II.
Geachte Freule,
- Katholicisme - Index - Onderwijs - Ontwikkeling - Waarheid - Geloofskracht.
O, freule, mijn arm, moe hoofd dat 't bijna niet meer dragen kan! Dat bonst en hamert en spookt en jaagt daarbinnen, daar spoken ze alle - die woorden! En 't is me onmogelijk een weg te vinden, een weg dien men noemt den weg van denk-logica. Dat een der Lelie-lezers of -lezeressen toch wat rust in mijn denkens moe hoofd moge brengen (en niet minder in mijn gemoed!); dat men mij toch een pad wijze in dat labyrinth van... ik weet niet...
Ik zei U dat ik moe was en zal maar kort zijn - kàn slechts kort zijn. Daar is een katholiek geloof dat een index heeft. Een katholiek geloof dat heilig is. En steeds en overal is 't misdaad rechten en plichten te verwaarloozen - erger - te verkrachten. Vóóral de rechten en plichten die heilig zijn.
Goed - daar is een index - een lijst van werken die niet door katholieken mogen worden gelezen. Op dien index heeft men mij gezegd komen o.a. Schiller en Goethe voor - natuurlijk Multatuli óók.
Ik studeer voor de acte Duitsch Mid. Onderwijs. Ben katholiek - moet examen doen en men vraagt mij over Schiller en Goethe wat bij zulk een examen niet onredelijk mag genoemd worden. Ik zei U, ik was goèd katholiek, dùs ken ik Schiller en Goethe niet. Sapperloot - ik zal zakken - zakken - voor mijn examen! En juist omdat ik goèd katholiek ben en 't goède dus wil, is dat dubbelbedroevend.
En wanneer ik straks Nederlandsch M.O. doe - dan, dan... o, ik dùrf het dan toch haast niet te zeggen dat ik nièts van Multatuli weet...
Of - ik ben op een biezondere school... (H.B.S. Rolduc!) en doe eindexamen. En men vraagt mij over Schiller, Goethe - o hemel! over Multatulie óók.. en ik weet niets, niets, - ik zal zakken - zeker zakken - al zeg ik ook dat ik goèd Katholiek ben.
- O - o - wie wil mij antwoorden, helpen, - mij rust geven? Een zoekende ziel wil ieder toch helpen al zoekt hij zelfs naar de waarheid? Het bonst zoo, spookt zoo - helpt mij - het jaagt, zoekt, knaagt zoo - ik zei U dat ik moe was en al moeder word ik.
Katholicisme - index - onderwijs - ontwikkeling - waarheid - geloofskracht...
Tusschen al die woorden-spoken zie ik een woord als ‘larie’ grijnzen.
Of zijn inderdaad de betrekkingen van leeraar in Nederl. en Duitsch. b.v. en dergelijke ambten onvereenigbaar met het zijn van Katholiek?
J.K.