De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

Gedachtenwisselingen.

Anti-Militarisme.

Oorlog is het spel van den staatsman, het genoegen van den priester, de scherts van den rechter, het handwerk van den moordenaar en voor de gekroonde moordschelmen: het dagelijksch brood; de steunpilaar van hun macht.
Shelley.
De kruistocht tegen den oorlog moet met energie gevoerd worden, want de grootmachten van onzen tijd gebruiken juist den oorlog en de vrees voor oorlog ter bevestiging van hun macht en rijkdom.
Gevonnist (en veroordeeld) is de oorlog allang, maar ook terechtgesteld?
Geenszins.
Het is de openbare meening die bewerkt moet worden.
Het is het volk dat als vredestichter zal optreden, omdat zijn belang nooit oorlog vordert.
F. Domela Nieuwenhuis in het boek: Vredesstemmen.

Zeer Geachte Redactrice,

Naar aanleiding van den door U in Uw artikel over Dienstweigering etc. opgenomen brief (Nr. 40, blz. 643) van ‘een anderen correspondent, insgelijks oud-hoofdofficier’, neem ik de vrijheid U nog eenige plaatsruimte te verzoeken voor het onderwerp Anti-Militarisme, opdat ik in de gelegenheid zal zijn, bedoelden brief eens in het openbaar te toetsen aan mijne Anti-Militaristische overtuiging.

In de eerste plaats echter, moet ik mijn leedwezen er over uitspreken, dat èn deze briefschrijver èn de andere oud-hoofdofficier, hunne brieven, die zij toch tot publiciteit bestemden, niet met den naam voluit onderteekenden, wat zij blijkbaar onnoodig hebben geacht. Daar de eerste oud-hoofdofficier over mijn artikel: ‘Een daad van on-christelijk regeeringsgeweld’ nog al in krachtige termen zijn ‘meening en gevoelens openbaarde’ ware het minstens eerlijk geweest, wanneer hij daarbij óók zijn geachten naam had openbaar gemaakt, vooral, waar dit steeds van mij verlangd wordt, wanneer ik een ‘niet-geijkte’ meening verkondig.

Wat dezen brief overigens aangaat: Gij hebt dien in Uw artikel: Over Dienstweigering en Anti-Militarisme’ naar mijn genoegen behandeld en behoef ik dus daarop niet te repliceeren. De tweede evenwel, trof mij door de oppervlakkigheid, waarmede geredeneerd wordt over Oorlog, Militarisme, enz. De schrijver meent namelijk, dat de kwestie Oorlog of Vrede zoo ‘heel lastig’ is uit te maken en besluit dan ook maar haar in 't geheel niet uit te maken en den oorlog ‘een noodzakelijk kwaad’ te noemen. Ik kan de ‘lastigheid’ der kwestie zoo moeilijk inzien. Heel lastig.... voor wien? O, zeer zeker voor ieder wiens verstand zóódanig is verward geraakt in het leugen-net van ‘Vaderlandsliefde, oranjehuis, god-van-nederland, onafhanklijkheid, heldenmoed’ enz., dat hij het tenslotte ‘heel lastig’ gaat vinden waarheid van leugen te moeten onderscheiden of - wat hetzelfde is - natuur van onnatuur, zoodat hij, gemakshalve, zich ervan afmaakt met enkele gemeenplaatsen en verder meedoet met den grooten hoop.

Voor hem daarentegen, die zijn gezond menschenverstand heeft losgemaakt van den Leugen, die denkt en voelt als mensch, is de kwestie Oorlog of Vrede? niet zoo heel moeilijk meer op te lossen. Want hij vraagt zich af: waartoe de oorlog dient, waarom er gestreden wordt. En dan moet het antwoord steeds luiden:

de oorlog wordt gevoerd in het belang van het groot-kapitalisme;
er wordt gestreden om winst te behalen of verlies te voorkomen;
de kwestie: oorlog of vrede? is dus een brandkast- en Beurs-kwestie;
de oorlog wordt voorbereid door de Pers (beïnvloed door het Kapitalisme, in welks handen zij is).

Alles goed en wel, zal hij in den beginne dan zeggen, maar hoe maken wij aan den oorlog voor goed een einde?

- De oorlog, een uitvloeisel van het Kapitalisme zal niet eer verdwijnen, vóór het Kapitalistisch stelsel van privaat-eigendom - dat noodzakelijk met zich brengt: uitbuiting van millioenen onterfden - opgeheven is. Wie dus den oorlog wil doen verdwijnen moet beginnen het Kapitalisme met wortel en tak uit te rukken.

Het aardige praatje van: ‘als wij - Hollanders - nu aangevallen worden, dan moe-

[p. 668]

ten we ons toch verdedigen?’ dat hier en daar nog wel eens opgeld doet, wordt te niet gedaan door te vragen:

‘Wie valt er aan?’
Antw.: de een of andere regeering.
‘Van welke middelen bedient zij zich daarbij?
Antw.: Van het leger, dat zij tot hare beschikking heeft.
‘Waaruit bestaat dat leger? Waarvan bestaat het? En hoe wordt het gevormd?
Antw.: Het leger bestaat uit de zonen des volks; het werd gevormd met behulp van geestelijke en lichamelijke dwangmiddelen; (geestelijke dwangmiddelen: Pers, Kerk, School; lichamelijke dwangmiddelen: wetten, straffen). Het Leger bestaat en wordt onderhouden door het belasting-betalend volk.
‘Wanneer zou er dus niet aangevallen kunnen worden?
Antw.: Als er geen leger was.

We zijn dus Anti-Militaristen, omdat we niet aangevallen willen worden, nòch zèlf willen aanvallen. We zijn Anti-Militaristen, omdat we ons niet willen laten gebruiken om de eer-, heersch-, of hebzucht te bevredigen van enkelen en we maken propaganda voor dit beginsel waar we dit kunnen, om de menschheid wakker te schudden uit den hypnotischen slaap, waarin zij gedompeld ligt; om haar aan het denken te brengen door haar tegengif toe-te-dienen tegen de slaapmiddelen, haar ingegeven door Pers, Kerk en School.

Een zeer sterk sprekend bewijs, dat het Leger alléén door dwang en onwetendheid wordt in stand gehouden, levert de briefschrijver zèlf, waar hij namelijk, sprekende over het dienstweigerings-‘geval’, zegt:

‘Het beste is, volgens mijne meening, zoo'n geval niet te publiceeren. Ja, ik voel het, dit hindert Uw eerlijkheidsgevoel, en mij hindert het niet minder, maar heusch, anders kan men leger en vloot wel afdanken, dit wil zeggen, ons land bloot geven aan elke vreemde mogendheid, die maar wil.^*)

Alzoo: wanneer het volk, door het publiceeren van dergelijke ‘dienstweigeringsgevallen’, aan het nadenken wordt gebracht, zal het morgen tien dienstweigeraars opleveren, overmorgen honderd en eindelijk, ja, dan kunnen de heeren hun biezen wel pakken, want dan is er geen leger meer, waarvan zij zich kunnen bedienen om zich te verrijken! En dan is er ook geen leger meer, om het ontwakend proletariaat te onderdrukken en uit te moorden, zoodra het eenig teeken van leven geeft!^**)

Dat het dus, van Regeerings-standpunt bezien, listiger zou zijn, de gevallen van dienstweigering dood-te-zwijgen (trouwens, dat doèt men al) is zeer juist opgemerkt, - intusschen wel teekenend voor hem, of haar, die tot dergelijke minderwaardige middelen zijn toevlucht moet nemen om het Gezag te handhaven. - En daar het van Anti-Militaristisch standpunt bezien noodig is, dergelijke gevallen zooveel mogelijk wereldkundig te maken, schreef ik in dit blad mijn artikel: ‘Een daad van on-christelijk regeeringsgeweld’, waarmede ik hoop te hebben bereikt, dat de lezers-te-goeder-trouw zich in 't vervolg rekenschap zullen gaan geven van de vraag:

Waartoe dient het Militarisme?

JOH. G. SCHIPPÉRUS.

*) Men staat hier verstomd over de domheid der redeneering: ‘dat wil zeggen, ons land bloot geven aan elke mogendheid, die maar wil’! Alsof het anti-militarisme alléén in Holland zou worden gepropageerd! (S)

**) Men denke aan den Transvaal-oorlog en aan de Kommune van 1871.

II.
Voor J.B. te L.

(Zie Lelie van 22 Febr. ll.)

In zeker opzicht is elk gebed eene verhooring, want in de onderwerping zelf, die in den bidder wordt vereischt, ligt reeds de stemming besloten, die 't leed dragelijk maakt.

WALLIS.

Het doel van ons bidden is niet, Gods wil naar onzen wil te veranderen, maar het gevolg van ons bidden zal wezen, dat meer en meer onze wil zich schikt naar Gods wil.

E. LAURILLARD.

‘'k Wil, wat Gij wilt, zooals, zoolang en wijl [Gij 't wilt!’
Zeg dit tot God, en al uw onrust is gestild.

't Gebed brengt soms terstond een zegen mede

Van Gods genâ, die onder 't bidden komt.

Toch - vaak verhoort Gods wijsheid onze bede

Eerst dàn als lang ons Amen is verstomd.