De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Geloof in het Kinderleven
door Jeanne van Lakerveld Bisdom.

Laat de kinderkens tot mij komen en verhindert hen niet, want derzulke is het Koninkrijk Gods.
Lucas 18:16.

Met groote belangstelling en instemming dikwijls, las ik al de artikelen, die den laatsten tijd over het onderwerp ‘geloof’ in de Holl. Lelie verschenen.

Het onderwerp ‘geloof’!

Is er wel een woord ter wereld, dat zoo'n diepe en aangrijpende beteekenis heeft? Is er wel een woord ter wereld, waar zooveel bloed voor vergoten, zooveel strijd voor gestreden, zooveel ellende voor geleden is; maar och - waar zooveel kracht door gegeven, zooveel zielenadel door aan 't licht gebracht, zooveel heldenmoed door ontwikkeld is?

Zonder geloof is geen wereldsche - noch hemelsche liefde (d. is te z. liefde tot God) denkbaar; geloof alleen leert het doel en de bestemming van al het vergankelijke kennen en overwint de verschrikkingen van den dood.

Voor ik verder ga wilde ik even eene kleine herinnering ophalen uit mijne kinderjaren, eene herinnering, die altijd onverflauwd in mijne gedachte is blijven voortleven, hoeveel andere beelden daartegen weer geheel op den achtergrond zijn gedrongen, eene herinnering ten slotte, die, schijnbaar niets met het onderwerp van dit artikel te maken hebbende, en toch wel degelijk mede in verband staat.

In de vacantie maakten wij eens eene groote wandeling (we waren met een clubje meisjes en jongens) naar een mooi kasteel, dat ons allen veel belang inboezemde. We hadden afgesproken bij de verschillende mijlsteenen, die wij tegenkwamen uit te rusten, teneinde dan telkens weer met frisschen moed den tocht te kunnen hervatten. Bij de eerste mijlsteenen kwam er echter niet veel van rusten; wij speelden en dartelden er om heen, wij stoeiden en maakten grappen en hunkerden allen naar 't sein van vertrek. Maar bij den derden of vierden mijlsteen werd het anders; we werden rustiger, ja de zwaksten onder ons klaagden al over moeheid, sommigen zeiden: ‘wij komen er toch nooit’, en stelden voor eerst eens een' flinken tijd te ‘kampeeren.’ Ik had mij languit in het gras uitgestrekt en voor ik het wist sliep ik en droomde ik, dat er een vertrouwden gids was gekomen,

[p. 444]

die ons veilig naar het bewuste kasteel bracht en ons allerlei schatten en heerlijkheden toonde.

En duidelijk, heel duidelijk herinner ik mij nog, mijne groote teleurstelling, toen een van de meisjes mij wakker maakte met de woorden; ‘kom, we gaan niet verder, de lucht betrekt, we kunnen ons doel toch niet bereiken!’ Dit beeld nu kwam mij weder in de gedachte, nu ik, door bijzondere omstandigheden daartoe genoodzaakt, ook een wijle uitrust bij een' mijlsteen van mijn levensweg.

O, 't is slechts voor een oogenblikje!

Ik ben nog niet moe en niet beangst; de lucht is nog blauw en ons troepje is voor 't meerendeel nog vroolijk en luidruchtig!

We zijn pas aan den derden, hoogstens aan den vierden mijlpaal!

Toch zet ik mij een oogenblik ter neder en ik peins over alles, wat ik op mijn levenspad ontmoet heb en nog ontmoeten zal: ‘liefde, hoop, vertrouwen, haat, hartstocht en zonde!’

En al peinsende val ik in slaap. En ik droom!

Ik droom, dat ik weer een klein meisje ben en verdwaald ben in den nacht. 't Is diepe duisternis om mij heen en ik kan de menschen, die mij rakelings voorbijgaan, nauwelijks onderscheiden. Toch tracht ik hen staande te houden en ik vraag tevens of zij mij den weg ook kunnen wijzen. Ik zoek naar 't ‘Vaderhuis met zijne prachtige zalen en gangen, met zijne vele woningen, en ik ben zoo moe en zoo koud’! Maar niemand heeft haast tijd om naar mij te luisteren; enkelen hunner wijzen mij wel verschillende paden, maar als ik ze insla, loopen ze dood!

Diep bedroefd en uitgeput zink ik eindelijk neer, radeloos, niet wetend wat te beginnen; doch plotseling hoor ik een vriendelijke stem, voel ik een warme hand de mijne omklemmen. Ik kan niets onderscheiden, maar toch gaat er van de persoon, die naast mij staat, een weldoend gevoel van kalmte en rust uit. ‘Gij wilt naar 't Vaderhuis, mijn kind’, spreekt de vriendelijke stem weer ‘en gij kunt den weg niet verder. Arm, klein ding. Gij hebt uw oog steeds beneden waarts gericht, kijk nu eens hemelwaarts’! En als ik verbaasd de oogen opsla, zie ik een' schitterende ster, die in onvergankelijke schoonheid aan het uitspansel schittert. ‘Zie’, vervolgt de stem naast mij liefdevol: ‘dit is de ster van Bethlehem, volg haar, zij zal U bij Jezus brengen en Jezus zal U veilig geleiden naar het Vaderhuis’!

O heilige, gezegende woorden, misschien heel lang geleden tegen mij geproken, welk een onvergetelijken indruk moeten zij destijds op mijn kinderziel gemaakt hebben, dat de herinnering er aan nog niet verflauwd is?

Met welk een onuitwischaar schrift moeten ze op den bodem van mijn hart geschreven zijn, dat zoovele andere indrukken ze niet vermocht uit te wisschen. Gave God, dat ze nooit vervangen mogen worden door het zoo troostelooze ‘we gaan niet verder, we kunnen ons doel toch niet bereiken’!

't Is vooral voor ons jonge menschen, die betrekkelijk nog veel of alles van 't begìn verwachten, die zelfbewust en moedig gereed staan den strijd met 't leven aan te binden, weinig of ten deele slechts kennende al zijne verzoekingen en beproevingen, meende in eigen kracht sterkte genoeg te zullen putten, om te overwinnen, waar gevaren ons mochten bedreigen en meestal er op vertrouwende, dat het grootste deel van onze toekomst uit vreugdevolle uren zal bestaan, dikwijls moeilijk te gelooven, dat wij het plechtanker van geloof ook eenmaal noodig zullen hebben, zal ons levensscheepje niet te pletter worden geslagen op de klippen van zonden en hartstocht, ellende en vertwijfeling, op de gevaarvolle klippen, waar toch menig ervarener schipper voor ons verongelukt en een wanhopige dood gestorven is.

Daarom zijn liefdevolle, waarachtig-goede lessen, meegegeven op de levensreis door hoogstaande, waarachtige christenen van onschatbare waarde en zullen zij op het jong, voor invloeden vatbare gemoed diepen indruk maken. Maar - dit alleen is niet genoeg!

Indrukken, hoe diep ook gevoeld, kunnen vervluchtigen temidden van de woelende, bruisende stroomingen, die ons omgeven; we waren echter te oud geworden, om ze, ondanks hunne mooie, hoogstaande beteekenis, zoo maar klakkeloos te kunnen aannemen en opvolgen.

Daarvoor waren we hélaas te oud geworden!

‘We zijn geen kinderen meer’, zeggen we, als we handelingen verrichten, die met voornoemde hoogstaande levenslessen in regelrecht tegenspraak zijn, als we ons liefdeloos toonen, waar we juist veel liefde hadden moeten geven, als we een strijd streden, waarin het kwade overwon, kortom, als we onze plichten verzaakten tegenover God en onze medemenschen. ‘Wij hebben nu eenmaal een gerijpt oordeel gekregen, we kunnen op eigen beenen staan, we zijn op de jaren des onderscheids gekomen en weten zelf héél

[p. 445]

best, wat of wij doen of laten moeten; werkelijk, ik mag heel graag mooie, stichtelijke en opbouwende lectuur lezen, maar!...

Mijn opinies zijn nu eenmaal gevestigd, mijn oordeel over God en 't menschdom is gevormd, veranderen doe ik niet meer’!

't Is eene betreurenswaardige, aanmatigende uitspraak en toch een uitspraak, die dikwijls gehoord wordt. En omdat ik zelf en velen met mij wel eens zoo geredeneerd zullen hebben en menigeen de grondstof voor de theorie: ‘er bestaat geen God en geene onsterfelijkheid’! misschien al opgezameld heeft in zijn kinderjaren, stel ik mij de vraag: ‘als dat zoo is, moet er dan niet meer gedaan worden aan het versrpreiden van geloofszaden in de prille jeugd van het kind, als de jonge ziel nog zoo gemakkelijk te bewerken is en het nog zoo licht valt het onkruid te verwijderen; is het dan met den tijd bij uitnemendheid om de zaden van geloof in een eeuwig God, in een eeuwig voortbestaan en in eeuwige liefde uit te strooien, is het dan niet de tijd bij uitnemendheid om in het jonge, ontvankelijke gemoed de kiemen te leggen voor een gevoel van eindelooze dankbaarheid jegens God, die al 't geschapene onderhoudt en voedt, niet voor eene eeuwige vernietiging maar wèl voor een eeuwig leven, zij het dan ook in verschillenden vorm! Dit nu is een moeilijke en veelomvattende taak, want om een kundig tuinier te wezen voor het kleine gevoelsakkertje, dat aan onze handen is toevertrouwd, daarvoor behoort meer dan alledaagsche bekwaamheid. Er zijn voorbeelden van huisgezinnen, waar het jonge schepseltje om zoo te zeggen met de moedermelk, al bijbelsche vergelijkingen inzoog; waar het, ouder geworden, 's morgens en 's avonds onder de bijbellezing met broertjes en zusjes schuilevinkje zit te spelen van louter verveling. Dat, bij wijze van uitspanningslectuur, slechts boekjes mag lezen over suikerzoete kindertjes, die rechtstreeks naar den hemel gaan en afgrijselijke stoute bengels (in waarheid n.l. gewone, gezonde kinderen) die in de negatieve richting terecht kwamen.

Datzelfde jonge schepseltje, teekende nog ouder geworden, op de streng-orthodoxe Zondagsschool poppetjes op zijne nagels en schreef op de dito dito catechesatie schuine moppen (ontleend aan den bijbel) op zijne manchetten en werd dan op zeventien of achtien jarigen leeftijd orthodox aangenomen met een vroom gezicht en een hart vol slechte gevoelens en verlangens!

Daar zijn ook voorbeelden van huisgezinnen, waar men in 't geheel niet geloofd en het heel jonge kindje met de denkende oogen op hare diepzinnige vragen omtrent alles, wat haar jong hartje ontroert en overweldigt slechts één zelfde antwoord krijgt: ‘Zeur toch niet altijd over onzen lieven Heertje kind, die bestaat niet, wie vertelt je toch die onzin’? of, ‘je bent nog veel te jong om daarover na te denken en je gaat vooreerst nog niet dood’!

Daartusschen door vertelt een gedienstig kindermeisje, dat ‘als je dood bent, dat je dan heelemaal koud, wit en stijf wordt en door zwarte mannen in een kistje onder de aarde wordt gestopt’! ‘Pa en Ma ook’? - ‘Pa en Ma ook’! ‘en ik ook’? ‘Jij ook’! ‘Maar dat wil ik niet dan ga ik schreeuwen’! ‘Dat kan je immers niet kind, want je bent dood’ En met deze logische uitspraak wordt het half schreiende kind dan meestal met een snauw tot stilzwijgen gemaand, omdat Pa en Ma er juist aankomen en ze het meisje streng verboden hebben met het kind over onzen lieven Heertje of over den dood en al die andere nonsens meer, te spreken.

Tusschen deze beide uitersten, vindt men nog vele andere opvoedingsmethoden; maar hoe ver boven die allen verheven is het opvoedingssysteem, waar alles om de hoofdgedachte geconcentreerd is: ‘het jonge kindje vroegtijdig en op de rechte manier (inhoudende de juist gekozen woorden in begrijpelijke termen omgekleed al naar de verschillende leeftijdsperioden) inprentte: ‘het geloof in een liefdevollen God, die ons nooit verlaten zal, het vertrouwen in zijn almacht en oneindige Liefde’!

Want immers!

Het jonge kindje wordt kind, het kind wordt menschje, het menschje wordt mensch.

Is het dan te bout gesproken als ik zeg, dat menig tot mensch gerijpt kindje beter uitgerust den levensstrijd zou aanvaarden als de liefdevolle ouders of opvoeders even kundige tuiniers waren geweest; dat de levenslessen hem op ouderen leeftijd meegegeven dieper ingang gevonden zouden hebben, als hij meer vatbaar was gemaakt voor de heiligende invloeden van den waren godsdienstzin, als het oog van jongsaf meer geopend was geworden voor de heerlijke uitzichten, die het den belijders van zulk een godsdienst aanbiedt en hun oor meer gescherpt was geworden voor de goddelijke stem, die al het zienlijke en onzienlijke als eene liefdevolle openbaring tot ons spreekt!

[p. 446]

Neen en nogmaals neen!

Het jonge kind heeft even groote behoefte aan de levenssappen onttrokken aan de bron van op geloof gebaseerde liefde en op liefde gebaseerd geloof, als het jonge plantje aan het heilbrengende water. Het jonge kind moet vroegtijdig lafenis kunnen zoeken bij deze immer borrelende bronnen, wil het zich eenmaal kunnen ontwikkelen tot een waarachtig christen en de hoogste beteekenis van het woord, steeds strevende naar het hoogste, op zijne beurt weer de zwakkere beschermende, die nog zoekende zijn en zich aan zijn steun toevertrouwen, evenals het jonge plantje zich alleen door het krachtgevende water ontwikkelen kan tot een krachtigen boom, die de machtige armen hemelwaarts-strekkend, doch immer onder zijn beschermend gebladerte een toevluchtsoord biedt aan vermoeiden en beladenen!

Waarlijk, het zou het is een groote zegen, indien het kinderlijke hart zoo vroeg mogelijk wordt opengesteld voor de edele invloeden van een waarachtig, rein, hoogstaand geloofsvertrouwen in God, goddelijke Almacht en goddelijke Liefde, want al die duizenden kleine menschjes zullen toch eens een onderdeel vormen van de grootste maatschappij, welker grondslagen uit een dusdanig Geloof opgebouwd, dan zeer zeker hechter zullen blijken te zijn, dan die, waar onze hedendaagsche op gegrondvest is!