De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Hoofdartikel
Een gevaarlijke sport.

Het Don Juan-type is met dezen ‘grand Seigneur impie, libertin et séducteur’, den hoofd- en titelpersoon uit Molières Comédie en van Mozart's Opéra niet uitgestorven.

Het leeft nog voort in onze dagen en de belager van vrouweneer en vrouwenonschuld, wordt nog steeds door den bijnaam Don Juan gekenmerkt.

Ik bedoel nu niet 't soort mannen als een Blauwbaard en een Jack de Ripper; dat zijn vrouwenvreters en vrouwenbeulen, welke hoedanigheden juist bij den waren Don Juan, den hofmaker, den charmeur geheel ontbreken.

Eveneens kunnen wij buiten beschouwing laten den ‘sjouwer’, wien het slechts te doen is om vleeschelijke lusten te bevredigen, alsook de mannen die door het noodlot getroffen, troost zoeken in eene nieuwe liefde, somwijlen tot viermaal toe, en de oorsprong zijn van de veelzeggende uitdrukking weduwnaarspijn. Allerminst komen in aanmerking de flirters van jongen leeftijd die meenen dat de mode zoo'n spelletje noodzakelijk maakt.

Als ik spreek van gevaarlijke sport bij den waren Don Juan, dan heb ik den man op 't oog, meerendeels gehuwd, die in de vrouw hoofdzakelijk meer een voorwerp tot experimenteeren ziet, dan zijn tweede, zijn betere, zijn schoonere, zijn volmaaktere helft, waarin de

[p. 530]

natuur instinctmatig heeft gelegd een zucht tot het naderen van den man, zooals het diervrouwtje, de femelle tot den mâle als van zelf gedreven wordt, - den eenen tijd meer dan den anderen, - en hem haar paringsbehoefte doet kennen.

De charmeur is het verfijnde type van den ‘Don Juan’. Zijn streven is te betooveren, te suggereeren, te overwinnen. Tegenstand, onverschilligheid vuren zijn vuur des te meer aan, maar daar hij een kenners blik heeft, en de gave heeft van het nieren proeven, weet hij vrijwel het gemakkelijkst te bemachtigen wild op te sporen. Dat beeld gaat hier volstrekt niet mank, want niet het wild zelf is bij hem doel, dan wel alleen het onder schot te krijgen en zich den meester te voelen.

Toch is sexueele aandrang de grondslag van zijn rusteloos streven om Caesar te zijn. Niet de Caesar die kwam, zag en overwon, maar de Imperator die politiek-diplomatisch langs kleine gangetjes en wegjes sluipt om zijn doel te bereiken.

Het is 't coquetteeren van het jonge meisje, dat de man heeft overgenomen, en in zijn jongelingsjaren leerling geweest zijnde, overtreft hij thans zijne meesteres.

Hij riposteert wat hij zelf heeft ondervonden, met dit onderscheid echter, dat hij eene andere delinquente tot dupe maakt. Ik zeg ééne maar hij ontziet zich niet om het liefdes experiment op twee, drie vrouwen toe te passen, een bewijs te meer, dat het hem niet uitsluitend te doen is om de prooi, dan wel om het genot die prooi de zijne te noemen.

Even als de vrouw voorbeschikking moet hebben om zich te laten gaan, indien een charmeur haar nadert met zijn fluweelen voel-armen, moet ook die charmeur natuurlijke gaven tot uitoefening van zijn sport hebben ontvangen.

Hartstocht moet hij hebben en die moet reflecteeren uit zijn oog, spreken uit zijn stem, blijken uit zijn schijnbaar onbewust drukken van hand, arm of schouder, uit het onwillekeurig-willekeurig froisseeren van het kleedingstuk, waarin de vrouwen schuil gaan.

Elke uitdrukking, waarin voor oningewijden in het nieuwe spel veelal niets is uit te halen, moet hij op 't juiste moment weten te onderlijnen door een langdurigen blik, welke al naarmate dit gewenscht is, begeerende passie, liefdevolle toenadering, of fiere zelfbewustheid spreekt. Zoo is het met alle andere gevoelens. Het juiste moment moet worden waargenomen. Een seconde vertraging heeft nadeel; eene nonchalant gegeven vingerdruk beslist soms op eenmaal, als het goede oogenblik gekomen is. Dit te kennen en te weten en te observeeren is een onderdeel van dezen tak van sport; het is het loeren, in heel de omvattende beteekenis van dit werkwoord, van de kat op de muis; van den jager om het schot te lossen; van den vijand om de bres te beklimmen.

Uitgaande van de stelling hoe grooter strijd hoe grooter overwinning experimenteert onze charmeur 't liefst op vrouwen entre deux âges en 't liefst als zij gehuwd zijn. De leeftijd van dertig tot vijftig geeft den man aanleiding om zekerheid te hebben, dat de vrouw, - inzonderheid de gehuwde, - genoeg ondervinding en levenswijsheid zal hebben opgedaan. Dit te weten is hem juist de grootste prikkel; geroutineerd als hij zelf is, wil hij nagaan of die geroutineerdheid aan de vrouw weerstandsvermogen heeft gegeven, en kenner als hij is, weet hij er onmiddellijk het peil van vasttestellen met eene mathematische zekerheid welke hem tot de victorie voert.

Moed en beleid zijn de hoedanigheden, welke hij in aanval en verdediging ten toon spreidt, maar trouw zoekt men bij den charmeur te vergeefs. Dikwijls is het hem enkel en alleen genoeg om te weten, dat hij wederkeerig hartstocht heeft opgewekt, dat hij zijn begeeren, - wind en weer dienende, dat wil zeggen als de gelegenheid den dief maakt, - zou kunnen bevredigen, dat hij passievolle liefde zou vinden, waar hij slechts door een soort van vivisectie gedreven werd, en dat een zich geven van de vrouw, in haar alsdan geheele over-gegevenheid, hem te veel zou zijn, daar hij slechts een tijdelijk spelletje beoogde.

Gevaarlijke sport; nog meer voor de vrouw dan voor den man. Juist daarom meende ik er de aandacht op te moeten vestigen, nu het volgende bericht, uit Engeland, mij er aanleiding toe gaf. In een courant^*) van 7 November l.l. lees ik:

In Engeland worden steeds een groot aantal processen gevoerd over ‘breach of promise’, het verbreken van de belofte te zullen huwen.

Een weduwe, Annie Appleton, 45 jaar oud, eischt nu schadevergoeding van een zeer rijk kruidenier, William Wood, die haar de trouwbelofte moet hebben gedaan, maar... tijdens

*) ‘Vaderland’.

[p. 531]

het leven van haar vorigen echtgenoot. De ‘gelukkige’ echtgenoot overleed in Februari. Het weeuwtje herinnerde nu Wood aan zijn belofte, maar deze, wiens liefde blijkbaar bekoeld was, weigerde en ontkende zelfs ooit die belofte gedaan te hebben.

Annie Appleton eischt nu een schadevergoeding van 5000 pd. st.

Als voorbeeld, zoo men wil afschrikkend voorbeeld, wil ik het niet stellen. Huwelijksliefde, platonisch of zinnelijk, - noem haar beide tot één woord samengekoppeld, - is geen koopwaar, al wordt zij er toe verlaagd; zij is niet materieel te schatten, daar het meerendeels eene gevoelsuiting is, opgewekt, gedreven of aangeblazen door sensueele en sexueele factoren. Moreel kan het Don Juan-streven den ondergang der twee helften ten gevolge hebben, kan zij het ongeluk van derden berokkenen, kan zij een der partijen en dan is de vrouw er het slimste aan toe, dood-ongelukkig maken.

En aan wien dan de schuld, aan niemand anders dan aan den charmeur. Hij slaat wonden die hij niet kan heelen; hij wekt gevoelens op die hij slechts gebrekkig kan bevredigen; hij schept in de vrouw verwachtingen, welke blijken zullen illusoir te zijn; hij predikt liefde en ontvangt liefde, maar de prediking is onwaarachtig, en het geschenk is aan een onwaardigen verspild, en hoewel we zeer goed weten, dat de vrouw in deze materie ook zeer dikwerf in valsch licht staat en in 't minnenspel slechts streelend zinnenspel zoekt, zoo beklaag ik van ganscher harte de vrouw die zich in de netten van den charmeur heeft doen vangen uit waarachtige liefde. Zijn liefdessport is even gevaarlijk als de automobielsport. Moreel worden honderden vrouwen vermoord.

A.J. SERVAAS VAN ROOIJEN.