De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Overzicht van de week.

I.
Voor Zieken en Gezonden.

Een man, die ziek is, heeft het - als de ziektetoestanden overigens gelijk zijn, - heel wat gemakkelijker dan een vrouw, reeds in de eerste plaats omdat deze laatste altijd door haar eigenschap van vrouwelijk lichaam beïnvloed en gehinderd wordt op bepaalde tijden. Maar, niet dààrvan wil ik nu spreken, maar van een andere, voor de vrouw niet weg te redeneeren moeilijke quaestie, die van het toilet. Zeker, zoolang er nog maar quaestie is van een paar uurtjes, als zieke, opstaanmogen, zoolang kan de eenigszins op haar uiterlijk gestelde vrouw zich even snel aankleeden met het gemakkelijk, maar toch elegante négligé, de tea-gown, 't déshabillé, - hoe men 't noemen wil - als haar medelijder, de man, dat doet, wanneer hij een kamerjapon of een ochtendjasje aantrekt bij zulke gelegenheden. Ik geef zelfs toe dat in dit éérste-genezings stadium de vrouw zichzelve gauwer aantrekkelijker kan maken, ook zonder in buitensporig dure uitgaven te

[p. 377]

vervallen, dan de man, die meestal in een négligé er op zijn onvoordeeligst uitziet; waar integendeel die, welke heden ten dage voor de vrouw worden vervaardigd, van de goedkoopste tot de meest chique modellen, toch meestal uitmunten door goeden smaak, en door een met kanten en strikjes een zekere elegantie gevende aardige afwerking, - die meestal ‘voldoet’ op een herstellende patiënte.

Maar nu komt de tweede periode, die van het eigenlijk herstel, waarin het uitgaan wordt hervat, de dagelijksche plichten, en daarmede ook de gewone kleeding worden hernomen. - Voor den man blijft de toilet-quaestie ook dan vrijwel 't zelfde, wat zijn gemak aangaat, voor de vrouw echter verrijst - vooral indien zij geopereerd werd, of een vrouwenkwaal heeft, maar ook bij hartkwalen en andere inwendige ongesteldheden - de gròòte vraag: Durf ik weer, zooals vroeger, een goedzittend corset gaan dragen? En, wáár vind ik er een, dat mij niet alleen een goed figuur teruggeeft, maar óók, na lange zwakte-tijden, nergens kwelt, hindert, of bedrukt?

Zeker, 't is héél gemakkelijk om te zeggen: Laat Uw corset voortaan dan maar weg! Maar, om nu eens niet eens van het léélijke van reform-toiletten (die dan ook geheel en al afgedaan hebben, gelukkig), te spreken, ook de finantieele quaestie doet zich in zoo'n geval dringend gelden. Immers, voor iemand die gewoon was een corset te dragen vóór hare ziekte, zou het weglaten van dit kleedingstuk daarna beduiden: een ganschelijke vernieuwing van geheel hare garderobe, ondergoed incluis, en, ik behoef wel niet te zeggen dat de meesten onzer, juist na de kostbare uitgaven verbonden aan een langdurige ziekte of operatie, alles behalve gestemd zijn tot dergelijke gróóte onkosten, die, daarenboven, inplaats van onze schoonheid te verhoogen, ons die voorgoed zouden doen opofferen óók nog. Immers, het is eigenlijk onnoodig dit nog te herhalen, waar het nu reeds sinds eeuwen op de meest-afdoende wijze is bewezen, en het schipbreuk-lijden der laatste reform-kleeding-beweging daarvan óók een schitterend bewijs te méér is geworden: slechts héél enkele, en dan meestal nog zèèr jonge vrouwen zijn zóó volmaakt gebouwd, dat zij aangesloten vrouwenkleeren - of wat daarop ook maar eenigszins lijkt, - kunnen dragen zonder eenig corset, willen zij er niet afschuwlijk lomp en leelijk uitzien.

En hiermede kom ik nu waar ik wezen wil. Immers, mijne lezeressen zullen zich nog wel herinneren, hoe ik, reeds jaren geleden, toen de reform-kleeding-wansmaak haar hoofd opstak, heb verteld van de uitstekende, niet genoeg te waardeeren corsetten van Madame Marie Derwel, Anna Pauwlona straat 19, Den Haag, welke corsetten reeds toen - in die dagen, waarin vele jonge doktoren een verwoeden strijd aanbonden tegen het corset - door medici van naam en invloed als absoluut-hygiënisch, en voor 't vrouwelijk lichaam bepaald dienstig, werden aanbevolen. Welnu, waar mijn eigen langdurig ongesteld zijn dezen zomer vanzelven aanleiding gaf, dat andere lijders of lijderessen mij hunnerzijds hun nood klaagden, en ik daardoor -, speciaal óók in zake hartlijden, - veel heb te hooren en te lezen gekregen van slecht-zittende of drukkende corsetten na ongesteldheden, en van vragen: ‘Wat doet U in zoo'n geval?’ - ‘Vindt U het niet lastig een corset te dragen na ziek-zijn?’ - ‘Móógt U het dragen?’ enz., enz., daar wil ik nog eens opnieuw vertellen van de juist door doktoren zoo speciaal-aanbevolen, uitstekend-gemaakte corsetten van madame Derwel, welke tegelijkertijd toch het figuur de moderne lijnen geven. Een enkel voorbeeld van haar succes zij hier aangehaald. Een dame, die dezen zomer verschillende malen werd geopereerd, moest, na haar herstel, van den haar behandelenden professor het zeer natuurlijke verhoor ondergaan: Welk corset zij voortaan dacht te dragen?

Toen zij hem hierop zeide, dat zij gewoon was haar corsetten bij madame Derwel te bestellen, antwoordde hij: ‘Dan behoef ik het niet eens te zien, die corsetten zijn goed.’

Een familielid dezer zelfde dame geraakte in het buitenland ongesteld, in een der meest fashionable duitsche badplaatsen, en de haar daar behandelende beroemdheid maakte haar een compliment over haar uitstekend, insgelijks door madame Derwel aangemeten corset, en voegde er bij: ‘Indien al mijne patiënten zulke uitstekende corsetten droegen, dan zouden er heel wat minder vrouwenkwalen zijn.’

Inderdaad, een goed, en toch fraai-zittend corset is, uit een hygiënisch oogpunt, voor een door het een of andere lichaamslijden gekwelde vrouw een levensvraag. Vandaar dat ik begon met op déze practische zijde van de corsetquaestie te wijzen. Maar, niet zonder reden zette ik boven dit artikel: Voor zieken èn gezonden. Immers, ook voor

[p. 378]

de laatsten is er bij madame Derwel heel wat te vinden, dat bekóórt. Natuurlijk, 't corset is óók voor deze benijdenswaardige categorie der volmaakt-gezonden een quaestie van overwegend belang. Maar hoe verleidelijk zijn daarenboven de blouses, de costumes, de mantelpakken, op de vervaardiging waarvan madame Derwel zich in de laatste jaren eveneens met groot succes toelegt. Ik hoop daarvan nog wel eens nadere bijzonderheden te vertellen, in een volgend artikel. Nu wilde ik vóór alles voldoen aan den wensch van zoovelen mijner lezeressen, die mij, naar aanleiding van mijn roet haar mede-kunnen-voelen op het punt ziek-zijn, zoo dikwijls geschreven hebben over die netelige corset-quaestie. Ik durf haar allen gerust aanbevelen zich te wenden tot madame Marie Derwel, 19 Anna Pauwlownastraatalhier, en, wie weet, of de aanblik van al het moois, dat daarenboven daar valt te zien, niet menige gezonde vriendin, die begeleidt, er toe brengt eerst óók een corset aan te schaffen, en dan nog een costuum of een blouse bovendien. Ik mag hier, tot slot, nog bij voegen dat ik, madame Derwel uit persoonlijke ervaring kennende, wéét hoe zij, ondanks haar nu reeds sinds jaren in onze residentie wonen, nog stééds vereenigt den Franschen chic en de Fransche elegantie van haar geboorteland met een aangeboren distinctie en hoffelijkheid van omgang, die het dubbel-prettig maakt tot hare clientèle te behooren.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

II.
Handel naar mijn woorden, maar niet naar mijn daden.

't Eenige puntje van wat belang, dat nog aan de orde kwam, was het concubinaat in het leger. De heer Ter Laan had er over gesproken, en toen stond de minister op, om te zeggen hoe hij er over dacht.

En hoe dacht hij er nu over?

Verklaarde hij, dat de kanker van het concubinaat in het leger - waartegen door zijn vrienden zoo vaak in heftige artikelen is gevochten - zal worden uitgesneden? Ach neen! Hij stond daar in precies dezelfde houding, die een minister van volkomen anti-Calvinistische gezindheid aannemen zou. Eerstens - zei hij - moeten we onderscheiden tusschen de Mohammedaansche en de Europeanen en christen-inlanders in 't leger. Het concubinaat onder de Mohammedanen wil de minister niet bestrijden. Want - zij achten het volkomen geoorloofd en stellen het zelfs min of meer met het huwelijk gelijk. Ziedaar dus een volkomen lijdelijke houding des ministers. Wat de Europeanen betreft wil hij de vergunning voor onderofficieren, om een concubine in het kampement te houden, meeren meer intrekken, en aldus het huwelijk aanmoedigen. Maar het geldt hier ‘historisch-gewortelde toestanden’, die niet door een bevel of een ordonnantie uit te roeien zijn. - Is dit niet volkomen de taal van ieder ander minister, ongeacht welk etiket hij draagt? Ja, Excellentie, mooie zedelijkheids-redevoeringen zijn vrij gemakkelijk te houden. Maar de daad - die is moeilijker.

(Telegraaf)

2^de Kamer overzicht van 6 Dec.

Juist zoo. Dat is van dezen dagbladschrijver waar-gezegd. Die ‘historisch-gewortelde toestanden’ deden mij denken aan een dergelijke uitspraak, waarmede een bekend familielid van me, politieke leider der partij, mij steeds den mond snoerde als ik protesteerde tegen de algemeen bekende onzedelijke levenswijze van zoovele onzer historische personen uit de geschiedenis, op wien nochtans het merk is gedrukt van bij uitstek ‘christelijk’ te zijn geweest. ‘Tegen de historie mag je niet opkomen’ (altijd namelijk zoo lang het in den kraam der christenen van dit soort te pas komt). En daarom vindt de minister van het christelijk kabinet het dan ook maar 't gemakkelijkst zich bij het concubinaat in het leger neer te leggen als een ‘historisch-gewortelde toestand.’

- 't Is vooral amusant te lezen hoe het protest tegen het concubinaat hier uitging niet van de zich zoo over mijn zoogenaamde vrije-liefde-stelling bedroevende Roomsch-Katholieken, maar van den heer Ter Laan, die geenszins tot de rechterzijde behoort. Dezelfde menschen die, zooals de Telegraaf-auteur het noemt, ‘mooie zedelijkheids redevoeringen houden’ vinden, nu ze aan de minister-tafel zitten, de volgens de christenen ongeoorloofde onzedelijke toestand van 't concubinaat plotseling een ‘historisch-gewortelde toestand.’ En daarmee doen ze er 't zwijgen verder toe. Want, ze weten heel goed, als ze getuigden van hun geloof wat de daad - ‘die moeilijker is’ - zegt de Telegraaf-auteur, dan zou hun geen andere weg open blijven dan eerlijk af te treden als ‘eerlijke’ menschen. Maar dat.... tot geen prijs. Dan hadden ze immers 't vette baantje en den eeretitel niet langer waarom het hun allèén te doen is geweest bij hun

[p. 379]

politieke knoeierij. En dan konden ze noch zichzelf noch hun familieleden en protégés helpen aan den vetpot des levens. Daarom, veel liever transigeeren met de zóógenaamde geloofsovertuigingen. En 't concubinaat concubinaat laten blijven. 't Christelijke kiezersvee is toch altijd nog stom genoeg om 't niet eens te merken hòe het voor den gek wordt gehouden, door de ‘christenen’ op wien zij stemmen.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

III.
St. Nicolaasgeven op straat.

Wij ontvingen een klacht over ruw optreden van de politie tegen dames, die gisterenmiddag in de Passage aan Minderen lekkernijen uitdeelden.

De zijde, vanwaar de klacht komt, geeft ons reden om aan te nemen, dat inderdaad, ruw werd opgetreden, en dit verdient natuurlijk afkeuring.

Maar aan de andere zijde zouden wij iedereen toch wel in overweging willen geven, dergelijke dingen, hoe vriendelijk ook gedacht en bedoeld, toch niet te doen op een plaats waar het zoo vol is, als dezer dagen in de Passage, de Spuistraat, de Veenestraat, en nog enkele andere straten meer.

Als men de menschenmenigte ziet, die zich daar in de nauwe ruimte, lichaam aan lichaam, schuifelend voortbeweegt, nu en dan nog terzijde gedrukt door een langzaam voortschuivende automobiel of rijtuig, dan vraagt men zich toch af, hoe het mogelijk is, dat er geen ongelukken gebeuren.

Op zulk een plaats uitdeeling van Sint-Nicolaaslekkernijen te houden is onverantwoordelijk, en de politie is volkomen in haar recht indien zij dit niet toestaat.

Wij maken dus melding van de klacht voorzoover deze tegen ruw optreden van de politie gericht is, maar geven iedereen in overweging uitdeeling van lekkers aan arme kinderen zeker niet dáár te houden.

‘Vaderland’.

Niet zonder ergernis nam ik kennis van den inhoud van dit stukje. Daar ik zelve eerst 4 Dec. uit Berlijn terugkeerde, hebben noch ik noch mijne vriendin dit jaar gelegenheid gehad onze gewone uitdeelingen van lekkers, speciaal in de in dit stukje genoemde straten, te houden. Maar ik mag toch wel aannemen dat de menschenmassa dit jaar niet anders of grooter is geweest dan b.v. verleden jaar, toen wij, - tot in de allerlaatste dagen vóór St. Nicolaas toe - ik-zelve ook nog op dien dag - voortdurend in de gelegenheid waren, bepaaldelijk in de Spuistraat, de Veenestraat en de Passage tot laat in den namiddag lekkers uit te deelen aan geheele troepen van zich in een oogwenk om ons heenscharende, uit alle sloppen en stegen samenstroomende arme kinderen, zonder dat ooit de menschenmassa daarbij ook maar één moment ons stoorde, of gestoord werd. Integendeel, ieder afzonderlijk uitgaande, deden wij steeds eenzelfde ervaring op, namelijk dat èn de kinderen-zelven èn de menschen, die ons omringden, zich kenmerkten door een prettige, vriendelijke houding aan te nemen. Meermalen hebben wij arme stakkerdjes. die schuchter toekeken, zonder eenig pogen zich vooruit te dringen, naar ons toe moeten roepen om hun te geven. Anderszijds gingen degenen, die reeds wat gehad hadden, daarvoor ook steeds gewillig ter zijde. Nooit hebben wij iets bemerkt van overlast noch zijdens het publiek, noch zijdens de arme stumperdjes, aan wien wij gaven. Maar wel heb ik eens, in de Passage, een agent, die een troepje kinderen dat ik lekkers gaf, ruw wilde uiteenjagen zonder dat daartoe eenige reden bestond, verzocht zich met zijn eigen zaken te bemoeien. En de dappere dienaar der Gerechtigheid droop daarop toen onmiddellijk af, en liet mij ongemoeid voortgaan.

Waar ik met blijdschap las in dit stukje, hoe ditmaal anderen dan wij ons voorbeeld in het lekkers geven volgden, schijnt het, daar ergerde ik mij te méér aan den onbillijken en egoïsten raad van het Vaderland om ‘geen lekkers uit te deelen in de Veenestraat, de Passage, de Spuistraat, en enkele straten meer’, want, m.a.w. wil dit zooveel zeggen als: Geeft niet. Immers, ten eerste komen dergelijke dames, die, al boodschappen doende uitgaan, nergens anders dan juist in bovengenoemde winkelstraten, en ten tweede is het, tegen St. Nicolaas en Kerst-tijd, ook juist dáár dat zich de arme kinderen ophoopen voor de mooie uitstallingen, de lunchrooms en de banket-bakkerijen.

Voor deze kleine misdeelden van alle levensvreugde is dat het eenige genot wat zij hebben van den algemeen tentoongestelden rijkdom van feestgeschenken en uitgezochte lekkernijen. Dientengevolge ziet men dan ook juist in dezen tijd in de bovengenoemde straten bleekneuzige kinderen en verarmde gezichtjes opdagen, die men daar 't overige gedeelte van het jaar nimmer ontmoet. En het is juist om dezulken althans één moment van blijdschap, van mede-leven met al dat moois te schenken,

[p. 380]

dat wij, en anderen met ons, trachten, temidden van de feestdrukte in die woelige straten, dergelijke diep-beklagenswaardige wezentjes op te diepen en hen één kort oogenblik gelukkig temaken. - Door den zelfzuchtigen raad van ‘Het Vaderland’, op te volgen brengt men het zoover als dezer dagen de Vrije Socialist meldde: de veroordeeling tot gevangenisstraf van een arme, die zich had vergrepen aan 't stelen van een doos borstplaat. Zeker, 't ophitsen van de Vrije Socialist over zoo iets keur ik af, want, het spreekt vanzelf, dat men het stelen noch van kleine noch van groote dingen ongestraft kan laten in principe. Echter, wanneer de zelfzucht zoo groot wordt, dat zij alle menschelijke meegevoel voor den minder-bedeelde uitsluit - en dergelijke raden als de hierboven aangehaalde getuigen van zoo'n zelfzucht - dan kan men het heusch den armen niet kwalijk nemen dat zij stelen wat zij pakken kunnen. Integendeel, mij verwondert het alleen, wanneer ik zulke ‘menschlievende’ alleen op de gegoede klasse 't oog hebbende stukjes lees, dat de volksmassa niet als één man de winkelramen stuktrapt, en zich-zelf voorziet ruimschoots, en nog méér dat zij niet aanvangt met het ramen stukslaan bij dergelijke dagblad-schrijvers als den hierboven aangehaalden.

Maar 't is wáár ook, die blijven anonym! Die kunnen rustig zelfzucht prediken. Hun naam staat er toch niet onder.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.