|
| |
Ter bespreking toegezonden.
I. Kalenders.
Op de uitstekende uitgaven van de firma La Riviere en Voorhoeve, Zwolle, heb ik reeds de aandacht gevestigd (zie Lelie No. 14 van 4 October).
Ik wil nu nog even, nu die kalenders, toen in voorbereiding, verschenen zijn, zeggen dat ze inderdaad een alleraangenaamsten en prettigen indruk maken.
Daar is de Week-kalender: De Elf-Provinciën, met een smaakvol gekleurd plaatje: Gezicht aan de Nieuwe Vecht, en een even smaakvol in blauw en goud gehouden schild, dat de wapens der elf provinciën voert, terwijl 55 illustraties, waaronder verscheidene van Ned: Indië, de uitgave sieren. Daar is de Kinder-Kalender, versierd met een der aardigste portretjes van Prinses Juliana, en een vriendelijk-aandoend schild. Daar is, last not least, Neerlandia, waarvan 't schild, met den typischen hollandschen molen, zoo bij uitstek geschikt is voor een cadeau, aan hollanders en vreemdelingen beide, te meer omdat de inhoud bevat 365 kiekjes uit Nederland. En eindelijk is daar de praktische Maandkalender 1912, met verschillende gemakkelijke inlichtingen op de twaalf bladen. De prijzen zijn achtereenvolgens f 1. -, 75 ct., f 1.50 (en 90 cts. gewone uitgave) en 60 cts. Enfin, deze uitgaven spreken voor zichzelf; zij hebben hun naam gemaakt. En hetzelfde kan men zeggen van:
De Internationale Kalender, uitgave van Thieme, Zutfen. Van dezen kalender schreef ik een vorig maal, dat hij reeds sinds lang een oud vriend is van mij. Welnu, oude vrienden behoeft men niet telkens opnieuw te prijzen. Zij getuigen door hun gedrag voor zich zelf. Dat doet ook deze kalender. De inhoud geeft bijna elken dag een lezenswaardig, behartenswaardig, troostrijk, pittig, blijmoedig, of ernstig woord, van bekende en onbekende auteurs beide. Ik vergeet nooit even te kijken in mijn huiskamer wat er van daag op dien kalender staat, en... menig papiertje bewaar ik.
| |
Boeken.
De Rozenkrans, uit het Engelsch vertaald door G.W. Elberts, (uitgave P. Dz. Veen, Amersfoort). - Smaakvol uitgegeven, uit het Engelsch vertaald, daar véél gelezen, bevattend een liefdes-historietje op de Engelsche manier, niet shocking of pijnlijk realistisch; een boek dat zich uitnemend eigent tot St: Nicolaascadeau.
Op het Dievenpad, door Jan Feith. (Verhalen uit het leven van een Amsterdamschen rechercheur) uitgever Scheltema en Giltay, Amsterdam (2de druk). Van herdrukken geven we uitteraard slechts bij uitzondering uitvoerige besprekingen. Daarenboven zeggen hier de titel van het boek en de naam van den schrijver reeds met wèlk soort lectuur de lezer hier te doen heeft.
Niels Holgerssons Wonderbare reis, door Selma Lagerlöff (uitgever Becht, Amsterdam). Dit is een van die fantastische verhalen, waarin deze begaafde Noorsche schrijfster haar kracht van lieverlede steeds méér gaat zoeken, m.i. tot schade van haar talent. Maar toch, als goede, opwekkende, wezenlijk-gezonde lectuur kan men hare romans niet genoeg aanbevelen. Ook dit boek getuigt van een reine en zuivere levensopvatting. 't Ademt dien eigenaardigen oorspronkelijken kernachtigen geest aan zoovele Noorsche romans eigen, en die zoo verschilt van het overbeschaafde, en daardoor eentonig op elkaar gelijkende, van vele bekende auteurs van Duitschland, Frankrijk, Engeland.
Ole Tuft, door Björnsterne Björnson, (uitgever Becht, Amsterdam). Dit boek roept in mij wakker de herinnering aan zóóveel intellectueel genot, dat ik speciaal aan dezen roman van den grooten Noor dank, dat ik, niettegenstaande 't hier óók geldt een herdruk, toch even wil wijzen op den boeienden inhoud, den strijd namelijk tusschen geloof en twijfel, die hier zoo meesterlijk wordt weergegeven. Als roman een prachtig in elkaar gezet stuk werk, is het verhaal bovendien naar den inhoud een levensdrama, dat al degenen, die over godsdienst nadenken, (en juist in Holland geschiedt dat zoovéél), levendig moet meesleepen om de groote levenswaarheden die het bevat.
Naar het levend Model (De kinderen van Huize ter Aar), twee deelen, door Jeanne Reyneke van Stuwe. (Uitgever L.J. Veen, Amsterdam.) Tellen hoevéél vervolg-romans
| |
| |
deze vruchtbare schrijfster nu reeds schiep op haar: Huize ter Aar, daartoe heb ik sinds lang den lust verloren. Mij-persoonlijk interesseert dit gezin geen zier meer, zóó wordt het uitgerekt tot een kokinje. Maar ik denk wel, dat vlijtige roman-lezers van 'n zeker soort er anders over zullen denken, en voor hen zij daarom meegedeeld, dat we 't hier te doen hebben ditmaal met Alexander van Berghem, voor de tweede maal getrouwd met Jeanne van Rheden, etc. Men weet dat de schrijfster, in een lijstje vóór in het boek, opgeeft wie haar handelende personen zijn, wanneer ze geboren waren, en zullen sterven, enz., terwijl ze de lezing nog vergemakkelijkt verder voor zwakhoofdigen, door aan de verschillende hoofdstukken namen te geven, die den geheelen inhoud meedeelen. 't Verhaal eindigt bijna met een begrafenis, maar, voor de vroolijkheid, komt er dan weer een doopdag tot slot.
Modern-bibliotheek. De firma van Holkema en Warendorf, Amsterdam, stelt zich voor van deze bibliotheek iets te maken in den geest van de, door de duitsche reclame ervoor, ook in Holland wèlbekende Ullstein-bücher. Voor 90 cts heeft men keurig uitziende, gemakkelijk in de hand te houden deeltjes, van welbekende auteurs. Voor mij ligt: De dames Cnussewinckel, door Minca Verster-Bosch-Reitz, dat, vlug en vlot geschreven, een amusanten, prettigen vertel-toon heeft. Een ander deeltje dat ik voor mij heb liggen is: Om Papa's Principe, door F. de Sinclair, ook geen diepe, maar wèl onderhoudende lectuur. Ik zou zeggen, zoo'n uitgave is net iets om er goed in te gaan. Zulke boeken worden over 't algemeen meer gelezen en gewaardeerd dan diepzinnigheden; zij spannen uit, niet in.
Verzen, door A. Roland - Holst. (Uitgever van Dishoeck, Bussum). Ik vind dit genre van poëzie niet gelukkig. Het is gewild, en doet daardoor onecht aan. Een van de beste dingen er uit is:
Wij hebben hand in hand gezwegen,
Waar de avond zweeg voor de zang der zee...
Heel dikwijls voel je in sommige dezer verzen dat zij goed hadden kunnen zijn, indien de zucht van den auteur om ze per-se aanstellerig modern-nieuwe gids-achtig te maken hem niet parten had gespeeld. Dat is jammer, want er is wèl goeds in.
Voor twee Levens, door Anna van Gogh Kaulbach. (Uitgever L.J. Veen, Amsterdam). Dit boek behoort niet tot het beste wat ik gelezen heb van deze schrijfster, over wie ik meermalen in de Lelie heb geschreven. 't Behandelt dat afgezaagde onderwerp, dat we in de laatste tien jaren nu reeds tot in het oneindige toe hebben zien uitgerafeld: de kunstdoende juffrouw, die in haar kunst zóóveel bevrediging vindt, dat zij geen kind wil, en hem, dien zij zóógenaamd liefhad, verlaat. Daargelaten 't boek-achtig-bedachte van dit gegeven, is ook de uitwerking oppervlakkig wat karakter-teekening, enz., aangaat. De verteltoon is los en levendig, als altijd bij deze schrijfster, maar je voelt het zoo voortdurend, dat zij zoo weinig wezenlijks heeft te zeggen ditmaal.
Keizer Napoleon als mensch, door Arthur Levy, (vertaald uit het Fransch). (Uitgever J.G. Broese, Utrecht). Napoleon is mijpersoonlijk altijd heel sympathiek èn omdat hij zoo oneindig ver uitsteekt boven 't gros van de menschen èn om het diep-tragische van zijn levenseinde, dat meer dan geboet heeft de zonden die hij op zijn geweten heeft geladen, door zijn vele oorlogen, zijn onverdedigbaren moord op den Duc d'Enghien, enz. Daarom kan het wel niet anders, of ik beveel met kracht ter lezing aan een boek dat hem verdedigt, dat tracht het rechte licht te doen vallen op den tijd en de omstandigheden waarin hij leefde, en op de moeilijkheden waarin hij zich bevond. Zeker, nu en dan is de schrijver eenzijdig, en voortdurend is hij te oppervlakkig, maar toch bevat dit pleidooi vóór een door de kleinzielige groote massa hem na zijn val laf verguizenden, buitengewonen man, als Napoleon is geweest, ontzaggelijk veel sympathieks en wetenswaardigs, vooral ook voor hen, die van geschiedenis geen bijzondere studie maken, en daarom lichtzinnig afgaan op het gevaarlijke ‘men’ zegt, waar het een oordeel uitspreken aangaat over verleden dingen.
Wat is Spiritisme? door H.B. Kennedy van Dam (vertaald) uitgever J.C. Auf der Heide, Amsterdam, Haarlem, Hilversum. - Het woord ‘populaire verhandeling’, op het titelblad, drukt reeds uit, dat hier niet op diepzinnige gronden maar op eenvoudig-bevattelijke wijze wordt opgewekt de lust tot nadere kennismaking met het spiritisme. Tegenstanders worden door zoo'n boekje niet overtuigd, wèl twijfelenden of onverschilligen aangemoedigd tot nadere kennismaking.
Louis Couperus. Antieke Verhalen van Goden en Keizers, van Dichters en Hetaeren. (Uitgever L.J. Veen, Amsterdam.) Geschreven in Couperus', voor dergelíjke verhalen
| |
| |
als deze bij voorkeur gekozen, ietwat gezwollen stijl, toch boeiend, knetterig soms als vuurwerk, ook als dit geen dieperen indruk nalatend, zijn er onder deze verhalen middelmatige en vodderige, beneden het talent van den auteur, uitmuntende gene. De dood van Vesta reken ik tot de eerste soort, De moord op den gek tot de laatste. Een verhaal begonnen op zóó afgezaagde manier van 'n burger-schooljongen-opstel, als: De laatste morgen te Tibur getuigt reeds op zich zelf van de loszinnigheid waarmede deze bundel is neergeworpen, op de manier van Couperus' tegenwoordigen wauwelkost in 't Vaderland, om maar wat te schrijven, omdat het hem besteld is: ‘Het was dien morgen een ochtend van onvergelijkelijke schoonheid!’ - Kan het alledaagscher?
Lilia, door C. de Jong van Beek en Donk, uitgever Scheltema & Holkema, Amsterdam. 2de druk. Zooals ik hierboven reeds zeide, uit plaatsgebrek kunnen wij herdrukken hier slechts bij uitzondering meer uitvoerig aankondigen. In een langere boekbeschouwing heb ik indertijd 't goed en 't kwaad beide van Lilia, vooral het domme, onnadenkende, en gevaarlijke slot, voldoende uiteengezet.
Tante Lütte, door Marie Diers (vertaald) uitgever P. Dz. Veen, Amersfoort. Een van die duitsche romans, die in duitsche tijdschriften, als b.v. Die Woche, graag gelezen worden. Een gezond, aantrekkelijk, wat-oppervlakkig-gedacht, maar vlot-geschreven, en goede denkbeelden, in prettigen leesvorm gegoten verkondigende roman. Deze hollandsche uitgave is zeer smaakvol, in een wit linnen bandje; zeer geëigend dientengevolge tot cadeau voor de feestdagen.
Majesteit, door Louis Couperus, uitgever L.J. Veen Amsterdam. Herdruk. Zoo ooit dan is het hier zeker onnoodig iets goeds te zeggen van één zoo bekend geworden, en indertijd met zooveel genoegen door alle soorten van lezers verslonden boek. Majesteit dagteekent uit Couperus' glansperiode, en is m.i. ook wel een bewijs daarvoor.
De Stille Kracht, door Louis Couperus, uitgever L.J. Veen Amsterdam. - Misschien minder bekend dan Majesteit is toch óók De Stille Kracht een der veelgelezen meesterwerken van Couperus. Voor mij is De Stille Kracht, naast Noodlot, (een novelle), het beste, meestdoorwrochte, en, op roman-gebied, volmaaktste, wat Couperus schiep, waarmee ik intusschen geenzins wil zeggen dat hij niet vele andere boeken óók heeft gemaakt de lezing òverwaard, als b.v. zijn eersteling Eline Vere, of ook zijn: Kleine Zielen. De Stille Kracht behandelt een zoo pakkend gegeven, in zulke frissche, met een krachtig en toch fijn penseel uitgemaalde kleuren; de karakter-teekening is zoo goed, de tooneelen zijn zoo levendig weergegeven.
Dionyzos, door Couperus, uitgever L.J. Veen, Amsterdam. Dit boek daarentegen valt weer geheel in die gezwollenheid en valsch pathos, waarin deze auteur, die is bij uitstek de schrijver van mondaine romans, nu en dan zijn kracht zoekt, om zich in een soort diepzinnig waas te hullen, dat hem belachelijk maakt. Dionyzos is, onder den schijn van groote bezieling, een prul, niets anders, een aanstellerig prul.
De Gevaarlijke leeftijd (vertaald), door Karin Michaëlis, uitgever Scheltens en Giltay, Amsterdam. Dit boek heb ik indertijd, toen het in het duitsch was verschenen, uitvoerig besproken in dit Blad. Zij, die meenen dat ze een schandaal-boek zullen gaan lezen, komen geheel bedrogen uit, want 't is in den grond een volstrekt niet bijzonder ‘gedurfd’, tamelijk oppervlakkig verhaaltje, dat hier en daar, zoo en passant, eenige waarheden zegt, welke vrouwen gemeenlijk laf en kinderachtig verzwijgen. - Vraag: waartoe is het noodig dat vertalers op 't omslag hun adelijke titels vermelden? 't Hierboven door mij aangekondigde boek van Arthur Levy: Napoleon als mensch, is vertaald, aldus staat op den omslag, door Jhr. Op ten Noort. Nu weer verkondigt ons dit omslag van: De Gevaarlijke Leeftijd, dat het is vertaald door baronesse van der Borch van Rouwenoort. Mij dunkt, die titel-vermelding misstaat hier, evenzeer als wanneer een dokter in de rechten, of in de medicijnen, dat er zou bijzetten als hij een roman vertaalt.
De Opvoeding van lord Loveland. (uitgever L.J. Veen, Amsterdam). Deze aardige, echt-Engelsche roman, van de hand der bekende boeiende Engelsche veelschrijvers C.N. en A.M. Williamson, is het vorig jaar reeds door mij hier aangekondigd. Hij verscheen eerst in the Queen, en vond blijkbaar bij ons in Holland een zóó gunstig onthaal, dat nu reeds de 2de druk is verschenen.
Het portret van Dorian Graij, door Oscar Wilde (vertaald door mevr. Couperus) is insgelijks een herdruk. Het is uitgegeven bij L.J. Veen, Amsterdam.
Mijn Groote Dochter, door Carl Ewald, (uit het Deensch), (uitgever N.V. Uitgevers-Maatschappij, den Haag.) Ik heb dit boekje indertijd zóó warm aanbevolen, dat de uit- | |
| |
gever die aanbeveling grootendeels overdrukte uit de Holl. Lelie in dezen herdruk van zijn hoek. Beide doet mij genoegen, èn dat mijn aanbeveling aldus onder vele oogen komt, èn dat zij waarschijnlijk heeft meegewerkt tot een zoo spoedigen herdruk. Woord voor woord onderschrijf ik haar alsnog.
Schuldig. Een hoek van Henriette Beerstecher, (uitgevers W.L. en J. Brusse, Rotterdam.) De schrijfster is eene medewerkster van ons Blad. Zij behandelt hier het thema der vrouw die trouwt zonder eigenlijke liefde, en.... die daarvoor wordt gestraft. Op een heel nieuwe manier behandelt zij het thema niet, maar haar stijl en verhaaltrant zijn nog al los en levendig; vooral in 't begin heeft zij haar best gedaan goede tooneeltjes te teekenen.
Het roode Huis, door Else Jeruzalem, (vertaald) (uitgever Becht, Amsterdam ) Ik hoop dit boek weldra zeer uitvoerig te bespreken, want dat verdient het ten volle. Het is een boek dat een zeer ongewoon onderwerp, zeer realistisch, maar nogtans niet onkiesch behandelt, dat een kijk geeft in het leven dier gevallen vrouwen, welke de fatsoenlijken meedoogenloos beschouwen als slechte schepsels, die niet anders willen, zonder er bij stil te blijven staan hoeveel hier juist de omstandigheden er aan toe doen dat deze vrouwen in dezen atmosfeer komen, en er in blijven moeten. Men versta mij wel, zij die zich verheugen op een schandaal-boek, vol met ‘onthullingen’, zullen geheel bedrogen uitkomen. Daarvoor is dit boek veel te oprechternstig. Indertijd heeft men erom de schrijfster in Duitschland èn verguisd èn gehuldigd. Zij heeft in elk geval een zeer moeilijk onderwerp zeer àpart weten aan te vatten, zonder te vervallen in schandaal-bejag. Het is echter geen boek om zoo maar in de handen van onrijpe vrouwen en meisjes te geven. Geenzins.
Voor zoover ik het noodig oordeel, kom ik op al deze boeken later uitvoeriger terug.
ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.
| |
II. Meisjes- en kinderboeken.
Een eigen Huisje, door Dietz en Leopold, (uitgave van L.J. Veen, Amsterdam.) In een smaakvol linnen bandje ziet dit boekje er recht aantrekkelijk uit. Onder de medewerkers vermeld ik in het bijzonder Cath. van Rennes en mevrouw Maathuis-Ilcken, welke beide zoo goede en welverdiende namen op dit gebied hebben.
Kleine Miss Fales, (uitgever L.J. Veen, Amsterdam.) Wie onzer kent niet: De kleine Lord? Wel, De kleine Miss Fales is een pendant daarvan. Of 't in alle opzichten zóó welgeslaagd is als dit beroemd-geworden boek? Pendanten zijn altijd een beetje gevaarlijk. De uitgave ziet er smakelijk en welverzorgd uit; zij bevat illustraties van Jan Sluyters.
Janneke en de Klok, door Anna Hubert van Beusekom, (uitgave W.L. en J. Brusse, Amsterdam). Deze uitgave ziet er bijzonder smaakvol uit, 't witte bandje, versierd met het hulst-takje van donker groen, doet zoo eenvoudig-vriendelijk aan. 't Verhaaltje bevat de geschiedenis, die de Klok vertelt aan Janneke.
Gonne's vriendin, door Emy Snoeck, (uitgever Becht, Amsterdam), is een verhaal voor grootere meisjes. 't Is vlug en vlot geschreven, en vertelt op een aardige prettige manier van meisjeslief en leed. Een aardige en aanbevelenswaardige opvatting van meisjes-opvoeding vind ik de onderstaande zinnen:
Gisterenavond zei ik tegen moeder, dat ik 't zoo naar vond om niet te weten wat ik worden zou. Alle meisjes weten 't, behalve Tony, en die is dan misschien ook wel gauw geëngageerd, als ze van de kostschool komt.
- - Ik vond dat zoo naar, dat er niets is waar ik bijzonder in ben. - - Als ik nu van school ga, mag ik eerst een jaar bij moeder thuis alles voor 't huishouden leeren, en onderwijl krijg ik ook een beetje les van vader. Maar 't tweede jaar ga ik naar Amsterdam, om ook wat ziekenverpleging te leeren, en dan naar de school voor maatschappelijk werk.
In de Muizenwereld, door Cath. van Rennes en Agatha Snellen, (uitgever Becht, Amsterdam.) Dit is een ‘vertelling aan 't klavier’, waarbij de in muziek zoo ervarene Catharina van Rennes een inleiding heeft geschreven, om aan te toonen hoé men de kinderen eerst 't verhaal moet vertellen, om hen tegelijk de muziek aantrekkelijk te doen worden. Het doel is, zegt de schrijfster: Aankweeken van de muzikale fantasie en scherpen van het muzikale geheugen.
De bonte Wei, door Jac. P. Thysse, (uitgegeven door de firma Verkade te Zaandam.) Dit is weer een der aardige plaatjes-albums van deze bekende beschuit-firma. Men wende zich tot de Afdeeling ‘Reclame’ dier firma,
| |
| |
om de noodige aanwijzingen te verkrijgen ter samenstelling van zoo'n voor elk kind begeerlijk album, waarbij het zelf-er-aan-mee-helpen, om het samen te stellen, nog een bijzondere aantrekkelijkheid geeft.
Drie nieuwe Kameraden, door Lilian Turner, (vertaald), (uitgever G.B. van Goor Zonen, Gouda.) ‘Want nu wisten Guy en Peggy dat ze elkaar voor het leven zouden toebehooren.’ Zoo'n slotzinnetje teekent de roman reeds, vooral als ik u er nog bij vertel, dat hij behoort tot het Engelsche jonge dames genre, eenvoudig, oppervlakkig-gedacht, maar een aantrekkelijk beeld gevend van huiselijkleven en van menschen en toestanden.
Hebt de Vogels lief, door A.F. Pieck, (vertaald), (uitgever Sleeswijk, Bussum.) Dit boek, met een aardig titelplaatje, zou ik dolgraag allen kinderen als St. Nicolaas-cadeau geven, omdat het predikt, in aardige, vroolijke verhaaltjes, dierenliefde, predikt den plicht van den mensch om het dier goed te behandelen, van het kind in dat opzicht ook. Daarenboven laat de schrijver zeer goed en zeer waar tot zijn recht komen het prettige en amusante, en voor hen-zelven héérlijke, dat er voor kinderen in is met dieren, vogels, enz., lief om te gaan, hen te verzorgen, hen in een woord tot hunne speelkameraden te maken. Dit boek begroet ik met vreugde.
ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.
Voor zoover ik het noodzakelijk acht kom ik op deze voorloopige aankondiging later terug.
| |
III.
Lijst van (wegens plaatsgebrek) niet voor bespreking in aanmerking komende boekjes, brochures, etc.
De Mysterieën van Mithras, door Dr. Denier van der Gon. (Uitgever van Paasschen, den Haag).
Zelfkennis, door J. Eigenhuis. (Uitgever van Paasschen, den Haag).
Groote Godsdiensten (Het Buddhisme in Japan, en andere afleveringen). (Hollandia-drukkerij, Baarn).
Een Jaar arbeiden aan onszelf, door Dr. Denier van der Gon. (Uitgever van Paasschen, den Haag).
Verstand en Gevoel, door Dr. Paul Dubois (vertaald). (Uitgever van Rossen, Amsterdam).
Iets over de ontwikkeling der Vrouwenkiesrechtbeweging in ons land. (Uitgave van den Bond van Vrouwenkiesrecht).
Zonen van den Vuurnevel (theosofie), door een leerling. (Hollandia-drukkerij, Baarn).
Reincarnatie. (Uitgever van Straaten, Middelburg).
Rechter en Grondwet, door Jhr. Mr. C.H.J. van Haeften. (Amersfoort, P. Dz Veen).
Avia. (Uitgever C. Geleyns, Amsterdam). Verscheidene vervolgnommers. Is reeds uitvoerig en gunstig in dit Blad aangekondigd.
Het Theosophisch Pad. (Uitgever Theosofisch Genootschap Steenstilstraat 40, Groningen). Verscheidene nommers.
Wereldgeschiedenis. (Uitgeversmaatschappij Vivat, Amsterdam). Is reeds uitvoerig en gunstig in dit blad besproken. Vervolgnommers.
De Nieuwe Gids. (Uitgave Maatschappij Luctor et Emergo, den Haag). Vervolgnommers.
De Beweging. (Amsterdamsche Boekhandel, Amsterdam). Vervolgnommers
Gezondheid en Kracht, maandblad gewijd aan lichaamsontwikkeling. (Uitgave van Van de Ven, te Baarn).
Schoolhervorming, door J.C. Wirtz Gz. (Hollandia-drukkerij, Baarn).
De Gevolgen der Berner Conventie, door H.C.C. Clockener Brousson. (Uitgegeven te Batavia).
Het Zenuw- en Zieleleven (Over het Bewustzijn) en verschillende andere afleveringen (Hollandia-drukkerij, Baarn).
Waarom ik niet geloof, door een gewezen Katholiek. (2de druk). (Baarn, Hollandia-drukkerij).
ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd