De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

Wanneer de man trouwt om zich te laten onderhouden door zijn vrouw.

Zeker. mijne lezers hebben gelijk, ik heb zóó dikwijls mijn minachting betoond voor de vrouw, die, onbemiddeld, een huwelijk sluit met een ‘goede-partij’, alleen ten-einde daardoor zichzelf een materieel gemakkelijk leven te bezorgen, dat het wèl tijd wordt óók eens te spreken over het zonder twijfel nog veel verachtelijker, en óók voorkomende geval, waarin de man, op lateren leeftijd, na zijn leven verluierd en verboemeld te hebben, bij wijze van verzorging een vrouw zoekt met wat kapitaal, om hem het genadebrood te laten eten, in ruil voor 't daardoor door haar verkregen mevrouwschap, enz.

Met te meer recht van spreken kan ik in dezen getuigen, omdat ik zulke walgelijke huwelijken ken van nabij, heb gezien, met eigen oogen, hoe de vrouw, in haar overmacht van onderhoudster van het huishouden, niet alleen de despoot speelde over haar man en zich als een tang gedroeg, maar óók hoe de echtgenoot, dien zij zich voor haar geld had gekocht, om haar te believen zijn eigen opinies verdraaide, en opat ten haren genoegen, hoe hij b.v. zelfs geen fooi meer mocht geven aan een kellner (zij was broodgierig), hoe hij, op haar bevel, derde klasse moest reizen in 'n vuilen rook-coupé, hoe, (en dat was het ergste van alles nog), hij er zwijgend bij moest zitten, terwijl zijn eigen familie, zijn eigen zusters, door haar werden uitgemaakt tegenover vreemden voor al wat er mins en verachtelijks is; (zoolang zij intusschen nog aasde op dien man had zij van diezelfde zusters jarenlang de meest-onbeperkte gastvrijheid geaccepteerd, om hem aldus te kunnen vangen; zóó zijn zulk soort vrouwen!)

Ik heb dien man - in één jaar tijds -, dientengevolge zien degenereeren tot den meest verachtelijken slaaf van de grillen en onhebbelijkheden en onbeschaafdheden zijner door en door hebzuchtige, laag bij den grondsche, en onontwikkelde-vrouw! O, niet uit liefde tot haar, geenzins, want, had zij de hielen gekeerd, en waart gij met hem alleen, dan praatte hij net andersom als in haar gezicht, bespotte hare vriendinnen, verdedigde zijn familie,. maar.... omdat zij hem immers onderhield. Hij moest namelijk tot zijn zakgeld, tot zijn kleeren, tot het geld voor een postzegel van háár aannemen; want, en dáár begint zijn verachtelijkheid, hij had zijn geheele leven lang zijn eigen boeltje verluierd en verteerd zonder iets uit te voeren, zoodat het voor hem een ongedacht buitenkansje was, juist toen het boeltje der familie bij wie hij inwoonde opraakte, dat die vijftigjarige vrouw nog wat gráág een man wou koopen; al was hij dan ook reeds van een vorige, jong en mooi, die genoeg had gekregen van hem en zijn onbeduidendheid, en van hem was weggeloopen, reeds gescheiden ook nog; dat kwam er voor haar minder op aan. Op háár leeftijd, en bij haar maar bescheiden kapitaaltje, moest zij tevreden zijn met wat ze nog krijgen kon.

En, nu ben ik het met alle vrouwen en mannen eens, dat zulk een man nog veel verachtelijker en laffer handelt, indien hij aldus zich láát onderhouden op z'n ouden dag, dan de vrouw die trouwt zonder liefde, om dezelfde baatzuchtige reden. Immers, de meisjes worden dikwijls opgevoed door de ouders in het systeem van: ‘Als je een aardig gezichtje hebt, dan doe je wel een of anderen man op. Reken dus maar op een

[p. 312]

goed huwelijk te eeniger tijd’. Voor háár is dus in deze oppervlakkige zorgelooze opvoeding een groote verontschuldiging, wanneer zij plotseling arm achterblijven. Een man daarentegen wordt grootgebracht met de vanzelf-sprekende plicht voor oogen zijn eigen onderhoud te zullen moeten verdienen, zich zelf zulk een positie te zullen moeten veroveren, dat hij daardoor een eigen gezin kan onderhouden te eeniger tijd, met of zonder bij-behulp van zijn kapitaal.

Wat dus te zeggen van iemand die, aldus grootgebracht, door een zorgvuldige leiding, gezond van lijf en leden, uitgerust met voldoende capaciteiten om welke betrekking ook te aanvaarden, zich tot welk vak ook voor te bereiden, daarenboven met genoeg relaties om óók nog te worden gekruiwagend, desniettegenstaande zich niet schaamt jaar in jaar uit te blijven interen zijn klein kapitaal, dáárop te trouwen een eerste maal, dan, als het weldra op is, zich in te kwartieren bij zijn zusters, en van hun zak te profiteeren, steeds maar voortluierend, terwijl hij haar ziet verarmen, jaar in jaar uit, totdat het hem eindelijk gelukt een oude vrouw op te scharrelen, die wel graag mevrouw wil heeten, die hem zich koopt met háár kapitaaltje, en door wie hij zich daarvoor nu van af dat oogenblik ook moet laten gebruiken als haar voetveeg, haar huismeubel; ja, erger, want dat zijn nog maar stomme zwijgende levenlooze dingen, maar deze man moet al de onhebbelijke, gierige, liefdelooze meeningen zijner heerschzuchtige vrouw napraten, moet de zusters, van wier zak hij jaar in jaar uit kalmweg profiteerde (terwijl hij haar armer en armer zag worden ondertusschen) meedoogenloos door haar hooren uitschelden en beleedigen in het bijzijn van vreemden, moet zichzelf de vernedering aandoen dat hij geen fooitje van een stuiver weg mag geven als hij ergens 'n kop koffie gebruikt, dat hij met dronken boeren in de derde klasse moet reizen, alles omdat zijn lieflijke echtgenoote het zoo wil. Heeft zij de hielen gekeerd, dan vertelt hij U, dat niets hem pijnlijker is dan zulk gierig moeten doen, door den kellner, die er op wordt gehuurd immers, het hem eerlijk toekomend fooitje te onthouden, dat hij walgt van een dronken boeren-gezelschap, dat zijn zusters belasterd en ten onrechte aangeklaagd worden, door de onbillijke en vinnige taal zijner voor rede onvatbare echtgenoote, dat hij-zelf er voor nul in 't cijfer moet bijzitten, wanneer daarentegen de zuster zijner vrouw op visite komt, dat hem dan wordt te kennen gegeven hoe hij nu wel kan opstappen, hoe men hèm niet noodig heeft bij het bespreken der zusterlijke intimiteiten, etc., etc.

Welnu, inderdaad, zulk een man is een lafbek, is een lammeling, is een onzedelijk mensch, evenzoo, ja veel méér nog, dan de vrouw, die, niet-voorbereid om haar eigen brood te verdienen, genoodzaakt is dientengevolge in een huwelijk zonder liefde haar lichaam prijs te geven aan den man die haar onderhoudt! Ik herhaal, voor zulk een vrouw is oneindig veel meer verontschuldiging dan voor den gezonden, tot den levensstrijd behoorlijk afgerichten, en door zeer rechtschapen ouders opgevoeden man, die zich niet schaamt, na eerst een geheel leven geluierd te hebben, en het geld te hebben helpen verteren zijner zusters, zich het genadebrood te gaan koopen bij een vrouw, welke dezelfde zusters, die hem jarenlang goedwillig onderhielden, uitscheldt en beleedigt, - om van hare verdere onbeschaafdheid niet eens te spreken.

Zulke huwelijken zijn onzedelijk, in hooge mate onzedelijk, veel meer dan 'n uit eerlijke liefde gesloten vrije-verbintenis van welken aard ook; - want zulke huwelijken worden aangegaan uit de laagste berekening die er bestaat, die namelijk van het zich willen laten onderhouden door den ander, uit luiheid. Wanneer een vrouw een man trouwt om die reden, dan is zij onsympathiek, wanneer een man echter het een vijftigjarige vrouw doet uit denzelfden grond, dan wordt hij walgelijk, en verliest al de goede eigenschappen die hij nog bezat, - dóór zijn absolute onvrijheid. Bij elke bete broods, bij elken cent dien hij noodig heeft, bij elke uitspanning, bij elk meeningsverschil, wordt het hem ruw-weg duidelijk gemaakt: ‘Gij hebt U naar mijn wil te voegen, want ik, de vrouw, heb U immers voor mijn geld gekocht.’ En het gevolg is dan het achterbaksche andersom praten en het stiekem-weg het vroeger noodgedrongen in tegenwoordigheid der echtgenoote-gezegde gauw weer terugnemen, zoodra hij van haar tegenwoordigheid ontslagen is, en daardoor even durft spreken. -

Ik herhaal, in o zoo korten tijd heb ik zulk een toestand van degeneratie van nabij gezien.

Vroeger vond ik, vonden anderen met mij, dien man alleen zijn eigen ongeluk, maar nu is hij ten diepste te minachten, niet het minst om zijn gedrag tegenover zijn beklagenswaardige zusters, wier geld hij mede heeft

[p. 313]

verteerd, terwijl hij zag dat zij verarmden, in wier huis hij zijn tegenwoordige onderhoudster leerde kennen, en die hij nu door dezelfde vrouw, die jaar in jaar uit hem het hof maakte in het eigen huis dier zusters, laat hoonen en te kaak stellen tegenover vreemden, - omdat hij van haar zich de afhankelijke weet, die niet durft tegenspreken vóór zij de kamer uit is. Zulk een gedrag kenmerkt het zedelijk verval, de niet te keeren degeneratie waartoe een man komt, komen moet, die zich door een onbeschaafde, hebzuchtige, gierige, egoïste vrouw het genadebrood laat bieden bij wijze van ‘wettighuwelijk’, omdat hij-zelf al zijn leven lang te lui is geweest om te werken,

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.