De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

Uit Christelijke Kringen.
Roman door Anna de Savornin Lohman.

(Vervolg van No. 24).

Na het diner, terwijl Ellen bij de theetafel bezig was, waar ze, in haar nichtje-qualiteit, tante Mary hielp de honneurs waarnemen, stond Vermeulen ineens achter haar.

‘Wel, amuseer je je...?’ vroeg hij, op dien familiaar-vriendschappelijken toon, die van lieverlede, sinds hij haar telkens ontmoette bij zijn kleinen zieken jongen, tusschen hen was ontstaan; niet-alleen zijn vrouw, hij-zelf-ook noemde haar daardoor bij den voornaam. Hermance immers, veel te zeker van haar eigen volmaakte schoonheid om in Ellen 'n mededingstertje te zien, vond haar wel 'n makkelijken aanwinst, met haar gedienstig steeds klaar zijn om Johnnie bezig te houden, op de dagen waarop de zuster haar uitgangsrecht had. - En Ellen harerzijds voelde zich even gelukkig als vereerd met die aldus ontstane intimiteit.

Vermeulen werd haar daardoor van lieverlede als vanzelf de natuurlijke steun, dien zij in haren vader had verloren, omdat zij tegelijkertijd onbewust onderging den invloed der aantrekkingskracht, die hij, als knappe, aardige, innemende man, op haar vrouwgevoel uitoefende. Grootpapa Eduma de Witt eerbiedigde zij om zijn minister-verleden en in hare oogen onkreukbare principes, maar hij was te oud om haar anders te imponeeren dan als een stukje verleden-grootheid. Oom Sjoerd daarentegen, met zijn luie fatterigheid, van nooit den politieken loopbaan zijns vaders te hebben willen volgen, deed haar beslist onsympathiek aan, wekte eigenlijk haast haar ergernis. En nog veel meer was dat het geval met Ber en zijn vrienden, afgeleefde, onbeduidende blasé-oude-jonge-mannetjes, wier geaffecteerde stemmetjes en zwakke lichaampjes haar dégouteerden, in haar eigen jonge gezonde zinnelijkheid, waarvan zij intusschen zich-zelve volkomen onbewust was. - De eenige die in haar naaste omgeving uitblonk, als een krachtige, geestelijk-begaafde, manlijke verschijning, was de nog in de kracht van het leven zijnde, knap-van-uiterlijkaandoende, naam-hebbende advocaat Vermeulen. Zij bemerkte dientengevolge zelve niet, hoe de macht, die hij op haar uitoefende, werd bepaald in de éérste plaats door zijn man-zijn; zij geloofde integendeel onschuldig aan hare eigene geestelijke vriendschap en bewondering voor hem; zijn onbetwiste geestesgaven dwongen haar achting af; de schaduw, die over zijn huiselijk leven hing door de ziekelijkheid van zijn eenig kind, en bovendien de wereldschheid zijner vrouw, gaven hem daarenboven iets belangwekkends, dat haar medelijden opwekte, die gevaarlijkste van alle begin-toestanden van ontwakende vrouwenliefde. - - Indien iemand dan ook aan de in christelijke moraal doorkneede, beslist-bijbel-geloovige Ellen Stinia had durven insinueeren, hoe haar gevoelens voor een reeds getrouwd man als Mr. Vermeulen van nietgeoorloofden aard waren, zij zou even verblufd als verontwaardigd zijn geweest. Zij beeldde zich immers volkomen te goeder trouw in, dat zij voor den vader van haar beschermelingetje Johnnie niets anders voelde dan de meest ‘reine’ vriendschap, dat hare onbegrensde aanhankelijkheid aan hem het natuurlijk en geheel oorbaar gevolg was van zijn zeldzame gaven en talenten en deugden, die van elkeen immers de bewondering moesten afdwingen. Na haren vader was hij de eerste man van intellect, dien zij ontmoette, aan wien zij haar zieleleven dientengevolge ondergeschikt maakte, en, in hare naiveteit, begreep ze absoluut niet, hoe er intusschen hier iets geheel anders in het spel was dan in die vroegere vader- en kindverhouding, iets dat vóórtvloeide uit haar intusschen volwassen-zijn-geworden, - de aantrekkingskracht namelijk van het geslacht als zoodanig.

[p. 406]

- - Terwijl zij zich, abrupt, want zij had hem niet zien komen, naar hem omwendde, had Vermeulen nog net gelegenheid gehad even in haar discreet-gedecollecteerden hals in te blikken, te zien hoe die nog maar onvolkomen gevormd was, al belóófde hij. Hij had, om z'n vermoeidheid van vóór den eten te overwinnen, een goed glas wijn gedronken; nu, ná een fijne sigaar er bovenop, voelde hij zich in een prettige opgewekte stemming, van lekker gedineerd-hebbend, lichamelijk gezond man, die wel houdt van vrouwen-mooi, er oog voor heeft...

Z'n grijs-blauwe oogen keken haar vroolijkvriendelijk aan... terwijl zij schouderophalend antwoordde; - -

‘Och, geamuseerd... - -. Ik geloof niet dat ik houd van zulke groote diners... van die oppervlakkige tafelgesprekken.’ - -

- - - Hij lachte erom... ‘Je moet de dingen niet zoo diep nemen - kindje’ - zei hij vaderlijk-beschermend. - ‘Naast wien zat je ook maar weer? O ja, naast je neef Ber rechts, maar wie was die andere meneer toch...; - - kende ik niet.’ - -

- - - ‘'N Utrechtsche student - - de Schuere, - - iemand die al maar door over sport, en over z'n auto, en over 't duivenschieten in Monte Carlo redeneerde. - - Verbeeldt U, duivenschieten! Bah! - We hebben er bijna ruzie om gehad. - - Ik zei dat ik al alleen dáárom niet naar Monte Carlo zou willen gaan, om zoo'n wreede gemeene dierenplagerij. - - En ik geloof dat hij me erg bij de hand vond - - en Ber ook.’ - -

Haar geanimeerdheid stond haar goed, tegelijk met de lichtelijk-verlegen-vragende oogen, die ze schuchter naar Vermeulen opsloeg, als wilde ze van hem weten, of hij-ook haar afkeuring te vergedreven vinden zou. - -

Maar hij liet, wereldwijs, het eigenlijk onderwerp rusten, antwoordde alleen, schertsend:

‘Nu, maar je kunt toch wel naar Monte Carlo gaan zonder aan 't duiven-schieten mee te doen. - - Mijn vrouw wil in den aanstaanden winter naar 't Zuiden, met Johnnij; - - je zoudt net een goede reisgenoote voor haar zijn, - en dan kom ik jullie eens opzoeken, - als ik 't ten minste met m'n werk kan klaarspelen.’ - -

‘O neen’ - - had zij al gezegd - - maar zijn slotzin deed haar even blozen van verrukking, bij 't denkbeeld hoe gezellig zoo'n samen-intiem-uitzijn wel zou kunnen wezen; - - zoo heel iets anders dan hier in den Haag, waar hij altijd zoo bezet was met werk en vergaderingen. - -

- - ‘Dat zou toch niet gebeuren’ - - zei zij dan ook. - - ‘U hebt veel te veel te doen altijd.’ - En toen, met een bedeesd pogen hem het complimentje te zeggen, dat aldoor in haar verlangde zich te uiten:

- - ‘Zoo als nu b.v. weer, met dat proces over: Zoekt het Verlorene. Iedereen zegt dat U zóó prachtig hebt gepleit van ochtend.’ - -

Vermeulen kneep z'n oogen wat verwonderd dicht even, in een twijfelen, even als straks Ber en zijn vrienden, of dit nu perversheid was, dit crû-weg aanroeren zoo'n shocking onderwerp, dan wel absolute onschuld juist.

Maar hij ontmoette den warm-bewonderenden blik uit haar oogen vol op hem gevestigd. Met zijn man van ondervinding-zijn en zijn menschen-kenners-blik van goed advocaat onderscheidde hij onmiddelijk. Neen, dit jonge ding meende wat ze zei; was eerlijk onder den indruk van zijn pleidooi voor een in hare oogen edele zaak! En het vleide hem. 't Was wel leuk toch, zoo'n bakvischjes-aanbidding. Hij had het zich al méér verbeeld dat ze - -

Met de intuitie van den véél in den smaak vallenden man, die wéét hoe te veroveren, begreep hij dadelijk wát haar 't méést zou inpakken. Hij zette inééns een soort ernstig gelegenheidsgezicht, terwijl hij antwoordde:

‘Ja, natuurlijk; zulke dingen als die treurige geschiedenis, die je bedoelt, vragen onzen héélen mensch. Als ik niet waarachtig meevoèlde voor zulke ongelukkigen, dan zou ik niet zoo kunnen spreken om hen te helpen. - - Het is lief van je Ellen, dat je je daarvoor óók interesseert.’ -

‘Natuurlijk’ - - zei zij enthousiast. - - ‘Ik wilde U juist vragen waar ik Uw pleidooi heelemaal in z'n gehéél kan lezen, geen uittreksel bedoel ik, maar alles....’

Haar oogen schitterden. - - Hij voelde zich jong-worden door dat kinderlijk enthousiasme om zijnentwille. - Hermance interesseerde zich, al vanaf ze getrouwd waren, niet meer voor die dingen, las ze alleen maar om wat ze noodig had te weten ten einde geen bêtises te zeggen in gezelschap...

‘Ik zal je wel 'n volledig verslag laten lezen - - als je het zoo graag wilt’ - - beloofde hij - - ‘ofschoon... het is toch eigenlijk geen lectuur nog voor jou leeftijd.’ - -

Zij keek hem weer even vol-onschuldig aan als daareven.

‘O, waarom niet.? In den Bijbel staat toch ook de geschiedenis van Maria Magdalena. - Ik ben bovendien immers geen kind meer; - ik weet héél goed dat er zulke vreeselijkslechte vrouwen en meisjes zijn, - - en dat juist daarom het reddingswerk onder hen zoo noodig is.’ - -

Zij zei het vonnis met al de harde meedogenlooze wreedheid van de christelijk-deugdzaamopgevoede aristocrate, die alleen weet van de ‘slechte vrouwen’, zonder begrip of vermoeden, hoe hare eigene vaders en broeders en vrienden en bekenden diezelfde ‘slechte

[p. 407]

vrouwen’ zoo ver brengen, en in stilte van hare lichamen genieten, - en ondertusschen overal optreden als steunpilaren der maatschappij, als dienaren van het recht en van de zeden, als bestrijders in één woord van diezelfde zonde, die zijzelven dagelijks begaan achter de schermen.

Vermeulen had moeite 'n glimlach erom te onderdrukken onder zijn snor. Ze was liefnaief, dat goeie kind! - - Wat 'n verschil met b.v. die quasi-reine, onkuische Lizzy van der Hooph, die werkte in de christelijke ‘zedelijkheid’ alleen om daardoor een afvoer te vinden voor hare eigene perverse, niet-bevredigde instincten, of met de zure oude-vrijster-eigenge-rechtigheid eener freule de Wevere, voor wie het straffen van zulke ‘slechte schepsels’ een soort eigen ontspanning was geworden van lieverlede, als wreekte zij daardoor aan hunne in ongeoorloofd zin-genot verbrachte jeugd en schoonheid haar eigen leelijkheid en versmaadheid van nimmer door-een-man-gewilde. - -

Maar tante Mary, die vond dat Ellen zich daar bij de theetafel veel te lang, en daardoor te in het oogloopend, afzonderde met meneer Vermeulen, kwam statig aanruischen, zei, quasi-liefdoenerig, maar met een van die als staal vlijmende blikken, die Ellen kènde: ‘Hoe is het Ellen-lief? - Houdt meneer Vermeulen je zoo interessant bezig, dat je er je taak van theeschenken heelemaal door vergeet?... Ik onder anderen smacht nog naar 'n kopje....’

‘U hebt tweemaal gehad toch - tante’ - verdedigde Ellen zich. - ‘En iedereen heeft bedankt al...’

Maar hare onhandigheid van tegenspreken werd haar betaald gezet met zulk een koudterechtwijzend: ‘Je vergist je heusch... je zult je gedachten elders gehad hebben,’ - dat haar bijna de tranen in de oogen sprongen van ergernis, omdat ze wist immers hoe tante dat opzettelijk loog, - al begreep ze niet wàt ze had misdaan.

(Wordt vervolgd.)