De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

De vrouw en de vrije liefde.
(De questie Ego.)

Van alle zijden heeft men mij aangezocht toch ook mijn opinie te willen zeggen over het zeer kiesche onderwerp door Ego ter sprake gebracht.^*) Mannen en vrouwen in grooten getale hebben echter reeds vóór mij naar de pen gegrepen om hunnerzijds te betuigen, op meer of minder diepzinnige gronden, hoe zij in dezen denken. Daarom zou 't misschien overbodig zijn dat ik aan al deze argumenten nog veel toevoegde, indien niet m.i. de zaak veel eenvoudiger, - men kan ook zeggen veel gecompliceerder ware - dan een hunner 't nog heeft uiteengezet.

Sie glaubten Beide, eine Stunde lang
Dass sie sich lieben,
Doch ist von all dem Himmelsüberschwang
Nicht mehr geblieben:
Als ihm - ein Lächeln, wenn er sich besinnt -
Und ihr - ein Kind.

Is dat niet, met 'n páár rake regels, gezegd wáárop alles aankomt voor de vrouw!

Ge moet me wel verstaan, lieve lezers, ik spreek hier nu niet uit een oogpunt van aangenomen moraal, van geloof, van wat ook in één woord, dat verbiedt het buiten de wet om met elkaar leven als man en vrouw. Ieder die zich, door welke geloofs-overtuiging, of door welke zedelijkheids-opvatting ook, verplicht acht aan zichzelf het recht te ontzeggen met een man buiten het huwelijk om te leven, is, dóór die overtuiging, of door die opvatting als zoodanig, reeds niet vrij meer. En, ik wil er zelfs bijvoegen, ik geloof dat het heel goed, en heel gelukkig is, in het belang-zelf van de vrouw, dat de meesten harer door een of andere godsdienstige of fatsoen-opvatting worden weerhouden van zichzelf (en haar toekomstig kind) ongelukkig te maken. Ik geloof dat, omdat ik algeheele onbeperkte vrijheid slechts een nuttig iets acht voor die enkelen hoogstaanden, die in staat zijn haar te gebruiken zonder schade voor zichzelven en anderen. De overgroote meerderheid van 't menschdom heeft een rem, een band, om haar in toom te houden, hoognoodig. En uit dat oogpunt vind ik 't dus maar heel gelukkig dat de christelijke godsdienst en de aangenomen fatsoens-opvatting 't verbieden wanneer een vrouw leeft met een man buiten 't huwelijk om.

Maar.... als zij nu met dat alles gebroken heeft? Als zij, den raad van Ego volgend, overtuigd is zoowel haar eigen geluk te zullen bevestigen als dat van den man dien zij liefheeft te zullen dienen, door zich hem te geven buiten de wet om?

Wel, mij dunkt, 't heele antwoord is gegeven in dat bovenstaande versje:

Ihm bleibt ein Lächeln,

Und ihr - - ein Kind.

De vraag is dus maar, lieve zusters, hebt gij den man, dien gij Uw eer zoudt willen offeren, zóó lief, dat gij voor hem dat over hebt... zijn ‘lächeln’ straks, als zijnde Uw eenige nalatenschap van hem, plus zijn kind - dat gij kunt opvoeden, verzorgen, groot brengen, waarvan de ‘schande’ gij moet dragen?

Want, geloof mij, gij moet heusch niet denken, dat de man, wiens zinnen bevredigd zijn door U, later U per-se trouw blijft. Integendeel. Ik geloof dat Björnsterne Björnson, de groote Noor, dat uitstekend heeft beschreven in zijn ‘Marij’, hoe een man het zich uit liefde geven van een hoogstaande vrouw nooit anders opvat dan als datgene wat het is bij hem: een zinnenbehoefte. Is bij hem die behoefte bevredigd, dan veracht hij dikwijls een beetje die vrouw die hem onberedeneerd hare eer gaf, - - en vindt in die verachting een reden te meer om haar hoe eer hoe beter te laten loopen als een ‘onfatsoenlijke’ deerne. Maar, zelfs indien hij niet zoo laag over haar denkt, dan nog bestaat er maar al te véél kans, dat hij van lieverlede van de onwettige verhouding genoeg zal krijgen, - - ‘niet steeds is de liefde bestendig van duur.’ -

*) Zie Lelie van 27 September 1911.

[p. 377]

En wat dan? Dan blijft hij dezelfde die hij altijd was, de meneer die overal wordt ontvangen, de correcte, algemeen ‘geachte’ steunpilaar van de maatschappij - misschien wel 'n rechtzinnig minister - al weet ook iedereen alles af van z'n vroegeren liaison; maar zij - - zij is voortaan een uitgestootene, zij heeft immers buiten 't huwelijk om geleefd met een man, zij is dus ‘onfatsoenlijk’. En, heeft zij een kind groot te brengen ook, dan moet zij die ‘schande’, benevens de finantieele kosten dikwijls bovendien, daarbij dragen. Om niet te spreken van de verwijten, de rechtmatige verwijten, die eens dat kind haar zal doen.

Hebt gij dat alles over voor den man dien gij U verbeeldt lief te hebben? Ik geloof, in 99 van 100 gevallen, dat ik gerust in Uw naam kan antwoorden: Neen, duizendmaal neen. Om zóó lief te hebben, om zóó hoog te staan, moet men namelijk al weer behooren tot de heel, heel groote uitzonderingen, tot de heel, heel enkelen.

Ook, - de man, die zóóveel opoffering wáárd is, moet met een lantaarntje gezocht worden.

- - Blijft de lichamelijke zijde van de zaak, zooals die door Ego is aangeroerd. Zeker, waarom zouden wij ontkennen wat iedere dokter U kan zeggen, dat de vrouw is geschapen om hare lichaamsbehoeften te bevredigen, en dat er dientengevolge duizenderlei kwalen ontstaan, door het onbevredigd blijven daarvan. Dat is een heel treurig feit, maar het is niet een dat door de oplossing van Ego wordt weggenomen.

Want, Ego's oplossing leidt tot allerlei zielsconflicten, die het weinige dat men verkrijgt door tijdelijke lichaams-bevrediging gansch en al te niet doen. M.i. is er nu eenmaal niets aan te verhelpen, dat een ongetrouwde vrouw zich in dezen onthouding oplegt, tenzij hare zinnen zoo abnormaal sterk spreken, dat zij wordt wat men noemt een publieke vrouw. Dan draagt zij openlijk de gevolgen van hare behoeften; dat is m.i. nog beter dan het clandestiene geknoei, waarin Ego voor haar een uitwegje achter de schermen wil zoeken. Van zulk geknoei wordt zij het slachtoffer, en heeft alleen de man het voordeel.

Wanneer een man bij zijn eigen vrouw geen bevrediging meer vindt, of wanneer een andere hem in hare netten verlokt, dan moet hij openlijk uitkomen voor zijn nieuwe keuze; maar, een ménage à trois, op de door Ego voorgeslagen wijze, vind ik een laffe, minne, huichelachtige streek, zijdens 't meisje, of de vrouw, die er zich toe leent, en een die daarenboven in de meeste gevallen haar zelf te laat zal berouwen.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.