De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Gedachtenwisselingen.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).

I.
Den Haag, 21 Augustus 1912.

Geachte Redactrice,

In de Hollandsche Lelie van 14 dezer no. 7 komt onder den titel Onmacht en onderteekend A.... Z., eene correspondentie voor over de zaak Einthoven-Borel, waarin op hoogst beleedigende wijze gesproken wordt over den waarheidszin van de Indische Regeering en ambtenaren. Dat stuk begint aldus:

‘Als men in Indië ambtenaar is, wacht U er dan voor de waarheid te verkondigen, verdraai de feiten, lieg desnoods, maar wees nimmer zoo dom ronduit uwe meening te zeggen en de feiten mede te deelen zooals zij werkelijk gebeurd zijn, want òf ontslag uit 's Lands dienst òf overplaatsing naar een gat waar geen land meer achter ligt, is uw voorland!

Het is wel treurig dat wij verplicht zijn aan ambtenaren dezen raad te moeten geven, maar als men eenmaal eene Regeering dient, die de Waarheid niet hooren wil en men zelf het kind der rekening wordt, indien men zoo vermetel is de waarheid toch te durven verkondigen, dan heeft men in Indië tusschen twee zaken te kiezen: òf men liegt er op raak en heeft kans als ambtenaar een hooge en vooral hoog gesalarieerde positie te verkrijgen, òf men rapporteert de zuivere waarheid.... en wordt er de dupe van met opoffering van zichzelf en zijn gezin. -’

Op die vriendelijke wijze wordt wat doorgegaan; dan wordt verkort weergegeven, hetgeen het Soerabayasch Handelsblad over de aangelegenheid bevatte, en ten slotte worden eenige lieflijkheden gericht aan het adres van den Gouverneur-Generaal Idenburg.

Het heeft mij zeer getroffen dat U, die niet schroomt de dingen bij hun naam te noemen, maar dan ook altijd royaal voluit onderteekent, hetgeen U zegt, zulk een kwetsend artikel hebt willen opnemen, zonder te eischen dat de schrijver er zijn naam onder zet.

Wie een groot deel van zijn leven in Indië sleet, het land lief heeft gekregen en tal van ambtenaren heeft leeren hoogachten, mag al dat geschimp niet onopgemerkt laten voorbijgaan. Want allicht zou de Europeesche lezer, de toestanden in Indië niet kennende, gelooven hetgeen de schrijver van Onmacht hem gelieft op te disschen over de waarheidszin der ambtenaars-wereld. Ik ben dan ook bereid dien schrijver te beantwoorden, mits hij de door hem geuite beschuldigingen preciseert en voluit noemt zijn

[p. 154]

naam, kwaliteit en woonplaats. Doet hij dit niet, dan mogen we het er voor houden dat hij, als hij Indisch ambtenaar was, al lang ‘een hooge en vooral hoog gesalarieerde positie’ zou bekleeden.

Hoogachtend heb ik de eer te zijn,

Uw dienstw. dienaar

DE KOCK.

Oud O.I. Hoofdambtenaar.

Noot Red.
Ik maak er den geachten inzender op attent dat ik, met den besten wil ter wereld, niet altijd anderen kan dwingen mijn eigen goed voorbeeld te volgen, en te onderteekenen met den eigen naam. Aan den heer, Jhr: de Kock, breng ik met grooten dank de hulde, die hij verdient in dezen, en aan A-Z beveel ik zijn woorden ter overdenking aan.

II.
Scheveningen, Antwerpschestr. 12.

Hooggeachte Freule,

Eerst nu kwam mij een ex. van de Holl. Lelie in handen, waarin U een opmerking maakt over eene advertentie uit een Schev. Blad, waarin medegedeeld wordt, dat in de Badkapel een Zondagsschool is opgericht voor kinderen ‘van goeden huize’. Deze laatste woorden wekten uwe verontwaardiging op en omdat op de circulaire, die voor dit doel wordt rondgezonden, o.m. ook mijn naam staat, ben ik zoo vrij U hierover een enkel woord te schrijven.

Uitgaande van de gedachte, dat men het een voorrecht acht, als een kind, arm of rijk, reeds vroeg met het Evangelie in aanraking komt en op bevattelijke wijze Gods Woord leert kennen, moet men het dikwijls betreuren, dat juist kinderen uit den beschaafden stand, (wilt U zelve de uitdrukking invullen, die U het minst hinderlijk vindt), dat juist zulke kinderen veel minder van het Evangelie hooren, dan kinderen uit de volksklasse.

Toen wij jaren geleden collecteerden voor den bouw van de Regentessekerk, trof het ons, hoe in de rijkere buurten er heele straten waren, waar bijna huis aan huis ons werd gezegd: ‘Mijnheer of Mevrouw doet niet aan godsdienst’, of: ‘hier wordt nooit naar de kerk gegaan’. En heel waarschijnlijk is het, dat kinderen uit zulke gezinnen weinig of niet met Gods Woord in aanraking komen en hooren zij er later opmerkingen over, dikwijls in minder gunstigen zin, dan is het over een boek, dat zij zelf niet kennen. Zulke kinderen te bereiken, dat was het doel van de oprichting eener Zondagsschool in de Badkapel. Nu leert de ondervinding echter, dat een Zondagsschool tegelijk voor kinderen uit de volksklasse en den meer gegoeden stand, nu eenmaal niet gaat; komen de eersten dan blijven de laatsten weg. Voor de eersten zijn Zondagsscholen in overvloed te Scheveningen, voor de laatsten, voor zoover wij weten niet, en in deze behoefte wenschten wij te voorzien.

Hoogachtend,

Uwe dw.

A.H. v. HEYST.