De Hollandsche Lelie. Jaargang 22

Ter bespreking toegezonden.

Verkocht door E. Schöijen (vertaling van Margaretha Meyboom), uitgever H. Meulenhoff, Amsterdam - Deze roman, op den omslag met een toepasselijken, griezeligen spin in een net versierd, moet, blijkens voorbericht etc., dienen om den handel in blanke slavinnen tegen te gaan.

Dat doel is heel mooi, even roerend als de roerende opdracht van Mej. Margaretha ‘aan de nobele, beschaafd-voelende, jonge mannen in ons land,’ máár, even weinig als ik mij voorstel van den indruk dezer zoetsappige opdracht, even weinig geloof ik aan het erinslaan van een zoo lorrig en zoo blijkbaar met verkrachting van alle waarheid geschreven tendenz-verhaaltje. - Strijd tegen den blanken slavinnenhandel, best, opperbest. Maar, gebruik dan wapenen, die wat beteekenen. Het beteekent m.i. niets de zaak zóó overdreven-onnatuurlijk voor te stellen als hier geschiedt, vooral in het slot, waar het geldt de láátste ontvoering in Weenen. 't Geen niet wegneemt, dat het in elk geval goed blijft een meisje te waarschuwen niet maar lichtzinnig deze en gene betrekking uit de verte aan te nemen, en met iedereen mee te gaan, die haar wat moois voorspiegelt. Het doel is heel lofwaardig, de uitwerking van den roman echter is beneden het middelmatige. Ik voor mij geloof, dat de zedelijkheid er meer bij zou zijn gebaat, indien men de zaak aanpakt op 'n minder sentimenteele manier dan hier geschiedt, met den ondenkbaren, braven, jongen man, en zijn dito mama, en zijn voor 't ‘heil van den staat’ arbeidenden papa. Die drie extra-braven zijn Engelsche high-life personen, (de roman zelf is uit het Deensch). Hoe 't high-life in de werkelijkheid is kan men o.a. zien uit het laatste Parijsche schandaal ‘affaire Steinheill’. Heusch, zoo is 't overal - bij ons ook. Ruim daaronder maar eerst eens op, in plaats van juist dit soort heeren en dames te benoemen tot voorzitters van zedelijkheidsbonden, enz. enz. Zoo lang men tolereert van de eene klasse, wat men in de andere veroordeelt als onzedelijk, zoo lang baten zulke zoetsappige romannetjes, als die van Elizabeth Schöijen, met dito ‘opdrachten’ van Margaretha Meyboom, geen steek.

Teddy's boek. Uit het Engelsch vertaald door G.W. Elberts. (uitgever H. Meulenhoff, Amsterdam). Het is een zeer smaakvol uitgegeven meisjesboek; de naam van de vertaalster waarborgt, dat zij geen slechte keuze

[p. 407]

deed. Meisjes hebben aan den lijvigen inhoud heel wat te lezen, en dat is oók 'n aanbeveling.

De jongens van de Club is een levendig geschreven jongensboek, door G. Schrijver, (uitgever D.A. Daamen, Den Haag.)

Kamerplanten. Hare cultuur en verzorging, met afbeeldingen, door J.K. Budde, (uitgever A.W. Bruna & Zoon, Utrecht.) Van dit voor elkeen, die ‘doet’ aan Kamerplanten-liefhebberij, hoogst-aanbevelenswaardige bóékje heb ik veel geleerd inzake verzorging van planten etc. De schrijver, hortulanus aan de Rijks-Universiteit te Utrecht, is een alleraangenaamste wegwijzer en helper in allerlei zich dagelijks voordoende vragen wat de behandeling van onze kamerplanten betreft.

Het Kralenrijgen, door Margaretha Verwey met 38 afbeeldingen, (uitgever D. Berreklouw, Amsterdam) schijnt ons ter uitvoerige bespreking minder geschikt; het is een handleiding bij het vervaardigen van taschjes etc. door kralenrijgen.

De Schipbreuk van de Libellule bevat een vertaling van het door commandant Driant aan zijn zonen opgedragen verhaal eener vreeselijke en treffende schipbreuk, met allerlei zelfbeleefde bijzonderheden. Uitgever A.W. Bruna & Zn., Utrecht.

De natuur en hare wonderen is een deeltje van de populair-wetenschappelijke bibliotheek onder dezen naam. Het deeltje heet Reuzen der Voorwereld, en kwam uit bij Thieme te Zutphen.

De Ziel der Wereld, door H. Fielding, vertaling van Felix Ortt, (uitgever Scheltens en Giltay. Amsterdam). De naam van den vertaler geeft reeds zoo'n beetje aan met welk soort godsdienstige beschouwingen we hier te doen hebben. ‘Het leven dat steeds wijder wordt’, - een der hoofdstukken er uit - bevat héél véél waars. Om mede kennis te maken, voor hen, die alleen maar stilstaan bij triviale aardsche dingen, een heel aanbevelingswaardig boek, dat hun geest zal verruimen en hun blik richten op het hoogere.

80 schetsen van boerenhuizen in Nederland, door Herman van der Kloot Meyburg (uitgever Brusse, Rotterdam) is een keurige uitgave, bevattende alleraardigste boerenwoningen uit de verschillende deelen van ons vaderland. Men zou in een zoo klein landje als het onze niet zulk een verscheidenheid vermoeden, als men hier aantreft. De beschrijvingen aan de teekeningen toegevoegd zijn in 't Nederlandsch, Fransch, Engelsch en Duitsch, zoo dat het buitenland, naar men met recht mag hopen, ook nog eens wat méér notitie zal nemen van hetgeen er bij ons te zien valt, dan gemeenlijk het geval is bij 't gewone soort Amerikanen en Engelschen, voor wien Holland bestaat uit: Amsterdam ‘so very interesting’ en Marken ‘very quaint’ - en daarmee uit.

Julie Slot, roman uit het verpleegstersleven (2 dln.) door Rud: Beguin (uitgever Meindert Boogaerdt Jun: Zeist). Op dezen roman hoop ik ook hier, ik besprak hem elders reeds uitvoeriger, nog nader terug te komen, minder om de letterkundige beteekenis dan om den inhoud, die m.i. een ernstige waarschuwing bevat ten opzichte van het verpleegsters-leven, waar het gekozen wordt als vak, niet uit roeping, uit liefdedrang, maar om finantieele redenen, uit geblaseerdheid, uit hoop nog 'n man te zullen opdoen, om wat voor aanleiding dan ook, die geheel staat buiten de innerlijke, zuivere behoefte zich aan onze naasten te wijden in zelfopoffering. Ouders, opvoeders, normaal-voelende vrouwen en meisjes kunnen hier lezen hoe het toegaat achter de schermen, dóór de overgroote verleiding. Ook het cynisme van doktoren en verpleegsters achter den rug om der patienten, als zij onder elkaar zijn, is hier geschilderd met een goeden kijk op de werkelijkheid, welke menige haar ‘lieven dokter’ om zijn lievigheid aanbiddende patiente de oogen moge openen voor de wijze waarop zij wordt geëxploiteerd in inrichtingen en klinieken; (men leze daartoe deel II, het verblijf van Julie in de zenuw-inrichting, of de beschrijving der operatie, of de schoonschijnende fraze van Dr. Schoonders onder vier oogen tot Julie: ‘We maken de dames wijs, dat wij in haar niet meer de vrouw zien maar alleen de patiente; dat trekt altijd.’) - Ik geloof niet dat dit boek bedoeld is als een waarschuwing, maar juist daarom treft het te dieper door de groote kennis van zaken, waarmede het is geschreven, door den heel scherpen kijk op wat achter de schermen geschiedt, waarvan het getuigt, en door het niet alleen volkomen zaakkundig op de hoogte zijn van alles wat onthuld wordt, maar dat ook durven vertellen, vrijuit, zonder eenig schandaalbejag, maar óók zonder eenige doekjes er om heen te winden. - - Een hééle desillusioneerend, maar óók een héél oprecht boek.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.