De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

Uit Christelijke Kringen.
Roman door Anna de Savornin Lohman.

(Vervolg van No. 4).

Die volgende dag stond nog lang daarna in Ellen's herinnering uit als één vreugdeherdenken van iets heel moois, - waarop gevolgd was zooveel droefs. Al aan het ontbijt vond zij een briefkaart van haar vader aan haar, uit Amsterdam, om haar zijn goede aankomst te melden. Dat al was dadelijk iets dat haar in 'n prettige stemming bracht, net als elke brief en elke kaart van hem uit haar kostschooltijd in Gnadenfrei! De meisjes hadden er wel eens om gelachen toen, dat ze altijd zoo dolblij was met elk regeltje schrift van haren vader; - alsof 't haar ‘Verlobter’ was minstens, gichelden de backfischjes neusoptrekkend. -

En daarna ging ze met tante alleen, want moeder had geen lust, boodschappen doen, bleven ze lunchen in de Princess-room, niet zoozeer omdat er geen tijd overschoot voor 't naar huis gaan, als omdat tante wèl begreep, hoe Ellen zoo iets, dat nooit in haar thuis-leventje voorkwam, kostelijk-interessant zou vinden. - Ze gichelde dan ook backfisch-achtig-verschrikt 'n beetje om den neger, die er toen nog was; bedacht zich vervolgens dat die arme man 'n heiden wel zou zijn, en betreurde het geen tractaatje bij zich te hebben om hem in de hand te stoppen. -

Tante vond dat godsdienstig gewauwel meer bespottelijk dan hinderlijk; maar 't ergerde haar dat het kind, met haar aanstellerigen blauwen knoop, geen wijn wou drinken. -

Heusch, dat ging nu te ver van bekrompenheid! Als ze 't had gelaten uit den een of anderen dieet-frats, soit! Maar om nu uit vroomheid voor geheel-onthouder te willen spelen, daardoor nog meer godsdienstig te willen zijn als het ware dan tante zelve, die toch als Christian-scientiste óók wel wist hoe je het best vroom up to date behoort te zijn, dat was 'n beetje te ingebeeld. -

Enfin, mevrouw Holt behoorde tot die vrouwen, die takt genoeg hebben om niet dadelijk, door alles in eens te willen veranderen, hun eigen invloed te bederven. Zij gaf dus toe, zei alleen maar 'n beetje ironisch:

‘En denk je nu werkelijk kindje, dat jou voorbeeld van geen wijn willen drinken iemand ter wereld van den drank afhoudt? Wie verwacht nu immers iets anders van 'n jonge dame van jou stand, dan dat ze matig is?’

Ellen voelde voor 't eerst, met 'n beetje verlegenheid, dat er iets opzichtelijks was aan haar blauwen knoop. Thuis, waar iedereen op het dorp, en in het stadje, haar kende,

[p. 72]

was het haar zelve nooit opgevallen hoe zijalleen dat ding droeg. Nu, tusschen al die Haagsche elegantjes in, waarvan velen tante lachend groetten en toeknikten, kwam ze zich ermee ineens 'n beetje vreemd, niet als die anderen voor, viel het haar óók pijnlijk op, hoe doodgewoon toch eigenlijk haar viltmatelôtje stond, en hoe banaal aandeed haar losse donker grijze paletot van weinige guldens!

- - Met 'n Christen-hoogmoed inwendig, zei ze tegelijk tegen zich zelve, dat zij er vroom aan deed zoo eenvoudig te zijn, dat zij er den hemel meer door naderbij kwam dan die anderen. - Toch, tante, zoo elegant en zoo smaakvol gekleed, was immers óók 'n Christen! - En, een van de meest-chique dames die ze waren tegen gekomen, was haar opgevallen door 't gedistingueerde van toilet en hoed, zoodat ze had gevraagd terwijl tante teruggroette:

‘Wie is dat? Wat 'n mooie vrouw!’

‘Nietwaar!’ Had tante geantwoord. ‘Ze is 'n steunpilaar hier van alle christelijke en liefdadige instellingen, 'n engel van 'n mensch, mevrouw Horstenboer; de Koningin-moeder houdt óók zooveel van haar, omdat ze zoo oprecht-vroom is in haar handel en wandel.’

Ja, dat wist Ellen wel, dat de Koninginnen, en de Koningin-moeder in de eerste plaats, bekend waren om hare orthodoxie. Dus, iemand, die bij de Koningin-moeder in zoo hoogen gunst stond, en die zóó veel goed deed op christelijk-philantrophisch gebied, die zou dan toch wèl óók braaf zijn. -

Haar belangstelling in het mooie avondjaponnetje, dat tante voor haar bij Kühne bestelde, werd er dientengevolge niet minder om. Wel herhaalde zij telkens: Wat zal ik er mee doen? Wanneer zij zich voorstelde waar en bij welke gelegenheid zij dat beeldige lichtblauwe crêpe de soie zou kunnen aantrekken, zoo héél apart gegarneerd met dien breeden fluweel-lint-ceintuur en het inzetstuk aan den hals.

Maar tante glimlachte maar. Zij had zoo haar eigen idee. Zelfs al mocht Ellen nu dezen keer niet blijven, dan toch was het een uitgemaakte zaak, dat ze wel zou moeten overkomen opnieuw voor het hertrouwen straks van haar grootvader met mevrouw Horstenboer. Dat zou die stijve vader van 'r toch niet durven of kunnen weigeren, dat zijn eigen vrouw en dochter dáárbij tegenwoordig waren, - al had hij nog zoo'n hekel aan zijn schoonvader Eduma de Witt. Maar bovendien, zij, mevrouw Holt, wanhoopte er niet aan Stinta te zullen vermurwen, als ze hem er onder vier oogen op wees, wat 'n schande het toch was zoo'n mooi lief jong ding niet de minste gelegenheid te gunnen op 'n huwelijk in haar eigen stand. Hij kon toch niet tegenspreken, dat ze daar, op De Ekenhuize, een oude-vrijster moest worden Er waren daar immers geen mannen. Logé's óók hadden ze nooit. - - -

‘En nu gaan we gezellig thuis bij je mama een kopje thee drinken’ - besliste mevrouw Holt, toen ze haar nichtje óók nog gelukkig had gemaakt met 'n dot van 'n horlogegouden armband. Ze had Ellen laten kiezen wat ze 't liefst wou hebben als blijvend souvenir. - En Ellen had gezegd, heel verstandig-wijs, dat zoo'n armband, waarop je altijd precies dadelijk den tijd kon zien, - op Zondagschool-les, en zoo, - nu net iets was voor háár, omdat ze zich op haar armen- en ziekenbezoeken nog wel 's verlaatte! En dan was moeder wel eens boos. -

‘Wat had ze nu aan mooie broches; ze had er immers genoeg. En ringen droeg ze niet.’ -

‘Je bent 'n kleine wijsheid’ - glimlachte tante, terwijl ze met haar bij van Kempen inging, en zich de armbanden liet voorleggen.

Ellen was er verlegen onder; dat had zij nu heelemaal niet bedoeld zóó iets kostbaars! Enfin, ze was toch wèl kinderlijk-blij ten slotte met den dikken eenvoudigen gouden schakel-band, waarin het miniatuur-horloge, geëmailleerd lichtblauw op goud, eigenwijs deed. -

Geerte had haren vader bij zich op visite, toen zij thuiskwamen. De oude heer Eduma de Witt zag er nog kras en jong uit; goed-geconserveerd, met z'n grijs haar boven zijn gezond-rood gezicht, en zijn recht-op-loopen. - - Sjoerd en Mary waren met hem meegekomen, begrijpend dat ze het toch niet goed laten konden hun eigen zuster op te zoeken, en toch te hoogmoedig-deugdzaam om haar niet voor de zooveelste maal haar vernedering van ‘gevallene’ te willen laten voelen. Vooral Mary, die nu, sinds hare beide ouders dood waren, en daarmee 't Indische vlekje op hare afkomst geheel was verwischt, voornamer en aristocratischer deed dan zelfs de Koningin of hare hofdames maar doen konden, en overal liet uitkomen bij elke gelegenheid hoe exclusief de kring was waarin zij geliefde te verkeeren, gedroeg zich opgeblazen-poenig stijf. -

Ze was fijn gekleed, donker-blauw-laken, met vossenbont, en 'n toque van fluweel met 'n witte aigrette, en ze gaf Ellen niet meer dan haar vingertoppen, terwijl zij genadig zei:

‘O, is dat je dochter! - Ze lijkt niet op jou’. - In den toon waarop het gezegd werd voelde Geerte al de hatelijkheid die er in school, in den zijdelingschen gelukwensch daarmee, dat haar kind niet het ongeluk had iets met haar zondige moeder gemeen te hebben. -

Maar grootpapa Eduma de Witt was des te hartelijker, vond z'n kleindochter 'n wat-

[p. 73]

leuke meid geworden, die hij flink zoende, en zei dat de lucht op De Ekenhuize haar 'n lekkeren frisschen kleur had gegeven, heel anders dan die Haagsche bleekneusjes!

En oom Sjoerd óók, nu vergroeid tot 'n verwijfd, heelemaal kaal, Haagsch high-life meneertje, met stijve dandy-maniertjes, zou wèl lust gehad hebben haar 's, van wege 't oom-schap, ongegeneerd te mokkelen. Als hij maar gedurfd had om zijn strenge, fatsoenlijk-kijkende vrouw. -

‘Jou schijnt 't buitenleven géén goed te doen’ - zei Mary stekelig tegen Geerte, in aansluiting op meneer Eduma de Witt's opmerking over Ellen's frissche wangen. - ‘Je ziet er bepaald slecht uit’ - - -

Geerte kon 'n hatelijkheid meer of minder niet schelen. - Zij, die eens, als 't verwende trotsche minister-dochtertje, nommer-een geheerscht had in dezen kring, moest nu immers maar steeds dulden, God op haar bloote knieën danken, dat ze haar niet hadden weggetrapt heelemaal, uit hun ‘reine’ omgeving, als 'n schadelijk ongedierte. - -

In het begin had zij de verzenen tegen de prikkels geslagen, was in opstand geweest erom. - Nu allang niet meer. Zij voelde zich nu te veel vervreemd onder deze menschen, die niet háár leven leefden, die niet wisten van hare uren van doodelijke verveling ginds op De Ekenhuize, als ze verdooving zocht in veel en lekker eten, en in lang slapen, en in romans-lezen, draak-romans, met allerlei sensatie-tooneelen erin, die haren niet heel hoog ontwikkelden gedachtengang in prettige spanning hielden hoe 't zou afloopen. -

Tante Holt had net thee ingeschonken, - en Mary had net van tusschen haar dichtgeknepen lippen uit gezegd, dat zij bedankte, want dat zij 't voor niet gezond hield thee en koekjes vóór den eten, - toen de knecht binnenkwam om te zeggen hoe er een vreemde meneer was, die mevrouw Stinia even alleen te spreken vroeg. - -

‘Heeft hij zijn naam niet genoemd’? - vroeg mevrouw Holt achterdochtig. - ‘Je weet wèl Willem, ik houd niet van zulk soort geheimzinnige bezoekers; dat zijn gewoonlijk maar bedel-partijen.’ -

Maar Willem reikte haar al 't kaartje, op 'n presenteerblaadje. - -

'N naam, die niemand iets zei, van 'n m^r. in de rechten. - O ja, toch, meneer Eduma de Witt wist wel, dat het 'n jong-advocaat was, 'n heel nette man. -

Ze dronken, zooals altijd wanneer mevrouw Holt geen jour hield en daarvoor de salons openzette, gezellig thee in haar intiem boudoir. - ‘De meneer was dus gelaten in den grooten salon’ - zei Willem.

Geerte, onverschillig, even toch wèl voelend 't air de dedain waarmee Mary's blik gleed langs haar ouderwetsche zwarte japon, met 'n minachtende uitdrukking dat ze zóó voor 'n vreemden meneer moest verschijnen, stond op, ging hooren wat er van haar verlangd werd. -

'n Paar minuten later al kwam ze terug; ze zag krijtwit. Maar haar stem klonk héél kalm, terwijl zij zei:

‘Er is 'n ongeluk gebeurd met Govert-Jaap. Tusschen 'n auto en den tram ingeraakt. - Die meneer kende 'm, en is me komen waarschuwen. - Hij ligt in Bronovo.’ - -

Ellen gaf 'n gil. - Zij werd overigens niet, zooals zij altijd in romans had gelezen dat in zoo'n geval gebeurde steeds, bewusteloos, of viel dood, of werd in een woord op een dergelijke gemakkelijke manier verlost van haar eerste wanhoop. - - Integendeel, tegelijk met dien eenen gil bleef ze heel duidelijk alles hooren en in zich opnemen wat er gebeurde, hoe grootpapa en oom Sjoerd naar den salon gingen, waar de jonge advocaat nog wachtte, om te hooren of hij met nog iets kon helpen, en hoe moeder vertelde, dat vader, omdat de vergadering in Amsterdam bijzonder-vroeg was afgeloopen, dien dag hen had willen verrassen, door hier in den Haag te komen eten bij hen. Zij, Ellen, begreep dadelijk heel precies, midden door haar vlijmende smart heen, - zooals je juist dan aan zulke kleinigheden denkt, - hoe het zijn verlangen naar háár was geweest, dat hem hierheen had gedreven, om háár te verrassen. - -

En toen had hij 'n al in beweging zijnden tram van lijn 8, die over plein 1813 gaat, willen pakken, en tegelijk was er een auto in volle vaart aangekomen, en hij had er onder gelegen zonder dat eigenlijk iemand precies kon zeggen hoe 't was gebeurd. Zeker de Haagsche drukte wat afgewend! En de auto-zelf had hem dadelijk naar Bronovo overgebracht. En de jonge advocaat, die in den tram had gezeten, en hem had herkend, had zich gedienstig aangeboden zijn familie te gaan waarschuwen, want hij was heelemaal bij zijn bewustzijn gebleven, had dadelijk zelf alle inlichtingen gegeven. - -

Mevrouw Holt maakte onder het verhaal telkens theatrale bewegingen van: ik kan 't niet aanhooren, terwijl Geerte integendeel bijna eentonig, als ging het haar niet aan, opdreunde. Ellen hoorde haar grootvader en oom zeggen, toen ze terugkwamen, dat ze al om een rijtuig getelefoneerd hadden voor moeder en haar. - - En dat er naar Bronovo was getelefoneerd óók door hen, en: ‘geen onmiddelijk levensgevaar.’ - -

Ze spraken allemaal door elkaar heen, opgewonden, verschrikt, in de war; niet, omdat Govert-Jaap hun iets kon schelen,

[p. 74]

maar omdat zij bij dit plotselinge ongeluk er allemaal aan werden herinnerd ineens hoe gauw 't met je-zelf óók kon afloopen. - -

Meneer Eduma de Witt, met z'n ingeboren hekel aan verdrietigheden, zei dan ook spoedig, dat hij nu maar naar huis zou gaan. Voor 't oogenblik kon hij toch niets doen. Natuurlijk, zoodra Govert-Jaap hem wenschte te zien, stond hij klaar - zei hij christelijkvergevensgezind. -

En Sjoerd en Marij óók waren blij dat ze weg konden gaan nu met den ouen heer. Marij's: ‘Nu, hoor, 't beste met je man’ klonk er geen steek minder koud om. Zij was een te koele natuur om ooit door wat ook innerlijk bewogen te worden -; voor háár bestond alleen zij-zelve. Sjoerd was wèl 'n beetje zenuwachtig, héél bang voor doodgaan, werd er niet graag aan herinnerd. -

En mevrouw Holt, ineens nu, herinnerde zich haar Christian-scientisterigheid, die ze in den eersten schrik geheel was vergeten, en verklaarde: ‘Je zult zien kind, het komt terecht. Alle ziekte komt terecht, als we maar gelooven dat er geen dood is. - - Ik zal Miss Hally zenden morgen bij hem, om te bidden. - Zij heeft zoo'n bijzondere gave.’ - -

Geerte Stinia gaf geen antwoord. - Zij hoorde misschien niet eens wat hare tante leuterde. Zij stond bij het raam, en wachtte op het rijtuig. - Haar lang huwelijksleven, met den man die haar had ongelukkig gemaakt, trok ineens bliksemsnel voorbij aan haar geestesoog. En, met 'n soort ontzetting, voelde zij dat zij hem nòg haatte, dat zij zelfs nu niet kon vergeven nog wat hij, in zijn eigengerechtige vroomheid, van haar had gemaakt, hij, die het toch goed had bedoeld - - en eerlijk. - -

Toen, ineens, herinnerde ze zich dat ze Ellen nog geen woord van troost had toegevoegd - -

‘Waar is het kind?’ - - zei ze. - - ‘Ellen, kom bij moeder.’

Maar Ellen was er niet om de weeke intonatie waarmee die woorden gesproken werden te hooren. Zij was, plotseling zich bezinnend, naar boven gevlogen, naar de logeerkamer, er op hare knieën neergevallen, had gebeden, al maar door 't zelfde onsamenhangende hartstochtelijke gebed:

‘Heer, om Jezus Christus-wille, maak vader beter. - Heer, Gij hebt het beloofd, dat Gij gebeden verhoort. Heer, als ons geloot oprecht is kan het bergen verzetten. - Heer maak vader beter, maak vader beter; - om Jezus Christus wille.’ - -

Toen ze haar onder aan de trap riepen, dat ze moest komen, dat het rijtuig er was, zag zij er onnatuurlijk bedaard uit ineens. Zij was nu zoo vast overtuigd, dat God haar moest en zou verhooren. Hij had het toch belóófd. - Zij wilde niet twijfelen. Het stond nu vast bij haar in haar krachtig mooi jong geloof, dat vader zou genezen.

Zij had in haar herkregen bedaardheid haar matelotje en haar mantel over den arm, en er aan gedacht de jacquette en de toque van haar moeder óók mede te nemen. -

Haar lief Gretchen-gelaat had een wonderbare uitdrukking van zeker-weten-dat-alles-goed-moest-komen.

Tante Holt keek haar onnoozel erom aan, vroeg zich in stilte af, of 't kind wel goed begreep eigenlijk wat er was gebeurd. Geerte ook schrikte van die haar onnatuurlijk lijkende kalmte. Maar Ellen zelve zei, bijna blijmoedig:

‘Vader zal beter worden. - Ik weet het zeker. Ik heb er zoo stellig voor gebeden. - God zal het doen.’ -

(Wordt vervolgd.)