De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

‘Onder de Rendieren.’
uit het Noorsch van Matti Aikio

(Vervolg van No. 9).

Lieve hemel, zouden die oude beenderen van ‘de ouwe’ dan nooit eens uit elkaar vallen! En zij dreigde hem op den koop toe met ‘te blijven rondspoken’ als zij eenmaal dood was. Alsof ze nog niet lang genoeg op de aarde vertoefd had - haar geest behoefde er werkelijk niet te blijven rondspoken. Alsof zij de laatste tien jaar al niet meer op een representant van 't doodenrijk dan op een levend wezen geleken had! En die AEra Marit, die daar zoo jeugdig rondliep en zoo mollig was en zoo lief! Inwendig was hij er al lang tegen in opstand gekomen en hij had moeite genoeg om zijn bittere teleurstelling te verbergen. Hij was aan den drank geraakt en dronk hoe langer hoe meer en werd ruw als hij dronken was, maar gelukkig alleen maar met zijn mond. Dan gilde hij, sneed op als een idioot en smeet met zijn geld. En misschien had hij ook wel eens een rendier gestolen.

In het begin was hij een ridderlijke echtgenoot geweest. Hoewel een waar echtgenoot, was hij eigenlijk nooit geweest. En wat meer zegt - hij had tot op den dag van heden zijn reinheid weten te bewaren. Wat dat betreft kan hij dus met recht zeggen dat hij een braven man voor haar geweest was. En hij had feitelijk ook een goed hoofd, hij was lid van 't bestuur van 't district. De president stelde veel prijs op zijn oordeel. Maar hij had nooit leeren schrijven. Hij teekende zijn naam met vastgehouden hand.

Hoe menige lente was hij niet met zijn kudde naar het Noorden getrokken, overtuigd dat als hij in den herfst terugkwam er niets anders van ‘de ouwe’ over zou zijn dan een treurig verhaal over haar dood. - Nikko Nille sjokte naar huis.

Jussa en eenige andere jongens vermaakten zich op de plaats op de gewone wijze - zij hielden het Noorderlicht voor den mal. Zij hielden allen een koekje omhoog en riepen: ‘Gakko! Gakko!’ (koekje, koekje!) Het Noorderlicht scheen woedend te worden en dreigde hun met zijn stralen te grijpen - maar de jongens wisten zich altijd op het juiste oogenblik in de smederij te verbergen.

‘Jussa!’ riep Nikko Nille.

‘Hier ben ik,’ zeide Jussa, terwijl hij naar Nikko Nille toe kwam. ‘De ouwe is al stomdronken en zoo gedwee als een lammetje... De sleutels? - Die zullen even gemakkelijk uit haar handen los laten als het haar van een verrot rendiervel.’

‘Kan jij niet naar binnen gaan en ze zien te krijgen?’

‘Ja, wat zal ik je zeggen - zij schreeuwt hoog en laag dat jij eerst binnen moet komen om ook een borrel te krijgen.’

Die verleiding was al te groot voor Nikko Nille. Hij trachtte de deur voorzichtig te openen, maar het ijs tusschen de kieren piepte allerverschrikkelijkst. Zonder om zich heen te kijken, sloop hij voorzichtig naar ‘de ouwe’ toe, die bij het vuur zat en haar pijp met een houtje aanstak.

‘Zoo - ben je daar mijn jongen! Nu zal je eens een lekkeren borrel van me hebben! Dien zal de ouwe Zare je zelf inschenken! - Dacht je misschien dat de oude Zare haar jongen geen borrel gunde?’ Eén enkele gebrokkelde tand schitterde, toen zij haar lippen tot een breeden glimlach plooide.

Nikko Nille liet den brandewijn door zijn keel glijden.

[p. 156]

‘Ik zou even in de kast moeten.’

‘Zeker, mijn jongen. Maar eerst een kus!... Nu heb ik je niet gekust sinds - - ja, de hemel weet of ik je wel ooit gekust heb! Maar nu zal je me er een geven - en een ffinke ook!’

Nikko Nille stond als aan den grond genageld. Zoo iets had ‘de ouwe’ nu nog nooit bedacht. En zij zou 't nu zeker ook nooit gedaan hebben als Jussa 't haar niet in 't hoofd gepraat had. En zij scheen 't werkelijk te meenen. Het hielp niet of hij al ‘lieve’ zeide - dat zag hij wel, daarom moest hij maar doen alsof hij 't prettig vond, dacht hij.... Hij was al op 't punt om zich voorover te buigen, toen hij op 't zelfde oogenblik AEra Marit in 't oog kreeg, die een eindje verder zat en vuurrood zag van 't ingehouden lachen. Maar voor hij zich terug had kunnen trekken had ‘de ouwe’ hem al bij den kraag gepakt. ‘Wacht eens even, nou kom je er zoo gemakkelijk niet af.’

‘Ben je niet wijs, Zare!’

‘Dat komt er niet op aan - een kus zal ik hebben!’ Zij hijgde van inspanning om bij zijn mond te geraken en moest zulke gymnastische toeren maken, dat zij op haar manken been rondtolde en tusschen de spijlen kwam van een paardenslede, die Jongo aan 't maken was - en op hetzelfde oogenblik barstte de scheur, die de winkelier genaaid had weer open. Daar stond Nikko Nille met het linker halfdeel van zijn bovenlichaam bloot - en ‘de ouwe’ lag op den grond tusschen de spijlen van de arreslee - met het korte, kromme been in de hoogte. Nikko Nille kon bijna geen adem meer halen, 't was of hij een emmer ijskoud water over zijn lijf kreeg. Maar plotseling kreeg hij een idee. Hij trok zijn mes uit de schede en sneed het stuk van zijn paesk dat de kusgraage Zare in haar hand had aan den kraag door en maakte zich uit de voeten.

De dikke AEra Marit met haar kromme beenen proestte van 't lachen. Haar dikke lichaam ging onder haar rok en blouse op en neer als een spartelende, dikke schol, terwijl zij voortdurend met haar handen op haar vette dijen sloeg. Af en toe moest zij de tranen afvegen, die door het lachen over haar mollige wangen liepen. Haar kleine oogen en stompe neus verdwenen bijna in 't vet van haar wangen.

‘Help me toch eens op!’ riep ‘de ouwe’ met de flesch in de eene en de afgescheurde mouw in de andere hand.

‘Allee op - ouwe heks!’ zeide Jussa, terwijl hij trachtte haar op te krijgen. ‘Je hebt je vergist, hoor, als je je verbeeldde dat Nikko met Jozef zaliger in eerbaarheid kon wedijveren.’

Het ouwetje was zoo buiten zich zelf geraakt dat zij als een manke vogel door de kamer waggelde en tegen AEra Marit aanviel. ‘Heb jij hem gekust? Zeg eens?’ Zij greep haar mededingster hij haar blouse en schudde haar heftig heen en weer. ‘Zeg eens, heb jij hem gekust? Kijk me eens aan, jonge gans die je bent! Wees maar zeker dat de ouwe Zare wel zal blijven leven al is 't alleen maar om jullie te plagen!.... Versta je me?.... Jullie zullen elkaar lonkjes toewerpen tot je allebei vergaat - evenals twee rendieren, die ieder aan een kant van de schutting staan.’

AEra Marit kleurde van verlegenheid, sloop weg en haastte zich naar den zolder, waar zij met haar ouders liep, die ook Lappen waren, welke rendieren hielden. Haar trage bloed had haar nooit aan liefde-gevaren blootgesteld. En daar Nikko Nille van zijn kant ook een getrainde asceet was, paste dat uitstekend. Als hij af en toe eens dreigde los te barsten schrikte hij er zelf zoo van dat 't altijd uitliep op een volmaakte zelfverloochening.

Aan het uiterste einde van de landpunt, waar de weiden eindigden en de berkenstruiken begonnen, draaide de weg, door een breede, diepe geul in den oever van de rivier, het ijs op. Ellen reed voorop.

De rendieren liepen nu in een geregelden draf door - hun lenige lichamen wiegelden onder de lichte, vurige voetstappen. De weg was hard en goed; want behalve door de Lappen werd die ook begaan door de lieden, die grond en hout hadden op de vlakke, driehoekige landpunt langs de rivier.

Biettar Oula zat slaperig en terneergeslagen in zijn slee. Af en toe vulde het rendier den bek met sneeuw en draaide spiedend den kop van rechts naar links. De donkere boomwortels, die boven den met sneeuw bedekten heigrond uitstaken, even voorbij de oevers van de rivier, schenen zich af en toe op een geheimzinnige wijze in den nevel te bewegen. Het rendier stak het korte staartstompje angstig omhoog en gaf een ruk aan de slee, zoodat het hoofd van Biettar Oula achterover viel. En op hetzelfde oogenblik trok de nevel-klamme kou door de halsopening van zijn ‘paesk’ en deed zijn

[p. 157]

bloed, dat door den drank en door zijn slaperigheid zoo vatbaar voor kou was, bijna verstijven. Rillend trok hij zijn bonten kraag over de ooren, zoodat zijn hoofd er bijna geheel in verdween.

Een halve mijl voorbij 't dorp sloegen zij een weg in, die langs een zeer smalle zijrivier liep. Aan de lage oevers stonden dik met rijm bedekte berken en wilgen, die een soort dichte tunnel vormden geheel onder de sneeuw en den rijm bedolven. Men zag niet meer dan een streep van den hemel.

De rendierhoorns raakten de takken, zoodat de rijm neerviel en Biettar Oula's gezicht bedekte, die weer in slaap gevallen was. Plotseling zwaaide hij met zijn armen en hijgde naar adem. De trage werkelijkheids indrukken van de juist ontwakende zinnen vermengden zich met booze droomvisioenen. Zijn zoekende, half open oogen zagen nog het achterover geworpen hoofd van Lasse - daar heel, heel in de hoogte. Hij zag 't zoo allerakeligst duidelijk! Zelf verdween hij in een vochtige mistzee en juist toen hij van de hoogte dreigde neer te vallen, die hem den adem benam, gaf hij een gil....

Elle hield haar rendier in en ging naar hem toe. ‘Oula!.. Oulatsjam!’ (Mijn lieve Ole!) Hij steunde, drukte de hand op zijn borst en keek om zich heen.

‘Ik droomde alleen maar. - Rijd door!’

- Ver weg in het kleine, nauwe dal draaiden de laatste paardeslee sporen om een heuvel met hooge pijnboomen, terwijl de strepen van een rendierslee dwars het Oostelijk dalpad opgingen. De rendieren hijgden moedig de stijle helling op en strekten de lichamen zoo, dat de buik en de muil de sneeuw aanraakten, en de tong uit den bek hing. De longen werkten als orgelblaasbalgen, die een haastig tempo te volgen hadden en pompten witte stralen uit de neusgaten.

Toen het dalpad breeder werd en op de kale hoogvlakte uitliep, kon Biettar weer vrij en flink ademhalen. De sleden schraapten tegen de laatste dwergberken, die niet eens de oppervlakte van de sneeuw bereikten. Een paar berghoenders vlogen op, maakten met de vleugelspitsen een paar dwarsstrepen in de sneeuw, vlogen in een boog rond en daalden krijschend en met uitstrekte vleugels in een kreupelbosch neer.

De volle maan steeg in het Oosten op. De slagschaduw in de sleesporen gleed als een smal, donkerblauw lint over de zwart geweefde vlakte met groote en kleine golven van lichte, droge, opgestoven sneeuw op de oude, dunne ijskorsten, die als glinsterende schilvers over de groote, dikke sneeuwmassa lagen.

Vanhier onderscheidden zij het dorp ver weg in het Noord-Oosten. Hier en daar waren nog lichtvlekken te zien aan de schaduwkanten der huizen. Maar éen voor éen verdoofden ze.

De vlakte eindigde aan den Zuidkant in een nieuwe dal-diepte. De sneeuw was hier sterk opgewerkt door de rendieren, er waren vele ski-sporen en diepe sleegeulen kruisten elkaar overal.

Aan den anderen kant van het dal verspreidde de kudde zich tusschen de gladde struiken en schudde den rijm van de kleine knoestige dwergberken. Het getrippel van een paar duizend rendieren klonk als een hevige regenbui, die op een afstand neervalt. De herder, die een tijdlang de eentonige nachtelijke stilte door zijn joedelen verbroken had, riep nu plotseling met een hooge, schorre stem: ‘Ho! Girjes! - Drommelse rekel die je bent - wil je je bek wel eens houden! schei uit met je geblaf!’ Er was een rendier ver van de kudde afgedwaald en de hond had geen rust voor hij het dier weer bij de andere gedreven had. ‘Girjes!’ - De hond blafte nog een paar maal, vrij wat, minder zelfbewust en liep toen naar den anderen kant zonder de honden, die de slee volgden, aan te kijken.

Biettar Oula en Elle reden nog een eind het dal door, langs een beek, waar hier en daar grauwe ijsblokken met hel-groene kanten langs den kant lagen.

Eindelijk was er een kleine, ronde opening te zien in een berkenbosch, waar hier en daar ook enkele verweerde pijnboomen stonden. Door den kier van de deur van een zwarte, berookte tent van wollen stof, scheen een roode gloed. Kronkelende rookwolken stegen uit het rookgat op. Een troep honden stoof plotseling naar buiten en bleef onzeker staan - bemerkte toen dat het bekend volk was en holde de slee blaffend en kwispelstaartend tegemoet.

‘Zoo - zijn jullie daar?’ zeide de oude moeder Biettar, terwijl zij zich even oprichtte en het vuur wat opblies. Haar oude knecht Aslak stond ook op.

Biettar Oula's kalm gezicht en het feit zelf dat hij teruggekomen was, maakte dat zij de pijnlijke vraag hoe 't gegaan was niet be-

[p. 158]

hoefden te doen. En toen Biettar Oula de flesch te voorschijn haalde, vertrokken de rimpels om Aslak's grooten mond zich tot éen breeden glimlach. En hij blies zoo hevig in het vuur, dat het plotseling hoog oplaaide. Hij wilde er zelfs nog een prachtig stuk, dik, droog pijnhout op werpen, toen Elle hem tegenhield.

‘Men zou heusch denken, dat je een domme boer uit het dorp was,’ zeide zij op een toon, waaraan Aslak niet gewoon was.

‘Ja,’ zeide Biettar Oula, toen de flesch rond was gegaan, ‘Lasse koos de verstandigste partij, toonde berouw en sprak de waarheid.’

Aslak verborg zijn vuile gezicht in zijn ‘paesk’, proestte van 't lachen, en wierp weldra zijn hoofd achterover om 't uit te gieren. ‘Nou mag ik waarachtig nog wel een slok!... Ik hoop dat de Trondhjemsche seminarist veel geleerdheid zal opdoen en veel plezier van zijn tocht zal hebben!’

(Wordt vervolgd).