die rol toe.

De mannenrollen werden niet naar den eisch vervuld. Nòch Mario, Pierre Mois, (de jonge minnaar - later echtgenoot) nòch de ingenieur Saletti, Charles Mögle, wisten gloed aan hun spel te geven. Het waren in-burger-typen, die weinig pasten bij de weelderige, coquette, geanimeerde Loulou, met haar inderdaad hoogst smaakvolle, schitterende toiletten. Het best voldeed minnaar No. 1, Riccardo de Farnesi, een cynische, ironische jonge man, heel correct door den heer Alex Frank gespeeld.

STELLA MARE.