De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Overzicht van de week.

I. Reactie.

Het gevolg van de ‘intellectueele’ opvoeding der vrouw doet zich dagelijks meer gevoelen. Wij hebben geen goede dienstboden meer, maar wij hebben evenmin goede meesteressen, in staat hare ondergeschikten iets aan te leeren op het gebied huishouding - waarvan afhangt het wel en wee van het gezin, en dáárdoor van de maatschappij. Mevrouw heeft van kind af geleerd op de schoolbanken alles - behalve datgene waartoe zij als zijnde het vrouwelijk hoofd van een huisgezin berekend behoorde te zijn - gevolg dat alles bij haar in het honderd loopt, dat zij er op is aangewezen haar gasten te verzoeken in een restaurant, dat haar man en haar kinderen 't bij haar heel-ongezellig vinden, en hun genoegen buitenshuis zoeken, dat zij alle zes weken 'n andere dienstbode heeft, en dat zij, last not least, driemaal meer geld uitgeeft dan noodig is.

Zij, die 't hardst hebben meegedaan de vrouw aldus op te voeden tot een derde-geslachts-product, ondervinden thans de wrange vruchten van hun eigen systeem. En willen daarom een nieuw geslacht grootbrengen in een andere betere richting. Zoo komt dr. Jacques Berthillon thans in ‘Excelsior’ in een hoofdartikel voor den dag met den niet onpractischen raad, de jonge meisjes op de school op te voeden tot goede huishoudsters: ‘Het is voor een vrouw veel minder belangrijk dat zij de uitgestrektheid der veroveringen van Alexander de Groote leert kennen, dan dat zij een goeden schotel kan klaarmaken -, zegt hij -, want, met den macedonischen held uit de oudheid zal zij nooit iets te maken hebben, maar stellig zal zij te eeniger tijd in de verplichting geraken te moeten koken. Welnu, waarom zou men het reeds in Engeland in praktijk gebrachte systeem niet ook in Frankrijk kunnen invoeren, en de jonge meisjes ploegsgewijze verplichten tot het aanvegen van de schoollokalen, het verstellen van de stofdoeken, het gereedmaken van de lunch, voor hen die in het namiddag-uur overblijven, etc.’

Stellig is er wel véél te zeggen voor dit idee van dr. Berthillon. Zeker, de opvoeding thuis is zonder twijfel steeds de meest aanbevelenswaardige. Maar, helaas, hoe weinig moeders hebben den takt en den lust haar dochtertjes in dat opzicht te onderwijzen? Bovendien, de school, 't schoolwerk dat ‘af’ moet, komt er dan steeds tusschen. Daarom zou het zonder twijfel een groote verbetering zijn indien verplicht huishouding-onderwijs, in den geest van de bovenaangehaalde raadgevingen, de jonge meisjes, of zij willen of

[p. 278]

niet, dwong het huishouden-doen daadwerkelijk te leeren kennen. Hoevelen harer trouwen immers, zonder geld, maar met heel veel pretensies, juist in de bescheiden middelklasse, van een mooien inboedel, en keurige toiletten. Een meid houden kan er niet af. Maar.... zelf heeft zoo'n Mevrouwtje niet het minste verstand van hoe den mooien inboedel onderhouden of hoe de keurige toiletten naaien.

Zou het praktische Engelsche idee - langs den omweg over Frankrijk en over nog eenige landen denkelijk, want wij komen nu eenmaal stééds met de trekschuit - eindelijk ook ten langen leste tot Holland doordringen?

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

II. Beschaving.

Wie onzer kent niet de duitsche studenten-gewoonte van duelleeren om daardoor een lidteeken in het gezicht machtig te worden! Dat staat goed, wordt door de dameswereld ‘interessant’ gevonden. Nu en dan gaat er door een onhandig duel een half oor of een stuk neus mee heen, dat komt er niet op aan, ‘'t hoort er nu eenmaal bij’, als je gestudeerd hebt. Ongelukkig echter zijn niet alle duitsche jongelui even ‘dapper’, schijnt het. En zoo komt die Wahrheit ons een aardig staaltje vertellen van het bedrog dat ook op dit gebied heerscht. In Berlijn namelijk bestaat een inrichting, waar iemand je zoo'n lidteeken ‘zoo pijnloos mogelijk’ per operatie máákt; natuurlijk wordt, naar gelang van de grootte en de plaats, de prijs verhoogd of verlaagd. ‘Discretie wordt geëischt en toegezegd.’

En zulke dwaze, ruwe, domme gewoonten worden nog steeds toegejuicht in een ‘beschaafd’ land als het toppunt van ‘manlijkheid’! 't Geval hierboven beschreven deed mij denken aan wat 'n nichtje van mij overkwam, die indertijd ook voortdurend dweepte met een toenmaals in Amsterdam voor de harten van alle dames hoogst-gevaarlijken duitschen predikant (die zich dan ook ten slotte een recht rijke freule heeft uitgezocht uit zijn tallooze aanbidsters). Wel, m'n nichtje ‘dweepte’ speciaal met den ‘manlijken’ ‘sabelhouw’ over 's mans gezicht. Totdat hij-zelf zich op zekeren dag liet ontvallen dat hij dien had te danken aan.... 'n val op 'n stoep, waarvan 't lidteeken steeds was gebleven. Ik voor mij vond dien predikant sympathieker met een lidteeken, door een val op een stoep, dan met een verkregen door een ‘duel’, maar in de oogen van mijn nichtje was hij meters diep gezonken.

O beschaving!

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

III. Liefdadigheid.

Uit een behartenswaardig artikel in het Vaderland, behelzend een verslag over een dezer dagen gehouden: Liefdadigheids-soiree:

Een enkele opmerking meenen wij echter niet achter te mogen houden - het goede doel, dat ook bij deze soiree werd beoogd, geeft er ons de vrijmoedigheid toe.

De dames-executanten zijn gisterenavond met bloemstukken, waaronder zeer fraaie en ongetwijfeld ook dure, als overstelpt... wij raakten bij tien den tel kwijt.

Zou het nu geen aanbeveling verdienen, indien bij 'n volgenden weldadigheidsavond de dames en heeren executanten de milde gevers dier bloemstukken overreden 't bedrag hunner huldebetuiging óók in de ondersteuningskas te storten?

Immers: Charité bien ordonnée commence par soi-même?

Die woorden zijn me van a - z uit het hart geschreven. Eéns liet ik-zelve mij overhalen lid te worden van een comité, dat zoo'n liefdadigheids-soiree voorbereiden zou. Ik nam geen deel aan de vergaderingen vooraf, was ook verhinderd de uitvoering bij te wonen. Na afloop daarvan kreeg ik echter tot mijn verbazing een briefje van den secretaris, waarin mij werd meegedeeld dat ik zoo en zooveel ‘moest’ betalen, als zijnde mijn aandeel voor de bouquetten, die bij gelegenheid der uitvoering aan de ‘welwillende belangelooze medewerkers’ waren aangeboden.

Natuurlijk heb ik betaald. Maar tegelijk bij mij zelve de gelofte gedaan, dat ik nooit weer mij zou laten verleiden op die wijze ‘liefdadigheid’ uit te oefenen. Indien ik namelijk dat bouquetten-geld terstond had ingezonden aan de nooddruftigen, dan waren zij er beter aan toe geweest dan door een dergelijke liefdadigheids-soiree, met aftrek van de onkosten aan zaalhuur, versiering, en weet ik wat al niet meer!

Echter, werd er zóó gegeven, zonder opzienbarende en ijdele vertooningen van liefdadigheidsfeesten, (pretmakerijen voor de deelnemers meestal), dan waren er ook geen eere-comité's (met het verruklijk genot voor de burger-dames van er in te mogen prijken in één comité met eenige adelijke grootheden), en geen lijsten waarop met groote letters voluit

[p. 279]

staat wat meneer Die geeft, en mevrouw Deze, en freule Zoo, en Jhr. Zus. En er waren geen flikflooierige couranten-verslagen om de zelfopofferende comitéleden en de zelfopofferende medewerkers te loven en te prijzen. En er werden geen bouquetten geofferd. In plaats daarvan kwam al het geld, stil en ongeweten, zoo maar regelrecht in den zak van degenen voor wie 't héét bestemd te zijn.

Maar... dáárom is het niet te doen. Wèl... om de ijdelheid!

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

IV. Christendom in de werkelijkheid van het dagelijksche leven.

Wij weten het allen, dat de Engelschen zich prat doen op hun Christendom bij uitnemendheid. In Engeland is iedereen ‘geloovig’. Iedereen gaat naar de kerk. Iedereen eert den bijbel als ‘Gods-Woord’. Nu zal ik wel niemand, ook den meest-onverschillige in zake Christelijken godsdienst, iets nieuws vertellen, wanneer ik er op wijs, voor de zooveelste maal, dat de bijbel overal leeraart hoe wij allen ‘broeders’ zijn, allen ‘gelijk zijn voor God’, enz. Maar, zóó weinig wordt er gehandeld heden ten dage naar die leer, dat ik de volgende naieve bekentenis dezer dagen tegenkwam in een Engelsch Blad, dat zich zeer te goede doet op zijn christelijke richting, zijn dienen van de Kerk, enz.

Margaret Harding, door Perceval Gibbon, is een van de vele heden ten dage verschijnende boeken die de questie behandelen van het kleurlingen-ras. Margaret Harding is een welopgevoede beschaafde jonge dame, die naar de Kaap reist om gezondheidsredenen, en er een goed-gekleed en goed-opgevoeden Kaffer leert kennen, die in Engeland is geweest en er den dokters-graad haalde. Zij heeft met hem medelijden, spreekt met hem, ontmoet hem - staat hem zelfs toe haar hand te kussen. Dit wordt ontdekt en, omdat het geheel en al strijdig is met Zuid-Afrikaansche opvattingen, geraakt zij in groote minachting, en wordt zelfs door haar Engelsche bewonderaars met den nek aangezien.

De auteur schrijft blijkbaar van het standpunt van: broederen zijn wij allen, en verlangt daarom onze sympathie voor Margaret. Maar wij, die hem lezen, voelen anders. Het is geen misdaad iemand een handkus toe te staan, maar het schijnt ons eenvoudig-weerzinwekkend toe, dat een welopgevoed blank jong meisje zulk een vrijpostigheid zou veroorloven aan een Kaffer.

O zeker, de kleurlingen hebben hun rechten, maar, zij moeten op een afstand worden gehouden.

Op dezen slotzin vooral vestig ik de aandacht, omdat hij is in den meest flagranten strijd met alles wat Christus dienaangaande leeraarde. En dan de huichelarij van dezen preutschen afkeer van het vrijpostigheden veroorloven aan een kaffer, terwijl de meest smerige, verloopen jongelui, waarvan iedereen weet dat zij heimelijk behept zijn met onzegbare ziekten, of lijden aan hersenverweeking, of aan drankzucht, op bals, etc., ‘welopgevoede blanke meisjes’ aanraken, en door hare mama's met geweld worden binnengehaald als hoogstbegeerlijke schoonzoons! Indien die jongelui slechts behooren tot het blanke ras, indien zij geld of een titel hebben, dan wordt er niet een oogje, neen dan worden beide oogen toegedrukt voor hunne onwaardigheid op zedelijk of intellectueel gebied. Maar als 't Kaffers zijn, dan is het toestaan van een vrijpostigheid als een kameraadschappelijken omgang plotseling een afkeerwekkend iets!

Ik zou hierop niet de aandacht vestigen, indien deze fraaie redeneering niet werd uitgesproken in een blad dat beweert de leer van Christus te achten, zelf ook die leer erbij haalt door de opmerking: De schrijver redeneert van het standpunt: wij zijn allen broeders. - O wee, o wee als dat standpunt in botsing komt met het Christendom, dat de eeuwen maakten van de leer van Christus, een Christendom van leugen, huichelarij, schijngeloof, eigenbelang. Dan wordt de leer van Christus haastig terzijde gezet, en de eigen-gemaakte te voorschijn gehaald, zoowel in Engeland als overal ter wereld, óók in Holland, onder het rechtzinnig ministerie waarin wij ons verheugen op het oogenblik waarop ik deze regelen schrijf.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.