De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Desillusie,
door E. Overduyn Heyligers.
(Vervolg van No. 21).

Ze staarden naar de kade, waar nog was af en aan geloop, en gedrang van menschen, en over de loopplank werd in ijlende haast nog gauw een passagier aan boord geholpen.

De commandant, van zijn brug, riep commando's, en woedend holde de eerste officier naar het dek. - ‘Altijd die menschen, die tot het laatste oogenblik wachten met aan boord gaan.....’

- ‘Kom ouwetje, je was d'r net bijna te laat.....’ grapte een matroos, de valreep inhalend.

[p. 346]

Een klein ineengeschrompeld vrouwtje kon er nog juist even over, werd nu omsingeld door een troepje van de bemanning, die zich om haar heen drong, haar bij het doorloopen tegenhield.

- ‘Allah! laat mij toch door, ik baboe van kapten Doorens.....’ riep ze met tranen in haar stem, en schuw rondkijkend, tusschen al de vreemde gezichten rond haar heen.

Corrie, in een uitroep van blijdschap, herkende haar, liep dadelijk naar haar toe.

- ‘Waar kom je zoo op het laatste nippertje vandaan?’.... vroeg ze het oudje wantrouwend aanziende.

- ‘Ah, mevrouw niet boos ja? Baboe eerst afscheid nemen van een vriend....’

- ‘Je hadt toch geen veertien dagen noodig om afscheid te nemen van een vriend?....’

Neergehurkt op het dek, het kleine figuurtje in deemoed gebogen, begon baboe met zachte schokjes van haar tengere schouders, te schreien. ‘Mevrouw wil baboe toch niet gelooven,... maar 't is toch waar. Baboe haar vriend wou eerst baboe haar horloge niet teruggeven, dat baboe hem geleend heeft. Pas toen mevrouw baboe door de politie liet zoeken is hij bang geworden, dat hij opgepakt zou worden. La illah lah!... een dief is die vriend van baboe......’

Eenige matrozen vroegen om ruim baan, schoven met een tros langs baboe heen.

Schuw kroop het oudje naar de verschansing.

- ‘Ga jij nu maar dadelijk naar de hut, je weet den weg op de boot nog wel’, gebood Corrie.

De machine deed het eigenaardige korte gedreun voelen dat velen een schok geeft, als zich even in hen verlevendigt, het onherroepelijke, en het gevoel van, wie weet voor hoelang, misschien wel voor altijd, Europa's kusten vaarwel te zeggen.

Dan komt het elkaar verdringen der passagiers die een goed plekje aan den kant zoeken, vanwaar ze het best, en het langst nog hun geliefden kunnen nastaren....

Met een paar forsche slagen der machine week de boot een paar meters van de kade.

Baboe gleed onhoorbaar de trappen af naar beneden, waar ze zich de hut van kapitein Doorens liet aanwijzen. En Corrie's oogen vluchtigden over de menigte aan den wal, om Henk en Mary te zoeken. O ja, daar waren ze nog!....

Mary knikte haar veelbeteekenend toe, wuifde met haar zakdoekje.

- ‘Zou ze het nog gezien hebben, van de baboe?.....’

- ‘Ja, ja, zie je wel hoe Henk wuift, met zijn arm in de hoogte....’

- ‘Gelukkig voor Corrie, nu heeft ze tenminste hulp gedurende de reis,’ - zei Mary al maar naar boven kijkend, waar over het dek van het groote schip de menschen zich verdrongen. Een beklemmend gevoel scheen allen den adem te benemen. Beneden bleven de handen werkeloos, was het of alles plots tot onbeweeglijkheid was gedoemd....

Het was het oogenblik, dat de sirene haar langgerekte tonen uitjubelde, en de verbinding van het schip met den wal werd verbroken....

Met ontbloote hoofden, in de hand hoed of pet, de vrouwen een zakdoek, waren aller blikken thans gericht naar het zachtjes van de kade afdeinende schip, waar de bemanning aan het achterdek geschaard, met plechtig gebaar de mutsen afnam tot vaarwel....

Onderdrukt gesnik verbrak de plechtigheid....

O dat imponeerende oogenblik, als een schip de steven wendt, en wij voelen het onherroepelijke van de scheiding, we zien ze daar in stomme geslagenheid van ons heen gaan, die we zoo lief hadden! En te weten, dat niets meer in staat is die scheiding te overbruggen.

Iets van dien weedom doorvoer Mary, toen ze om zich heen zag, naar de smartverwrongen gezichten van velen, die daar hun liefste betrekkingen zagen heengaan....

Zouden ze elkaar ooit weer terugzien?...

Strak bleef haar blik geboeid aan de al kleiner wordende figuurtjes, daar langs de verschansing.... ze was wèg, door het imponeerende van het oogenblik.

Och hoe zouden ze elkaar niet lief hebben, die daar heengingen naar het verre land, waar ze slechts elkander zouden hebben, waar ze elkander zouden moeten troosten over het gemis aan zooveel liefs, dat ze hier achterlieten....

Toen Mary om zich heen zag was alles aan den wal uit de plotse verstarring ontwaakt. Langzaamaan herleefde het gewoel en gesjouw. De bootwerkers hervatten hun arbeid, en zij werden opgenomen in het volle leefgewoel van die machtige haven, waar men nauwelijks opmerkte de vrijgekomen ruimte, die straks weer door een ander ging worden ingenomen.

[p. 347]

Mary en Henk stonden er nog, toen de boot al kleiner geworden, als een notedop scheen weg te drijven, weldra zou opgelost worden in de oneindigheid.... der verten.

Ze zagen menschen langzaam heengaan, het hoofd gebogen in diepe smart, in hen den weedom van het onherroepelijke....

En het was Mary, of er iemand, die haar heel dierbaar was, van haar was afgescheurd... En dagen daarna bleef de herinnering haar bij....

Ze stelde zich voor, hoe Doorens met Corrie hun leventje van gemakzucht zouden aanvangen, hoe ze zouden opgaan in hun liefde voor elkander,.... en dat gaf Mary even een gevoel van jaloezie.

Hoe tevreden kan men zijn in onwetendheìd, peinsde ze wel eens, als ze nadacht, dat door haar bezoek aan Corrie een horizon voor haar was opengegaan, waarvan ze zich vroeger onbewust was.

Ze vond zich dikwijls in gemijmer verzonken, als Henk naar den dienst was, en haar de lust ontbrak naar het tennisveld te gaan... Dan kwam een heel sterk verlangen in haar opleven naar iets onbewusts, iets waaraan ze geen naam kon geven, maar dat haar droomend vervulde heel den dag lang.

Als Henk thuis kwam van de soos, verhit door spel en drank, deed ze haar best in zijn stemming te komen, belangstelling te toonen in de dingen waarvoor hij voelde. Dan schroefde ze zich op om vroolijk te schijnen.

Henk merkte niets van den apathischen toestand, die zijn vrouw hoe langer hoe meer beheerschte.

Hij vond zijn huishouden goed bestuurd, zijn kamers gezellig, als hij er in binnentrad, en hij leefde zijn leven van zelfgenoegzaamheid. Het viel hem niet in, dat Mary andere eischen aan het leven stelde dan hij, en dikwijls irriteerde hem haar lange stilzwijgen, als hij opgewonden thuis kwam, en Mary eens niet meeging met zijn stemming.

Over Corrie en Doorens vermeden ze beiden te spreken. Mary, omdat Henk haar dadelijk den mond snoerde met haar vriendin belachelijk te maken, en Henk, omdat het hem onaangenaam was telkens Mary's speldenprikken te voelen over Doorens superioriteit. Hij, Henk, vond hem een onbenulligen kerel, net goed voor Indië, maar heelemaal niet geschikt voor de Hollandsche samenleving. Het was wel mogelijk, dat hij een flink officier was, maar dat belette hem niet een vervelend collega te zijn.

't Was zomer. Een van die eerste warme dagen in Mei, als de zwellende knoppen openbarsten, en de milde lucht te allenkant het sluimerende leven tot nieuwen bloei heeft gewekt. ‘Een groene Mei’ zei men tot elkander. En de bloesemende boomen, hier en daar hun kruinen opstekend boven de muren van de stadstuintjes uit, glorieden in een overvloed van rose en wit. Wit, waar de peer in lentetooi stond, en rose, waar zich aan een vroeg appelboompje de eerste bloesemblaadjes tusschen het vroege groen weefden. In de plantsoenen stonden de heesters in vollen bloei: late ribus, van het donkerste rood, en de vogelkers met de fijne wassige bloesems. En overal daar tusschendoor, de belovende knoppen van seringen en gouden regen.

De keurig onderhouden perken in de plantsoenen stoofden in de koesterende stralen van de lentezon, en zachte geuren, even bedwelmend van honingzoetheid, stegen zacht omhoog.

Witte kapellen dartelden boven den bloemenschat, puurden honing uit de frisch ontloken kelken of fladderden, in hun korten liefderoes van een enkelen dag, droomend in de zonnekoestering. Mary had de serredeuren, die toegang gaven tot haar klein tuintje, opengezet.

O, als die eerste milde dagen weer aanbraken, en het weeldegevoel van nieuw ontluikend leven, het bloed met snellere slagen door de aderen doet jagen!.... Dan was het Mary of ook in haar de drang naar het leven, naar geluk, zich sterker deed voelen, dan in de troostelooze mistigheid van den grijzen winter....

Henk was sedert eenige maanden bij de grenadiers geplaatst in den Haag, waar ze een aardig huis met tuintje bewoonden in het nieuwere gedeelte.

Mary had met Henk ontbeten, en hij was, na haar vluchtig gegroet te hebben, naar zijn dienst gegaan.

Vlug deed Mary eerst haar huiselijke bezigheden af, zorgde voor de verschillende boodschappen.

Ja, 's morgens leek het wel een bestorming, zoo kwam alles tegelijk haar aandacht vragen

En juist in de vroegte wou ze zoo graag met haar gedachten alleen zijn, wat ronddolen in haar klein tuintje, waar ze haar bloemen zelve verzorgde, en de lieve voorjaarsboden bij de eerste zonnestalen uit de nette kleine perkjes de teere kopjes omhoog staken.

[p. 348]

O, ze had er altijd wat te verzorgen, en ze wist heel zeker waar ze het eerst naartoe moest loopen om te zien of er een bloempje ontloken was.

Maar eerst de huiselijke zorgen....

Niemand zou kunnen veronderstellen, dacht ze wel eens, dat zij in haar kleine huishouden nog zooveel te doen had.

De verschillende leveranciers had ze allen weggeholpen: den bakker, den melkboer, den groetenman.... ‘o ja, nu nog den slager’, zei ze tot het binnenkomend dienstmeisje, dat haar een huishoudboekje bracht.

Wat zouden ze vandaag voor vleesch nemen.... ‘Weet jij niks te verzinnen Sientje?....’ Sientje lachte verlegen. Dat was nou ook iets van mevrouw, ze wist van het koken al zoo weinig af, hoe zou ze nog wat moeten verzinnen ook....

‘We zullen maar biefstuk nemen’, zei Mary, blij met deze uitkomst van haar gepieker. Dat was meteen makkelijk, en gauw klaar....

Met wrevel dacht ze er aan, dat ze elken middag in de keuken moest gaan, om naar het koken te kijken, zooals het heette, maar eigenlijk, om heelemaal te koken. Want liet ze het aan Sientje over, dan konden ze met hongerige maag van tafel gaan, wat Henk, die door zijn werkzaamheden in de buitenlucht altijd een goeden eetlust had, uit zijn humeur bracht.

Ze gingen dan meestal buitenshuis nog wat eten, maar dat kon ook al niet te dikwijls gebeuren, want daar was Mary's huishoudgeld niet op berekend.

En zoo had Mary zich er maar aan gewend elken dag het middagmaal zelf te koken. Als ze Sientje, die overigens een goede meid was, er om weg deed, zou ze misschien met een ander niet veel beter af zijn.

Op dit gebied had Mary al veel ervaringen opgedaan....

Zoovaak ze om getuigen was geweest, kreeg ze de beste inlichtingen, ook van Sientje, die zich als kennende koken verhuurd had, en van wien de getuigen luidden, dat ze een ‘flinke’ burgerpot kon koken....

Mary was in dien tijd ziek, en verzocht zeer dringend haar juiste inlichtingen te willen geven.

Vreemd keek ze op, toen Sientje den eersten middag haar kunst ging toonen, en het vleesch verbrand, de groenten niet gaar op tafel kwam. Aanvankelijk woedend, omdat ze meende bedrogen te zijn, wijzigde zich haar stemming, naarmate ze zelve kalmeerde.

En Henk, die al blij was, dat er hulp kwam voor zijn zieke vrouw, vond het geval lang niet zoo tragisch, als Mary het wel opnam. ‘Jij denkt maar dadelijk, dat de menschen je willen bedriegen,.... Je weet hoe er algemeen gezegd wordt, dat men in den Haag zoo slecht eet. Kan nou zoo'n meisje het helpen, als haar meesteres niet weet wat behoorlijk koken is....’

't Is alles een kwestie van appreciatie. Misschien kan je het dit kind leeren.....

Mary, nog heel zwak, na een fausse couche, kreeg de tranen in haar oogen.

Hoe zou dat alles moeten gaan, terwijl de dokter haar volslagen rust voorgeschreven had, en het meisje niet eens in staat was een kop bouillon, of een bord soep voor haar klaar te maken....

Gelukkig herstelde Mary vlugger dan ze gedacht had, en, door Sientjes lief karakter ingenomen, nam ze zich voor geduld met haar te hebben.

En een enkelen maal, als ze zich bij Henk beklaagde, zei Henk ironisch: ‘Jij kunt je heelemaal niet indenken hoe het leven hier in den Haag is. Hier maken de menschen niet veel werk van hun diner, daarmee zouden de diaphane figuurtjes van het tooneel verdwijnen, en het mooie gevoel voor kunst geschaad worden.’

Mary, zelve blond frêle persoontje, ergerde zich om dien scherts van haar man. Henk had goed praten, als hij maar 's middags zijn lekker maal, door haar bereid, op tafel kreeg...

Met een zucht van verlichting gaf Mary het slagersboekje over. ‘Daar Sientje, zorg jij nou, dat je de groenten lekker klaarmaakt, dan kom ik vlak voor het eten de biefstuk bakken.’

Toen spoedde ze zich naar achteren, naar haar tuintje.

Een heerlijke weelde vond Mary daar. Wat waren ze toch dankbaar voor een beetje zorgen... heel anders dan de menschen, die nooit tevreden zijn, wat je ook voor hen doet...... En ze bezag met liefde haar plantjes.

Blauwe druifjes, fijne narcissen, die in geur en materie aan gardenia's deden denken, wat verder in het tuintje de gebroken lierbloem,.... en daar, ondereen jasmijnstruik, staken de lelietjes van dalen hun eerste knopjes al uit het groen......

Goddelijk.... dacht Mary, ze liefkoozend bekijkend. Zou ze er enkele van plukken, en die binnen in een van haar fijne vaasjes

[p. 349]

zetten........ ze bedacht zich even..... Neen, zonde, ze waren hier zoo lief, en ze bleven veel langer goed in den tuin dan in de kamer...... vanuit de serre had ze er immers heerlijk het gezicht op.....

Ze zette zich op een rieten fauteuiltje met een boek, dat ze uit de portefeuille genomen had. Zou ze nu eindelijk weer eens wat aardigs te lezen hebben?... Ze kon er naar verlangen een boek te hebben, dat geheel haar aandacht in beslag nam. O... wat was dat al lang geleden, dat ze zich zoo heelemaal in een boek kon verdiepen.. Dat was eigenlijk ook meer in haar jongemeisjestijd.. toen alles voor haar nog met dien mysterieuzen sluier bedekt was. Toen kon ze gretigen naar elk boek, dat haar wat van het leven vertelde.... En nu... had het dan nu geen aantrekkelijkheid meer voor haar..?

Ze verviel in gemijmer nog voor dat ze het boek geopend had, haar beide fijne handjes er omheen geslagen.. En zoo, met haar oogen half geloken, lag ze achterover in haar stoel, staarde onder de lange blonde wimpers voor zich uit.

De zwoelte buiten verloomde haar. Ze zou in haar denken zijn weggedroomd, als niet het plots zeer luide overgaan der schel haar uit haar gemijmer had gewekt.

‘Wat is dat nou......’ zei ze wat geschrikt, en luisterde of Sientje ging opendoen.

Een heldere mannestem klonk vroolijk de gang in: ‘Is mevrouw thuis?....’

Mary sprong uit haar stoel, en liep naar den spiegel om haar kapsel wat te ordenen. Met dat tuinieren, waarbij ze altijd een grooten hoed opzette, was het haar een beetje slordig gaan zitten.......

Ze was nog niet klaar met zich voor den spiegel wat op te knappen, toen Sientje aan de deur tikte, en een van haar kennissen, een luitenant van de Cavalerie, binnenliet.

‘O Dolf, ben jij 't.....?’ kwam ze hem vriendelijk tegemoet. ‘Je komt zeker om Henk?....’

‘Neen, dezen keer heelemaal niet., 't is me nou speciaal om jou te doen....’

Dolf, met zijn gladgeschoren gezicht, kort stevig inelkaar gedrongen ventje, nog heel jong, gaf den indruk van volkomen gezondheid, en tintelenden levenslust. Hij zag Mary vroolijk aan met zijn donkere, guitige oogen.

‘Zeg op, wat je te vertellen hebt.... Ik zie wel aan je gezicht, dat 't niet heel ernstig is....’

‘Zou je niet willen gaan zitten? Of is de zending zoo gewichtig, dat je die bepaald staande wilt volvoeren:.....’

‘Nee, waarachtig niet, zeg...... ik kan er evengoed bij gaan zitten. En ik zal je nieuwsgierigheid niet langer op de proef stellen en je maar dadelijk vertellen waar het om te doen is. We zijn van plan een dansclub op te richten, ze hebben mij in de commissie gezet en.... nou.... kwam ik eigenlijk eens vragen, of jullie lid zoudt willen worden.....’

Even gloorde voor Mary een visioen van prettige avondjes, en veel afleiding, maar dadelijk weer voelde ze die apathie over zich komen...

‘Hoor eens Dolf, ik moet er eerst eens met Henk over spreken, ik weet natuurlijk nog niet of hij wil’.

‘Ja, die zaak is in orde, Henk wil als jij wilt.....’

Even dacht Mary na, vond het vreemd, dat Henk er haar niets van gezegd had.

‘Om het even, we moeten het eens samen bepraten, je komt zoo met de deur in huis vallen.....’

‘Toe, doe 't maar, je zou er mij een heel groot genoegen mee doen.’

‘Ja,.... dat begrijp ik,... jij als lid van de commissie zou je dood schamen als je niet een groot aantal leden aanbracht. Om jou zou ik 't dan ook wel willen.... maar, overigens....’

‘Nou,.... wat is er eigenlijk tegen?..... We organiseeren om de zooveel weken een feestavond. De twee eerste uren gaat alles heel netjes, volgens de regels van de kunst, dan is er een dansleeraar, om ons de nieuwste dansen te leeren....., en daarna is het gewoon bal’.

‘Denk je, dat je genoeg lui bij elkaar zult krijgen?.....’

‘O, zonder twijfel..... Wil je mijn lijst eens zien?.....’

‘He, ja, graag, dan kan ik meteen eens zien wie en wie er mee doen.’

Dolf haalde uit zijn borstzak een groot vel papier, waar een lange rij namen en handteekeningen op stonden.

Mary vluchtigde nieuwsgierig het papier door, gaf het Dolf dan weer terug.

‘Ja, er staan er al heel wat op....’

‘Doe jij nou ook maar mee.... drong Dolf, we zouden het zoo prettig vinden’.

‘Nou, als Henk er niet op tegen heeft, schrijf dan maar op....’

[p. 350]

Dolf maakte fluks van de verkregen toestemming gebruik, vulde dadelijk in. ‘Nou moet je teekenen ook, anders is het niet geldig.’

Mary zette haar handteekening naast den door Dolf ingeschreven naam.

‘Zoo, nou is de zaak in orde. Ik ben erg blij, dat je hebt willen meedoen....’ En Dolf zag Mary met zijn ondeugende kijkers dankbaar aan.

‘Het is anders niets voor ons,’ zei Mary wat nukkig.

‘He,... waarom niet?... Ik zou denken juist wel.... En ze doen het allemaal zeg. 't Wordt bepaald een leuke jool.... Als het je niet bevalt kan je later toch nog bedanken...’

‘Dat is wel zoo, maar dat doe je zoo licht niet, als je er eenmaal in zit.’

‘'t Zal je best bevallen, en wij vinden het allemaal heel pleizierig, dat jij meedoet.’

Mary lachte verlegen. ‘Malle jongen....’

‘Waarachtig, zeg, op mijn eerewoord.. als jullie niet meededen zou de aardigheid er voor mij af zijn.’

‘Dat kan ik me voorstellen. Weet je wel, dat je een heel ondankbare jongen bent?...’

‘Nee, wat heb ik nou weer gedaan?’

Dolf zette een arme-zondaars gezicht, dat Mary het plots uitproestte.

‘Ik heb de van Dierens niet op je lijst zien staan.. die heb je natuurlijk vergeten...’

‘Ja bij ongeluk! Maar ik zal ze er nog op zetten, als ik je daarmee genoegen kan doen’, en Dolf trok het weggestoken papier weer uit zijn borstzak.

‘Neen, voor mij hoeft 't niet; maar ik dacht, dat het zulke dikke vrienden van je waren...’

‘Ja, waren,.... Die tijden zijn voorbij. En tegen jou kan ik 't wel zeggen, je praat er toch niet over, hé?...’

Mary schudde het hoofd.

‘Wel nee...’

‘We vinden ze een beetje bu,... zij een echt huissloofje.’

‘Ta, ta, dat is ook pas sedert kort, dat je meening zoo gewijzigd is.’ Plots veerde zij op. ‘Ik ga Sientje bellen, dan zet ik een kop koffle voor je, Henk zal ook wel gauw komen.’

Dolf maakte tegenwerpingen, maar Mary was al opgesprongen en de electrische schel klaterde door het huis.

‘Wat heb je een aardig tuintje...’ zei Dolf.

‘Ja leuk, vindt je niet? Ik hou dol van bloemen; 't is eigenlijk mijn eenige afleiding..’

Dolf zag haar vragend aan, stond, toen Sientje het koffieblad binnenbracht, snel op en deed een paar passen den tuin in.

Er was dan toch wel wat van aan, waar in den laatsten tijd over gemompeld werd, dat Henk zijn vrouw een beetje negligeerde.

Onbegrijpelijk, peinsde Dolf, met zijn oogen Mary's kalme bewegingen, waarmee ze in het kleine koperen kannetje koffie zette en de kopjes recht schikte op het blad, volgend.

‘Nou moet 't nog even trekken,’ zei Mary plots naar hem toekomend. ‘Laat mij je nu eerst mijn plantjes laten zien in het kleine tuintje.’

‘Daar staat een citroenkruidje, dat loopt heel mooi uit, zie je wel? Het is nog een stekje, dat ik jaren geleden van grootmama kreeg. Die hield ook zooveel van bloemen, een familietrek. Arme grootmama, ze is al verscheidene jaren dood, en 't plantje leeft nog.’

‘Je hield zeker veel van d'r’, vroeg Dolf, die zag, dat Mary's smalle gezichtje betrok.

‘Ja, ik werd door haar opgevoed, ik verloor al vroeg mijn ouders. 't Is niet prettig, als je zoo alleen op de wereld achterblijft. Jij hebt 't heel anders met je vele broers en zusters.’

Dolf voelde zich onhandig verlegen nu 't gesprek zulk een ernstige wending had genomen.

‘Je bent nu toch niet alleen, je bent getrouwd, en hebt je eigen huishoudentje...’

Mary knikte zwijgend, en 't ontging Dolf niet, dat zij even pijnlijk haar mondhoeken vertrok.

(Wordt vervolgd.)