De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Brieven uit het hooge Noorden.
door Maria Petrovna.

II.

Toen het Russische Kerstfeest in aantocht was, ontbraken op de markt ook de sparren in iedere grootte niet, want de kerstboom is hier evenals in Duitschland



algemeen in gebruik; ook heel eigenaardig is een op dien tijd verschijnend gebak, dat veel overeenkomst heeft met ons Friesch taai-taai. Het wordt gemaakt in allerlei typisch Russische figuren, boeren en boerinnen, rendiersleden met Eskimo's, het keizerlijk wapen, een jachttafreel en zoo al meer en is bont versierd met suíkerwerk en goud papier, zooals vroeger bij ons de kermiskoeken, die ons kinderoog zoo verrukken konden. Elk kind krijgt hier zijn Kerstmiskoek, het zij groot of klein en het zijn de minder met aardsche goederen bedeelde moeders, die op de markt dit geschenk voor hun lievelingen koopen.

Een wriemelende menschenmassa beweegt zich tusschen de uitstallingen heen en weer, terwijl de landelijke voertuigen der verkoopers zooveel mogelijk in groepen bij elkaar staan, de paarden aangespannen onder de boogvormige hamen, wier bonte beschildering levendig ons Hindelooper werk herinnert.

De Archangelsche huismoeders doen meestal zelve haar inkoopen van vleesch, visch en wild en nemen deze dan in haar keurige sleden mede naar huis; ook de heeren versmaden het soms niet persoonlijk eenige eetwaren uit te zoeken.

De mannen uit het volk zien er in hun winterplunje naar onze begrippen bizonder barbaarsch uit: hun ruige pelsjassen van rendiervel, met de daaraan bevestigde kap over het hoofd, de hooge kaplaarzen, eveneens met het bont naar buiten gekeerd, geven hun werkelijk het aanzien van een beer op zijn achterpooten loopend, te meer daar hun gang en bewegingen lomp en stijf zijn in deze zware kleeding.

De Vrouwen dragen met bont gevoerde of dik gewatteerde mantels, korte rokken, hooge viltschoenen of kaplaarzen en om het hoofd een grooten wollen doek, die meteen weer het bovenlijf omhult. Maar ook in den zomer wordt een hoofddoek gedragen, hoewel dan natuurlijk van katoen en ik vond ergens een verklaring omtrent dit kleedingstuk, die ik niet nalaten kan hier even weer te geven.

In oude tijden droegen alle gehuwde vrouwen een muts, kokoschnik genaamd,

[p. 761]

(Gouvernement Archangel)

waarvan oorspronkelijk het doel was haar oogen, ooren en haar te bedekken, als symbool van eerbaarheid, deemoed. Deze soms rijk bewerkte en prachtig versierde hoofdbedekkingen

(Gouvernement Archangel)

waren tot dit doel meestal voorzien van een afhangende kant of franje. Later verviel deze gedeeltelijke omhulling van het gelaat en nam de kokoschnik meer

[p. 762]

den mijtervorm aan, die hoog genoeg was om de vrouw te dwingen in gebogen houding het vertrek van haar gemaal binnen te treden (ten teeken van onderdanigheid) want de deuren in een oud-Russische woning, zelfs in die van een vorst, waren bizonder laag. Deze mijter werd soms ook vervangen door een open kroontje.

Nog heden ten dage dragen de boerin en de kleinburgeres een soort tulband van katoen of zijde: in de landen naar de grenzen toe bedekken zij deze met een hoofddoek. Dit is dus als het ware een overgang tot de kleederdracht der vrouwen in de noordelijke provincies, die alleen nog den hoofddoek dragen, zelfs daar waar haar overige kleeding gemoderniseerd is, want ook door haar wordt de hoed als niet eerbaar beschouwd. Zoo ziet men soms vrouwen gaan in een sierlijken wintermantel, dikwijls van kleurig pluche, daaronder een modernen kostuum rok in afstekende kleur en om het hoofd een hoofddoek van zijde, meestal aan den rand versierd met een bont bloemenpatroon: dit zijn dan gegoede dorpsschoonen, zooals zij zich op Zon- en feestdagen naar de stad begeven.

Het uitsluitend praktisch gebruik van den hoofddoek hebben overigens 's winters bijna alle dames overgenomen; zij dragen over hoed of muts meestal een fijn wollen doek, zooals die in Rusland juist zoo ragfijn gemaakt wordt en die, licht als hij is, toch heerlijk verwarmt en voldoende hoofd en ooren tegen de barre winterkoude beschermt. Bizonder voor dit doel gezocht zijn de Oremburger shawls, die van zulke fijne wol vervaardigd zijn, dat men een shawl van 1½ M.² gemakkelijk door een vingerring kan halen!

Wat klinkt mij daar voor een zeurig deuntje in de ooren? Het is de orgeldraaier, die hier geen slechte zaken schijnt te doen met zijn ouderwetsch orgeltje, dat hij aan een riem om den hals draagt; in de linkerhand heeft hij een klein houten kooitje met ‘waarzegvogeltjes’, alias gewone vinken; geeft ge hem een kleinigheid, dan speelt hij een deuntje, en neemt dan uit een laadje onder in de kooi een opgerold papiertje, waarin ge de beschrijving van uw karakter en uw toekomstvoorspelling lezen kunt. Op muziek is het Russische volk in het algemeen erg verzot, al komt de kwaliteit er minder op aan. In de meeste restaurants zal men een groot orchestrion vinden, dikwijls zeer kostbare voorwerpen, of er is een orkest van mandoline- en balalaïkaspelers, terwijl het gebruik van véél koperinstrumenten, zelfs in een kleine zaal, volstrekt niet versmaad wordt! In de kleinste bierhuizen doet nog een invalide gramofoon dìenst om het publiek in vroolijke stemming te houden.

Onnoodig te zeggen, dat het muzikale gevoel in de hoogere kringen zeer goed ontwikkeld is en men in de groote steden de beste binnen- en buitenlandsche artisten bewonderen kan. Ook van het kerkgezang, waarop ik bij later gelegenheid hoop terug te komen, wordt veel werk gemaakt en men vindt onder de koristen soms heerlijke stemmen.