De Hollandsche Lelie. Jaargang 23

Gedenkschriften van een protestantschen hond.
Mark Twain naverteld door Viola.

II. (Vervolg en slot van No. 15).

Doodelijk verschrikt, zocht ik naar alle kanten een goed heenkomen, maar eindelijk raakte hij met zijn wandelstok mijn linker voorpootje zóó hevig, dat ik jankte en neerviel.... De weer opgeheven stok dreigde mij te verpletteren, maar, gelukkig, het kwam er niet van, want op dat oogenblik riep de voedster wanhopig: ‘Brand! brand!!’

Mijn meester liep naar de kamer en ik kon mijn leven redden. De pijn was vreeselijk, maar dat was minder, het kwam er op aan geen tijd te verliezen en ik hinkte dan ook op drie pootjes tot aan het einde van den gang, op een kleine donkere trap toe, die naar den rommelzolder voerde. Met heel veel inspanning, en o! zooveel pijn, kwam ik boven en zocht in het duister het meest verborgen hoekje, dat ik vinden kon.

Het was aartsdom om zelfs dáár nog bang te zijn, maar ik kon er niets aan doen; ik was nog zóó doodsbenauwd, dat ik al mijn krachten moest inspannen om niet te kreunen, alhoewel het zoo'n verlichting zou gebracht hebben om eens flink uit te kermen! Klagen lucht zoo op!

Maar.... ik kon mijn pootje likken en dat deed mij goed.

Gedurende wel een half uur was er leven op de trappen, leven van voetstappen en geroep; daarna werd alles weer stil. Wel is waar, maar voor enkele minuten, maar mijn vrees begon toch te verminderen en dat was mij een groote verlichting, want de vrees is heel, héél veel erger dan het onheil zelf.

Maar eensklaps hoorde ik iets dat mij van schrik koud deed worden: men ríép mij! Ja, 'k had goed gehoord! Men riep me bij mijn naam! Men zocht mij!

Dát was wel het vreeselijkste oogenblik, dat ik ooit van m'n leven doorbracht! De stemmen kwamen nader en gingen verder weg, naar boven en naar beneden in het huis, door de gangen en in alle hoeken en gaten. Daarna hoorde ik hen nog buiten, hoe langer zoo meer in de verte.... Maar die stemmen kwamen weer terug....

Ten langen laatste, echter, hielden zij op, maar, dat was pas verscheidene uren nadat het donker was geworden.

Toen, in de heerlijke stilte van den nacht, verdween mijn angst langzamerhand en kon ik eindelijk in vrede inslapen. Ik had een goeden nacht, maar ontwaakte vóór de dag weer aanbrak. Ik voelde mij veel beter en kon er nu over nadenken wat er gedaan diende te worden.

Hóéveel ik ook van mijn meesteres en de kinderen - o! de baby!! - hield, aan blijven in dit huis, onder het dak van mijn ruwen meester was geen denken; en 'k had toch niets gedaan dan alleen.... zijn kindje gered. Was dat dan mísdoen?

Ik ontwierp een listig plan: stil naar beneden sluipen, de trappen af tot aan de deur van het soutterain, en dan snel de deur uitsnappen, zoodra de melkboer kwam; dan, mij den geheelen dag in den omtrek verborgen houden en den volgenden nacht verder gaan... Verder gaan, ja zeker! naar het doet er niet toe waar, als het maar ergens was, van waar men mij niet naar mijn meester zou kunnen terugzenden.

Ik voelde mij reeds wat opgeruimd, toen mij plotseling een gedachte inviel: ‘wát!! wat zou er dan van mijn kleintje worden? Wèl had ik zijn kindje van den dood gered, maar mijn eigen kleintje had toch méér recht op mij.’

Er kon van het heele plan niets komen! Duidelijk zag ik dat in. Ik moest blijven, waar ik was, blijven en afwachten... en berusten in wat er gebeuren zou, in álles, álles!... dàt had ik niet langer in m'n macht! Zóó was het leven! Moeder had het mij wel gezegd...

Toen, och! toen begon het geroep opnieuw! En al mijn angst kwam weer terug. Ik wist niet wat ik dan toch misdaan had, dat mijn meester zoo boos en driftig op mij was geweest.

[p. 263]

Zeker voor een ménsch iets vreeselijk duidelijks, maar voor een hond een even onbegrijpelijk iets en ik dacht, dat dit nu zeker zou zijn, waar mijn moeder het dikwijls over had: de supérioriteit van den mensch boven het dier.

Bleek trouwens heel duidelijk uit mijn gebroken pootje!

Dàt is nu zeker het groote verschil tusschen verstand en instinct, dacht ik. Neen, neen, nu zag ik het duidelijk: mijn moeder had ongelijk als zij beweerde, dat het woord ‘instinct’ voor de menschen net zoo duidelijk was als voor mij het woord ‘episcopophobie’!

Het roepen duurde intusschen zóó lang dat de honger en dorst mij heel erg begonnen te kwellen en mij half dol maakten. Slapen geeft in zulke omstandigheden véél verlichting; daarom sliep ik maar veel; maar op een keer ontwaakte ik in een schrikkelijken angst: het scheen alsof de stemmen, die mij riepen, heel dicht bij waren, daar, dáár, op denzelfden zolder!

En zoo was het! Het was Saddie's stem.

Zij schreide en snikte, aldoor mijn naam roepende, de arme kleine, en ik kon mijne ooren bijna niet gelooven, mijn blijdschap was té groot, toen ik haar hoorde zeggen:

‘Kom weer terug, liefje, toe, kom weer terug, en vergeef ons: 't is alles zoo droef in huis zonder onze lieve’...

Ik antwoordde met een geblaf vol dankbaarheid en het volgende oogenblik riep Saddie luidkeels, terwijl zij struíkelde over den ouden rommel op den zolder, het heele huis bijelkaar.

‘Ze is terug! Ik heb haar gevonden! Hoerah!’

En ze nam me in haar armen en vroeg - en er was streeling zelfs in haar stem - ‘Ril je van bangheid of van pijn? Kom mee, Darling, naar je kleintje.’ En toen nam zij me mee naar beneden en ze streelden me en gaven me lieve naampjes - die kon ik begríjpen door den toon van warmte die er in trilde - en ze drukten me half dood mevrouw, de kinderen en de bedienden.

Maar mijn mééster trok zich niets van mij aan.

De dagen, die toen volgden, waren heerlijk, goddelijk!

Mevrouw Gray en al de huisgenooten, ze bedierven mij niet, neen, zij aanbaden me letterlijk. Mijn bedje scheen hen nooit mollig en mijn voedsel nimmer lekker genoeg, en mijn ziek pootje werd verbonden en verzorgd!!!

Er was geen wild, geen lekker hapje, geen snoeperijtje, geen nieuwigheidje waarvan men mij niets gaf. Iederen dag vertelde men de bezoekers en de vrienden van mijn ‘heroïsme’ - dat was de naam voor wat ik gedaan had en wat zoo iets moet beteekenen als ‘apicultuur.’ Ik herinnerde mij, dat mijn moeder het woord op een goeden dag gelanceerd had voor een heelen troep honden en het toen zóó had uitgelegd, maar... zij had er niet bij verteld wat ‘apicultuur’ beteekende, behalve dat het synoniem was met ‘incandescence’... Waarop allen het begrepen.

En zoo vertelde mevrouw Gray en Saddie wel een dozijn malen per dag aan anderen, dat ik mijn leven gewaagd had om de baby te redden en toonden mijn brandplekken als bewijs; ik ging dan van hand tot hand en men liefkoosde mij, terwijl de oogen van mijn meesteressen schitterden van trots en dank. En dan, wanneer, de bezoekers vroegen, waarom ik mank liep, schenen zij erg beschaamd en verlegen te zijn, en gaven het gesprek handig een andere wending; maar, als men aanhield en opnieuw vragen deed, dan leek het alsof haar oogen befloerst werden, net alsof zij zouden gaan schreien.

Dat vond ik gek. Maar... 'k ben ook maar een hond, al is het dan een protestantsche, en, lezeres, ge weet heel goed, honden hebben maar ‘instinct’. Zie je, nu ben ik weer een kind van m'n moeder: 'k zég het woord wel, maar snappen doe ik er niets van.

Toen de vrienden des huizes, een twintigtal van de meest voorname lui, op een dag weer terugkwamen, bracht men mij in het ‘laboratorium’ en redetwistten zij over mij alsof ik een onbekend luchtverschijnsel was. Een van hen zei, dat het wonderlijk was om in een redeloos dier zulk een staaltje van instinct te zien, en dat het bijna verstand was. Maar de meester antwoordde met vuur:

‘Er, valt niet aan te twijfelen. Het is verstand, Hoeveel menschen, die, evenals gij en ik, bestemd zijn voor een betere wereld, toonen minder waarachtig verstand, dan die stomme viervoeters, bestemd om te verdwijnen, als hadden zij nooit geleefd; sans phrase’.

Hij lachtte en ging voort: ‘Neen, neen, het is verre van mij ironisch te zijn; ik meen het. Kijk ik zelf eens: met al mijn

[p. 264]

geleerdheid, was het eerste waaraan ik in staat was te denken, dit, dat de teef dol was geworden en mijn kind ging ombrengen...

Jullie spreekt van instinct van de dieren? maar het is verstand zeg ik je. De hoogmoed heeft een ander ander woord uitgevonden voor het denkvermogen van het dier. Geloof mij, in dit opzicht is het verschil tusschen mensch en dier, alléén gradüeel, niet qualitatief, alléén quantitatief.’

[Die laatste woorden waren voor mij natuurlijk weer zoo helder als koffiedik].

En hij besloot ‘Zonder het verstand van dien hond, was mijn baby onfeilbaar omgekomen.’

Welnu, dacht ik, nu zegt gij het zélf; en als ge dan in angst voor mijn vermeend dol zijn, mijn pootje al stuk sloeg, waarom kwamen dan later de liefkozingen, het goed-maken van die voor mij zoo pijnlijke vergissing alléén van de ónschuldigen en niet van U, de schuldige? Is dat nu kwaad gedacht - van een hond? Ik troostte mij met de gedachte, dat ik dan ook maar een hond was, dus oordeelde als een hond, en dat in onze hondenwereld we alleen maar hebben ‘instinct’ - géén verstand - en ‘dankbaarheid’!

Zij redetwistten lang en ik was het middelpunt en onderwerp van al die gesprekken. O! wat zou ik graag gewild hebben dat mijn moeder al die eer, die mij beschoren was, had kunnen zien! Wat zou ze er trotsch op geweest zijn!

Daarna hadden zij het over ‘optique’ - zooals zij zeiden - en bespraken de questie of een zekere beleediging der hersenen, blindheid zou kunnen teweegbrengen of niet; maar zij konden het er niet eens over worden en kwamen overeen dat er alle aanleiding was, om er later eens een proef over te hebben. Zij spraken toen verder over planten, wat mij veel belang inboezemde, omdat Saddie en ik in den zomer graankorrels gezaaid hadden: ik had haar met mijn krabbelpootjes geholpen om kleine gaatjes te maken en, jawel, eenige dagen daarna, waren er kleine groene spruitjes verschenen op de plaats, waar de gaatjes waren geweest. En zulke wondermooie lichtgroene spruitjes!! Dat was al heel erg wonderlijk, maar 't was heusch gebeurd en ik zou wel gewild hebben, dat ik had kunnen spreken om aan al die lui te toonen, dat ik ter zake héél wat vertellen kon en in hoe hooge mate die planten mij belang inboezemden.

Daarentegen had ik maling aan ‘optique’. Dat was zoo vervelend als een verwaten geleerde; en als zij er op terugkwamen en er wéér over gingen sabbelen, dan ging ik heen om een lekker uiltje te knappen.

Spoedig daarop was het lente, heerlijk zonnig, zoel en zacht. Na mijn kleintje en mij te hebben geliefkoosd en goeden dag gezegd, ging mijn meesteres met de kinderen uit logeeren bij haar ouders.

Onze meester keek gedurende die stille dagen niet naar ons om; wij speelden maar met ons tweetjes en de bedienden waren goed en zorgvol voor ons, zoodat wij gelukkig waren, al telde ik telkens de dagen, die ons scheidden van de terugkeer onzer lieve meesteressen.

Op een van die stille dagen kwamen de heeren weer bijeen in het laboratorium om de voorgenomen proef te nemen; zij namen mijn kleintje met zich mede. Ik volgde hen, hinkende op mijn drie beenen, gelukkig en trotsch, want iedere attentie aan mijn kleintje bewezen, was natuurlijk voor mij iets heerlijks.

Zij bespraken de zaak samen en begonnen de proef, maar.... eensklaps gaf mijn kleintje een rauwe kreet en lieten zij het zóó maar op den grond vallen; het wankelde bij iederen stap; zijn kopje was één en al bloed en mijn meester klapte in de handen, roepende:

‘Beken nu maar, dat ik gelijk heb gehad; hij is nu zoo blind als een mol.’ En allen zeiden:

‘Ja, je hebt de waarheid van je theorie bewezen en de lijdende menschheid is, van nu af aan, veel aan U verschuldigd.’

En zij omringden hem, drukten hem vol geestdrift de hand en wenschten hem hartelijk geluk!

Aan m'n arm kleintje, noch aan z'n moeder werd zelfs gedacht!

Maar ik hoorde noch zag dat alles nauwelijks, want ik was naar mijn lief kleintje gesprongen, was warm tegen hem aan gaan liggen en likte zijn bloed....

Hij drukte zijn kopje tegen het mijne en begon zachtjes te kreunen, en ik voelde in de diepte van mijn hart - maar 't kan wel verkeerd gevoeld zijn geweest, want, o lezeres, Mensch! bedenk, 't was maar een hondenhart - dat het hem in z'n pijn en in z'n angst een groote verlichting was de liefkozingen van zijn moeder te voelen, alhoewel hij mij niet meer kon zien.

Helaas! weldra zakte hij in elkaar, en zijn klein rose neusje lag plat op den vloer, en

[p. 265]

daar bleef het liggen zonder meer teeken van leven te geven.

Toen mijn meester dit zag hield hij op met spreken, schelde den knecht en beval hem:

‘Neem dat cadaver weg en begraaf het in een uithoekje van den tuin.’ En hij ging met zijn discussie voort.

Gelukkig en dankbaar volgde ik den bediende, want ik begreep, dat mijn kleintje nu geen pijn meer had, omdat hij vast ingeslapen was. De knecht ging naar het meest afgelegen hoekje van den tuin, naar de plaats waar de kinderen gewoon waren des zomers met de voedster te spelen in de schaduw van een grooten olmboom.

Hij groef een diep gat en ik zag dat hij mijn kindje er in plantte, net precies zooals ik met Saddie de zaadjes had geplant. Ik was daarmee óvergelukkig, omdat er zeker op dat plekje een mooie groote hond - zooals mijn vriend Robin Adair b.v.b., de vader - uit den grond zou groeien en wat zou dát een heerlijke verrassing zijn voor mijn meesteressen als zij terug zouden komen!!

Ik trachtte dan ook den man te helpen, maar mijn arme gewonde poot was nog niet heelemaal in orde, eigenlijk heelemaal en voor altijd, stijf.

Toen de bediende klaar was en mijn kleine Robin had toegedekt met aarde, streelde hij mijn kop en er waren tranen in zijn oogen, toen hij zei:

‘Arme bliksem, nou heeft hij jouw kind gedood, en jij hebt 't zijne gered.’

Ik heb twee hééle weken gewacht, maar hij is niet uit den grond gegroeid.

En nu is er deze laatste dagen een grooten angst over mij gekomen. Ik geloof, dat er in dat alles iets vreeselijks is. Wàt het is, weet ik niet, maar de angst maakt mij ziek en ik kan niets eten, alhoewel de bedienden mij de allerbeste beetjes brengen. Zij streelen mij en komen zelfs 's avonds bij mij, en dan glinstert er iets verdachts in hun oog en ze lachen niet en ze snuiten zoo zonderling hun neus en 't is net of ze iets in hun keel hebben, dat 't vrij-uitspreken verhindert en dan zeggen ze: ‘Arm lief dier, wat héb je dan toch; treur je om je kleintje? och, blijf bij ons!’

En 't is wel lief, dat alles zoo, maar 't beangst mij nog méér en overtuigt mij dat er iets ergs is gebeurd of gaat gebeuren.

Ik ben nu erg zwak. Sedert gisteren kan ik niet meer op mijn pootjes staan; en nu, op dit uur, waarop de zon verdwijnt en de ijskoude nacht komt, zeggen de bedienden tegen elkaar dingen, die ik mij niet begrijpen kan - zeker omdat ik maar een hond ben - maar die iets ijzigs om mijn hart brengen. Eén heeft het over ‘vivisectie’; zeker synoniem met ‘erbarmen’, en een ander zegt droef:

‘Die arme dames! Zij vermoeden nog niets! Zij zullen op een goeden morgen thuiskomen; dadelijk vragen naar het trouwe schepsel, dat zoo dapper en moedig is geweest... en wie van ons zal dan den moed hebben haar te zeggen: ‘Het nederige lieve vriendinnetje is gegaan naar het oord, waar de dieren heengaan die sterven.’

‘Wie van ons zal dat durven?; want dan zal onzer meesteres het hart breken, als zij bedenkt, dat hetzelfde trouwe vriendinnetje toch háár schat het leven redde... En dat de vader van háár schat, het jong van de redster doodde...

Toen hoorde ik de knecht wéér zeggen: ‘vivisectie.’

'k Begin erg verward te denken, want nu verbeeld ik mij weer dat het een synoniem is van ‘dank-baar-heid.’

Hu, wat heb ik 't koud...