De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Ter bespreking toegezonden.

Voor zoover wij het noodig achten, behouden wij ons voor op deze boeken later uitvoeriger terug te komen.

Anna-Louisa-Geertruida Bosboom-Toussaint (Levensschets) door dr: Joh. Dyserinck, uitgever Martinus Nijhoff, den Haag. - Ik heb de boeken van mevrouw Bosboom-Toussaint gelezen in mijn jonge jeugd - ik herinner mij, dat ik den graaf van Devonshire, waaraan hier een bespreking wordt gewijd, en ook mejonkvrouwe de Mauleon (dat een episode uit het leven van Bossuet behandelt), toen met groote belangstelling in mij opnam, terwijl hare overige meer beroemde boeken mij verder altijd heel koud lieten. En dat kan ik mij nu te beter begrijpen, nu ik hare levensschets heb gelezen, die namelijk van een nuchtere, heel-brave, maar niet temperamentvolle vrouw, waarvan je het je kunt begrijpen, dat zij weldoordachte, zorgvuldig-bestudeerde, maar geenzins van hartstocht en levens-bezieling getuigende pennevruchten schiep. Voor mij is het aantrekkelijke van deze levensschets dan ook minder in de hoofdpersoon die het geldt, dan in de omgeving dier dagen waarin zij leefde, en waaruit je zulk een vriendelijk, aantrekkelijk licht van vrede en levensblijheid tegenstraalt, zoo geheel iets anders dan onze tegenwoordige rustelooze, zoekende, elkaar bevechtende tijd ons biedt.

‘Beschermer van het geloof’, door Marjorie Bowen (uit het Engelsch), uitgever W. Daamen, den Haag. Een fraai boek om cadeau te geven aan hedendaagsche high-life Christenen, voor wien het er immers per-se bij behoort met het huis van Oranje te dwepen, en, al, ‘het evangelie-belijdend’, elk voorschrift daarvan in het aangezicht te slaan. Immers, weet gij wie de ‘Beschermer van het Geloof’ is? Prins Willem III van Oranje, Koning van Engeland. Zijn vrouw, die hem bijstond in het verraden van haar eigen vader, geeft hem dien schoonen titel, en het boek (een soort historische roman) eindigt met de, volkomen den onechten geest van dit soort Christendom teekenende woorden:

‘Wat gaat gij doen Hoogheid, nu de vrede geteekend is?’

Waarop de Prins-Koning antwoordt:

‘Een anderen oorlog voorbereiden.’

Dergelijke boeken rangschik ik tot de zeer bepaald gevaarlijke lectuur, omdat zij èn van de historie als zoodanig, en van den waren geest van het Christendom een geheel averechtsche voorstelling geven. 't Geen niet wegneemt dat het een boek is dat er grif zal ingaan bij ons christelijk-aristocratisch-hollandsch publiek, waaraan zulke hemeltergende eenzijdigheid wordt opgedischt als ‘goede lectuur’.

Als de natuur roept, door Jack London (vertaling uit het Engelsch), uitgever Becht, Amsterdam. De lezers van de Hollandsche Lelie zullen zich wellicht herinneren hoe warm ik indertijd heb aanbevolen: Pittah, de Grijze Wolf, van dezen zelfden auteur. Ook Als de natuur roept is een boek van groote aangrijpendheid. Het begin, het verkoopen van Buck, door een tuinman, terwijl zijn meester op reis is, brengt je de tranen in de oogen. 't Lot van dien hond is innig roerend beschreven. En je voelt een woede, een haat, tegen dien ellendeling, die aldus van zijn meesterschap weet misbruik te maken. Het vreeselijke van zoo iets is, dat het volstrekt niet maar enkel zoo eens verweg, met een kostbaren hond, maar dagelijks, om ons heen, evenzoo gebeurt. De menschen doen hun huisdieren over aan elkaar voor een paar kwartjes, of ook voor niets, zonder er zich ook maar eenige rekenschap van te geven, dat ze aan zoo'n schepsel een verplichting hebben. Jack London moet een èchte dieren-

[p. 312]

vriend zijn, om zoo te kunnen beschrijven de gevoelens, 't leven, van een aldus geofferd dier. Hij staat zoo dicht bij de natuur in zijn boeken, bij de wreede, grootsche, ons zóó véél leerende natuur. Ik hoop dat ook dit verhaal door velen zal gelezen worden, dat het hun de oogen zal openen voor het zooveel vergeten feit, dat men óók een hond ten goede of ten kwade kan leiden door de omstandigheden-zelf waarin men hem brengt. Een aangrijpend, een vreeselijk, maar een prachtig boek.

Verhalen uit Shakespeare (naverteld door dr. Thomas Carter, Nederlandsch van dr. Edw. B. Koster) uitgever W.J. Thieme en Cie, Zutfen. Wij hebben hier dus een soort Shakespeare uit de derde hand; eerst een Engelsche ‘navertelling’ door dr. Thomas Carter en dan nog een Engelsche overzetting door dr Edward B. Koster. Nu, niet iedereen heeft den tijd en de ontwikkeling om Shakespeare te lezen in het oorspronkelijk, en voor dezulken is een dergelijke uitgave, en terwijl de naam van den hollandschen vertaler een goeden waarborg oplevert dat hij tot zijn taak bekwaam is, een aanbevelenswaardige lectuur, eene die hem de voor hem anders onbereikbare meesterwerken van den grooten Engelschman nader brengt. Ook voor aankomende jongens en meisjes, te groot voor kinderboeken, lijkt mij dit een geschikt cadeau, vooral wanneer zij bij de lezing geleid worden door een vader, moeder, of onderwijzer, die den takt en den lust heeft hen voor te lichten.

Van Guido Gezelle, Zijn leven en zijne Werken, (uitgever L.J. Veen, Amsterdam), kondig ik met groot genoegen een tweeden druk aan, omdat ik dezen dichter beschouw, en als mensch en als kunstenaar, als een der sympathiekste figuren van de hedendaagsche literatuur, een man om eerbied voor te hebben, en wiens levensgeschiedenis je ontroert door zijn stillen godsvruchtigen eenvoud. - De auteur haalt verscheidene gedichten aan van den dichter, en wekt daardoor den lust met diens zoet-vloeiende en uiterst-gevoelige verzen grondig kennis te maken. Een sympathiek portret siert de uitgave.

Van dieren en menschen, door Hagenbeck, voor Nederland bewerkt door G. de Voogt, (uitgevers Scheltema en Giltay, Amsterdam). Een zeer mooie uitgave, handelend over een zeer interessant onderwerp, maar een dat mij eigenlijk tegen de borst stuit, omdat het geldt het vangen en dresseeren van wilde beesten. Wat krijg je b.v. een innig medelijden met dien jongen leeuw, die ons de illustratie laat zien op blz. 9! Het boek vervult je, vind ik, met afkeer van den mensch, en met medelijden met het door dezen gejaagden en gevangen dier. Ik weet niet, maar ik betwijfel zeer, of dat de bedoeling van den auteur was, maar in elk geval hóóp ik voor mij, dat het daarom véél gelezen zal worden. Misschien opent het de oogen van vele onverschilligen, die tot hiertoe niet dachten aan wat er geleden wordt door de gevangen beesten, eer zij zoo'n dierentuin versieren. In dat opzicht is het stukje van Beets, uit de Camera Obscura, ook zoo lezenswaardig. Bij den aanblik van dien leeuw op pag. 9 moest ik daaraan onmiddellijk denken. Het boek heeft 60 illustraties, en is, zooals ik reeds zeide, keurig uitgegeven.

De lichte last door G. Schrijver. (Uitgever J.H. Kok, Kampen.) Als ik U zeg dat het titelblad den tekst aanhaalt: Mijn juk is zacht en mijn last is licht (Math. 11:30), dan zult gij reeds vermoeden met welk soort van roman wij hier te doen hebben. Toch is het een zeer modern-geschreven, realistisch aandoend boek, niet in den gewonen kinderachtigen christelijken leuter-stijl, o geenzins. Het is een boeiend-geschreven, van ècht-waarachtig nadenken getuigend, talentvol werk dat ik hier voor me heb liggen, dat me gepakt heeft, en dat ik stellig uitvoeriger hoop te behandelen, een van die soort boeken, die een kijk geven in veel te weinig bekende en veel te weinig vermoede gedachten en levens van de eenvoudig-vromen onder ons.

De twee Hansen, door Peter Rosegger. (Vertaling uit het duitsch), (uitgever L.J. Veen, Amsterdam.) Van Rosegger weet men reeds vooraf dat alles wat hij schrijft is gezond, wel-doordacht werk, schilderend de menschelijke natuur met haar goed en haar kwaad, zonder wreed realisme, maar met een zekere oppervlakkige bonhomie. Ook de twee Hansen is zoo'n boek, een opwekkend, verfrisschend, boeiend, met het groot verteltalent van den bekenden auteur goed in elkaar gezet verhaal.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.