De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

L.S. - Hartelijke groeten van ons allen. De volgende week wat meer.

No. 10. - Uw briefje aan de toilet-redactrice heb ik volgens Uw verzoek gelezen. Hoofdartikelen in de rubriek toilet worden evenzeer betaald als alle andere redactie-artikelen. - Inderdaad heb ik-persoonlijk een afkeer van de reformkleeding, omdat ik haar zoo in-leelijk en smakeloos vind, op welk figuur ook. Het beste wat men ervan kan zeggen bij héél magere, vormlooze vrouwen, plat van voren en van achteren, is dat het bij haar niet heel veel ‘opvalt’. Bij verreweg de meerderheid echter loopen de niet volkomen lijnen en vormen in het oog op een meer dan afschuwelijke wijze, plooien in den rug, vooruitstekende lijven, uitspringende schouderbladen, dikke wiegheupen, etc., etc. En dan de ongelukkige modellen die de reform-draagsters hebben uitgevonden om hare japonnen zoogenaamd ‘gekleed’ te maken, omdat zij wel begrijpen, dat een negligé-toilet, wijd van boven neervallend, niet kan gedragen worden op straat!! Het is overbodig trouwens om nog veel met U te redetwisten hierover, want, geloof mij, het is een feit, dat de reformkleeding allang heeft uitgediend. In Frankrijk en Engeland waar de toon wordt aangegeven op mode-gebied, heeft men altijd schouderophalend geglimlacht erom en nooit ook maar eenigzins notitie genomen van de geheele beweging anders dan om er mee te spotten. In Duitschland daarentegen bloeide de reform-stijl een tijd lang evenzeer als bij ons. Daargelaten echter, dat het groote maar smakelooze Duitschland nooit op mode-gebied een reform zal teweegbrengen, is ook dáár de meening reeds lang omgeslagen. De twee groote duitsche vrouwenbladen, die ik geregeld lees, en die in den tijd waarvan ik spreek alléén reformmodes aanprezen en aanmoedigden, hebben zich dan ook moeten schikken naar het verlangen der lezeressen, en geven reeds sinds lang weer de gewone Parijsche en Weener modeplaten en mode-voorbeelden. Zelfs al ware het dus wáár, dat Holland ook nu nog vele voorvechtsters telt van de reformkleeding, dan zult gij toch zelve wel inzien, dat zij er nooit in zullen slagen der overige wereld hare mode op te dringen als de ware. De mode gaat niet uit van Holland maar van Frankrijk. Echter heb ik óók in Holland nergens eenig bewijs gezien van toename in zake reform-kleeding-draagsters. Wel het tegendeel! De gezondheidsquestie is door Professor Treub behandeld, en het is een feit, dat méér dan eene voormalige reform-draagster het moest opgeven vanwege de drukking op hare schouders en de daaruit ontstane ernstige schade aan hare gezondheid, borst en longen. Zonder dus het corset daarom per se voor gezond te verklaren, acht ik de reform-kleeding in elk geval minstens een even ongezonde uitvinding.

Dit is mijne persoonlijke meening.

Excelsior. - Uw brief laat ik voorloopig expresselijk onbeantwoord.

H.H. te S. - Ik zend U Uw manuscript direct terug, als papier d'affaire. Door mij gefrankeerd. Zendt mij bij gelegenheid een postzegel van 12½ cent terug, dan is Uw schuld vereffend.

Moeder I. - Ik heb Uw manuscript nog hier, omdat ik Uw juist adres niet bezit ter terugzending.

P.K. te A. - Ik heb Uw versjes reeds ter drukkerij gezonden en maak U mijn compliment in het bijzonder over Vooruitgang en Goede Raad aan schrijvers. Tevens maak ik U ten zeerste mijne excuses over mijn dwaling, die mij het aardige versje van 18 Dec. jl: in de Holl. Lelie, getiteld Theorie en Practijk, deed toeschrijven in mijn latere correspondentie aan Felix II, aan D.T. te P., inplaats van aan U. Zooals gij zult zien, heb ik mijn misslag trachten te herstellen.

Leo. - Ik heb U door de drukkerij proef doen toezenden van Uw artikel en de circulaire. Gij kunt dan zelf opgeven wáár die moet worden ingevoegd, en Uw bijschrift veranderen, als U dat te lang voorkomt. (Zie ook corr: aan C.G.)

F. de M. - Ik heb Uw schets inderdaad in goede orde ontvangen. Zij ligt bij de ter beoordeeling wachtende copie. Om U mijn goeden wil te toonen, heb ik haar daaruit gezocht en gelezen, alvorens ik U nu antwoord. Ik wil haar wel plaatsen, maar, eerlijk gezegd, gij kunt het beter, gij hebt op stijl en vorm al heel weinig moeite gedaan, zoodat de belangrijkheid voor de lezers eigenlijk alleen zit in den inhoud, omdat het geldt een stukje Indisch leven, aan de meesten dus onbekend. - Wat die recensie betreft, wel ik behoef ‘mijn geheugen geenzins op te scherpen,’ om U dienaangaande de meest volledige inlichtingen te geven. Ik

[p. 592]

beoordeelde het boek verleden jaar, nog vóór ik de typhus kreeg, in een artikel in het Soerabayasch Handelsblad, en ik besprak het, in het algemeen genomen, in gunstigen zin, en als een vooruitgang bij vroeger werk. Ik denk dat aan den uitgever van Kampen een exemplaar is toegezonden van de bewuste bespreking, want dit is usance. Wendt U dus tot hem. In elk geval neem ik haar op in de Holl: Lelie, ten Uwen gerieve.

Ik dank U vriendelijk voor Uw waardeerende woorden, in zake mijn werk in de Lelie, ook wat Uw vorigen brief, die Uw schetsje begeleidde, aangaat.

C.G. - Ik kan mij best begrijpen, dat gij het portret (waarvoor ik U zéér hartelijk dank), niet kunt aanzien nog zonder de tranen in de oogen te krijgen. Want welk een allerliefst en innemend gezichtje! Mijn vriendin en ik waren er beide zeer van onder den indruk. Mooie en aardige gezichtjes zijn lang niet altijd tegelijkertijd lief en aantrekkelijk. Maar ik zou zeggen, dat dit gelaat bij uitstek juist die beide eigenschappen uitdrukt. Als ik van zoo iets hoor, denk ik altijd: Goddank, dat ik geen kinderen heb! Zou het werkelijk ‘zelfzuchtig’ zijn, indien wij onze dooden op die wijze betreuren? Dan is alle liefde zelfzucht. Ik erken volmondig, dat ik-óók op zoo'n zelfzuchtige wijze liefheb. Gij ziet dat Regina's ‘proselieten-makerij’ heel wat bestrijding uitlokte. Ik moet altijd een beetje lachen, om dien angst van de Protestanten voor Rome. Waarom dan toch? Als het iemand gelukkiger maken kan Roomsch te worden, waarom zou men hem of haar dan niet dat gunnen? Ik ken menschen, die door eene plotselinge ‘bekeering’ tot theosofie, tot spiritisme, tot het een of ander beslist geloof, zich ineens gewapend voelden tegen alle aardsche leed. Dat is juist de vrucht en de zegen van een beslist geloof, in tegenstelling van het zoo vage modernisme. Waarom zouden wij onze naasten dat niet gunnen? Ik verheug mij altijd als ik van zoo iets hoor. Nogmaals innig veel dank voor dat zoo sympathieke portret.

A.R. - Als echtgenoote van een dokter komt gij op voor het beroep van Uw man, wat ik in elk geval zeer sympathiek van U vind. Laat mij U echter zeggen, dat gij, in Uw ijver te verdedigen, een aanval zoekt in iets, wat allerminst een aanval is. Gij-zelve zult mij toch wel toegeven, dat er óók slechte geneesheeren zijn nevens de goede. De gevallen door mij meegedeeld gelden immers bepaalde personen. Ik twijfel er niet aan dat er óók patiënten zijn, die hoogst tevreden zijn over de ondervonden behandeling van den een of anderen arts, en ik zal met alle genoegen ook zulke gevallen meedeelen als er reden of aanleiding toe is. U zegt, dat ik zoo ‘absoluut ongunstig oordeel’ over geneesheeren. Wel, ik heb juist altijd het tegendeel hooren beweren; er is mij in mijn leven wel eens een verwijt van gemaakt, dat ik het beroep van den arts te hoogachtte. Mij dunkt dat Uwe overigens zeer begrijpelijke partijdigheid, omdat Uw man geneesheer is, U hier deed zien door een zwarten bril. Het doet U ‘pijn’ van zulke staaltjes te lezen. Mij niet minder dat ze voorkomen helaas. Niets is dus beter en practischer dan ze openbaar te maken, ter behartiging voor hen, die staan aan het begin van hun loopbaan als arts. Om het bekende argument van alle doktoren, dat gij-ook wel van Uw man zult hebben overgenomen, ‘dat er geen wetenschap is waarover méér wordt geoordeeld door leeken, dan de medische’, moet ik glimlachen, evenals alle ‘leeken’ dat doen om de - vergeef mij het woord - pedanterie der heeren doctoren in dezen. Als men bedenkt dat het bij de ‘leeken’ gaat om hun eigen lichaam of dat hunner familieleden, om hun geld en hun leven en hun gezondheid, met welke drie dingen heel veel doktoren en professoren ach zoo lichtzinnig omspringen, dan is het toch heusch niet heel kwalijk te nemen aan de ‘leeken’, indien zij over deze wetenschap, die zich herhaaldelijk vergist, die heden afkeurt wat zij morgen hemelhoog verheft en omgekeerd, en die opereert en chloroformeert en werkt met Röntgen-stralen, en allerlei andere gevaarlijke probeersels, alles zonder dat de patiënten het kunnen controleeren, graag eenigzins een woordje meespreken, en zich een oordeel veroorloven over de onverantwoordelijk lichtzinnige wijze, waarop vele doktoren omspringen met de hun toevertrouwde levens en de beurzen hunner patiënten. De opmerking is niet van mij, maar ontleend aan een medische brochure van een onzer meest-beroemde medische hoogleeraren, dat hij in vroeger jaren veel sneller besloot tot opereeren dan op lateren leeftijd, omdat hij meer en meer inzag, dat hij met het wegnemen of verminken van zijn eigen organen minder snel klaar zou zijn, dan waar het gold die van zijn patienten. Aan die opmerking knoopt de bedoelde professor een waarschuwing vast voor aanstaande artsen, die zij wel ter harte mogen nemen, namelijk die, van zich altijd vooraf rekenschap te geven van de absolute noodwendigheid eener operatie of behandeling van ingrijpenden aard, alvorens die te probeeren Helaas hoe weinig artsen echter staan stil bij de verantwoording die zij hebben aan de patienten! Hoe dagelijks hooren wij niet van vergissingen, van domheden, maar óók van onverschilligheden en onwilligheden, als de patient geen rijke beurs ter beschikking heeft, of als het geval niet interessant is. En dan nemen de doktoren het onder zulke omstandigheden het den ‘leeken’, hun slachtoffers eigenlijk, kwalijk, dat zij durven meespreken en zich niet zwijgend en onderdanig laten kaal-scheren wat hun beurs betreft, en zich niet laten verminken of doodgaan zonder althans protest aan te teekenen!

Overigens, gij staat op één lijn met de dominees, die mij naar de keel vliegen, omdat ik van enkelen hunner het verkeerde zeg, met de pleegzusters die hetzelfde doen, etc., etc. Ik val noch ‘de’ doktoren, noch ‘de’ dominees, noch ‘de’ pleegzusters aan. Ik heb achting voor het goede in elk beroep, en ik twijfel er niet aan, dat er brave doktoren, brave dominees, en brave verpleegsters zijn. Ik ken dezulken. En niet zij zijn dan ook boos op mij. Maar ik zeg het verkeerde waar ik het zie, in elken stand, in elk beroep.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.